Epistolarum Pauli Manutii libri decem, quinque nuper additis. Eiusdem quae Praefationes appellantur cum noua quoque accessione

발행: 1574년

분량: 455페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

101쪽

meam consuetudinem,ac meos plane sensus tenes, facilό potes coniicere. nam rem familiarem, & si minime abundo, iacere tamen aequo animo patior: studia vero mea negligere nullo modo polium. De tuo aduentu spem nonnullam inieceras:eam rursus extenuant postremς tuae litterae . ego illud scilicet primum, vi habeas rationem valetudinis: secundo loco , quod tuo commodo fieri possit,ut te nobis restituas, exopto. id Molinus noster, quid agiliquid autem ego hoc quaero Z nimirum ille totos dies

tecum, id est an virtute totus est: nec tuam coplexus doctrinam dimittit,iudicio adductus suo,meo consilio confirmatus. Vale.

Haec ante lucem, cubans in lectulo, amanuensi meo, Miam meorum studiorum socio, dictaui, nobili adolescenti Cyprio, Herculi Podocathara , qui cras Patauiu cogitat, teque meo nomine salutabit. illa stuperiora familiari meo. Sebastiano Leoni , qui se forte obtulerat, dictaueram inambulans , quod eram paulo crudior oec fere mea manuvii soleo.

EIDEM Patauium.

OVi inibi tuas attulit litteras,ei ego meam Omnomo pera,si 'ua in re vellet uti atque omnino quidquid

valeo tua caulla detuli. visus est meam amicitiam plurimi facere & a me, praeter eam nihil expetere. quod illi facillimum fuit impetrare. nam cum omnibus natura pateo: tum vero , qui a te diliguntur, amore meo nunquam CX-

cludentur. Catulli quod apud te reliquum est,biduo si miseseris, suis opportune facies deinde mihi orna duos comites inis, utrumque dignum, ubi neruulos ingetiij tui con- tedas. etiam illud. mini tribuis petenti: quὁd ante omnia,& unum fortasse hiectare te puto. cras , ad summum Perendie tria Cati illi folia mittam. Filiolum meum Hieronymum , nondum quinquennem , Aldo parem ingenio, valetudine firretiorem, mandare Epidaurum ad hominem cruditum, mesque peramantem , Paulum dosium cogitabam. ibi motibus ,& primis litteris imbuetur. nam ego me ad haec humilia demittere nullo modo posthim. Q aid praetereaZnihi scilicet:immo aliquid. Scribe, amabo te, mi Murete, ut instituisti, quam saepissime. rnebercule, o sum

102쪽

mis,atque assiduis non modo negotiis,verum etiam animi curis,lantum in tuarum epistolarum elegantia,& suauitate conquiesco. atque etiam,dum ipse ad te scribo,qui te mihi praesentem statuo, mutuumq; inter nos sermonem fingo, incredibili voluptate perfundor. Vale Venetiis. Hercules meus, quia sestus hodiernus dies est: abest. ideo haec mea manu ,decies interpellatus,exaraui. d

