Historia Zaringo Badensis auctor Io. Daniel Schoepflinus historiographus Franciæ. Tomus primus .septimus 3

41쪽

Marchionatus ad expeditionem hanc bellicam suas quoque praestiterunt angarias.

g. VII. Bellis, Anno sequenti expeditionem in Galliam suscepit Philiber-

Gallorum

si vilibus tus, quae animum ejus in diversa distrariit. Decennio postquam

tu . religiosa Pax Patavi se m) apud Germanos constituta est, Reso malis quoquo suis, Hugonottos quos Vocant, pacem concessit Carolus IX. Franciae Rex, publicato edicto, quod amense, quo datum est, GIanuarii vocatur. n)Edictum hoc civilium octo apud Gallos bellorum sex suit &tuba; quorum quinque sub eodem Carolo intra undecim annos offerbuerunt. B.llum I. Primum ipso conditi edicti anno efferbuit, quo durante utraque jam factio apud Germanos quaesivit auxilia. Guisius Dux die 5. Iulii hujus anni ad Electorem Palatinum, ut & ad Casimirum & Wol angum, Comites Palatinos, ad Cirten bergae Ducem & Ρhi libertum nostrum Marchionem literas perscripsi, quibus ab Hugonottis, tanquam rebellibus, eos avertere atque ad suas partes perducere studuiti Q. Bellum hoc mense Martio A. I 62. Coeptum, anno sequente eodem mense sinitum, postcn0 Sub Romanis Batava Castra; unde Passau; ubi Transactio de Protestaniatium Religione A. Issia inita est. αὶ Edietum Januarii publicatum A. I 63. Q Memoires de Conia edit. R II 3. Τ0α HI. pag. s

42쪽

BARN HARDI, NA LINEA.

quinquennium denuo in flammas erupit; quod A. I 567. evenit mense Septembri.

g. VIII.

In secundo hoc bello li Prinstipo Condio & Reformatis in Bello IL

auxilium vocatus est Fridericus ΙΙΙ. Palatinus Elector, Simme- nottis

militati

rensium ex linea primus, qui Reformatorum sacra in Palatinatu magno cum Zelo nuper plantaverati Filius ejus natu junior, Casimirus, patri, quoad religionem, addictior, quam senior frater, γ ex pecunia Gallica decies mille militum exercitum comparavit ; quos inter seX mille numerati sunt equites. Cassimi rus in Henrici II. Aula diu vixerat juvenis; familiaris Condseo. ρ' Protestantium Germaniae animos occupaverat suspicio, Austriaeam Hispaniae & Germaniae Domum cum Francica in perniciem eorum non solum in Gallia Belgioque , sed & in Germania conjurasse, eaque de re in Bajocensi Caroli IX. & sororis sum Elisub thae, Hispanorum Reginae, Conventu A. I 565. cum Albano Duce fuisse tranSacrum Tom. III. D a

m Ludovicus, qui Friderico III. Electori succedens, Lutherana sacra in P latinatum reduxit, post septennium moriturus; unde Resormata saera redierunticis BR AN ToΜκ in Libello, eui Tit. Vies des hommes sirusres tirangers da son tems Part. I. pag. 283. exprobrat ei ingrati animi notam, quod tot beneficiis ornatus Rege eontra eum bellaveriti

43쪽

Eos de

caussa

et 8 HIs To R. BADENs Is LIB. V. Rex Galliae, misso ad Electorem Lansaco, qui in Concilio Tridentino nuper fuerat legatus , expeditionem hanc quovis modo impedire studuerat. Quin & Maximilianus II. Caesar in gratiam Regis Galliae, qui triennio post filiam ejus duxit uxorem, bellatoribus Germanis , Condasto qui essent opem laturi, proscriptionein minatus est. r). Condaeus tamen & Cassimi rus identidem sollicitarunt Philibertum nostrum, ut & ipse Palatinis suas jungeret copias. Cassaris comminatio. Philibertum aliquandiu retinuit. Consensit denique, a Casi miro edoctus, ipsam Catharinam Medicaeam, Regis Galliae matrem, sibi insinuasse, ut expeditionem maturaret. s Philibertus ergo cum Casimiro & exercitu ejus prosectus est mense Novembri, sed non nisi centum stipatus equitibus; t) cum quibus tamen mense sequenti, mutata sententia, rediit ad suos.

g. IX.

