장음표시 사용
11쪽
ZEYLONA insula Indiae orientalis sita est e re gione orientali Malabariae, sub latitudine boreali inter gr. 6 & Io; longitudine vero a Meridiano observatorii Parisini ad 8o , adeoque longitudine
milliaria suecica circiter ContinenS. Guhalenses, insulae hujus incolae, unico reguntur Imperatore, cujus Metropolis Canct in mediter raneis insulae sita est. Belgae vero, ob commercia, occuparunt I64o loca maritima portusque primarios, quorum urbs primaria Columbo audit.
Terra diverso solo gaudet, campis scilicet, sylvis,
convallibus, & est, praetenim in mediterraneis, montosa sa). Inter Montes Hamauit seu Mons Adam coni instar truncati, caput altissime exserit. Ex his montibus Fluvii undique scaturiunt & mare petentes terram dividunt. Hinc Terra sub coelo tepidissimo placidissimoque, montibus di fluviis condecorata, marique cincta non potest non producere, quidquid henignissimum clima causiare solet.
Lapidibus pretiosis, eisque magna copia, super. bit Zeylona, uti Rubinis, Sapphiris, Oculis eati G. Fluvii laetam Margaritarum segetem ubique porrigunt di, quod minime praetereundum, Lapidem
ctricam venunt magnitudine oboli, planum, orbicularem, nitentem, levem, brunneum, crassitie unius lineae, inodorum, insipidum, attrahentem corpora leVia, parva, cineres, limaturas ferri, ramenta papyri &c, eaque dein longius repellentem in . Mira certe & inaudita proprietas si in lapide, neque motu, neque tritu calefacto, heic unice detecto & observato. Plantas huic insulae tot concessit benignum Clima praestantissimas, ut vix ac ne vix quidem ulla terra, pari cum hac unica insula numero Aromata proin
12쪽
ducat. Dum Pineta steriles & frigidas nostras ocis Cupant terras, in Zeylona Cinnamometa I si constituunt primarias Sylvas, & quidem tanta in copia, ut incolae ex hac arbore Ligna pro domiciliis, pro foco, pro culina mutuari necesse habeant 1 cum tamen nobilissima haec arbor Jomni alii laurum praeripi. at , fragrantissimoque odore & sapore semimortuos fere ex Orci faucibus eripiat; quorsum accedit quod vix ullibi terrarum nisi in Zey ona occurrat , unde exportatus Cortex per totum orbem divenditur. Nostri Horti consiti sunt Malis, Pyris, Prunis, Cerasis, similibusque, at in Zeylona nonnisi altissimae Palmae in pretio habentur: inter quas Cocci 3si) primariae Arbores incolis alimenta , utensilia, omniaque in usum humanum necessis int. Car tae 396 porrigunt Frondes latissimas, levissimas, plicatas, quae sunt pro Umbellis heic maxime necessariis ad arceniados radiosis lares & praesertim imbres ab incolis subnudis solo subligaculo saepius cinctis. Phoenicesuso
Iroserunt dulces Dactylos & superbae Musae 368
atissimis nitidissimisque soliis condecoratae, racemos fructuum dulcissimorum, magna in copia, Promunt, ut taceam suavissimos Fructus, quos terra ubique osi
halensium vero non nisi praestantissimam Oozam proifarina, pulte dc pane recipiunt. Callae nostras Paludes tegunt, eorum vero Calidissima Amoma. Persicariae replent apud nos loca ruderata, apud eos vero variae species Piperis. In nostris Piratis Ranunculi, Plantagines, Convallariae aliaeque plurimae neglectae plantae crescunt, in eorum vero numerosa mosara
Cleomes V, Impatientes IV, Amoma V, Myrti v I, Ricini XI, ut praeteream numerosos Scandentes Convolvulas, hele stillant Vinum
13쪽
PRAEFATI . Ipomoeas, Dioscoreas, Basellas, Arsouehias, Ophiuleis,
Phaseolos, Momordicas, Bunnias, Vises, Coos, Pothos,Lonimas, Acrostica. In nostris terris Ulmaria dc Mentha fragrantes plantae sunt, at in Zeylona Ooma VI prata tegunt, quemadmodum Cinnamomum sylvas. Ubique occurruntiAromata praestantissima Zingiber. 3), Car
Schoenanthus 6s , Calamus aromaticus s4s , & Flores structura, colore & odore excellentissimi: Crini Pancratii si 26), Potnsianae, Gloriosae ), nec non, tui nocte aera gratissimo habitu saturant, Polianthisias) dc Nuctanthis ii flores, heic ubique sylve
Animalia ubique terrarum se habent ad plantas, uti Plantae ad terram & clima ; haec itaque de Zeylanicae terrae praestantia testificentur. Heic singulares Mantes pro Cicadis , heic nitidissimae Ahaeis c pro Caeciliis. Heic detestabiles Leguanae d stridentesque Gethones se pro Lacertis; heic pro .