AIs ne Z Iannotius ita suasit 3 vix adducor, ut credam. tibi tamen cur non credam ξ ego mehercule, quod Iannotus probare videtur, id non solum probo, verum etiam mirifice cupio. quid enim mihi suauius tua consuetudineῖqua nihil iucundius.tuo vero sermone quid utilius' qui solet esse tum eruditus, ingentiq; notis adlpersus,tum etiam beneuolentia refertus in me singulari. At,Ferrarien sem conditionem ut acciperes, auctor fui. Id quidem stuscis:facile enim potuisti coniiceret valde contra meam voluntatem: cui nihil potest esse molestius, quam a te diuelli. Sed quid Z an ego paterer tuam fidem in dubium vocati qua maxime probitatis nititur opinio. Dixeras de Turu lone,praestanti viro,non solum animi, verum etia sortunae bonis ornato : cuius mihi fuit, item ut esse debet,auctoritas grauissima: nec ausus sum repugnare: dedi manus. ιπιον,conclusi. quod si Iannottus,quem noui ferum agendarum usu peritissimum, antiqui hominem ossici j,pollicetur sese imperaturum: suscipio,quod abieceram, cosilium nec iam amplius ἰτιον, sed hic, me nimirum φιλοσπινον, idque nobiscum, summa cum animi voluptate clamo. Ergo,quod iam institueram, obseruabo omnia, omni enitar studio,omnibus inserviam. volo te bene sperare,me agente,bonis fauentibus, inuidis & obtrectatoribus imbecillis. Molino, parum abest, quin vehementer inuideam. quidni3 artem memoriae tenenti. veruntamen impedit amor,1 quo abesse 1blet inuidia: etiam ea spes quod ille,quo cum bono alienus homo impei liuit, ciui suo homini amantissimo fortaste etiam bene merito, certe nunquam denegabit. ellet enim sui distimillimus, id est, humanitatis expers. sin recusat: allegabo ad illum, quem ξ quem putast te scilicet, cu1 debet omnia: si modo in virtute omnia po-

103쪽

sita si quam ille discit te magistro. μ Mώπιδή quid non impetremusὶ Vale.

EI DE M, Patauium.

P Rosecto nihil in uberius amore in me tuo: nec amori cedit ingenium : itaq; mea caussa & Ais omnia & Llem facile praestas. quod cum ita sit, nimis tamen facerem impudenter , atque adeo neque ipse te amarem, nec amore tuo dignus ellem,s plus tibi oneris Imponerem,quam occupaticines patiandar tuae. ScoluS, quae polliceris, contenetus ero, quandoquidem Video te commentariolo non vacare.tu modo , qui Catullum expolieris, da operam ut in Tibullo,& Propertio, qui locum illi proximum in elegantia verborum, atque in scatentiarum concinnitate obtinent,quam simillimum tua te praebeas. ita tres pulcherrimi poetae, & sine dubio inter Latinos in illo festiuo genere principes , veterem suum splendorem ereptum vetuitate, atque Lominum inscitia, tuo maxime stumo recuperabui. ego autem ipse mihi gratulabor, & quodam modo gratias habebo,quia te ad hanc industriam excitauerim. nec desinam eadem ratione de litteris, quando per humanitatem tum licet,bςne mereri, cum eo tamen, ut tibi,homini occupatissimo, studioserum utilitatem ,. id est, tuam laudem verecunde commendem. Molin0 meo salutem, N. simul

age gratias de scriptis meis. Vale.

. EIDEM, Patauium.

BInis iam litteris de Martellae nec tamen a te Verbum valdE xe distentum esse oportet, qui tam longis diebus, tam pone tuas aedes habitantem alloqui nou possis. at qua de rer primum mea, deinde ea, in qua non vltra lex

aut septem vcrba sermoncm continuare lit necesse. quare,s te nimis vrs, velim ignoscas: tum, si per tuaS occupationes licet, frustra nu vr Ierim, efficias. quid i Molino nostro negotium dederis: non recusabit, nostra utriusque caussa. in quo danda operό est, ut omnino rcipon o ab illo aliquod exprimatur. nam ex hominis diuturno silentio adductus sum in suspicionem, ne parum sincem mecum agat,& exaruina neget, quod iam in usum suum erogaueait.

104쪽

E P T ST. LIBER III. 5

-gauerit. quod equidem cupio esse falsum, &me de amico peruetere sceleste suspicari.Nunc audi,quod tuae magis in--terest.quaquam nihil ad te pertinet quod me quoq; ipsunnon attingat. nec te puto aliter esse animatum erga me. veruntamen audi, quod certὰ non exspectas. Quaenam ei

deberi a te putes Euangelia, qui librum inuenerit,antiquum,& illam aperuerit latebram,ubi,Caluier,illud sit ali- . quando deprehensum i equidem incessi omnibus laetitiis, ut ait ille. sedabuntur enim illae turbae, & comprimetur quidquid erat sermonis aduersus te dissjatum. quod ego& tua,& eorum,quos dilexi semper,causa vehementer cupio. verum primum quidque explicemus. nunc Tibullus -instat, denuo eraelo subiectus.is, & qui sequitur, Propertius,abseluendi tibi sunt.deinde ad Terentium accingere. interim da opera,vt Bembi libro uti possis: cuius ope quin