ΗυBERTUS LANGUET D s u in Epistola, duodecimo Januarii die A. 3568. Argentorato ad Augustum, Electorem

G HVBER Tvs LANGUETus, origine Burgundiis , vir rerum politi est rum peritus & egi egie doctus, Electoria Saxoniae, in Germania Rhenensi legatus, 'solarum uernarum Lib.L. 0s rico LANav Tvs loco ac g. videtur Reάina eredidisse, adventum C siminbellum cito finiturum.

44쪽

BERN HARDINA LINEA. 29

Saxoniae, scripta, haec nuntiat: si Credo Vestram Celsitudinem is non ignorare, Philibertum, Marchionem Badensem, mutasseis sententiam & rediisse in Germaniam. is Philibertum quid imduxerit, ut Casimirum tam celeriter desereret, silentio praeterierunt scriptores. Num Caesaris minae 3 Num Aulae Gallicae artes Τ Id certum omnino, quod insequenti tertio religionis bello Philibertus non Reformatis, sed Carolo IX. copias auxiliares adduxit. Casmirus tamen in itinere constanter progressus ad L tharingiae Mussipontem cum Condaeo se junxit Februario mense. Iunctio haec Galliae Regem ab initio terruit. At Catharina Medi ea, ad consuetas suas rediens artes , sequente Martio mense, Condaeo, pecuniae laboranti penuria, persuasit, ut invito Colinio pacem iniret; ex altera parte Regem inducens, ut Casmi-rianos milites eX aerario suo persolveret, peregrinis hostibus ut Galliam liberaret.

g. X. Post haee nihil non impendit Regina mater cum filio Re- Bello III.

regiis a

ge, Marchionem nostrum ut in suas partes pertraheret. Pertra- haeret.

ctus est denique tertio Religionis bello apud Gallos flagrante. Praecessit eum Vol angus, Bipontii Palatinus Comes. is . Hic

M Wolfgangi in Galliam transitum describit testia praesens Du LA Nouae Disoura positiques B mlutatres pag. 963.

45쪽

enim, stimulante Electore Friderim, Hugonottorum sumtibus quatuordecim armatorinn millia Martio mense A. 3569. eis in auxilium adduxit; Allaticis I abernis cum e Xercitu prosectus peragravit Burgundiam, cum Glinio, Hugonottorum capite, ut

sese conjungeret. Collangus, capto super Ligerim Charitaeo oppido, post trimestrem expeditionem, jamjam se juncturus Colinio die II. Iunii, tribus Lemovico leucis, Nessu nil ex Febre decessit. ν . At Philibertus, ut in prima, ita & in secunda eXp ditione suscipienda fuit lentus & dubius. Principem triginta

trium annorum Carolus IX. sollicitare non desit, Germanicum militem Gallica ut compararet pecunia. Σ) Philibertum & militiae gloria & rei familiaris rationes induxerunt, ut oblata accipe-

ν Alimoires de Castinau Liv. VII. Ch. 6. pag. 243. AUILA Hsi des guerres civiles de France Tom. I. pag. 6I. sqq. TH VANUS II floriar. Lib.XLV. cap. 9. & Io. IE AN DE SERRES Intentatre generes de mi ire GFrance &c. pag. 166. R. Recueu deS Goses memorabis, a uis en Franiate Dus is Regne de Henri II. Sc. pag. I66. seq. BRANTO NE Dies deshom nes Q. Ures Hrangera deson tems. Parti II. pag. 379. Σὶ C A s et E L N A D Lib. VII. cap. IV. IRANDRSERREs loc. alleg. pag. 69s. RICHARDVS DI NOTHUS rasor. GaI. Lib. III. pag. 1 9. A u nxo ΜΕ Ηs. universetis Lib. IV. Ch. o. pag. 3os. Hic quater mille equites a Marchione conscriptos esse tradit. Alii numerum equitum minuunt. Vid. Hi ire de France Dus les Regnes des trois Mis T. C. Hemri Fransola IL. θ' Charies M. Liv. VII. pag. 484. LANavET Vs Lib. I. Epist. 43. eum se ignorare profitetur.

