장음표시 사용
251쪽
t Elinatiueri syntentia.. Verrucae s clavi Art. 1823. QualeS tumores Vel potius excre se scentiae sunt verrucae & clavi nemo non novit. Verrucae sunt vel , planae seu sussiles, vel pensiles , acrochordones appellatae. Ctiratio verrucarum. θ Aret. 1326. Si Verrucae in sola cute sint radi-
catae facile curantur vel tolluntur, sin vero a subiectis tundinibus orita Rinem ducant, vix radicitus extirpari possunt citra ingens periculum ; i idem etiam de clavis pedum verum est . Succus obelidon. min. vel blae, vel dretis vel tit mali fic. saeptias illitus verrucas absumit. Aqua, in qua solutum Cst sal armoniacum experimentum, Borelli: - Atque hoc est medicamentum unicum certissimum, quod se,, cognoscere in tota medicina fassus est D. MapDtost haud pridem , Profrisor GHesbameos hoc quidem remedium est ut plurimum imai i, xime essicax sed non certissimum & infallibile, neque tamen ars se nostra omnium - nobilissima, est adeo incerta, sicut vir doctissimus . , suggessiti, Curatio clavomm.) Art. y 27. , , Clavus inquit Celsus ) nonnunt quam quidem etiam alibi, sed in pedibus tamen maxime nascitur, i praecipue autem ex contuso, quam Vis interdum aliter, doloremque i , , movet. Clavi a Plinio Morticini appellantur. Ad curam quod atii tinet, emossiendi sunt cum emplastro Vsicht. e galbano crocat. cum, sale armoniaco, ct postea evellendi sunt; eidem usui inservire potest
empla l. de ranis cum mercurio. Item recipiatur caro bubula recens .
jus frustulum instar emplastri iis alligetur, & saepius removeatur I, sc enim cito spo e dilabi dicuntur. Art. 13a 8. De cornibus non lubet disserere, cmoniam pauciora suntii νisibilia,
Siυe Fasciculus Morborum decimus tertius .
Ex obferbatione 9 inter segendum. e s utusio.) orpora nostra vel a casu ab alto , vel ictu violen- Art. 13ap. to vel compressione ponderis incumbentis, &c. λ-pissime laeduntur; partes carnosae contunduntur. &l ipsa ossa luxantur & quandoque franguntur. EccbFmo fis. Ex praedictis causis accidit plerumque eccismosis Cum et sine tumore, quae revera est accumulatio vulnusculorum cum ati tritu solidorum & vasculorum, unde liquida stagnant, coeunt, &ina terdum putrescunt, cohaerentibus quandoque integumentis externis , vel iis etiam interdum hinc inde laesiis.
Etimulieri sententia. curasio.) Art. 133o. In ecchymosi curanda imprimis opera danda Dest, ut sanguis extravasatuS, congrumatus , & acore inquinatus, suc- scessive resolvatur. insensibiliter absumatur & per meatus seu porulos corporis eliminetur. Con Veniunt remedia interna acidum absorbentiai sanguinem congrumatum , simul& blande diapboretica emi
252쪽
Antimonium diapborolaciam , sunt egregia . Externe im-yrrirnis res ventia , ct sanguinem grumatum insensibiliter dissipantia uni usurpanda , huc facit spiritus vini nunc simplex nunc cana bora-rMS, UMIC Crocatus , cum lintem applicatus , emacietis erit si addaturriseria a , & etiam balsam. Peruυ. maxime in contusionibus levioribus applicatio carnis bubtilae in tenues lamellas sectae optime conducit. Caυeatur a Gangraena. Quod si his & similibus remediis ecchymosis nequeat disspari, opera danda est, ut sanguis extraVasatus in pus con Vertatur I si vero metus fit gangraenae, mox pars contusa profunde scarificetur, 3c sanguis congrumatus, quantum fieri potest, exi matur , ct tanquam pangraena tra ur, de qua alibi r 384. ., Ie,, omni contusione graviori convenit vena festio.
Rem dium singular . Art. 13J1. Quidam adolescens ex alto ceci derat; & omnia membra admodum contusa fuerunt, ut brevi mori ruria; videretur. Pater ipsius accepit faυos cum melle & coxit in vincad consistentiam unguenti, quod extendit super corium vervecis recem rer madiatil, eoque aegrum involvit, rei terata per triduum operatione F per omnino Curatus est, ex Riverio.