Leporibus Cervi pygmaei parvitate Leporis. Hic voracissimi Crocooli aquas inhabitant; hic auro nitentes. Palones ex sylvaticarum arborum caeum inibus splendent. Hic mirabiles Paradiseae uti Hirundines aera secant. Hic Vespertiliones D magnitudine cum cani-hus certant. Hic Angues vittatae g veneno excellunt; hic Angues giganteae h capras taurosque de-gl utiunt; hic maximi Elephantes uti sues in sylvis vagantur. Hic Simae 'strae barba assa gesticulantur in montibus & nudae istae Simiae tingua indico sabulato si mares in venerem provocant, dum virides Psittaci loquuntur ex arboribus, & Zibethicum animaIsum
14쪽
suave spirat in densis sylvis, & verecunda MF-eo- rhaga pedibus pentaridysis k inter decidua folia antraque repit.
Quemadmodum coelo & solo, ita & Lapidibus, Plantis , Animalibusque prae aliis superbit Zeylona. Fuere itaque qui Paradisum in hac insula statuerunt rAlii sagaciores opinantur primos Parentes , e beato suo Paradiso exules, hanc insulam, prae omni alia terra selegisse inhabitandam , & Adamam in monte Adami longo tempore amissam felicitatem deplorasse, eidemque monti & rupi summae insidentem, vestigia istasedentis horiinis adhuc obvia impressisse, quae Cing- halenses hodie quotannis superstitiose colunt, ut omittam quidquid de Pomis Adami 3o ) hic obviis , commentantur varii ). Verbo, quantum haec insula prae
aliis terris emineat, docet, ut caetera sileam, Aromatum copia & praestantia, cum Aromata inter Naturae producta & artificia semper aestimentur primaria.
HERMANNUS Pauluo nascitur Halae saxo,
num i 64o. d. 3o. Junii in augmentum Rei Herbariae. Plantarum amor in tenello cum lacte ita accenditur, ut puer decennis plantas lecturus in aquis incidens l) paene suffocatus fuisset, nisi fata eum ad majores transfretandas aquas dellinassent. Vitae genus selecturo Disciplina Medica, ob arctam cum amabili Bolanica amnitatem, sese prae aliis commendat; ob hanc nocturna diurnaque manu Cultam Honores Doctorales Ρaduae I 67o reportat. Docha Boianices felicissima exi stebat Circa annum 67I cum in Europa magno numero Bolanici doctissimi, curiolissimi, & laborosissimi uno eodemque tempore florebant, Ex his fuere Mentaritas
15쪽
Barreturus 6s, Morisenus π, Muntingius so, Ra-jus 49, Rudbes ius 47, Bocconus 4 , Dodartius εἶ, Magnesius 4t, Bronius M, Bromelius 38, mriumetrus 38, Saenus 37, Plumierus 3r, Plu enetius Es, Rivinus as, Gur fortius ai. Qui Uirit quanta nominal Hi conjunctis viribus infinitaque diligentia
plures detegebant rariores & indicas, quam omnes qui ante eos vixerunt Bolanici. Ast sedes Florae primaria in Alio posita erat, ubi Magnates plurimi, eruditione, curiositate, dignitate & opibus pollentes, Florae ipsius castra intraveram, uti Bentinous, μι-fηius, FageEM, Bememiuius, Beaumontius, Commelinus. Hi privatos hortos instruxerant i pecierum exoticarum undique, imprimis ex utraque India, conquisitarum infinita copia, cum & vellent & valerent helevires periclitari.