46쪽

ret. LAuo URERI Us, ast illustris rerum Gallicarum scriptor&CAsT ALNOI Commentator, aliam addit rationem, quod nempe per matrem regio Gallorum sanguini fuerit conjunctus. b

g. XI. Quidquid huius rei sit, lentius rem egit Philibertus, vel Lente

rem agiti

ab Electore Palatino retentus , vel quod incongruum ei videretur, contra Hugonottos pugnare. Lansacus c) ergo missus ii Rege, &post eum clarus ille nativitate, legationibus & Commentariis rerum sui sevi gestarum conscriptis, Michael de Castelnau, Q qui urgerent Philibertum. Hic toties monitus, ad expeditionem sibi satalem se deni- A castel-

que accinxit, & intra quindecim dies cum Castelnoo prosectus ducitur est Metas, e ad quam urbem aliae quoque Germanorum equitum turmae, Regi militaturae, advolarunt. Germanicis his c

piis Dietzii duo Comites Hassi, filii Philippi Landgravit, ex Maria garotha de Sala progeniti, ut & Rheingravit Comites, Datres,

a) Additiora aux Memoires de Michel cisseisau pag. 724. b Vide supra in vita Franciscae. o I.ouis de S. Gelais, Selueur de Lanssae. Q Mae M. CasTEL Novs , quinque legationibus in Angliam sanctua A. Ig91. decessit. o cΛsTEL NAv Memoires Lib. V u. ch. s. add. Ηvaxa T. LANGUET. Lib. I. Dis. a1. 34. 41. 43.

47쪽

In proelio

Lein ga - Westoburgius Comes , & sortis ille Germanorum bellator, Caspar Schoenburgius praefuerunt; atque adeo cohortes turmaeque Protestantium Germaniae pro Hugonottis & contra Hugonottos promiscue pugnarunt. Claudius Aumalii Dux , Claudii Lotharingi co ex sanguino Guisii Ducis filius , expectaverat Plii libertum Metis, ut viribus junctis progrederentur in Galliam. in Philiberti 1t reliquae copiae quinque millibus equitum &quatuor millibus peditum constabant. Primarium exercitus Gemmanici , pro Rege in Galliam adventantis , Ducem cum appellat ΤHUAN Us h). Sacris Romanis eum addichum fuisse, L AD URERI Us 0 crediditi Andegavensium DuX, Regis se ter, Regium exercitum duxit, cui Philibertus se junxit. Hugonottorum Dux suit Colinius.

g. XII.

Ad Moncontorium, Pictaviensis Provinciae oppidum, die

s. Octobris A. I 569. ardens commissum est proelium. Opus erat decretoria pugna. Utrinque rerum gerendarum defecerat ne vus. Germanici in utroque oercitu milites meditabantur discessum. D Casparus de Sehoenberg, filius Wolfit, Sachsenburgicae lineae. Galli eum& omnes hujus nominis Schomberg appellant. D His. de France Dus les Regnes de muri II. Liv.VIII. pag.s6o. TH VAN Vsnsoriar. Lib. XLIV. cap. 21. & Lib. XLV. cap. 9. M Lib. XLIV. cap. 22. D Additisus aux Memoires de Caseisau pag. 7 4.