Niv. sem. lini subetii ter pulverisat. iv. coq. in vir . mo sebaleuin. cretico aut larido porcin. ad consistentiam cataplasmatis , quod loco contuso tepide admoveatur : unius noctis spatio tumorem capitis humani magni tudine resolvit ' contusiones deploratas musculorum fanavit inquit D. Hul se apud Raium ' vires quoque ejusdem planta' pro usu interno surtegregiae est enim basis infusi traumatici apud FMuerum addit authcrsingulare esse experimentum ad casum ab alto & contusionem : crucirem quippe extravasatum & grum escentem mirifice di Ivit, &c. In simplici contusione . ) Art. 1333. In simplici contusione sumetuis
embrocationeS Cum Ol. rofar. m=rtii. θ' aceto ' applicatio cataplasma tis sequentis vel hujusmodi V. Far. bord. 1 aDr. ana glij. 'u . nuc cupr s. bala l. alam rus'. ana ros . rub. Sili. ol. νά. JIL. aib. OMN. iii. acet. q. f. m. f. cataplasma. Ex inmeman. Remedia varia. Art. 1334. Praeter remedia modo recensita inter eum in usum venire possunt sequentia; Boius ad casum , pulvis adcu
fum, oleum fem. Iini intus sumptum 9 emplastrum 1 mecti m , &c. Etimulieri sententia . . Contuso capitis. ) Art. 13 35. Gravior contusio capitis interdum cranium findit, vel in loco contuso, vel loco opposito & Vocatur cons pro 'tira ), nunc penetrat utramque Iam tuam, nunc externam illae
Sipsa fissurae cranii a signa fissurae sunt multi 'licia, ut vomitus bl-liosi, vertigo, sarrvuinis per os, nares, &c. effluxus, subitanea obmutescentia, ' brevi superveniens delirium , convulsio, paralysis; symptomata haec superveniunt nunc mox in principio , ubi pravior fueriti laesio, nunc quarto vel septimo die, ubi levior . Si aeger firmiter teneat funiculum inter maxillas & chirurgus fortiter trahat, si habeat fissuram , in loco fisso dolorem hercipiet. Necesse est ut plurimum, ut perforetur cranium, ut sanguini A saniel pateat exitus. Observandum est, quod vulnera simplicia capitis interdum post quartum vel septimum diem contrahaut dolores, hinc rigorem de febrem hac si super
253쪽
Chr. XII 1. contuso Capiriis. et st
i si superveniant, & alia adsint symptomata , suspieio est fissi vel fram
Cranii, sin vero non adsint alia symptomata, non statim ad trepana 4 riouem accedendum est febris enim ex aliis causis oriri potest . ,, In contusionibus cranii Se laesionibus meningum septimo vel undecimoia die gravis supervenit ubi baimia, & est signum mortis imminentis.,, Bagiivi. , , Boerbaaυii fementia . Capitis contusionis effectus. ) Art. In capitis contusionibus , &inde ex collecta materie, interdum creantur varii tumores, erysipelaSoedema, dolores, convulsiones, ossis & perio stet putredines , febres , mors. ---- Cranium in junioribus introprestum , vel in adultioribusi post frae uram intropulsum , cerebrum premit , pro varietate loci pressi , t pro varia magnitudine, protunditate, acutio, punctura prementis, pro i ducit hebetudines , sopores, vertigines, tinnitus. caligines , deliria , i vomitum bilis, dolores capitis, convulsiones, paralyses, lotii iacui que spontaneum exitum , apoplexiaS, febreS, mortem. Concussio υebemens. ) Concussus validus capitis interdum eadem facit. rumpendo, comprimendo &c. In his affectibus religiose consulaturi laudatus author in c. de capitis vulneribus , qui si quid ego judicando I valeo ) omnium scriptorum est facile princeps. In contusionibus gravioribus semper recordandus est apborism. Hippocratis, nempe omnuquod contusum , necesse est, ut putrescat, es in pus vertatur. δε Etimulieri sententia .s Luxatio Osium. in Art. 1337. Luxari dicuntur ossa , quando eorum capita ex situ naturali removentur haec autem luxatio ni a vi externae ut plurimum , quandoque vero oritur a causa interna namque hoc
malum iis, qui scorbulo laborant, aut qui affectibus catarrhalibus sunt obnoxii, nonnuntquam accidit; in his enim funiculi nerves laxantur
& resolvuntur, & sere insensiles sunt, unde parabs scorbuticae subindae