. Sub hac Epocha & hoc felici sidere sata ducunt florentissimae aetatis juvenem 3o, Floraeque ipsius Legatum Hermannum in Belsium. Non potuit hic diu latere qui fortalitia Florae Leydensia
tum gubernabat. Ducitur itaque mox a Syeno Heria mannus ad Bentingium, Florae Senatorem, Virum honoribus & dignitatibus spectabilem, qui Hermannum commendabat apud Gubernatores Societatis Indiae Orientalis, ut eundem muneri Medici Societatis Indiae orientalis per Zeylonam praeficerent, spe non frustranea ductus, fore ut si ad Zeylonam perveniret tantus Bolanicus, grata ipsius mens quotannis selecta semina, radices, bulbos, plantas ad benefactores remitteret , nec spes fefellit. Hermannus moX denominatur Medicus ordinarius & primarius per Zeylonam. Postquam fata sic vela panderant, navem con scendit Hermannus. In transitu vero, in ultimum Africae CAPUT B. SPEI adscendit; hanc terram nullus Bolanicorum unquam antea calcaverat. O bone Deus quam multae, quam rarae & quam mirabiles plantae, uno eodemque die, se Hermanni oculis offerunt. Paucis
diebus solus di unicus Hermamus hic plures dere- git
16쪽
git novas plantas Africanas, quam Bolanici omnes,
qui umquam in mundo ante eum eXstitere. Montes rupesque tegebantur succulentis Mesembryantheismis, Aloebus, Stapelus, Meiniis, Crassulis, Bulbinis, in
campserotibus, Tetragoniis, Aizois. Nemora a Proteista Leucadendris argento auroque nitebant. Campi vestiebantur Borboniis, Penaeis, Blaetati dc Amis inh-nite ludentibus. Viae opertae erant mellifluis anthis. Sylvas & Dumeta constituebant Siderovia, Roxenae, Hermanniae, Halleriae, Maurocenae, Gremiae, Ciuintiae, C Ortiae, Brunniae, Galeriae, Bra eja, M3r es, Philycae, Glori, Passerinae, Tarchonanthi, Baccharides, Eraocephali, Parthenia, Anthospermo, Myricae, Regelariae. Prata vero vestiebant Lobeliae, Lxiae, Corymbis, Arctopi, Roelliae, Lobelrae, Zygophylla, Gethyllides, Selagines, Hebenstretiae, Stoebes, Gerberiae, Hemanthi & Grania miro modo diversa. Inde misit Hermannus in Florae castra plures novas p,mtas quam antea ullus, quibus adhuc superbiunt Horti Europaei Hinc famam sempiternam sibi comparavit summus Inia
Postquam sic in Africa auxerat Florae copias, continuat navigationem in Indiam, ubi cum ZZYLO NA novus orbis se dominio Florae subjicit. Inter
.mneS, quotquot antea in Europa viderat doctissimus Bolanicus plantas, viX tres ad ..ILO. in Zeylona reis perit, sed novas omnes intuetur. Cinnamomeae sylvae Calos lis tac . 2o2. & Palmeta Musis mixta erant.
