Oratio de ratione Hippocratica, nostra non minus quam Boerhavii aetate, commendanda

1쪽

DERATIONE HIPPOCRATICA, NOSTRA AON MANUS QUAM BIENO VII AETATE, COMMENDANDA

QUA MUNUS DOCENDAE IN ACADΕΜIA LEIDENSI MEDICI.NAE AUSPICATUS EST,

A. D. VII MARTII cIOIOCCCXVIII.

3쪽

Rationem ingenii vere humani consideranteS, eam ita esse Comparatam re, periemuS , Ut, quae alii se ObSerVasse profitentur, ea nec temere arripiat, nec lente in iis acquiescat. Ducimur omnes cupiditate diversarum sententiarum sontes et origines indagandi, comparationemque instituendi cum ipsarum, tum eorum, quae nobis ipsi Videmur didicisse, unde fiat conjectura rerum, quae

ex ista comparatione consequantur. Quas si quis experimentis diu multumque illustraverit illud egregium in quavis arte, sed medica inprimis, exsistit orinnamentum , quem VOCamus USUm. Sed ea artis tractatio , quae tantum in

contemplando cernitur, conVenientia plurimum, opinione et finitis sententiis tanquam fundamentis, nititur. Facta autem Contemplationis usiasque Coninjunctione, sua inde sibi quisque placita conficere, consecta in corpus quoddam redigere solet, qUale Systema Vulgo appellatur. Magna horum in omni genere doctrinarum semper fuit multitudo, nee minor in medica. Neque id sane mirum. Nam, quum hoc praestantissimi quique Medici Unice agerent, Ut naturae vim et efficaciam in corpora humana apto et ConneXO Ordine a certis Causis derivarent, easque causas alii A a

4쪽

deinde aliunde repeterent, fieri non potuit , quin Pro diverso temporum

cursu diversa etiam via ingrederentur. Hinc tam multiplices et Contrariae morborum CognoSCendorum curauis dorumque rationes, quae, in Historia rei Medicae Versantes, in ea tauri

quam Labyrintho includunt. Unde equidem non Video, quomodo nos me.

Ilus expediamus, quam Si naturam, quaSi filo ducentem Secuti, ea semita progrediamur, qua progressus est homo divinus Hippocrates, quoque Medicos, hujus vestigia relinquentes , reduxit alter Hippocrates , Hermannus BoerhaViUS. Is centum et Septemdecim abhinc annis in hac. aede, hoc ipso ex loco, rem

quam diximus longe praeclarissimam Persecit, ita ut brevi omnis Europa argutiis philosophicis certam experientiam Praeserret. Et, quamquam ego BOerhavit magnitudinem minus etiam quam meam ipsiuS mediocritatem Sentio; Damne dicere quidem ausim, me cum illo non eSSe ComParandum; non Comis mittam tamen ut, quod Boerhavius Pro Sua auctoritate quasi j usserit, idem ego laudare non annitar: sed Vos Saltem, generoSi AdoleSccntes, futuri Com-

militones, et Ut spero amici, stieque enim tantum mihi Sumo, ut alios admoneam 9 Vos igitur admonebo, rationem Hil Ocyatistam, nOStra non Irrinusquam BOerhabii aetate, cuc commendandam. Hanc mihi commendare incipienti , summa Graecorum subit admiratio, qui, plurimis artibus aut inventis aut Persectis, medicinae etiam emendatae gloriam ita sibi vindicaruiit, ut in Graecia Primum iuVeuta esse videatur.

5쪽

Fuero ante Hippocratem magna laude florentes Philogoselii; nam tuno tem. poris rerum divinarum humanarumque Scientiam animo complectebantur; fuere, inquam, Philosophi, quibus ars salutaris multa debet. Quis enim PDihagoram, Alcmaeonem, Empedoclem aliosque ignoret sed omnium luminibus suo unius lumine ita os fecit Hippocrates, ut hujus demum beneficIo

Medicina prorsus e tenebris emerserit. Tenebras dico involuera quaedam et integumenta, quorumdam fraude et SuperStitione medicinae cireumfusa, et argutas hominum otiosorum ratioginationes , ab omni actione Segregatas, usum. que non habemes ducem, sed comitem etiam invitum trahentes. Ex his ergo tenebris et servitute Hippocrates Medicinam in lucem et libertatem vindica. it, rationem in eo Secutus, Hon a cognitione vulgi remotam, sed maxime simplicem: signum illud veritatis Olarissimum. Quid enim J Naturam observavit, observatam ingenio illustravit, experieutiae auctoritatem constituit. In Umbra alii et in scholis de morborum ge nere et Sanatione , sere ut coeci de coloribus, disputantes sibi placebant: Hic ad ipsos aegrotantium lectos assidendo, vigilando, agendo, Suum exerce bat animum. Iudulgebant alii cogitationibus, acutis Saepe, sed dubiis, erra bant m coelo et in stellis: Hic vires naturae medicatrices auxie investiga. bat, intuens magis, quae ante pedeS, quam quae tam longe CSSeut remota. Alii ingeniose proximas rerum causas conjiciebant: Hic docebat quae isso usu et tractatione compererat; brevi, incertam alii, Hic certam rationem amplectebatur.