Duplex. ) Art. 1338. Duplex est luxatio nempe perfecta , quando Osa sede sua omnino amoveatur, vel im eclecta, quando non totaliter Risinu suo extrusum sit os, sed haereat adhuc in sui receptaculi marginec Prognotis. ) Art. 13 30. Prae caeteris omnibus os femoris difficillime luxatur. istius etiam luxatio est omnium curatu difficillima , in adultis raro aut nunquam restituitur sine miserrima in perpetuum claudicatione ;xatio est, quoniam figamentum fortissimum, quo in receptaculo suo i ligatum est o vel ruptum sit, vel insigniter relaxatum. Valde proba- se bile est Obserυante cb eiden ex duobus uissectionibus pag. 33. ., quod os femoris nunquam vel rarissime luxetur , & quod fractura 4 ,, cervicis illius Osis pro luxatione frequentius accipiatur. unde femuris decurtatur &c. Impossibile enim est ut cum illo dicam quod ca
se put ossis inter nausculos firmum ac stabilem locum inveniat ambulatio- ,, nis munere obeundo, tamquam in acetabulo . Luxatio in talo suuat pectio est omnium pariculosissima , ubi sunt os tali, calcanei, tria Oi- 4 fa innominata, os cubiculare, &c. ibidem quoque copiosissimi sunt
tendines, unde dolor atrocissimus, inflammatio, quaodoque etiam convulsio. ,, os humeri ex os orυ uione Bar, triana raro luxatur, re se etiam ita raro reducitur, quin aliquantulum protuberet, quam ob se causam patiens saepenumero manum ad caput porrigere nequeat . ., Dorsi vertebrarum ad interiora luxatio malum lethale censetur .isi is idem de costis ad interiora luxatis plerumque dicendum est . curatis.) Art. 13 o. Quoad curam luxationis luxatum, membroe
254쪽
Extenso, mature reponendum est , quo facto, nil aliud incumbit chi-
Turgo, mit ut commodis ligaturis os firmet, apteqRe Collocet . ac in- Nammationem facile superventuram & alios assectus mature arceat. Fasciationes non debent esse nimis frictie, ne compressis vel coarctatis vasIS oriantur tumores; neque tamen nimis laxae ne pars semel restituta denuo ex loco elabatur. Infammatio Si adsit inflammatio, antequam membrum repositum ut, nilial prius tentandum est, quam inflammatio discussa fuerit . quandiu durat tamdiu pars inepta est extensioni, sin vero violentius luxatio Innammata extendatur, supervenit ex nimio dolore convulsio interclum lethal1s . Ut ergo inflammatio imminens praecaveatur. Vel Praesens discutiatur , conducit fotus sequens, Summu. b='erac. Mi K., - U. Coa EmPI. rora smaran. ana Μ l. rad. con siri. mi. iij. arisoloch. r tis. cm. in aq. sent. & Uin. an a Q. I. aa Til. sit pro fotu, & in eodem humectentur fasciae tepide circumvol- adfuerit contussio, augeatur quantitas corioiad. ubi evior Arastosechiae; ubi gent dolores camia piet avens possint addi. Uedema.) Supervenit quandoque tumor indomatofus . in quo casu Illinantur partes assectae cum oleo υotatili penetrante, convenit etiam petroleum, Item bal . PMuυtauum cum spiritu oniperi temneratum In luxationibus prodest inunct io cum oleo perici & OL. terebimb. Ol ciltillatum foetiuum tartara est horrendum ratione odoris, sed tamen ni- nilominus est nobile admodum ratione efficaciae; conveniunt ex lum ruis parata pro usu externo & interno . EXperientia didici , ovum FAm Olfo terebintbinae o pauco aceto conquassatum in luxationibus et Temφerum utilissimum , omnibus intentionibus satisfaciens . Bθlloti. Cur venit etiam illud nempe furorer critici in aceto coctum Fractura ostium. Art. 13 I. In fracturis ostium, vel frangitur os
secundum hoc est transverssim; vel secundum longituet nem finditur, quod proprie limitur fissura . Fracturae in senibus fre-
. Art. X34 2. Fracturae ossium longitudinares . i. e. dissicile cognoscuntur, sed facillime curaut neglectae aut non te curatae ulcus post se trahunt; imprimis si in loco . ita ossis ca