Omniaista AROMATA, quae infinitis itineribus, pertinculis , impensis ex India acquirunt & charo pretio divendunt Europaei, sua sponte hic luxuriantia obseris Vat, e. gr. Lignum Nephriticum, L. Colubrinum, L. Campectianum, Nuces Vomicas, Piper longum N rota dum, Cassiam ligneam, Cinnamomum, Grana Tiglia, Tarpeium, Myrobalanos, Cascarillam, Acmellam, tamarinia dos, Cassiam Mulam, Curcumam, Cossum, Galangam, ZMoriam, Zingiber, Cardamoma , Anacardium orientale N ouidentale, Cathecu, Sang. Draconis, Gummi
17쪽
34 . Guttam G. Laecam tae. En plantas. medicinales, usitatissimas, solis nominibus diu notas, non dum dein lineatas aut descriptast In harum plantarum designatione eo facilius versabatur, quum vulgus Z lanense doctissimo Bolanico ossicinalia nomina indicare valeret , a1h vero cum oculos ad reliquas verteret pia tas, quam itupefiebat optimus Hermannus, plantas ibi
VULGATISSIMAS ne quidem ad genera referre aut
cum Europaeis conferre valens ; nec mirum adeo, quum
genera pleraque sunt, etiam in hodierna luce, rari Ina atque talia, quae aciem acutissimi Bolanici facile sugerent: e. gr. Canna, Amomum, ram eria, Boer havia, NIctanthes, Chionanthus, Eranthemum, Justitia, Commelina, Xyris, Eriscaulon, Mollua, Cephalanthus, Dora, Avicennia, Lud igia, Oldolandia, Rondeletis, Morinis, Chironia, Ceanothus, Ata anthes, Cerbera, Creopegia, Gloriosa, Burmannia, Ponteriris, LaetUoma, Dodonea. Michelia, Bauhinia, Guilandina, Caesalpina, Princiana, Menanthera, Sophora, Anacardium, ovom tro, Jusmea, . Melasoma, Stainus, Bannisteria, Azer
Goa, Rhizophora, Eugenia, Cato estum, Mesua, Valeria, Gmelina, Gerodendron, Barseria, Hugonia, Spbaerambus, penthes, Tragia, Acal pha, Croton, tropha, Curica,
MUR Uc. . . Omnes itaque horas successivas plantarum coli ctioni, exsiccationi, adglutinationi impendens, incoinlarum simul nomina inquirit, plantarum vires scisci, tatur, principia earum cum Grimmio notisate in chemice explorare studet, plurimasque plantas splendia dissime depingi curat. Sic collecto Herbarici Zeylainnico persectissimo, compingi curat plantas Mylaniis
cas in Tria volumina , in Maarto vero Africanas aerariores Eeylanicas miscet; reliquas non adglutinatas servat. Euintus demum tomus, ut praecedentes ia
18쪽
ma atlantica, icones circiter oo novarum plantarum Zeylanicarum continebat artificiosa manu delineatas. Mittit in Europam quotannis rarissimarum plantarum semina; mittit quoque integra Herbaria Leylanica ad Commelinum n) & alios. Cum jam merita 8c laudes Hermanni in tota Europa omnium Curiosorum ore extollerentur, moritur I 678 Arnoldus Syenus, Proseia ser Bolanices Leydensis. Non erat in orbe alter meritis & inventis Bolanicis Hemanno par, ideoque a Curatotihus Academiae mox creatur Hermannus 'Medicinae & Bolanices Professor L duno - Batsvus Cum vero biennii fere spatio opus esset Hermanno antequam redire & oficio fungi posset, constituerunt Curatores I 679 Petrum Hotionem Prosesibrem Bota-nices usque tantum in id tempus, quo n*ster ex India redux se sisteret Lugduni, quod feliciter I 68o, mense Augusti contigit. Adgreditur mox oblatum munus; Horti pomeria producit; plantas duplo plures in hortum introducit quam Omnes ejus Antecessores: Bontius, Clutiss, Pavius, Clusus, Hosti, Schuylius, Syenus centum annorum spatio so). Inter has, plurimas habet plantas indicas quas secum ex Zol na duxerat, nec antea, nec dein in Europa visas. Fundamenum fructifcationis nuper a Morisono resuscitatum primus in Belgio recipit; plantas omnes in Horto sestematice disponit; Dbemacula exstruit; Maiateriam Medicam purgat; Mustum a se ipso collectum in horto instruit; sub seriis nunc Galliam, nunc Britanniam , nunc Germaniam plantarum Caussa adit.
