장음표시 사용
1쪽
2쪽
C o R v re T. CD ceronis ad Herennium
Eiusdem De Inuentione libri II.
4쪽
T SI negotijs miliaribui impes diti, uix fatis reum studio sup- peditare possimus, et id ipsum
quod datur otij, libentitu in philois sophia consimere consuevimu uua
nos tamen C. Herenni uoluntas cois
mouit, ut de ratione dicendi conae fcriberemias, ne aut tua causa noluisse, ut nos fugisse lariborem putares:Cr eo stladiosius hoc negotissi suscepimus, quod te non sine causa uelle cognoscere rhetoricam inistelligebamus. Non enim partim habet in se 'uctus copia dicendura comodita orationis, si rem intelligentia,' definita moderatione animi gubernetur. Quas obres, illita quae Graeci scriptores nanis arroganti causa sibi assumpserunt, liquimus. Na illi,nepti milia scisse uiuurentur,ea conquisiverunt, quae nihil ad rem attinebat, ut ars dijicilior cognitu putaretur. Nos aute ea quae uiderabantur ad ratione dicedi pertinere sempsimus. No enim ste quaestus,aut gloria commoti uenimius ad scribendium, quemadmorum caeteri,sed ut industria noctra tuae morem geramu3 uolutati. Nunc ne nimiti longa sumatur oratio, de re dicere incipiemus. Sed, si te unum illud monu
5쪽
. A B H E R E N. Viduitate dicendi non multo iuuatre, ut intelligas hanc rationem praeceptionis accommoam de exercitationem oportere. . De Oratoris ossicio. Orateris officium est, de his rebus posse dicere , qua res ad Guni ciuilem moribus, ac legibus constitutae sunt, cum fione auditorum,quoad eius feri poteriti Tna sunt genera causarim, quae recipere debet orator: de monseatiuumseliberatium, iudiciale. Demonstratruu,'-- est quod tribuitur in alicuius certa personae laudm, uel libet uv. uituperationem. Deliberatium,squ i i* ne positum,habet in se suasionem et dispuasionem. ciale,s quod positum in controuersia, habet accusatioonem,aut petitionem, mi de'nsione. Nunc quu res omistore habere oporteat,docebimius. Deinde quomodo caue: partibus of sas tradiri coueniat ostendemus. Oportet igitur in ordiit oxa orij, inuentionem,distositionem, elocutionem, in lentio. moriansiet pronunciationem. Inventio, est excogitatiorrem uerarim,aut uerisimilium, quae causam probabiissem reddanti Bistositio, est ordo et di unc rerum, ouae demonseat quid quibu3 in locis sit collocandum.
locutio,s idoneo uerbo , et sententiam ad inuentionem accommodatio. Memoria, s frina alimniinsauri rerum, uerboris dis stionis perceptio. Pronuncidistio,s uocis, et uultu , et gestus moderatro uenitas te. Haec omnia tribus modis asequi poterimM: arthimitatione,exerciuilioe Ars,est praeceptio,quae dat grauia rationein dicedi. Imitatio,est qua impellimur cudilr
6쪽
Quoniam ii tur Gnon tratu est, quas causis oratore recipere,quasi res habere convenisti:nuc,qurivadmoduad oratione possint oratoris officia accomodari, dicenduuidetur. Inuentio in sex partes orationis consumitur: in exordi narratione, illistone,confirmatione,consulatine,cadusione.Exordi est principia orationisis,per quod eminimn animis auditoris,uel iudicis confiituitur, vel apparatur ad audiendae Narratio,ill rem gestam, aut perinde ut
gestarum expositio. Diuilla,est per quam aperimus quid ' '
ueniat,quid in controuersia sit,' per qui exponimus quibus de rebri sumus dicture confirmatio,ill noctrorum confimipila virgumentoru expositio cum aseueratione. Confutatio, est contrariora locorum Asolutio. Gelasim,est artifici, Cy'o'si'
sus terminu3 orationi . Nunc,quoniam lina cum oratoris
Uic si quo res cognitu milior essere, producti sumus, 'tit de orationis partibus loqueremur,meas ad invenistionis rationem accommossemus, de exordio primo in randem videtur. Causa possim, quo commodius exordiri possemus,genus cause est considerandum. Dequatuor generibus causarum. Cis ouis. Genera causarum sunt quatuor: honestum, turpe,duis rem 'brum,humile. Honestum cause genu3 putaruncum aut id
defindimus,quod ab omnibus defendensi uidetur, aut id oppugnamus, quod ab omnibus uidetur oppugnari deubere,ut pro uiro Forti contra parricidam. Turpe genu cause in igitur,cum aut honesti res oppugnatur , aut definditur turpis. Dubium genus, est cum habet in se Pubium, Musa et honestitis, turpitudinis partem. Huimie gem
7쪽
. X ri u E R E N. est cam contempta res a Fertur. cum haec ita sint.