Traviversales) Aiet. 13 3. Fracturae transversales sunt comitu faci-iIO S, curatu dissiciliores. Os fractum in medio sui dat Lur mlςVi0rςm , quam circa articulum . IVR Iuram Prognosiis. Fractura cum vulnere S multa partium contusione &laesione est gravius malum & perquam periculosum , ut etiam quando os in plura frustula frangatur. In adultis semur fractum rari messin cla dicatione restituitur. Minora ossa fracta intra I. vel 14. diem fere sanantur; Offa maiora intra 2 o. ad Eo. Praeter propter curationem recipiunt. . . P
Curatio.) Art. 1344. In cura fracturarum duo scopi chis Droci iraeumbunt, nimirum ossa fracta facta extensione in situm naturalemi reposita per fascias ct ferulas firmare; tunc 'enim nati
tia quidem similis est ossi , conformatione vero sola ab eodem differt
centandum est, qua curata, atque ossie repolito clinatur locus fracturae
255쪽
CAp. XIII. Osium Luxatio . 23 I
rae cum Ol. peris. vel OI. qumbricorum terres. cum guttis aliquot otirberebant b. & applicetur emplastrum ex tu amaba .i clum paveo OI. H- siau. t. rormniarina malaxatum applicato emplastro imponantur ferulae tres aut quatuor ad summu in , quae postmodum coniungantur per tria ligamenta ; Ligationes autem debent esse moderata: nam Ii unt a
citiae nimis partem sustbcant, & gangraenam inierunt .s V res o feocollae. ) Experientia constat prae caeteris quibulcunque Ia ιdem osteocollae a ad Si. intus sumptum esse remedium ningularii mum in callis ossium fra orum PenerandIS, & augmentanuIS, u cunque obscuri mimum iit, quomodo operatur . , Fracturbe comi licatae Hactenus de fracturis simplicibus ; quaedam Cum VUlnere compticve sunt poli re positionem ergo ossas vulnusi sidera adum venit, quisi, ut alia uulnera, de quibUS pollea, tractandum eri emplastrum ii a Nurae applicanaum perforatum eue debet in loco Vulneris , ut ita beneficio foraminis vulnus commode traetari pollit Si os iterum frangatur, non trangitur In callo , sed circa callum .
cenS , cruenta, partiS mollis a corpore duro dc acuto facta . Partes vulneratae sensim maRis magisque a se mutuo recedunt cruor Plerumque: primo cum impetu emuit, dein sensi in sponte sistitur , tum crulta 1an- Ruinea cavo Vulneris innascitur , ct liquor dilutuS, rubellus, tenuis eΠluIt labia vulneri8 Incipiunt rubere, calere, dolere , tumem , retorquerI l atque eodem tempore febricula cum calore & siti adest; in maeis Vulneribus) hync tertio , quartove die serius vel ocyus vulneri adest liquor tenaK, albuS, pinquis, aequalis, pus; eodem tempore .rubor , calor, dolor, tumori, retorsio labIorum , febricula, cet Lint, vel minuuntur ; Sc sensim cavum vvineris a iundo sursum , ct ab ambitu
Versus centrum, crescente carne Impletur, coeunte margine albo P stremo siccatur vulnus, & obducitur cicatrice. li Vulnera arteriarum. Art. 1346. EX arteria maiori tota differia orI-
tur haemorrhagia lethalis; arteria vero non nimis magna transtersim dissecta, retrossiliens , atque inter solida vicina se recondens, si1bimetis obturaculo est; sin vero arteria transversim vulnerata non totaliteri dissecta fuerit, oritur haemorrhagia perpetua, ea autem sedata a te- nuitate cicatricis cedente aneurisma - Haemorrue die. ) Art. I 47. Ad haemorrhagias vulnerum sistendas prin i se ter vasorum ligaturas & fibularum imariarum applicationes, 10 mri ca quam plurima in consuetudinem Veniunt; ussitatiora sunt, quae 1e
, tam praeparati Mytr. viis. extraii. atque hoc ultimum remet Ium eorum , quae sunt melioris notae nisi quis noυa lumina ,
igneses famos. Non deerunt Thrasones ac fumi venditoreS, quam iam mundum adeo credulum invenire possint. Proh dolor i nunquid ser- mo hic de vulgari tantum opinione movetur ρ Utinam ne di CRm nu- iusmodi impostores fautores babrro EqMites Aurat οἴ , C mer. . I ,
dic. Sed rogerent torqMem epilepti eum tempore Oribam in usui uiue
256쪽
