Dissertatio medica inauguralis, de phthisi coeloque phthisi idoneo

21쪽

PHTHI SI IDΟΝEO. gignit. Tussis praesertim saepe eXcitatur et multa vehementia redit, cui et fatigationi praecedenti

aeger interim succumbit, Vires tantum in situ corporis reclinato, recuperatUIUS.

Tussis nunc quotidie augetur; ab initio dura et sicca, vel sputum aliquod habens. Si sputum

sit, c0pia et crassitudine augetur, Nec raro Sanguine tinctum. Saepe accidit tussis inter noctem adeo gravis, ut quietem miserum privet. Appetitus cibi nunc imminui notatur, Vomitu post pastum Saepe obveniente. Omnia haec cum febricula, indies evidentiora eVadunt; Sputum IIberius rejicitur, quod an milco, an pure compositum sit, seriam nunc considerationem desiderat. Febricula nunc hecticam induit naturam, quarum CVLLENUS praeclare descripsit: Febris quotidie revertens; accessionibuS meridianis et vespertinis; remi SSione, rari US apyreXia matutina; plerumque Sudoribus nocturnis, et urina sedimentum furfuraceo-lateritium de-

VaroXysmi tamen haud raro quam in definitione, minus regulares sunt. Meridianus' saepe

22쪽

nus' quidem constantior est. Horroris sensus praecedit, calore eXceptus, cui demum succedunt Sudores, qui viX critici evadunt, febrisve remis-Sionem absolutam reducunt. Quin debilitatem aUgent, eaque morbi processum accelerant. Saepe per aliquod spatium paroXysmi febris leves sunt, stadiisque aegre notandis, accessiones caloris absque horrore, absque etiam sudore, pro longo tem-p0re in nonnullis sunt. Hectica saepe post cibum recurrit, plenoque victu Semper aggraVatur. Namque inter hanc,

contra quod in aliis febribus si, cibi cupiditas

remanet valida, atque medici saepe et amici di scillime aegrum idonea c0pia genereque uti, se

Saepius tamen paroXysmus sudoribus eXcipitur, fere cirea horas matutinas. Nonnunquam hi generales, profusi sunt, aliis partibus tantum contingentes, nullo modo boni. Linguae pruritas, hecticae signum notabile est, nec minus morbosum quam in aliis febribus

23쪽

PHTHI SI IDONEO.

Urina saepe valde colorata, Sed varia admodum, nec quid utile in morbo cognoscendo prae8taBS. Plaga florida, circumscripta, genae, febrem Stipat. Oculorum album vasculis rubris privatum, unionis nitorem aemulat, morbum saepe satis indicans. Omne nunc hujus morbi Signum eXacerbatur ; tussis quietem aufert, sputum pus haud ambigue demonstrat, sanguine Saepe Striatum:

saepe quidem haemoptygis adeo copiosa, ut vires jam labentes praecipitat, facile rediens si semel

occurrerit.

Inter morbi processum alvus torpet; Vel SUS finem adeo soluta, ut aegrum jam ad carcerem properantem misere fatiget, di arrhinam mire foetidam profundens. Sudores nocturnos diarrhina Saepe comitatur, Saepius cum iis alternat. Exercitatio etiam per cubiculum imp0ssibilis fit, ne lecto quidem se vertere tandem potest. Oculi facultate privantur, pedes, etiam abdomen aqUnturgent. Alacies ita intenditur, ut ossa nonnullis trans cutem exierint. Capilli decidunt, unguibus nunc aduncis, lividis. Facies collapsa, misera; delirium ante morbi finem, qui quidem t0t

24쪽

S DE PHTHI SI CO LOQUE accumulatis malis acceleratus haud diu remo

ratur.

Hic fere morbi progressus : aliter tamen aliis exemplis ad eundem lethalem sinem pervenitur. Quin aliquamdiu etiam suspenditur, post falla-

cem sanitatem graVius rediturus. CAUSAE PRAEDISΡΟΝΕΝTES ΓΗΤΗISIS sere inter decimum quintum et trigesimum quintum annum occurrit. Causae debilitatis omnigenae, Vita sedentaria, praesertim in aere impuro, Victus non Satis nutriens, coelUm

consueto frigidius, hominem phthisi proclivem dant. Γraecipue tamen proclivitas de patre in pr0lem derivatur, Strumosa dicta, quae Saepe prima pueritia latens, thorace deformi vel angusto se tandem prodit. CerviX longa est, elegans ; humeri prominentes, digiti graciles delicati, cutis

nitida, Vultus roseus, Venae magnae, VOX tremula, tua becillis, sensus nervorum solito intensior.

25쪽

FRIGUS praecipua est causa eXcitanS, sive lecto parum ut decet sicco, Si Vo corpore Calente algoribus nocturnis Objecto, contractum. Haz regione linteum pro laneo cuti prOXimum gerere mos est; quo fit ut corpus post liberam eXercitationem vehementer algeat, linteo scilicet per se etiam calorem potenter abstructuro, jam Sudore imbuto, et summam cutem refrigerante. Nam imperVia ejus natura, transire aut abire sudorem non sinit. Assectus animi vehementes, moeror, frUStratio, anXietas ; intemperantiae omnigella, CVR-cuationes profusae; opificia quaedam insalubria, Phthisin diro te excitare videntur. Varii morbi. ut haem0ptysis quamvis, passe CULLENI egregii, lisee esseetiis morbi quam causa Saepius Videtur , a8thma, Variola, rubeola, Scrofula, catarrhus, pneumonia. Ibicet hae dum ultimae dictae di- Vel SaS morbi species saepe generent, Tuberculosam quoquo Ssepe eXcitant, incrementum tuberculorum promoVendo. Haec species perniciosissima

