Praxeos medicae universae praecepta. 1826-43

381쪽

DE PERIPSEUMONIIS.

Quid de illis abscessibus aurium Sentiendum sit, jam alibi φη) docuimus. De parotiti de critica 's , alio loco dissere Ndiam. T. Resolutio in Merfecta expectanda est, dum nesolutio quidem febris, Peripneumonias comitans. erise, '' 'PyΤις suas perfecit, at Vero, quin pleniam levamen ad partem assectam inde Secutum sit, superstitibus scilicet vel dolore ejus dom lateris, vel de cubitu in alterutrum latus denegato, vel tussi, Vel dyspnoea, vel plurimis simul. Quorum malorum ratio quaerenda est modo in adhaesione mor- hos a pleurae costalis cum illa pulmonum, dia-phragmatis, peri cardii; - modo in nonnullarum cellularum pulmonalium' oppletione et callosa 3 ψ)quasi

abscessus orsuntur. Apli. 3'. Seci. Iv. Item: se abscessus, qui ad crura fiunt, in peripneumoniis tum vehementioribus, tum periculosis omnes quidem utiles. In prognost. Ait Vero, tunc circa crura abscessus expectandos esse: se si circa hypochondria aliquid inflammatorii adfuerit. ibid.) Legi de tris meretur et UAEN Rat. med. contin. II. 2. 66. 2 MALLIN dis s. de sphacolo metastatico pedum ple Titidem sanante. Duisb. 1778.

23 P. II. Vol. I. Seci. II. Cap. XXI. s. CXVI. 3. 81.

82. . 29) Ephem. N. C. Cent. III et I v. Obs. m. commere. Iit. Norimb. 1739. p. 81. Plura exempla ipse vidi. 30 Callosae talis in pulmone duritiei iam meminit Ut P-PocnΑΥΕs Libr. de ossium natura C. 8. ed. CHARTER. T. IV. P. 5. notavitque sequentiar se atque interceptis a callo transitibus, Velori et difficilis spiratio corri-

Fratili Prax. II. 2. a

382쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

quasi induratione; - modo in angustatione bronchiolum; - modo in Polyposa, ε ub arbuεculorum forma, ibi Dialulante et per tussim aliquando rejecta, Concretione 33J , - modo in εenεibilitate morbosa aut inertia partium prius inflam

matarum.

Hydrops S. Iam dudum, praeeuntibus aliis 3 , do-

oudem a

Pulmonis, dro oritureia nonia) esse ' ). Quoties enim ε ubcurriculo Peripneumonia Ium Praesertim Pleuritidum ac Pleuropneumoniae erysipelaceae 3 ))respiratio difficilior evadit, quam ex febre et ceteris morbi symptomatibus expectari potest; urina PaUCa. Sedimentum purulentum vel lateritium deponens. ex Cernitur; dolor epiga Strii, anxietas et vel citi suffocationis accessus, potissimum horis Vespertinis urgent; aeger Si tum erectum quaerit, facies tumidula est; pulsus parvus et irregularis

pit; quum hi spiritum neque per hanc viam emittere, Neque facile attrahere queant. Ex talibus sane hi mox bi oriuntur, quales sunt asthma et tabes sicca. 31 J. P. FRANκ l. c. p. 151. 32 STOEn K, Morino, SCH LINGER, ZIMMERMANT, Bonsi ERI l. c. p. 77. in nota . 33 Aeta mea clinica. Ann. II. p. 57.

34ὶ Iam alibi P. I. Vol. II. Cap. VI. g. XXIX. 4. de

proclivitate erysipelatis in extravasatum seiosum locu

383쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

tangitur; extremitates superiores torpent et 8udore viscido conperiuntiar; thora X per CUSSUS SO- num obscurum edit et liassis sicca saevit; quoties, inquam, hae C observantur, toties ad com licationem hydrothoracis actili ut plurimum purulenti, aliquando cruenti cum Pori prae Umonia, aut ad hujus in illum transitum λ=J Coti cludendum est, eoque magis, si aegra fuerit aut scrophulosa, : aut chiorOtica , aut puerpera. Ne C hi lentio prae-llere undUm, hydropem acutum purulentum in Mediastino evolvi posse 3sio. 9. De induratione pulmonis inflammati at-Induratiosque ejusdem in substantiam hel'atis εimilem Con hi ori,' 'versione, jam locuti sumus 37 . Talis vero pulmonλ . conditio in pneumoniis timenda est, dum aegroius mox ab initio morbi sputa Copiosa rejicit. urinam prius puriformem, seriuS Claram eVa-