ita quidem maiores nostri, omni aevo, & Ηψl octates ipse impuden ,, tissimis agyrtis mundum infestari conquesti sunt. Evis uti=n Uristiu tum in foramen arteriae sanguinem fundentis intrusum haemorabo: giam extemplo siistere dicitur. N. B. Stypticum Doct. Eatoni idem Α, esse vel saltem non multum diversum a styptico Hiavetii apud se exteros aliquamdiu obsoleto & nunc demum tanta cum ostentatio ne redivivo; in ambobus vim maximam a spiritu vini oriri essiademque e sectus ipsum spiritum vini solum praestare luculenter de-- monstravit D. Sprengellius. Transae . Philosoph. Num. 38 . Nervorum vulnera. ) Art. 1348. Nervi toti disiecti retrosiliunt se tecondunt, ramulos vulne N paulo supeliores trahunt, & vicinis dot rem obitruetionemque creant, parti vero infr. Vulnu9 positae stupo hem, immobilitatem, marcoremque. Nervi puncti, vel dimidiato discim , dolores , aliquando primo obtusos, nonnunquam UiVos excitant primo in loco vulneris , post per omnes nervos nexos , Vicino suum hinc eatoreς, tumores, rubores late sparsos, febres, destria, spas ς' inflammationem, inflammati aperturam cum evacuatione acris tenuis '& copiosissimi saepe seri; postea insensiabilitatem producunt . vel para grainam & mortem. ΕΠ Tendinum ac membranarum. ) Eadem fere parum mutata etiam ire tendinibus diversimode laesis obtinent, & membranae, tendinum nem oriamque sepe productae quum sint, similiter quoque assiciuntur. Sutura curandi.) Art. se Tendines magni recens abscissi vel , rupti sutura rosarciri potant, extremitates ita conjungendo, ut glu-- tine naturali vel calloe quodammodo uniantur, 3c usus artuum conis fervetur. Chirurgi Gallici frequenter & etiam asi qui ex nostratibuς,, hoc praestant cum fausto eventu. Extat apud M. Petit instantia amasorum tendi m Acbillis penitiς disruptorum stola lieatione sine ulla
Curatio.) Art. 135o. Nervorum ac tendireum vulnera sinquit Naris , belle putredinem facile concipiunt. & sunt admodum periculosa punetura est periculosior quam sectio. His vulneribus prope animad',, vertendum est frigida externe valde nocere hoc iron tantum do Α, meaicamentis , sed etiam de aere intelligendum est . Medicamenta de- ,, bent esse moderare calefacientia & exsiccantia , minime acria qualia sunt olesum lumfricorum ruta tim , braerici , terebinthinae ' ' como , elixiro propriet. balsamum Peruvianum, opsia Α, babamum, grem. Iemi, spiritus vini. &c. In punctura recenti ten-
. ,, dinis aut nervi ut loquitur Iob Mestren ) illico foramini impona, tur plumaseolum sequ*nti vel simili nes stura madefactum . V. OI., , terebi urb. D. IN. Gna p. i. ol. cerae in quo aliquid en borbii solutum, . 1 f. misce, huic superimponatur plumaceolum siccum , mox spatula, parum ignita applicetur, ut ealor θ vis m isturae ad interiora laesa ,, deferatur, noc peracto , plumaceolum uin guent. Basil. in e um prio,, re remoto admoVeatur , & superimponatur Em l . sint. Paraces .
In punetura tendinis iuxta observationes& ratiocinia
P. brachium' in situ acclinato non extenso tenendum est. - Punctura tendinis. ) Art. 2331. , Infer venaeses ionem celebrandam , nomines inrerdum, maxime ab imperitis chirurpis, a puncturari tendinum In artus amittendi, atque ades in vitae discrimen conji-
, , ciuntur . Qui vero hu3 modi punctura plectuntur, dolorem non sentiunt, sed duodecim horis post phlebotomiam se eodem cI conqueruntur, non tam in Orificio nupor sacto, quam im parti us
257쪽
i ,, ad ax;llam tendentibus, ubi tandem dolor se figit, & tunc maxime
percipitur, cum brachium extenditur; attamen laesa pars tumore se admodum insigni non afficitur, eodem avellanae magnitudinem vix
M superante, sed ex orificio humor aqueus vel icbor quidam jugiter di- stillat, quod quidem praecipuum puncturae tendinis diagnosticum esti, habendum. Curatao.) Curatur cataplasmate sequent. ut propriis oculis obse i ,, Vavi; Rud. iitror. a b. Si P. coss. ud teneritudinem tu Iare. υaccin. l ,. ibit deinde Zι. farin. lini aυenac. ana iij. coquuntur furinae adl ,, cataPlasematis consistentiam in q. f. lactis a radicibus praedactis Oolati , i , , o radicἰbus contos misceantur 9 f. cataplasma parti assectae calidei se applicandum mane dc vesperi. Ddenbam. Ego quoque hujusce ca-l , , taplas alis essicaciam semel atque iterum expertUS sum. l Vulnera qualia lethalia .) Art. 