Parisiis in Horto Regio salientes fontes, ad accessum Principis Bolanicorum scaturiunt jubente Tournesortio. Orbis litteratus desideratissiims diu Plantas Zeylani. cas sibi pollicetur, sed Lectiones publicae & prsevatae, negotia Academica, Consultationes studiosorum & Morti cura horas surripiunt, usque dum fa- talis
19쪽
talis Peri remonia Clarissimum Hermannum suffocat die 28. Januarii I 69s.
in Horto Leydensi ad Florae servitium, dum Her- manni jactura a toto orbe deploratur. Stirardus GuilleImus Florae sceptra gubernans, de Plantarum Zeylanensium reparatione die nocteque solicitus, brevem sciagraphiam promulgat p & saepius de hae
jactura amicum integerrimum , eruditione & fama ubique inclytum H. BoerlimVe Consulit. Harauius unicus erat qui iter in Zeylonam susciperet , abit, Caput bonae spei conscendit, numerosam rariorum plantarum gregem conquirit, temerarius sylvas dc deserta intrans a Leone dilaceratus fuisset, nisi servi gi bus missilis intervenisset , inde Zeylonam attingit, integrum Herbarium Zolanicum Cornelio Voso, Hortulano Leydensi, mittit, sed praecox fatum dc perversa Diaeta brevi eum Florae surripiunt.
Casp. Commetini in Hortum Medicum Amstelod mensem, 22 annorum licet juvenis, dignissimus tamen 1728 successor. Hic natus ad Plantas mature coepit proprium Museum instruere vastissimis He ballis, inter quae tamquam palmaria nominari merentur Ze Ianica ab Hermanno ad Commelinum Sc ab Ham tuto ad Vossum missa. Amplissima praxis Clinica, quam per populosam valde urbem Amitelodamensem quotidie exercebat, plurimas & plerasque ipsi ause rebat horas , Hic tamen aegre nimis dolens Hermanni jacturam, eandem proprio labore reparare studet, cum solus possessor erat duplicis Herbarii Zeylanici: Plantas itaque o lanicas acute examinat, auctores
omnes p) Μuseum ZπIanteum Hermanni fertur editum fuisse eurasherardi. Duiliasu bν Corale
20쪽
omnes evolvit, ab Hermanno aut Hartogio non viis fas apud alios inquirit, synonyma omnia colligit, rariores describit & rarissimas depingit. Nec his contentus integram Centuriam rariorum plantarum Afri .eanarum delineat & describit, nec non Ambianenses posthumas plantas Rumpsi, diu sepultas e tenebris existrahit. Burmanno itaque debet res publica Bolanica rariores plantas Indiae & Africae ; vivat utinam diutis, sme Vir Clarissimus, de re herbaria maxime meritus, felix in Florae Decus di ornamentum l
- Ego numquam cogitaveram meam falcem in Mylanicarum plantarum mittere messem, quamquam non dissitear harum floribus, in Ci. Bu anni Musto visis, non semel meos vehementer delectatos fuisisse oculos, dum Generosissimi hujus Viri liberali fruebar hospitio; Ast felici casu accidit I s, ut, Rem ne nomine quidem antea notum habebam, harmacopoeus Regius Hassiliensis JO. GuNTHERUS, stupendam collectionem plantarum Indicarum, quinque voluminibus in forma atlantica comprehen sam, ad me mitteret, eo fine, ut vera nomina plantis hisce adscriberem, nescius ipse a quo lectae erant plantae vel ex qua-parte Indiae. Hanc dum evolvo, examino & inquiro, observo plantas hasce per tres Primos tomos, in singulis paginis totidem, easdem, eodemque ordine esse dispositas , quo in Hermania MVeo Zesanico continentur a P. I. ad 39 3 accedebat quod Icones, quas quintus tomus Continet, essent ipsius Hermanni, uti constitit ex Horro Lugduno Barais
78. IOs. Iop. 2Or. 2 8, quae figurae absolute eaedem inque minorem molem redactae, ut dubium nullum