장음표시 사용
2쪽
uanquam eleganter omnino Sc vere philosophari videatur CICERO pro si V. ROSCIO COMOED. C. XUI. non ex pactione Derborum, quibus iusiurandum comprehenditur, sedex per-
Filia et malitia, per quam insidiae alia
cui tenduntur, Deos immortaleae succem
fere S irasi hominibus solere, nescio tamen an veritati conueniat, quod exinde collegit, qui mentiri solet, eumes peierare facile, qui, ut mentiatur, induci potest, eum ut peieret exorari facile posse. Cum enim orator alio loco a semet ipse dissentiens D. Paradox. III. cap. II. caUsiae ac tempori aliquid dedisse, & quod pro A. CLUENTIO AUITO S. N. ait: orationes suas Cetussarum ac teri rum , non ipsorum hominum sui patronorum esse, luculento exemplo comprobasse videtur, (a tum quotidiani &a MARCI TULLII aeuo ad nostram usque tempestatem producti hominum mores, ipsaque rerum argu- A a menta
3쪽
menta aliud omnino ostendi int. Quos enim nullus pindoris honestatisque sensus officii sui finibus continere, adque verum dicendum adigere potest, illos saepe rerum fortunarumque suarum aut s anitatis, (b quod metuunt, quodque in iurando quasi data opera & sponte sua sibi optant & postulant, detrimentum absterret, quo minus propinquam & quae ante pedes sit, perniciem citato
gradu irruant. Quod pro ince saepe alias & prudenterfecerunt Romani, ut non modo praescriptis & non temere immutandis verbis rem omnem peragerent, sed solennibus etiam ritibus & symbolis ad maiorem attentionem aut reUerentiam vagantes & instabiles hominum
sensus erigerent, illud inprimis in iurisiurandi, si quod
ab homine exigeretur, religione iactitasse comprobant tot ac tam variae solennitates, quibus iuraturos quasi in Praesentem rem deducere S diuinae vindictae formidinem incutere summopere allaborarunt. (e Quemas modum enim hoc Consilio excogitatae fuerunt legitimae illae & horrendae, quibus se lubentes quasi & ex animi sententia diris omnibus deuouere & si scientes fallerent, caput suum, domumque suam & sua omnia Deorum irae consecrare videbantur, formulae, quas collegit, qui incredibili labore &solertia de Hormulis exposuit Iureconsultus Gallus Libb. VIII. Ita nec aliunde descendit constans illa iuraturos homines in Deorum quasi conspectum prinducendi, inter ipsa sacra, & in iis, quae religio occU- passe censetur locis, horrendum illud execrationis Ca men reestandi consuetudo. (d
4쪽
(H v. T H. R g G N. D E B A s s E N Iureiurando Veterani, impristia Romanorum, in Prooemio.(b I eteres statilia in mentientitim aut peierantium naso tumescere credebant maculas ct pustulas, quoi sim referunt- ιpoc, mendacia nasi, apud Theocritum, & multas illas Dibice, apud Persium Satyr. q. v. s. quas improbus foenerator crebris periuriis & mendaciis sibi conciliauerat. I o H. B A P T. H A N-s E N de Iureium deterum cap. II.(c Solennia illa tum verborum tum symbolorum pluribus ex- possit ALEXANDER AB ALEXANDRo Ge=IOl. Dier Lib. V. cap. X. SETsERus de Iuramentis Lib. I. cap. X nec tactis sollina Euangeliis sacrosaitistis, sed iis etiam in manu positis iuriisse, qui officia susceperunt, docet Constit. IX. Nouess. GREGORIO MALO ANDRO interpreter Testor ego iuram do omnipotentem Deum &c. quatuor Euangelia, quae hisce
(d ota exsecrantia iuramento a Iustiniano in aemuely. u. pra seripto haec adieeta leguntur: Ouod si non omnia taee, di draxi, observavero, omnibus incommodis ero expositus tam hic, quam tu futuro seculo in horrendo Indicio magni Domini Dei Seruatoris nostri Iesu Christi. habeboque partem eum Iuda Er L priam Gieri, et tremorem Cain ultra hoc, quod etiam poenis lege eorum ( Iustiniani ac Tlieodorae) pietatis comprehensis ero obvoxius. b c tamen ad Errores lustiniani refert E R A s M. v N G E P A v R in Dip . de Error. Iubrin. Pos. I.
s. II. Qiiod si gentium plerarumque historiam & instituta
perquiramus, facile inueniemus a Barbaris ad Graecos,&ab his ad Romanos productum, indeque latius & ad alios quoscunqtie manasse morem, eos, qui iureiurando se obstrinxere, quasi Diis coram sistendi, in locis Deo.