133r. Vulnera sequentia sunt lethalia; cerebelli; item cerebri profunda adeo, ut medullam oblongatam muli tum laedant, medullae spinalis profunda vulnera , maxime in parte superiori ; cordis in cava penetrantia; magna quoque vulnera pulmonis, hepatis, lienis, renum, pancreatis, mesenterii, stomachi, intestinoli rum, uteri in gravidis, vesicae circa arterias ejuS majores , Roxtae , i carotidiam, & similium arteriarum venarumque magnarum . Vulnerali magna bronchiorum. vulnera utroque latere thoracis cavitatem penetrantia, di aphragmatis praecipue in ejus parte norvosa, vulnera mali gna ventriculi, intestinorum tenuium, &c. Etimulieri sent tia. Μusculi tem Oralis nericulosa .) Art. Uulnera musculi tempo-
l ralis sunt periculi plena, ct rarius curantur inferunt plurumquest mos borren cI.) CAratio.) Art. 13sa. Cura vulnerum consistit in unione partium lsepra alarum . quod opus est solius natui ae, quae beneficio succi nutritii ad omnes partes distributi sensim sensimque easdem renovat ,& ducit; chirurgi autem opus est hic ad juvare eam , in hoc bono opere 4 sequendo eiusdem ductum , removendo imprimis impedimenta externa, ac applicando remedia . quae parti sint familiaria ac amica. vulnerati ria & babamica appellata . In curandis vulneribus interne prodessed vulnsrarra oe alcalia, inter quae eminent album graecum , cancer fluvia iis, mercurialia&C. , Ιmo tota curatio interna consistit in blandiori,, diobores & conservanda ; ideoque mixtura smplex viaia
,, neratis Optime convenit. In vulneribus recentibus non necesses est, ut cura in longum protrahatur; sed potius suppressa haemorrha; pia, & remotis corporibus eXtraneis, statim instillentur guttae aliquothais. Peruvian. sim I. quod interdum vulnus cito conglutinat '. interdum tamen necesse est . ut, neglectis balsamicis digessiυa applicentur
vitello ovi tanquam basi, quibus pro re nata, nunc mellis parum cum y rrba aut bal . Perub. aut gum. Iemi addendum , imprimis si circa Partes nerve S , quae alias facile putrescunt , suppuratio expectanda est . EI.xir ρroprietatis omnes nostri corporis putredines arcet ob myrrbam ut& colootbar υitriol. ab H lmontio laudatum , ex hoc Felix murtius unguentum suum fustum parabat. Balsamum Peruυianum reliquis balsamis prae- fertur, proficuum quoque est bulsamum saturnitberebet niueinatum balsamum su*buris cum Obo biseirici factum laudatur ut in Nomordicar, elatim
258쪽
oloum Hyperici ex seminibus expressum, cui proprii nores infusi sunt ,
est egregium, Lyiritus iberia alas pro LlVandis Vulneribus , recen ibus . est os tiranum putredinem prohibens, &c. Trerundae . ) Art. 1833. Turundi S Pa 'ce utuntur saniores practici . neque unquam sine premente necessitate ; nam nimis frequenter & dmusurpatae oon soli dationem impediunt, item parteS cutaneas circa labia ad occallescentiam solent disponere. Quod sequitur de tui undarum usu & ab usu , & de rara solutione vulnerum, ex libro valde raro & ViX comparando Iobannis Bapti .e
Magati de rara medicatione Vulnerum, . c. decertast.
Turandae oe penicilli. ) Art. 1336. Trai undae & penicilli nihil aliud
sunt quam corpora extranea partis naturam infestantia, & in illis expellendis lam per laborat partem vulneratam distendunt com primunt , eidemque sunt oneri, A propterea fluxionis periculo eam exponunt . Ueruntamen tui undarum & penicillorum usus aliquando saltem admittendus est ac necessario, & in quibusdam cassibus aestimandus, vi Z. quando ob complicRtum aflectum remoranda est vulneris sanatio, ut quando viscera vulnerata sunt, R in cavitate thora uis aut abdominis materia continetur aut sub cranio colle Aa est , sinui rerum statu olim Romani Cbirurgi, ne sua laude fraudentur & longa & sedula observatione novum curandi Vulnera modus , quo rarissime solvuntur, adinvenere , qui cum experientiae potius quam rationi & procerum nostrorum doctrinae inniti videretur, eum Caesar Nagatus ad methodum reducere conatus est; Modus Ludoυico Septa .