maculas eluas bene multaso, & suos versibus numeros: aliena culpa perturbatos, restituas, eis non dubito, tamen hortor, ut adhibeas diligentiam. cupio enim de te omnes benὸ sentire: cunio comprimi os paulo laberius loquetium, qui non modo te verum me quoq; videntur ignorare,non sine caussa ea, quae soleo, de tuo ingehio, ac iudicio predicantem. Vale Venetiis.

EI DE ZM, Patauium.

PAululum nunc quidem ego exorior: posteaquam mihi amanuensis meus, quem abduxerant aliena cons-lia , optans optanti restitutus est: cuius opera, & ossicio meis oculis, vel plane totius corporis valetudini consulitur egregie. iam me labefactabat, iam nutare cogebat la- bor: stomachumque deiicere quotidiani vel operis , vel ossicii scriptio necessaria coeperat. & is,quem BoaOnIa exspectabam,disterebat aduentum,usque eo, Vt Venturus es-iat ,necne, valde iam suspicarer atque subdissiderem qui si Venerit, erit omnino aliquid, sed ut arbitror, nihil ad Herculem : quem scis meam non modo orthographiam, totamque interpungendi, & distinguendi rationem tenere, Vcrum Ita manum quoque, cum velit,imitari, Ut te ipsum, Pericillimum litterarum mearum cognitorem, aliquando se iterit. Scribe, inquis,ubi tantum necesse est : ita scribes

Iaro. Non ita est. possem studia mea, quaeque habeo insti

105쪽

tuta, quς multa sunt, biicere: litteris vero salutatium amicorum , aut aliquid a me postulantium, qualternis in die minimum, pe octonis, & denis,non respondere qui po iasum ut omnino aut amittenda valetudo, aut humanitas deserenda videatur. Qisere locum habes gratulandi. Debes enim meis perinde commodis gaudere, ac tuis,magis etiam fortasse: quod ego minus,quam tu ,poilum incommoda sustinere. De Tibullo,cessator esse noli, etiam si tibi ego cessandi facultatem prolixξ detulerim. est enim, ut scripti ante , Vnius praeli opera,ne tibi crebra appellatione molesti essemus, intermissa. Verum istos ego quotidie poetas, quos in manibus habes, amo vehementius. caus. rum querist quia tuas, amantissime ac disertissime loquentes,eliciunt epistolas:quorum non modo suavitate,verum etiam fructu aliquo,occasione sublata carerem. quod cum ita sit,cupio tamen, atque etiam di pateris, rogo, rationem habeas rerum mearum: quibus quo longior, eo grauius procrastinatio damnum inserret. Vale. Ante solis ortum, albescente die. Venetus.

EI DE M, Patauium.

TV vide, eui crediaeris. nam ad me nulla dum perlata sunt Catulli folia.quae si periere, damni factum est eo plus, quod nec ad illa, quae lunt apud te, licet transilire.

quandoquide ordo folioru non seruatur, nec pagina paginae,nec versus versui respondet.itaque magna utriusq; nostrum caussa sustineo molestiam: verebrque, ne quoa aliena culpa contractum est, nimis ego id grauiter tuam. tota enim typographiae ratio mutetur necesse est, nisi haec,quae ne tanditus interierint, magnoperὰ timeo, hodie soli a recuper tur quod utinam ex hac difficultate, in quam aliena vel secordia,vel perfidia coniectus sum,tuae me litterae Cripiant: quas ad meas hesternas cras exspecto & ad has omnino perendie. Vale. Venetus.

