Natura in arctum coacta siue Quadripartitum vniuersae philosophiae compendium, Quaestiones etiam meteorologicas complectens, Gabrielis Beati philosophiae professoris in Collegio Romano Soc. Iesu. .. Quadripartiti vniuersae philosophiae compendii pars

131쪽

M-e e. ix 4 leuitate ignis , qnam a grae uitate aquae, cum leuita, aeris , & leuitas ignis sint prooprietates corporum diuerso rum, Sc inclinent ad loca diuersa non minus, quam leui. tas aeris , dc grauitas aque 4 3 3 Per has virtutes elem ε-ta, sicut extra suum locum an turalem 1 pofita grauitant, 'leuitant , quia conantur ad illum tendere, tunde terra in sst aqua extra sua loca ponde-Ηnt, & vim inserunt manui

illas sustinenti; ira,) dum sunt

in loco suo naturali, neque gr uitant, neque leuitant, sed quiescunt; tunc enim vir tutes motiuς finem obtinent,

34 quem elementis sunt da - , habit. autem fine ces.sat actio , & motus it unde natatores sub aquis positi, licet

'agnam aquae molem humeris sustineant, eius tame s

132쪽

Aνtieulas III sentirent, fi eandem aquae molem vase aliquodnclutam sistinerent in aere nos, liiseet magna aeria moles nostris capitibus immineat , eius ta--men pondus non sentimus. 34 Dum vero sunt extra locum suum naturalem qua. ura totum corpus grauitet , Vna tamen eius pars in aliam Froprio non grauitat , mec ilotim premit it licet enim tota aqua in vase existens, extra suum locum grauitet, Vm tamen eius pars aliam non

comprimit , ut descendat , fi- . cui, licet ignis bipalmaris Itis

gnum calefaciat, primus men palmus linis alium non calefacit, cum simile' non agat in similes ivnde hydri; aquae plena, quae/xtra anain aquam posita multum pon. derat, intra illam, vel hihil Dmnino, vel parum ponde

133쪽

3s Atque hinc est, ut corispus grauius aqua minus in Rqua ponderet, quam extra illam ; cum enim in aqua lo

cum occupet, quem occupa

re debent aqua illi aequalis in mole ,& naec in aqua non ponderet, sequitur,corpus il lud tanto minus intra aquam ponderare , quantum in aere ponderat moles aquὰ illi aequalis. Quare . quo corpus ex natura sua est minus τraue eo minus in aqua ponderat, quia maiorem occupat loca, ideoque plus aquae excludit,& tanto temper minus ponderat,'quantum est pondus aqua ad eo exclusae. t

36 Per has easdem virtu res elementa estra suum locunaturalem posita , ita ad ill tendunt. Vt in fine velocius moueantur . quam in principio , lapis enim quo ex alti ri loco destisdit, eo maiorεJ α i111

134쪽

I24 Antevlus III. impetum concipit,& maiorem essicit iNaior autem ille in peius , &in aliud referri non potest , quam in maiorem motus celeritatem . Immo , si globus etiam serreus e loco a liqv o notabiliter quidem, sed uniformiter decliui demittatur ι ita deorium fertur , Ut obstacula , quae initio motus superare non potuimi , circa finem facillime superet , maior autem haec Virtus ad resistentiam obstaculi riu-perandam . iis aliud reserti non potest, quam in mo. tum velociorem , R in maiorem impetum ex illo con

3' mior autem haec Ino, tus velocitas prouenire nomis potest ab aere , qui magis a mobili commotus , minus in fine resistat, quamuli princi

pio. Nam, litat aeris par

135쪽

ve virtutuus, me. ix tes , quae mobile antecedunt, iam ad easdem partes commotae , ad quas mouetur mobile , illud trahere viis deantur , partes Vero subsequentes , & adi eius latera existenues , dum vib- lenter condensatae ad. situm statum naturalem se reducunt , illud a tergo praemere, de urgere , sicque e. his motum iuuare i hoc tamen solum 'esse, noni potest eausa suffciens' maioris ivea locitatis motus in fine o squam, in principio '. Tum quia etiam paruus lFilius Velocius mouetur inquam in principio& tamen in illo maior veloci . tas ab aeris , antecedentis ,& subsequentis, agitatione oriri non potest , cum Reris subsequentis i raresectio modicissima sit, sicut moduca est condensatio aeris illiuns s ante.