Iro clarissimo ItaIiae ornamento ualde arrisit ipsumque ad praxin finlici successu adhibuit, & suis scriptis commendavit. Quoties vulnus 'lvitur ac detegitur toties interturbatur & a proprio munere distrahitur natura: & quamvis accedat utilitas ex nova recentium medicamentorum impositione , attamen majus est detrimentum quod ex crebra solutione sequitur, quam commodum ex nova medicamentorum impositione, quorum virtute vulnus haud destituitur, fanatis etenim est duntaxat naturae optis. Status Vulneris sub tegumentis oculis mentis cognosci potest in quibusdam vero casibus solutio ' detectio vulneris est perquam necessaria , nempe, quando manualis aliqua opE- ratio requiratur ad peregrinum corpus vel ossis aliquam portionem Evellendam, &c. quando caro spongiosa supercrescat, quando ingentis Putredinis, vel sordidorum excrementorum abundantiae sit suspi-
Cio, quando adsit dolor hehemens vel erosio & pruritus; sub his &1imilibus circumstantiis detegenda sunt vulnera, ut congruis remediis
Ulcyrum. ) Art. 1357. In medicina experientia docet eandem curandi rationem a Vulneribus ad ulcera transferri posse , i dque adeo felici succestu , ut saepe deplorata ulcera, ct innumeris tractata remediis , facillimo nepotio hac via sanabilia evadunt, corporibus solummodo Prius a cacochymia bene purgatas & ulceribus a sordibus detersis. Inera scio elorum. ) Art. I 358. Vulnera siclopeiorum post extra- Gionem globuli plumbei, sicut alia vulnera com coutusione coniuncta euranda sunt; UnVenit v me sectio ; revulsio enim inquit GaD-nus, quae e Girecto fit, celerrimam utilitatem adfert die proximo Gema seniliυum injici debet, & fotus sequens usurpari, M. Summit.
259쪽
tur. add. vin. auster. Ti. D. van. vj. pro fotu . Si pus laudabile o tineatur nimirum album, aequale, leVe, minime scitidum, res
in vado est; sin vero pus non fuerit secundum Votum, cum unguentis admisci debet praecipit. mb. in eman .s Peristriosa .' Art. 1339. Sclopeiorum vulnerR sunt omnium pessima ac periculosissima; nam adest semper insignis contusio , & partium dilaceratio ; tardius ad suppurationena perveniunt. Vix ante tertium vel quartum diem. Curatio. in Art. 136o. Ad curam quod attinet, omni extraneo ex vultinere prius exempto, loco digestivi communes, optime applicatur ba Lamum Paraei, singulariter commendatum ad curam vulnerum scio tis inflictorum ; descriptio haec est a Senneno & Barsotte Ph. Ol. lilior. HIb. υρl violarum Div. in hoc Coq. catelli duo nuper nati ad ossium iisque di lutionem postea add. lumbricorum terrelirium in vino coctam j. coquantur simul colaturae, adde terebintb. ven. iij. M'. vin. m. L linimentum, quod egregie conducit ad sedandum dolorem, i&maturanda vulnera siclopeiorum . Ubi autem suppuratum est vulnus,& omne contusum separatum, mundificatiba sunt usurpanda, ct vulnus s. a. tractandum est, donec sponte Caro nova succrestat. Capitis υulnera.) Art. 136s. Vulnera capitψ superfihi alia facile cn-rantur cum balsamo Peruviano , vel oleo h perici , imponendo desupος Em 'Iastrum de betonica I sed reliquis omnibus quotcunque pro capitis vulneribus convenit em laserum e gum. et emi, sive linamentum Arcaei ἡvitanda sunt omnia unctuosa ; convenit etiam gum. eLemi cum tere binib. missum in cranii vulneribus. De eximiis virtutibus huius unguenti audi sis ipsum inventorem. Huius linimenti a nobis inventi ea vis est ut concoquat, digerat, mundificet, atque carnem etiam i ducat huius certissimi in omni p iculo faciendo usus nunquam me poenituit: & cui omnes ii quicunque fuerint experti, balsami nomeu non immerito fecerint. Cranium nudatum. Art. I362. Pericranio laeso ut nudetur diu OS, vel ut putrefiat, os privatur vasis periostet adeoque & suis , starnat in his liquor, putrefactus squamam separat, unde os flavum, fuscum , nigrum , tandem foliolum deponit. In hoc casu curatio stulo , prompte ,& expedite ) fit os leviter parυa terebra diversis vicinisque locis usque ad medium perforando, unde exfoliatio cavetur periosteum inde re nascitur applicando plumaceola spiritu vin .ma se bino imbuta, & cura citissime praestabitur. Ex Boerbaaυe, si quem chirurguS praecipue mi- nus exercitatus in vulneribus capitis α calvaria laesa prae reliquisse omnibus quibuscunque diligenter consulat, & errores in praxi evi- tabit. In omnibus capitis vulneribus , praecipue gravioribus, ubi ,, cranium denudatum fuerit, danda est opera, inter medicandum , se partem Vulneratam, quantum poterit, a frigore externo tueri. - Balsamum Samaritanum . ) Art. 136q. Balsamum Samaritanum in curandis vulneribus valde commendatur a quibusdam, privatim a M- Le CIθrc. quod conficitur ex vino ει oleo otiυ. diuturna coctione in
balsamum redactis: est etiam aliud magis compositum, quod frequenti usu comprobatum est; Vin. Hispan. ol. ana faccbar. cauri
In lammatio υuInerum .) Art. 1364. Inflammationem vulnerum prae reliquis sistit aqua culcis, vel per se, vel cum campiso a , aut coccis Saturni sociat.