SE data iam tempestas omnis est,& nauigamus in portu. reddita mihi sunt hac ipsi hora , quae tu tribus ante diebus miseras, quinque Catulli folia, delata prius ad

106쪽

eum, qui libros in Asulana tractat officina: hodie tantum,

ut ipse asseuerat,m,ut ex litteris tuis oportuiti nudius tertius, diuinare nonaeossum.hoc certξ video,per communes tabellarios non esse missa' quorum fides in reddendo des-derari non solet. sed profecto fortuita multa, quibus. per-ι turbari, & fluctuare vitam hominum,necesse est : quae cauere consilio, aut ratione si liceat , benὸ cum multis age iretur. penderet enim a prudentia felicitas. nune aequὶ omnibus occurrunt in corinnodatusquequaque casus, Mfortuna dominatur. De filiolo meo,amabo te,quemadmodum animo,sic lingua faueas,primum amorisviostri,deinde ominis etiam eausa auseret,ille quidem omnem iucunditatem : & planὸ diuellar a me ipse: sed hoc tamen anteia pono, nisi fallor, salutare consilium: &, ut ei consulatur, animum vinco. Quod iterum iam ad me Molini manu, gratulor,penὸ etiam subinvideo. meus enim a me, nec, ut puto, rediturus, Tiro discessit: quo consilio, de ipso cognosces. cum ad me retulisset: neque suasi, neque Γsiuati: ne dissentirem in hoc ab ipsius patruo , in illo autem a me ipse. suas etiam potius . contra voluntatem inquies, α iudicium3 sic sum. auertere a me volui,quae poterat moriri, suspitionem utilitatis, & commodi mei. Clausulast, quod initium epistolae fuit. Restitutus mihi videor, inuentis Catulli soliis . tu quoque redi ad tum tranquillitatem,

nee institutum omitte. Vale. i

E ID E M, Patauium.

Vidὶ tu me putas hoc in genere acutissimumὶ fuit, iacum ipse quoque mihi planε ita persuaderem: nunc nihil minus .nam hoc toto biennio prorsus nihil vidi: &, ut

omittam caetera, meum illud tantarum vigiliarum munus,

non tibi venit in mentem , quam miserὸ perierit i itaque, qui mihi ipse tam malὰ consuluerim', inuitus adducur, ut alteri consilium dem. vides iapere bonas artes: illa serdere, quae praeclara ducebantur. cuius maxime vitii culpam sustinet eorum inscitia, qui putant scilicet in opibus esse omnia, & fortunae pedissequam esse virtutem: stultE: nam illi & viventes audiunt pessimε, verissimisque maledictis proscinduntur : &, ubi e vita discesserint, aeteno silentio damnati,apud omnem post itatem ignorabuntur. nos

107쪽

aurem nune quidem fruimur suauissima omnium , &H-cundissima voluntate,quae manat ex honestis cogitationibus,ac studiis r nec erit,opinor, ulla, quae nostrae vitae ciu- sum definiat, dies. non in omni aetate decus, ac dignitatem pariet ea, quae nunc, auri argentique vis. suus cuique aliquando, pro animi ingeniique praestantia persoluetur honos. interim vivamus nobis,ac litteris, seiuncti ab iis,quoviratu appello,id est, ab ipsa Planὸ barbarie:ne quam ex eo--ntonuidita labem continitamus. Munusculum tuum non videoναμ deferas .inania tibi nostra, mihi nec peregrina solida videntur:siquidem ipse, quod iam significaui,diu

peregrinatust, leum,& operam. Nobrlitatem,& virtutem quaeris,est Bononis Camillus Palaeottus,Mediolani Battholomaeus Capra duo quavis laude, ut ego sentio, excellantes Nili capram nunquam Vidi, sed hominum sermo-ue tanti facio quantivi ille sciat, studio me. non dubito, quin mω cri complectatur', & in amicitiam plenὰ intimam recipiat. Palaeotto,quae est hominis humanitas, usus 1lim quain diu Bononiae tali familiarissime. omnes in eo distiplinae sunt nobili viro dignae: morum autem elegantia, comitate, officio summus est. hi sunt nobis ornandi diligen ir Crassos quosdam ac Medas nunquam omnino nostra Vinctiores laudatione faciemus. quin ita desipiunt,