ruat 38 , tandem difficillime cum gemita et si-

35 De transitu perii neumoniae in hydropem cavitatum pleurae acutum sub incongruo saepe nomiue empyematis legendi sunt: ΑΕΜi Lir dis s. de degenerata inempyema pleuritide. Ilai dero V. 1678. FHAdiri dis s.casus viri empyemate ex pleuriti de laborantis. Ilei- deib. 1685. I in UT AUD His t. anat. In ed. L. II. p. 302. I LavLAND Vasculorum in intestiuorum tenuium tunica, subtilioris anatomes opera detegendarum de . scriptio. Trai. ad I lien. 1797. p. 15.

384쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

hilo respirat ' , verba interεecta profert, mavult sedere, qUam decumbere μὴ , ε puta rejicit vel nulla, vel ichorosa, viri descentia, faciem exhibet inflatam, pallidam, lividam, Sudorem glutinosum, frontem, jugulum ac Pectus obducentem, stuporem, delirium μ') et steriorem. Similia εymptomata interdum ab ecchymomate Pulmonum, de quo supra '' , CX citantur, qUo Praeterea in malos puta admodum Cruenta, ita ut PrieUmonorrha-giam coram habere dixeris, observantur μμθ. Latet tunc Saepe Complicatio Cum morbis cordis et Vasorum majorum 'Fb. 10. VO

CHARTEn T. VIII. : is quibus in peripneumonia urinae crassae in principio, deinde ante quartum diem tenues fiunt, letale. 30 Malum quoque, si nihil eXpurgetur, neque projiciat palmo, sed plenus eXistens in gutture ferveat. In progilost. ed. CHABTER. T. VIII. p. 643. 40) ,, Erectum sedere Velle in morbis acutis pulmonum perniciosum ac ferme letale : praesertim si adsit sibilus in aspera arteria et difficultas excreandi sputa. BA-

mans pituita est, vel eXquisite biliosum, vel cruentiam admodum soridum. Illud Dero cruentum Glos P0 est. ARETAEUA op. c. Lib. II. Cap. l. p. 11.45 Pulchre ait SHi ETEN: se Verram, ubi sputum tdmodum cruentum est, metus est impetu vitalis liquidi,

385쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

10. Vomicas Taras non esse diximus μο). Suppuro Nec tamen credendum ideo est, nos illis assen 'tiri, qui, Vel Pseudoabscessus 'IJ cum vomicis legitimis confundunt, Vel in ca versantur opi-Nione, ac si post quartum piae umoniae fortioris diem' β , solutio morbi, ob incipientem jam pulmo Num suppurationem, expectari vix Posset. Vidimus enim permultas peripneumonias ad diem Undecimum, decimum quartum et vigesimum Primum productas, feliciterque, sine omni suppurationis suspicione, profligatas 'p). Saepius adhuc

tota cordis adeo propinqui vi pulsi, rumpi tetierrima

Vascula et sanguinem fundere. Comment. 843. .

48 BOERHAAVE Vomicam expectate is si resolutio, eiusque signa non satis cito, nempe ante quai tum diem apparuerint. ' Aph. de cognoscendis et curandis morbis. 49) Quamvis HrPPOCnΑΥEs Coac. Praenot. N. 396. ed. CHARTE R. T. III. p. 875.) dixerat: ,, quicunque Vexo per i pneumonici non repurgati sunt per sputa princi pibus diebus, sed mente moti, quatuordecim dies effugerunt. Alibi tamen hoc tempus et ad Vigesimum secundum extendit. Ait nempe De morb. L. II. C. 16. ed. CHARTE R. T. VII. p. 567.): se Quod si decimo quarto die pulmo resiccatus fuerit et per tussim 3 elecerit, convalescit; sin minus, duos et viginti dies observato. Si enim his diebus tias sis sedata fuerit, eva' dit, at si Non cesset, illum interroga, num sputiam ipsi dulcius vid patur; quod si dixerit, morbus annuus evadit, nam pulmo purulentus redditur.

386쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

cina.

adhuc bronchitides, chronicae reddit ac, vanam nobis latentis jam vomicae in paren hymate Pulmonis incutiebant timorem. Est interim, ubi sat cito inflammatio ruit, ac plures quidem . nec ab anteriori facile determinandae conditiones hunc ad exitum magis disponere videntur FQ . Conditionibus illis praesertim adnumeramus Ca-checticam aegrotantis Constitutionem, tubercula ante pneumoniam in pulmone latitantia, et ma-Xime neglectionem venae sectionis. Suspicamur inceptam Suppurationem paren chymatis pulmonis, si sympto mala pneumoniae quidem remittant, at vero non evaneSCunt; si Signa reSolutionem comitantia desiderentur, ac inprimis si spirationis angu Stiae Sine sputis, aut sine puriformi in urinis Sedimento urgeant. febrisque notas hecticas exhibeat. De vomicae maturatione et ruptura atque de empyemate, alio loco quaestio abuti de fiet. ae- 11. Exitus rarissimus pleuropneumoniarum et pneumoniarum, nobis tamen pluries visus,

nigra, livescentia, ab H 1PPOCRATE jam damna

ta β' , vulgo pro spha coli pulmonis indicio haberi

-50J J. P. FRANH l. c. p. 152.52 P. I. Vol. I. Appendix I. LXXVIII. p. 53 Cap. X. F. LI. N. 10. b. In prognosticis ed. CHARTE R. T. VIII. p. 612. 6. d. et in Coac Praenot. N. 3 90. ib. P. . 7 4.

387쪽

solent Verum pluries illa sine omni pulmo- Dis gangraena observavimus. Securiora hujus gangraenae signa sunt: serenitas mentis. SUbdeterrima rerum positione et cum facie Hippocratica, inopinate restituta . pulsus exilis,

frigus extremitatum, cessatio doloris pectoris et respiratio minus impedita. Praevidetur quodammodo gangraena pulmonis, si Peripneumoniae. praesertim typhoides, in aegrotis exhaUStis, arthriticis, s Corbuticis, et aetate provectis. in aere NOSOCO mi ali, impuro, obveniant, si gravis assectio cerebri per totum morbi curriculum Sue Vierit a C Orga non respirationis iere Paralyticum redditum sit. i

12. Bronchitidis exitus letalis potissimum Broncilio obliterationi ductuum aeris, tum a lympha Coa- idi lio. '

gula bali, tum a concretionibus polypost S, tum aspasmo, ut videtur, inflammationis essectu, tribuendus est. Magna anxietas et spirandi angu-εtia , cum dolore ad sternum , voce Ster torosa eX- tincta, ε usto cationem ex indicata caussa, Prae ε agiun t.

13. Ex quibus singulis periculum, quo Conflu-

55) S61εTEN Comment. f. 848. 56) , , Pluries hoc in casu gratulantes affinibus medicos, e perientia non aliter edoctos, et post non mult shoras funus deplorandum fuisse novimus. . I. P. FRANR l. o. P. 119.

388쪽

a 6 DE PERIPNEUMONIIS

omnium peripncum Oniarum genera εtipantur, ultro patet.

XXXVI

1. Peripneumonicus decumbat Stragulis non nimis obtectus, in aere temperato, neque ab ad- Stantium numero, neque a Candelis accensis=7 anquinato, quiescat animo ἔβ) et corpore, εi

leat β' , invitetur crebro ad bibendum potum illi gratum q*J , tepidum, parvisque haustibus

Sumendum si ), e. c. decoctum hordei Cum melle, Tadicis orchidis morionis cum glycyrrhi Za glabra, infusum florum verbasci thapsus et papaveris iboead Oβ, emulsionem amygdalinam tenuem,

aquam 5 ) Iudaei polonIe1 subintranto dis sabathi in angustis

oaepe cubiculis tot accendunt candelas, ut aegri mor

bis pulmonum laborantes valde inde laedantur. 58 Accedit, quod in validis animi affectibus semper in respiratione observetur facta mutatio, unde pulmonem directe quasi affipiunt. 8wIETEN Comm. g. 866.59 Medicus expertus examen aegrorum pneumonia vel bronchitide Ihborantium, ita instituere scit, ut aeger, qu Restionibus nutu vel affirmando, vel negando, re- Spondens, Vix verbulum proferre, cogatur. 60 Hino consuetudinem potui, sapoxi adversam nitrum addendi , non sequor. 61 ,, PaxVa autem copia simul sumuntur, ne largiori haustu distentus ventriculus anxietatem augeat. 161ATun Comm. I. 851.