260쪽
Synoυ a. Art. 136s. Synovia est fluxus aquae albicantis ex artieulis vulneratis , estque periculosum symptoma , & subinde partium
atrophiam relinquit ut compescatur, inspergatur pulvis astringens quidaro chiruraus recepit cran. buman.& lac in pictorum aua.
Curatio. Alias singulare experimentum est fercus porciuum cum anguine vulneris invicem mistum ac coctum, ita vulneri applicatum instar cataplasmatis. Elimuster .
Etimuiseri fententia. Ulcus qmd . Art. I 66. Ulcus est solutio continui ab acredine comrodente cum partium quarundam ablatione ς corrodens hoc in ulcerihus est acre acidum, alimentum parti proprium in excrementum acre, Iave in saniem immutans; ulcus autem est vel siimplex vel complicatum, sinuosum, fistulosum, cariosum , &c. Ulcera antiqua maciem , febres lentas, aliaque mala aeque excitant, ac ulcera pulmonum . Curatio.) Art. I 367. Ulcera diuturniora sime internorum usu rari nnme curantur; interna autem acidum abhorbentiare destruen-gia, &fudorifera, praecipue decocta lignorum , antimoniatia , υDerina ct volatilia; inter purgantia optimum est extra tum bellebor. mgr. cum Mercurio dulci, sed omnibus praeserenda sunt Domitoria , saepius repetita, ad facilem ulcerum curationem reddendam: His etenim & hujus modi internis omnino neglectis , frustra frequentissime chirurgicum Imploratur auxilium. In ulceribus ipsa faliυatio mercurialis in auxilium vocanda est. Antiqua ulcera interdum claudi non possunt , nisi In loco oppositio fimi fonticulus. Quoad remedia externa , in genere funt digessiυa, mundificantia, farcotica, ct epulotica, quae pro Varietate conditionis ulceris curandi a prudenti chirurgo usurpanda sunt. .) Sequens est digestiet um probatissimuna , 'L. Teresiuib. Venet. vitet. Ουi unius, met. ros. SVi. ol. M erio. χj. fiat unguentum . interdum addantur gum. elemi, unguentum bastic. rbus, mastrae farina bordei&c. Mundificantia.) Mundificantia a chirurgis usurpata quam plurima sunt, insigniora tamen, quae sequuntur , radix apii , aristolo biae utriusque , 1 si. mcotianae , flori , erici , album yraecum , cam bora , balsamum Peruvian. -rrba , aloe, eu borbium , ex Diphure erae Graia , sat
pbora in dupla quantitates spiritus nitri soluta , dcc. Sarcotaea oe E MIotica.) Sarcoticati E tilotica pradu au iter tantum dinferunt sequens valde proficuum perhibetur, M. Unguent. diapomybos. tutisana p. l. drauutyb. Rulandi p. lj. Ol. m otian. Parum M. is Vix datur praestantius quam emplastrum delatud' calaminari D. Turner. , , Art. 1368. ulceribus vetustis emplastrum sequens. est egregium , V. . Calcas υιυe bis vel ter Iol. 8charum exsiccat. q. V. ol. Imi q. f. misce , cum bolo Armen. vel boI. rub. tinratur ad carneum quasi colorem . Callus .) Art. 1369. In ulcere diuturniore aut male tractato aliquando 1upervenit callus qui nunc cingit simpliciter ambitum seu orificium ulceris ipsius, nunc Vero totum uinum ulceratum incrustat, &occupat, α talia ulcera sinuosa clim callo interno vocantur Fsule ,