rum alicui dedicatis, delubris, fanis, aedibus, tactisqtie A 3 aut
5쪽
aut altaribus, aut iis, quae in altaribus posita erant, siminlacris, cereis, ignibus, hostiis, sacramentum' exigendi& accipiendi. Carthaginensem Deum Hannibalem teste
AEMILIO PROBO in Dita eius cap. II. P O L YB I O Lib. III. IIp. LIVIO Lib. XXX T. cap. XIX. admotum aris, dum sacrificaret, eaSque manu tenentem pater iurare iussit, nunquam amicum fore populi Romani. Apud Graecos olim inprimis celebre frequentilius iuramentis fuisse Proserpinae, Cereris aliaque delubra , PROBI Uita Dion. Cap. IIae mulieris Callicratem in sedem Proserpinae deducunt, ac iurare cogunt, nihil ab illi periculi fore ; PLUTARCHI in Dione: Uidens autem Callippus mulieres rem accurate exquirentes es scrutantes, D nit ad eas negans et lacrymam,' em, quam vellent, dare tolens s illae autem postulabant, Di munum iusiurandum iuraret, quod crat tale: Descendit in templum legiferarum Demrum iis, qui silem daturus est, es interea dum sacra quaedam sunt, amictum Deae purpureum induit, et tenens manu facem ardentem aliortimque testimonia comprobant. Quantum ad Romanos attinet, res peruulgata est & compe tior, quam ut longiore probatione opus esse videatur, quod qui publicum Iuramentum iuraturi erant, & in Deorum aedibus id fecerint. Collegit ea, quae virumque hoc extra dubitationem ponunt, aUtorum veterum loca praeter alios data opera, eiusque rei nobis otium fecit laudatus BAS SENIUS de Iureiur. Vet. Rom. Cap. III. IV Adiiciemus nos, ut ne asymboli videamur vel hina: I U S T I N. Lib. XXIV. cap. II. n. S. suo perducto in
6쪽
in sanctissimum Auis templum veterrimae Macedonum religi nis, Ptolomaeus sumtis in manus altaribus, contingens ipsa simulacra et puluinaria Deorum, inauditis, ultimisque exsecrationibus adiurat, & APPIANI ALEXAND. de Bella Civili Lib. II. p. o. Deum, in cuius famo nunc sumus, test mur vel in praesens, vel in futurum, & in hoc publico iureiurando adhibebant Pontifices, qui eius verba praeirent, (a ad quos etiam quaestiones & Iudicia de periuriis quam maxime pertinuisse CICERO auctor est in Lib. II. de Legibus Cap. IX. et XC(a Cons. quae v A L. MAx. Lib. VIII cap. I. n. s. de virgine in vestali Tum a refert, quae spem saliuis ancipiti argumento ausa est petere. Airepto enim cribro dixit: Vesta, siseris tuis castas fenper admoui manus, erie, ut hoc hauriam e Tiberi aquam es in aedem tuam perferam. Audaciter & temere iactis votis sacerdotis rerum ipsa natura cessit.
Quae omnia cum propterea facta esse credibile sit,. quod Iuramentorum religio & sanctitas id postulare videbatur , non miramur ipsos etiam Iudaeos aliud vis non seruasse, sed in Synagogis, eoque loco, in quo san-cttim Legis volumen reconditum erat, iuramentum praestitisse, ipsumque sanctissimum volumen manu amplexos esse. Inde MAIMONIDES Cop. XI. s. II. Constit. de Iureiurando, facere Iudices monet,s cd iurandum alios adigant, titillam plane rem mmu sua linentra,
quum iurantes umn Legis manu sua tenere debeant. ICtus religi
7쪽
8 religiosissimus BRVNNEM AN Nus quoque (a in
ea est opinione, apud Iudaeos olim iusiurandum vel intemplo Hierosolumitano, vel in eius conspectu, vel facie ad templi sitiim conuersia praestit tim fuisse, motus precum formula, qua Rex sapientissimus hanc sacram aedem DEO sacrabat Lib. I. Regum Dei f. II. Sisenn iea mand ivieder stinen Nechiten, uiid nimnit deg eineti
faust &c. Ex curtorum horumue Iudaeorum synagingis facile in Christianoriim templa descendit idem mos iurare in sanctis , super reliquias sanctorum , & nunc proposito, nunc tacto sancto & salutari Euangelii volu mine, vid. C A N G I I Gloss. verbo: Iuramentum, item: iurare super plura altaria, GREG. TURO N. Lib. I.
sa) In Tractatu Po humo de Iure Ecclesiastico Lib. III.