136쪽

ras Arrisulus III. antecedentis . Tum quia I dum homo 'elocissime currit,& dum lapis sursum proii, iscitur , aer ante dςns condensatur,& subsequetis ad statum isuum naturalem redit, ac ra- is

refit ι δc tamen netmo sentit , se ab illo ad motum iuuari, i& lapis sursum proiectus tam ldius mouetar in fine, quam iin principio. Certe, si lapis, i flante vento, descendat, mo- iueri tunc non inuest ab aere , icum dicat vento in diuersas partes im pellatur, ac dissipe- itur; Sc tamen in hoc etiam icasu velocius mouetur in fine , quam in principio . 38 Μaior. : ergo velocitas motus naturalis .grauium , leuium in fine oritur, quia pes motum augetur in mobi li virtus motiva, &: grauitas per m otum excitata In ordine ad nouum motum' producendumaedditur potentivr ,

137쪽

& quasi multiplicatur, hinc enim est primo quod , si ex

una lancis parte ponatur pondus decem librarum , in alii vero ex alto decidat pondus unius librae, unica haec libra decem illas attollat . Secundo , quod securia , quae lento motu , ligno superimposita illud scindere non potest , si eleuetur , & celeri motu illud feriat , statim scindat Tertio denique , quoa globus ligne tus , si lente in aquam demit . tatur , nunquam immergat tur , sed semper supernatet , si vero ex alto decidat, totva in aquam de in ergatur, licet iterum deinde ascendat , ac sepem tet , sicut enim calor cum siccitato coniumctus est potentior , quaa cum humiditate , ita grauitas coniuncta cum moe u es.se poterit potentior, quam inquiri .

138쪽

tura aquis supernatet , & la- mina plumbea subtilissima ,& ampla ijsdem aquis parat . . llele superposta non immer- ltatii hoc tamen non ori itur ex figura, sed quia tan limatura, quam lamina cum aere illis adhaerescente unum corpus efficiunt , quod, cum

plus spath occupet, quam aqua eius dem ponderis, mia :nus ponderat quam aqua illi saequalis in mole , & conis. quenter est Ieuius aquai illud enim corpus solidum ex Ar- chimede est aqua leuius , quod maius occupat spatium quam aqua eiusdem ponde.

a uiloniam vero elemenin , ac mixta mouentur, non isolum motu recto, & natura li , sed aliquando etiam viOlenter, & in transuersum , ut cum Iapis manu, vel sunda proi)citur, ideo , praeter gra.

139쪽

r 'o Auieulus III., et uitatem,& leuitatem talia etiε datur virtus motiua,quc,quia mobili a pro ijciente per motum imprimitur,sicut ab igne in vaporibus producitur leuitas, appellatur virtus 'imis pressa , impetus, ac impulsus; cum enim lapis proiectus , etiam a pro ij ciente separatus, pergat moueri , aliqua assignari debet cauti proxima illius motus; haec autem alia esse non potest , quam Virtus aliqua a proij cieate la. pidi imprect - α Νam causa proxima talis motus esse non potest: aer commotus, lapidem quiuis si trahens secunduna partes itinium antecedentes , dum com densantur,eundemqRe a tergo propellens secundum partes posteriores illum subsequentes, dum radefiunt . Pri

mo , quia lapis proi jci posset

ab Angelo etiam in Vacuo, in

140쪽

lia hoc in aere

agitato moueti non pinet. Secundo, qui -motus circumuolutionis ab aeris commotione caulari nopotest, non solum enim rotanguliovel 1pnaera aliqua su pre cardines fixos posita velocissime mouetur , ac ci cuninoluitur, letiam farte Vento , aeremque in sartes

diuersas impellente: sed dum

ita: mouetur , aer circum.

tans saepe manet immobilis , vel sero, inmobilis, quod ex eo euidenter colligitur , quia, si λxtima rotae , vel sphaeraes diernicies laeua sit, ac polita, eamma candelae illi applica.ta non solum nRn extinguitur sed vix commouetur. 43 Tertio, quia , dum exploditur bombarda, impossitate videtur, solum aerem vim habere globum ferreum cet:tum librarum sustentandi, ο eum