6쪽

His praeclare positis fundamentis suam superstruxit doctrinam, quae Summum omni tempore in rem medicam habebit momentum: cujus quippe Veritas tam firma 8it et perpetua , quam leges ipsius naturae. Nec Sane mul tum Profecerit, Si quis artem nostram serio emendare cupiat, niSi ad haue

doctrinam suas emendationes exigat, et Conformet.

Sed quod rationem II ippocraticam suis simplicem munditiis nitere ostendimus, hoc nemo ita accipiat, quasi aut ipse Philosophiam a Medicina se cluserit, aut nos eandem inde seclusam vellemus. Imo, Ut Plato selices prae . dicat regiones, quibus Reges philosophi praeessent; ita Hippocrates Medicinam a Medicis philosophis , tanquam a Deis, augeri ornarique Profitebatur. Eu-uius Neoptolemum facit dicentem , philosophari sibi necesse videri, Sed pauois, Idem quoque hic nobis necesse videtur, quin multis etiam, modo recte fiat. Ad omnes enim doctrinas Philosophia est utilissima, nec minus ad Medicam : ea Scilicet, quae nos accurate discernere , integre observare, Subtiliter judicare , et apte concludere docet; ut adeo arti nostrae asserat splendorem, non fumum. Sed videte hominum perversitatem l Coeperunt in hoc genere nimis phi losophari ; et fonte , quem Hippocrates divinitus monstraverat , partim re licto, corrupto Partim, delusi scientiae non fallentis imagine, Medicitiam Philosophiae subjecerunt. Jam Dogmatici certas sibi componere regulas , distribuere classes, instituere ordines; jam ad horum singula, tamquam leges, Singulos morbOS referre et curare, experientiae autem et usui parum aut nihil

7쪽

ORATIO.

tribuere. Qui quum pro libidine saepissime agerent , nee sibi ipsi constarent,

et multa interea nova in re Anatomica, Physica et Ρharmacelitica, homines addiscerent, factum est, ut ad Hippocraticam rationem redirent. Sed quam difficile sit, in quavis rerum aut sententiarum mutatione habe. re modum, suo etiam exemplo Empirici ostenderunt. Primum enim, contra quam Dogmatici solebant, ex signis apertis causas latentes derivantes, mox omnem adeo prudentiam et consilium neglexerunt, eoque audaciae, ne quid gravius dicam, processerunt, ut ipsum Empiricorum nomen Contem tui esse coeperit. Diu post inventus est Themison, ejusque discipulus Τhessalus, qui, quod in utraque Secta nimium esset et Vitiosum , Se Sustulisse crede,

rent , Via incedenteS , quam Vocabant, methodica. Venit Galenus. Actum erat de methodicis. Atque ita deinceps, singulis sere hominum aetatibus, nova Medicinam forma induerunt : quae primum , ut solet, laudibus in coelum esserebatur, breVi frigebat, tandem alteri formas locum cedebat. Sic Paracelsus, Helmontius, Sylvius, Suo quique tempore floruerunt. Tantam quidem sententiarum Varietatem et permutationem quid aliud indicare putemus, quam Singularum et omnium infirmitatem Equidem non sine horrore cogito, quo tandem hoc in dieS gliscens malum erupisset se nisi res medica JoVem quemdam Statorem in patria DOStra reperisset. Saepius a Viris doctis disputatum est, utrum propositionum illud genus, quod Hypotheses Vocant, doctrinis gravioribus Profuerit magis an nocuerit.

Mihi utrumque et Prosuisse et nocuisse videntur, omnemque earum utilita

8쪽

em modo, quo quis eas adhibeat , eSse judicandam arbitror. omnes sere, qui in sua disciplina familiam duxere, in tanta animi humani caligine, ad istas propoSitiones confugi SSe reperimus, earumque auxilio Saepe eo PerVenis. Se , ut res maximi momenti eXplicare et illustrare potuerint. Quodsi vero iidem suas PropoSitioneS tam Veras et Certas esse Sibi persuaderent , ut ex ratione Connexorum alia deinde sequi cogerent, eaque Vel maxime aliena, nec loco nec tempori opportuna, ad ipsas artes transferrent , hi dici vix potest quam imprudentes se praestiterint. At Hippocrates et Boerhavius ipsi suas habuere propositiones. Non nego, imo laudo. Nec me latet , fuisse, qui de ratioue Boerhaviana, Chemica illa et Mechanica, qui de doctriua humo, rum, aliisque ab eo in contemplatione artis Medicae Spectatis , Don adeo magnifice, Deo pro tanti viri existimatione senserint. Sed hoc ipsum, Auditores, ejusmodi est, ut de civis nostri gloria non tantum non detrahat, sed

eam etiam Vehementer Rrigeat.