Apud veteres Germanos etiam hune ritum moremisque obtinuisse loquuntur Capitula Κaroli Magni & Ludovici Pii apud LINDEN BROGIUM Lib. VI. cap. acis. & Leges Longob. Lib. II. Tit. I. c. 2I. Di omne simcramentum in Ecclesia es super reliquias iuretur, es quod in ecclesia iurandum eri Dei cum sex electis, uel si XIL esse debent, quatis potuerit inuenire e sic ictum Deus adiuuet et illi
8쪽
sancti quorum istae reliquiae sunt. Nec dubium esse credia derim cum laudato Bh v NNEM ANNO ad maiorem reuerentiam circae iuramentum adhibendam hodie facere posse, si actus iurandi in caussis, Consistorialibus potissimum, in loco sacro seti templo perageretUr, quam quam ICttis Halensis I A C. FRIED. LUDOVI. Ci (a qualitatem loci nullius sero momenti esse opinari videatur. Cum AUGUSTINO potius Epist. IS . sentio, qui in casibus dubiis & reum & actorem remittendos esse suadet, ut iurent in locis sanctis, quo iurantium conscientiae terribilis Dei operibus aperiantur, quod factum olim in aede Paulina nostrae ciuitatis, cum solenne iusiurandum in matrimoniali caussa praestaretur ex Decreto Consistorii Lipsiensis. (b Recte igitur nec hodie
cessarunt religiosi ciusmodi, & ad excitandam aliquam reuerentiam comparati i tirantium ritus. Vt enim nunc illos, qui solennitatis caussa solum adhiberi videntur, omittam, vel crucis usus, accensa luminaria, & quod adhiberi quandoque solet cadauer capitis defuncti, religi nem maiorem incutere debent ei, qui iuraturus est. Ad hos ritus forte etiam referendum, quod iuramentum non raro in conspectu verbi diuini Minisstri, illoque minente exigi praestarique soleat. Quem modum admonendi cum Dn. G O T T L O B F R I E D E R I C V AH E L B I N G sub auspiciis Exceli. Praesidis ante aliquot annos (c pertrael auerit, ea vero, quae praeprimis ad Ossicium ipsum admonendi & Honorarium pertinent, inlaeta remanserint, horum spicilegium instituere, & quae B circa
9쪽
circa has partes sese mihi obtulere non omnino proletaria, aut in triuiis obuia colligere iuuat.
XIII S. V. Periculosa res est iusiurandum, ut vix unquam ei cumspecte satis prospicere possit seu Legislator seu Iudex, ut illi, qui ad iurandum admittuntur, vere & exanimi sententia asseuerent, nec periurio fallant. Probi ergo & prudentis I V D I C I S officii ratio exigit, non temere quenquam ad purgationem hanc iudicialem admittere, nisi quem ante omnia de grauissimo scelere pedi urii, & quae peri uros sequi soleat poena, monuerit ipse, simulque SACERDOTEM ad eandem operam adhibeat, quoties illud vel eius, qui iuraturus est , Persona, vel facti ratio flagitet. (a Ita enim comparati sunt plerique hominum, eos ut praesentia Confessionarii &alloquium ministri verbi Diuini, Se reliqua omnia, quae reuerentiam quandam incutiunt, magiS moueant, quam conquisita altius cuiuspiam in eam rem argumenta, imo quosdam superstitio tenet, iusiurandum esse speciem &Partem quandam cultus diuini usque adeo, ut relegati s
10쪽
nonnunquam urphedae se deiurio vinciri propterea negent, quod absente parocho eandem recitauerint,(b qitanquam de illud experientia doceat, haud raro & pMrochum neqtiicquam arcessi, darique homines ita praefractae duraeque frontis, ut vel ad trecentorum Clerico-.rum conspeel una vix horreant, sed eosdem irretorto oculo intuti per omnia sacra peterent. Imo quod majus scelus est, profligatissimi & perditissimi nebulones salutauria monita vel ideo saepe non audiunt, quod a Clerico veniant, quae ab alio forte suae conditionis homine sis cile & audirent, & sequerentur. Quae cum ita sint, plurimum sane interest, ut cum Iudice Ecclesiastes mu- neu suo in admonitione rite perfungatur, quod argumentum pluribus nunc Persequemur. Illa vero omnia, quae hoc in negotio obseruare debet tum Iudex tum Clericus, ad tria potissimum capita reducenda esse existima. naUS, nimirum quaedam ante actum, quaedam in actu ipso, reliqua post actum admonitionis aut iurandi notari merentUr.(a Prosequiitus est ea, quae circa purgatorium ct admonitionem in caussa criminali notanda veniunt, eleganter, ut solet ICtus
Saxonicus C H R. I A C. H E I L in Tras. Cris. quem inscri
psit: Iudex Defensor in Processu inquisitionis Cap. IV. quo Actuarius & Defensor carere vix potest. (b Nimirum quod hoc loco memoriam subit . memini aliquando
eam, cui patria interdicta erat, ct quae vrphedam praestiterat. hoc est: iureiurando suam de non redeundo promissionem confirmauerat, in terras, unde exire itissa erat, rediisse, idque factum hoc praetextu excusasse : Vrphedam non esse solenne quod seruari oporteat, Sacramentum, utpote quod non Saceris