ita ipsi se ignorant, & ignorari ab omnibus putant, ut in sinu tibi gratulentur: quasi sint, quos esse fingimus, cum

nos ea ipsa,quae desideramus in illis,ad cohortandum,non ad laudandum colligamus. Habes ineam sentctiam, quos Vites,quos deligas .nominare praeterca multos possem: sed lucertar ratio est: & illi duo excellunt. Occurrit illud. ad ignotos,non facillima ἰπόΘεσις. estis, fateor: te quidem ab hac disseultate vindicat ubertas ingenij tui. Alterum est: ambitionis 'aucetian, leuitatis cauenda suspicio. Locus omi mo aliquis .calumniae dabitur: sed omniane curandes Dimis nusera conditio valeant iniquit rectE sentientes probabunt:nec nos ij sumus,qui a multitudams deprauato iudicio pendete debeamus. Vale.

E IDEM, Fat axium.

Ilii vero ita vivam , etiam atque etiam trobatur. Melanx in quovis genere magnus omnino sis , in hoc

108쪽

maximὸ videris excellereo plane 't omittam reliquat ingemj tui quasi quandam sum admiratus. ita concinne,ita apte facili quodam sententiarum nexu rem ducis, donec ad ipsum peruenias : in quo te, ubi stis haerere multos, citra omnem adulandi suspicionem , summa ex plicas cum dignitate.Gratulor tibi de ista facultate, & eo magis, quo l, si locis impertitur gloria,nouum decus acincedit ad Italiam nostram:in qua sedem,auctore, atque auspice me uno,ita locasti, 't cogitare nihil prorsus de migratione videaris .nec vero secus debes. valde enim ad litterarum eleg tiam , planeque ad omnem humanitatem tibi profuit hoc caelum , E quo iam per quadrientitu spiritum hauris. itaque noster eris perpetuo,mi Murete,si gi tus esse vis: quod profecto vis : soles enim hanc virtutem praeter caeteros olferre. Tibulli principium mitte, ut cum epistola coniungatur. Scholia, non dubito te operam da tur um, ut tua videantur, id est, lita luminibus ingensi, &, quantum res patitur Iudita.Vale.Venetiis.

EI DE M, Patauium.

G Raecos typos , meamque de Syriano edendo cons-lium probari tibi non mediocriter , significas. sic putaram:& in utroque nunc meatum opinio , tum volutas,

te approbante . qui mihi multorum Instar es, magis, magisque confirmatur. De Catulli clausula, parum commo-dEued nihil ,Mureto petente, recusandum. Video te Pro pertium negligere, cum ego me illis verbis, qvie sunt in prima Catulli pagina, quasi pedibus obstrinxerim AuEODEM CUM RECxI, SCHOLIISQ E LLiv- STRATI. Itaque nec integrum iam Est si sit, cur tu oetam elegantem, maximeque omnium latinarum fa-ellarum varietate, hoc est, verὰ poetica eruditione florentem , abiiciasὶ Etiam illud: oblitus ne es, ei te commentarium publice esse pollicitum λ scholia saltem , si commentario non vacas: & utrumque Torquato : aui,si uni utrumque non vis, Propertium cui videbitur: inops enim ab amicis non es,sed malim utrumq; Torquato,qui nobilitatem a patre , virtutem habet a se ipso. Dices,tibi otium deessς.n hoc impedit,iacia, ut abundes .inibo enim ratione elusinodi,ut operae meae, quaru tibi molesta nune

109쪽

eqleritas est,gradu testudineo pergere videantur. Germano tuo cupio mehercule satisneere: sed aduersantur multa maxime peregrinitas,haud satis apta nostris moribus,& ignoratio seri onis Italici. meum tamen illi studium nullo loco deerit, si monuerit: sin ipse aliquid videro, in quo liceat eius rationibus consulere, aggrediar, quantum inane erit,perficiam.Vale. Venetus.

st ' EIDEM, Fatauinm. TEhementer mihi arrisere tua stolia, sic inquam, Ut

- V serὰ se commentario aequare videantur. perges ij tinnulis hendiuuantibus. Cupio tuum Plinium: quem dare poteris amanuensi meo: cui reditum patruus, nuper ECypro aduectus,multis a me verbis impetrauit.Exspecto reliqua, quod tuo tamen commodo neri possit. nam, ut tuis. consuleretur studiis, & commodis , cessare de duo bus praelis unum maluimus, quam te nimis urgeri. attamen rogo,des operam,ne lonhius ducatur. Vale.