Cognoscite enim illius prudentiam sapientiamque. Quae domi secum aut in scholis meditabatur cum discipulis, quae mente et ingenio diu agitata non

ita esse quidem, sed posse ita e8Se SUSPicabatur, ea nunquam ad aegrotauintium corpora accommodabat, DiSi ipsa Natura ea esse accommodanda digito quasi indicaret. Boerhavius artem exercens diversus erat a Boerhavio eandem contemplante: eadem illi laus debetur, quam Hippocrati tribuimus, haceXCepta, quod eXPerientiae auctoritatem non Constituerit, Sed restituerit. Haec euim laus ab Hippocrate beneficio aetatis illi fuit erepta. Utin

9쪽

Utinam vero fines scientiae medicae, quibus ingenia eliam felicissima tune temporis circumscribebantur, tam late, quam nunc Sunt, fuissent propagati lEquidem, Auditores, satiari non POSSUm delectatiotae, quoties mecum Cogito, qualis ac quanta artis DoStrae futura fuisset felicitas, Si Boerhavio recentioris aevi inventis uti licuisset. Nam quid dicam de majore Vasorum lymphaticorum cognitione, de pulpa et fibra nervea, de membranis, de bursis mucosis quam multa ad naturam humani corporis pertiuentia melius inde sunt explicata Z quantum Pl si olo. giae accessit emolumentum p quot morbi accuratius cogniti λ remedia excogitata P judicium vero de vi et efficacia medicamentorum certius factum est et 6Yploratius P Campus hic mihi ad dicendum aperitur amplior, quam Pro Vestra me

sequendi patientia: unum tamen de Chemia locum silentio praeterire nou POSSum. Diu illa jacuit neglecta , tanquam gemma in sterculsinio, Alchymistaetbosauros sibi ex ea et aureos monteS Pollicebantur , inveniebant carbones,

Neque fieri aliter potuit, quum ita quaererent, quasi id ipsum longius etiam removere, et in perpetUUm amittere Vellent. Aureos Chemiae esse fructus vere vidit Statilius, sed eos non metallo, sed recta artis exercitatione metiebatur. Optime inquam de Chemia meritus est Statilius. Nec vero quisquam in ejus doctrina ingenium aut sagacitatem desiderabit: quod vel ex longo, quo floruit , tempore facile conjici possit. Sed quum ille signum quoddam Eustulisset, quod alii sequerentur, iique de lumine illius suum accendissent lumen, magnoque studio et ardore viam sibi munirent, tandem exortus est

10쪽

omnium Chemicorum Princeps , LaVOisterius, qui gemmam ipsam suo ita restituit splendori, Ut coecuS Sit Oporteat, Vel sponte oculos claudat, qui isto splendore non Capiatur. His igitur inventis si Boerhavius uti potuisset, quam praeclare de Te me-

dica fuisset actum P Nunc quid inde profecerunt Medicinae in novam Sub. inde sormam redactae auctores P Suam quisque disciplinam , DoVi8 adjutam auxiliis, antiqua firmiorem esse contendebat. Neque vero deerant, qui hoCVere possent contendere : quamdiu nempe ipsa experientia nollent eSSe Sa. Plentiores. Hanc autem sensim, ut fit, minoris facientes , et blanda opinio. num specie deliniti, verborum novitate et gratia delectabantur, rem iPSam non multum Curabant. Vellem, Auditores, aliquis dixisset, nullam medicinae pestem esse capitalio rem hac ipsa opinionum specie. Libens ego verba illius mea sa 'erem, nec adeo dicti vererer invidiam. Vos mihi nunc ignoscite, si ingenue Profitear me Plane ita sentire. Artem exercemus omni difficultatum, laborum peri culorumque generi obnoxiam. Remigem vobis Proponite, qui cymbam ad .

verso flumine multa vi remis, brachiis vix promovet , Sed promovet tamen Is autem, Si sublatis modo in coelum serenum oculis, modo in amoenas utrimque ripas, Varia secum et jucunda cogitans, bracthia imprudens remittit, Prono aquarum CurSu in transverSum rapitur, nec, quo PPOPosuerat, pervenit. Non valde dissimilis multorum post Boerhavium fuit fortuna.

norum ego laudo ingenium , suspicio sagacitatem , admiror acumen. Sed