conueniet exordiorum rationem ad omne genus cause accommodari.
ardiora eta Exordiorum duo sunt genera,Principium,quod Graeace nysici ipti appellatur, et I nsinuatio, quae in daeos nore
3 8biuis minatur. Principium, est cum stitim auditoris animum ' p idoneis reddimus ad audiendum. Id ita suimtur, ut attentos , ut dociles, ut benevolos auditores habere e exordioso pos M. Si genus causae dubium habebimus, si beneuota, indum MnV--principium confiituemus, ne quid illa tui'ituridinis pars nobis obese posit. Sin humile genita erit cauissae aciemus attentos. Sin turpe genuis cause erit, is,' nuatione utemur,de qua posteriu3 dicemus,nisi quid narieti fuerimu , quare aduersarios criminando seneuolenae tiam captare posimus. Sin honestum cause genus erit, licebit recte ueluti, uel non uti principio. Si uti uoleismus,aut id oportebit ostendere, quare causa sit honeisiti,aut breuiter, quibus de rebi' simu3 Muri, expone, re si principio uti nolemus, a lege, a scriptura,aut ab aliquo firmisimo nostrae cause adimento principium
capere oportebit. Quoniam igitur docilem, beneuolm, attentum habere auditorem uolumus, quomodo quid sDocilen posit,aperimus. Dociles auditores habetare poterimus, si seminam cause breuiter exponemus,etsi attentos eos Faciemus. docilia estis, qui attente Attentos habebimus , si pollicebimur nos de rebu8 magnis,noui ,inusitatis uerba ficturos, aut de ijs rabi quae ad remp.pertineant,cat ad eos ipsos, qui macient
8쪽
LIBER Ddierat, aut ad deorum immori tum religionent, etsi rore gasimus ut attente audient, etsi numero exponemus res quibius de rebus aecturi sumus. Beneuolos auditores,cere quatuor modii posemius:a notur ab aduersariotarum,ab auditorum persona, et a rebus ipsis. x nostra persona beneuolentiam contrahemias,si nostrum officium sine arrogantia hirudabimus,aut in rempub quales Fheria mug,aut in parentes, aut in amicos, aut in eos imos qui audiunt, aliquid re remus,dummodo haec omnia ad eam ipsam rem, e qua agitur, sint accommodata. It si nois stra incommoda pro remug,inopiam,solitudinem, calarimitatem. Et si orabimus,ut nobis sint auxilio, si simul ostendemus in alijs spem nos habere noluiset Ab aduerissariora persona beneuolantia captabitur,si eos in odium,
in inuidiam, in contemptionem adducemug. In odium rarapimus,si quid eorum spurce,superbe, perfidiose, crudere Ister,confidenter , malitiost bium prosiremus. In insita etiam trahemus , i uim,si potentiam, Actionem, diuitias,
incontinentiam, nobilitatem,clientelas, hospitium,fod litatem, initates aduersariorum pro remus, et his ades umentiri magis, quam ueritati eos considere aperiemus. In contemptionem adducemus , si inertiam, ignauiam,
desidiam, luxuriam aduersariorum projiremus. Ab audiatorum persona beneuoletia colligetur, si res eorum fritister , sapienter , mansuete , magnifice iudicatas profreati rus,ra si quae de his existimatio, quae iudicrum expetatio sit,uperiemus. 1 rebus ipsis beneuolum ejiciemaes audi torem,si nostra causam laudando extollemus,et aduersareriorum per contentionem deprimemus. Deinceps de iij.