O Mi Murete, quot me premunt onera, quibus angor curis. accedit imbecillitas valetudinis:quam,do equidem Operam,ut Omnino tuear, ac sustentem ed vacillare interdum necesse est ita multa incurrunt in nos, quae nec vitate licet, nec sumus ad sustinendum pares. tu me, tuus amor, tua virtus multum leuat. quod spero perpetuum, nec, ut ait noster, constantiae cauila sed voIuntatis, ac iudicii. In erratis cur numeras Maeror, & Flammaὶ quorum alterum vetustas uniuersa alterum consuetudo probat. etiam, Saecula, tum scribebant. nam Varro in Elym logiis Varro non videtur: itaque de a Quinctiliano me rito ridetur.Exspecto Tibulli folia,quae sinet sunt. & scho

E ID E M, Patauium. Olino dixeram, quae tibi si narrauit, iteranda non

sunt: sin omisit, committenda litteris non videntur. nec tamen te diutius celabo:interim hoc unum, quo fortasse

110쪽

lasse contentus eris: ad alios potius,quam ad te, peettine Te,nec ullam omnino tuae dignitatis,& existimationis partem attingere. Hic sermo increbuit, ex quadam tua, ut audio, ad Lambinum epistola, captum tibi iam esse de Ferrariens conditione consilium. quod si ita est, magnopere gaudeo, ac tibi Deum ea, quae cogitas, vehementer cupio fortunare. sin autem haec inania 1unt, ac temere iactata,aeque laetoriteque hortor pro mea in te beneuolentia singulari,ut habeas ratione in primis non modo tranquillitatis,uerum etiam constantiae tuae, velisque Pataui nam commoratione esse quam longissimam. ego tamen, quidquid egeris , meam non modo voluntatem, veram etiam lententiam cum tua coniungam : sed vereor, quod minimὰ velim, ne quis,in te non reciὰ animatus, sermonis materiam nactus, leuitatem obiiciat. iam enim quiddam inaudiui. In Tibulli quartum, aveo scire, cur nihil volueris . nam, posse te,certum est. nos opus intermisimus, donec a te plurima colligantur .scis consuetudinem prςh. r-gebit te,quo tepore minus exspectabis, & opprimet, necopinatem .quare cum otio nostro tuum negotium metiri non debes, sed ,cum iacere nos videmur,ipse nihilo minus ad industriam excitari. Amicus ille tuus, cuius ingenium, ut in adolescente, laudabamus,detulit quaedam,aa ' quς, si ille vera putasset, incenderetur aduersus me, &institutam amicitiam,quam spero sore diuturnam,abrumperet,

te unum testor, quid ego de illius doctrina,atque ingenio& sentiam,& saepe praedicarim. ille tamen simiolus longis aliter: vel quod est, ut multi, insensus Italico nomini: vel quod natura improbus, qui fingat ea de me, quae repugnant penitus iudicio meo, atque etiam naturae:cumque Ornatus a me sit,detrahere tamen de mea aude conetur.

nec tamen est nihil,quod ad te ipsum pertineat. quae,quia sunt iniusta, contemnes, ut ego,quae sunHalsa. Vale.Venetiis

EIS E M ' Patauium. . st

CVm antea,multis mihi declaratam argumetis, tuam prudentiam valdὰ probaui : tum vero,lectis tuis litteris, laudaui te, ut hominem consilio praeditum excellenti, atq; etiam, ut virum bonum, qui nihil antefert ho-

SEARCH

MENU NAVIGATION