389쪽

DE PERIPNEUMONIIS.

Z qnam succo Vegetabili, non acido, nuptam. Vel si aeger omnem potum medicatum respuat. aut vomitu rejiciat, illam meram fontis βη sustineaturque jusculis ex avena, hordeo. Pane, B myg datis dulcibus, lacte paratis. Alvus ClauSa qUO-tidie clystere emolliente si ) reseratur. Caeterum, , Curatio laujus mali varianda est pro diverso Statu morbi et Symplomatum, adeo ut, quod uno tempore prosit, in eodem tamen morbo. alio tempore datum, obsit si q). Indagari ante omnia Oportet, num agatur solum de resolutione in sani

mationis, num simul de debellandis jam illius

variis 62) Vidi a. 1 91. In Clinico Ticinensi virum gravissima peripneumonia laborantem, qui omnem illi por- Tectum potum medicatum atque tepidiusculum respuebat vomituque rejiciebat, aquam frixi iam enixe expetendo. Concedatur illa, aiebat Pater meus; ma-

gnum inde secutum est levamen. Ab eodem tempora sub simili rerum positione eodem pacto incedere soleo, et fateor me nunquam ab hac medendi ratiotio quam non ut Tegulam generalem, sed ut ericeptionem propono) detrimentum observasse. Caeteriam potum

frigidum jam dudum in peripneumonia BERTINUS V. MARTIN. GHIs I letteres med. Let. I. p. 33. et DL-PLAio NE Reciaeit u Obs. de mod. T. 7. Millet p. 168. adhibuerunt. 63 ,, Tanti fecit elysmata ARET AEus, ut illa substituerit Venae sectioni, si aliquod impedimentum prohiberet, ne illa in hoc morbo institui posset De cur. IDO b. aeui. Lib. II. Cap. I. p. 94 . ει Sunt verba BoκRHAAVir Aphor. I. c.

390쪽

378 DE PERIPNEUMONIIS.

Oariis essentibus p Si agatur solum de resolutioue ivsammationis, pro Varia morbi indole varia exposcitur medendi ratio: quaevis enim peripneumoniae 8pecies Sibi, respectu tum ad se brem, tum ad partes inflammatas, vindicat medendi ratio.

Dem. Si jam agatur de debellandis instim mationis sectibus . indicationes vigent, aut liquidi

serosi, cruenti, purulenti, Vel in cavum Pleurae, vel in paren chyma pulmonum, vel in canales bronchiorum extra Vasati, absor tionem, et Pervarias vias eliminationem obtinendi. - aut con cretiones et radiariationes, quibus lympha Coaga- labilis ansam dederat, solυendi discutiendique, aut abscessus ad maturationem ducendi, illos ad salutarem ru turam invitandi, relictumque ulcus ad sanationem perducendi; - superstitem Sensi bilitatem morbosam partium prius adfectarum temperandi , - toriumque illarum amissum re-ε taurandi. Hoc opus, hic labor est.2. Peri neumonia insanimatoria methodum antiphlogisticam in toto ambitu exposcit. Potissimum adminiculum venae sectio ββ est. Quaeritur

65 CAMPEorus de sanguinis missioue et praesertim inpleuritide. Lugd. 1532. VICTO RiUS de curatione pleu- Titidis per sanguinis missionem. Vetier. 1536. CALANI de missione sanguinis in pleuritide. Lugd. 1538. BRisso et Apologia de incisione venae in pleuritide. Paris. 1538. CURTIUS de venae sectione in pleurii ide. Venet. 1539. THRI VERI Us Corollarium super missionem sanguinis in pleui est. Antwerp. 15 1. GAVALDA