9쪽
AD II E R E N. maiione aperiendum chria insiam Tria suiu impora, quibus principio uti non post
in siquae diligenter sunt confideranda: aut turpem causam habemus: hoc est,m ipsa res animum audit rus a nobisti alienat, aut cum animire auditoris persuasia esse uidetur ab his, qui ante contradixerunt,aut cum deas Fus est eos audiendo, qui ante dixerunt. Si causa turpia iudinem habebit, exordiri poterimu3 his rationibu3,hoaminem non rem, aut rem non hominem stetari oporteare, non placere nobis ipsis quae sam dicantur ab adueris far s , et esse indigna aut nos M. Deinde cum diu rem auxerimus,niblisimile a nobis stam ostedemitis, aut aliis quorum iudicim de fimili causa,aut de eade, aut de mirenore, aut de maiore prostremus. Deinde ad nostram cauasam pedetentim accedemus, e T similitudinem confreamus. Item si negabimus nos de aduersar si aut de aliquare dicturos,oe tamen occulte dicemu3, interiectione veris
ibo . Si persuasus auditor fuerit:idos oratio adueris furiose auditoribus 'cerit fdem:nes enim non sciale scire poterimus,quonia non simul nest , quibu3 rebius
fides feri sola t. Ergo si fidem Arem p imus, his nos
rebus insinuabimus ad causam, si de eo,quod aduersarii firmisin sibi adimentum putauerint prim- nos diacturos pollicebimur,aut ab aduersaris diuo exordiemur, Cr ab eo maxime,quod ille nuperrime dixerit: aut dubiis' ratione utemur, quid potistam dicamus, aut cui laco primum restondeamus, cum admiratione. Si desesi erunt audiendo, exordiri poterimu3 ab aliqua re, quae ri
macra poset, ab apologos,bula uerisimili, imitatio,
10쪽
LIBER I. 'ne,depravatione nuersione,ambiguo, abiectione, susspiacione,irrisione , si titia,exuperatione, collatione, litea rarum immione, praeterea expectatione ,s litudine, nouitate, hictoria, uersu:aut ab alicuius interpellatione,
aut arripontare si promisertarus aliter, ac parati fuerismus,nos esse dicturos,nos non eodem modo,ut caeteri 'o
Ieant, uerba sciuros, quid atrum soleant, quid nos A iuris maei, breuiter exponemru. Inter insinuationem et prinis inferen
ra o. . . - . . . . ter principi
cipium hoc interest, quod principium eiusmodi debet esse, ut titim apertis rationibus, quibus praescripsimus,
aut beneuolim, aut attentum, aut docilem faciamug aureditorein. At in lauatio eiusmodi debet esse, ut occulte per distinulationem eadem illa omnia conficiamu3,ut ad eandem commoditatem in dicendi opere uenire pos M. Verum hae tres utilitates tametsi in tota oratione sunt comparandae, hoc est, ut auditores sest perpetuo nobis attentos,dociles, beneuolas praebeant,tamen id per exoradium cause maxime comparandum est. Nunc,ne quando uitiose exordio utamur, quae uitia uitanda sint, docebo.In exordienda causa seruandum est,ut lanis fit sermo, ut usitata verborum consuetudo, ut non apparata esse uia vdeatur oratio.
Vitiosium exordium, est quod in plures causas potest Exordiari accommodari, quod uulgare dicitur. Item uitiosum, est vietore. quo nihilominu3 aduersariu3 potest uti, quod commune commme appellatur. Item illud, quo leuiter commutato aduersarius poterit uti ex contrario. Item uitiosum, est quod nisnmum apparatis verbis compositum est, aut nimis Ionis is em est, et quod non ex ipsa causa natura videtur,quod colatum :