48쪽

BERN HARDINA LINEA.

sum. In secunda Regiorum acie mille equites duxit Philibertus. Andegavensis initio proelii Badonsem inter atque Helvetios construtit; Badensi Aumalium Ducem adjungens , cujus agmen latus Principis dextrum tegebat. prima Regiorum acies cum k Colinio premeretur , laborantibus in auxilium missus est cum Aumatio Philibertus, qui in consertos hostes magno irruens ardore, imp tu cecidit primo. Insecutus eum novis cum copiis Andegavensis restituit pugnam. Magna tamen Regiorum facta est strages; &nisi Cossaeus, ad omnes casus intentus, in tempore accurrisset, Hugonotti omnium judicio reportassent victoriam. ) Praeter Philibertum nostrum Rheingravius natu major Occubuit in proelio. Petrus Ernestus Manssuidius , Gubernator LuXemburgi, quem Albanus Dux e Belgio cum copiis miserat, graviter vulneratus in brachio. 0 ut & Rheingravius juniori Schombergius, vulneratus

Tom. III. E

49쪽

Sepultus ae

in latere, cum suis tamen in victoriae signum pernoctavit in campo; ηι) in quo tam gloriose Philibertus occubuit. Talem vitae tuae exitum nuper sibi exoptallet moriens in lecto Tot angus.

g. XIII.

Phili horti corpus ex Gallia reductum est Badam ; ubi in Collegiata Badensi positum ei his Verbis monumentum: DEI

GRATIA PHILIBERTUS, Μ ARCHIO HADENS.CΟΜΕs SPON HEIDI. NATUS B A D E N AE ANNO MDXXXVI. REGNAUIT PACIFICE AN Nos XIII. TANDEM GALLORUM REGI CONTRA SUOS REPELLES SUDDITOS FORTE Μ ΜΙ- LITEM SESE PRAE DENA UITAM SUAM IN GALLIA STRENUE PUGNANDO PROPE BI ON-co N T O U R IN IPSA PUGNA CLAUSIT, ANIMAM DEO C ΟΜΜENDA TAM DIE III. OCT. AN. Μ DLXIX. REDDIDIT, QUI REQUIESCAT IN PACE.

Princeps in HungarIco & Gallico bellis tanta pugnans Vi tute, tam praecoci morte Marchiae suae ereptus, non potuit non magnum sui apud omnes desiderium relinquere. Augustanae

Lib. 13t. cap. 37. voeat eum tot palmarum Ducem, veterem ac fidem Austriaeae Domus clientem. m Elogium ejus dedit L Aa ova Enrva Additions aux Memoires de Castetanau Pag. TI .

50쪽

BERNA ARDINA LINEA.

Consessioni, uti pater , adhaesit, eorumque sacra in sui S terris Rot ei. promovit. Belgica historia nos docet, eum una cum Saxone , 'μ' Brandeburgim , Hasso & Cirtenbergico apud Margaretham Belgii Gubernatricem A. 156 . pro Protestantibus Belgis intercessisse. Et tamen paulo post contra Hugonottos copias Carolo IX. non dubitavit adducere. Patuit tum Germanis Heroibus in Gallia Martis theatrum. Protestantes ibi pro sociis religionis & contra eos promiscue pugnarunt.

g. XIV.

Mechiildis Bavara, quam Wilhelmus ex Maria Iae ea, Uxor &Philippi Marchionis Badenss, Philiberti patrui, silia, suscep rat, fuit uxor Philiberti, cum qua A. I 556. matrimonium Contrariit. Philibertus Christophori Ι. nepos fuit per silium Berntia dum: Mechiil dis ejusdem Christophori suit proneptis per filium Philippum. Tertio itaque gradu sponsus & sponsa erant inter sejunctL Sponsalia sine praevia Pontificis dispensatione celebrata suisse aegre tulit Paulus IV. scripsitque A. Is 56. Idibus Quinctilis ad Cardinalem Episcopum Augustanum otionem, ut sponsalia dissolveret, utque dissolutis succederent nova. Post varias disputationes denique A. Is 57. die XIII. Ian. in Monasterio D. Emerant Rallabonae Cardinalis pronuntiavit sententiam, ut Philibemtus I so. floreuos Rhenenses, totidemque Mechisidis, pro dota Tom. III. E a Diuitiaco by Gorale