26쪽

10 DE PHTHISI CCE LOQUE

est, atque in proedimoSitis Saepe per annos plures latenter increscit. Νonnullae Europae australis gentes, Phthisin contagiosam credunt, cauteque evitari jubent: nec desunt apud nos idem fere opinantes. HEBERDENUS clarissianus medicus credidit, paucos tamen eum sequi video. Quin etiam si morbus adeo frequens contagiosus fuerit, documenta ejus naturae, mihi persuadeor, infinita eXtitissent, controversiamque jamdudum solvissent. DIAGNOSIS. PHTHISIs incipiens catarrho communi difficillime discriminatur; adeo quidem ut medicum Serius appellare deceptus aeger soleat. Ante sputum purulentum hi8toria morbi, Vitae genus, proclivitas si ulla ad morbum praeVia, Signorum progre88us, nos dirigere debent. Quae signa debilitatem quoque insolitam habent, cum magie, pectoris aliqua molestia, catarrhus praeter consuetudinem durabundus, aliae functiones laesae.

Si his quoque sputum purulentum adjiciatur dia-

27쪽

PHTHI SI IDONEO. 11gnosis manifesta erit. Ut pus evincatur, Sputum acido sulphurico solvitur ; si quid, aqua adjecta,

praeceps detur, pus erit; SupernatanS Vero, mUCUS.

Idem sputo athali soluto fieri dicitur. Sed magis oculis digitisque nostris quam huic saepe fallaci chemiae fidendum est. Cum asthmate, haemoptysi, chlorosi confunditur. Haec distinguitur appetitu cibi bono, pallore cum rubore alternante, nee ut chloroticis viridi: Oculorum nitore, pul8H8 r0bore, plantarum palmarumque ardore, mentis perpetua hilaritate, nunquam chloroticis Videndis, quibus praeter animi depreSSionem, rerum non esculentarum cupiditas superadditur. Proedis positis, nimia de catarrhis fortuitis Solicitudo esse non potest. Initio enim solo insidiosum malum propugnabitur, id qu0d CELSo probe intellectum est: Quod si mali plus est, id vera Phthisis

est: inter initia protinus occurrere necesSarium est, neque facile enim hic morbu8, cum invetera- Verit, evincitur.

Quibus vasa pulmonum delicatiora putantur, praesertim si tubercula simul adsint, tussis, pulmones agitando, praesertim sebricula auxiliante,

28쪽

Eparva sorte vaseula disruiupat, phthiseosque fundamenta ponat. Hinc Sputa Sanguine striata, modo inter signa prima, modo pοSi morbus pro-Vectus Sit, vel pus sese manifestaverit. Iacet Phthisis vera sic generetur, saepius occurrit quod plurima Phthisica ex catarrho signa aestate abierunt, Valetudine restituta. 'VIII ANUS has non Fhthisin esse veram putat affectiones : Sed membranae pulmonum mucosae Secretionem Vitiatam,

puriformem inflammationis progeniem, raro Sed aliquando lethalem factam PROGNOSIS.I' ESAGIUII nunquam faustum I Sed paucorum Servatorum historim memoriae medici alto recondi debent, ne spe abjecta, remedium ullum probabile ineXpertum relinqUeretur. Phthisis ap0stematosa, seu abSceSSU OriUnda, Saepe Sanata eSt, tuberculosa, fere meluctabile fatumV constantissime adsciscit. Maniae impetus nonnullos pro tempore eripuit malo ; cito tamen, hoste sublata, funeste redituro. GraviduS quο-

29쪽

qu0que post partum regredie11S, 11ecemque aC- celera1is. Graviditates tamen iteratae, unam alteram ve foeminam perduXerint ad eam aetatem

cui minus insesta est Γhthisis, tandemque ad sanitatem. Puerum lactentes plerasque phthisicis morbo assicit: tamen matres nonnullae insantem suum lactando, vitam sibi, phthiseosque immunitatem conSerVRVerunt.

Quando tubercula sube88e SUSpicamur, Sputum manifeste purulentum est; cum multa macie, debilitate, sudore profuso, hectica Vehementi, diar rhina, et affectibus hydropicis, spei fere nullus est locus I etiamsi talium quoque eXempla ab illustrissimo GREGORIO inter praelegendum narren

tur.

CURATIO. Si forte metus hujus morbi prius sit fabrica pulmonum laesa, fuerit irritationem leniendo victuque refrigerante inflammationem Sedando, progressum Phthiseos saepe prorSUS cohibere vale-

30쪽

bimus. Hoc consilio, primis catarrhi indiciis sortiter obstandum erit: praesertim si praedispositis occurrant: omni conatae cavens ne ista in phthisin degenerent. Si pulsus citus, ardor febrilis, dolor in pectore, vultus floridus, aliaque signa eXcitationis adsint, necessarium erit sanguinem abStrahere, Omnibusque commodis refrigerandi modis uti oportebit. Quum vero debilitas insignem hujus morbi partem constituat, id nunquam e memoria eXcidere debet; atque si plus sanguinis detrahendum Videatur, melius per hirudines vel adhuc utilius per Cucurbitam de pectore auferatur, vesicatoriis interim effectum adjuvantibus. Haec quidem saepe inflammationem topicam emcacissime sublevant.

Pari rationi sales medii aqua tabefacti potuque dati, alvi actionem aperiunt et liberant. Horum parvae portioneS Vim Sedatricem eXercent, atque consilium nostrum potenter eXpediunt. Victus simul refrigeran8, parcus, potUS acidi S Vegetabilibus acidulus. Digitalis in hoc morbi stadio utiliter agere visa est, inflammationem cohibens, irritabilitatem generalem sedans, tuSSis