장음표시 사용
21쪽
toriam seu declaratoriam. Suarea ise. Ir. de censuris MEI n. 4. Sylves. V. Rescriptum q. a. ae alii contra Navarrum, Cum excommunicatio habeat pedariam executionem, & leges moram poenam spiritualem inferentes, aut invaliditatem ad aluquem actum inducentes, non requirant Sententiam Judicis, uti in exemplo excommunicationis in percustarus Cleric rum latet patentius liquet.
Ex quibus & ratio, ob quam litteris Apostolicis ab imito ab Excommunicatione & censuris inseritur ad cautelam, fluide detegituri operatur enim illa, ut, si quis in excomminnicatione constitutus Rescriptum obtinuerit, valide ac licite pro foro interno eo uti possit, cum vi dictae absolutionis vim culo sito liberetur, saltem ad eflectum Rescripti consequet1-dum . Si tamen abselutio primum Rescripto superveniret, hoc semper nullum foret, cum suerit impetratum ab Excom
De Rescriptorum essectu varia est Doctorum opinio, quorum aliqui tam rescripta gratiae, quam justitiae vim legis habere deducunt, tum ex L 1. F. de Constit. Princ. S g. Adae quod Principi , in sit. lib. 1. de jure nat. ni. ae civit. Quod Principi placet, legis vigorem habet, tum ex Antonomasia , qua dicuntur privilegia , quasi privatorum leges , privant enim legem suo effectu , dum seorsim a Lege Generali aliquid statuitur cap. privilegium dis. a. Alii tamen hujusmodi
vim iis denegant, ex ratione, quod non pro tota Comminnitare serantur, nec Blemniter publicentur, tendantque unice ad favorem Persbnarum particularium . Et quamviS COrpus tam juris Canonici quam Civilis abundet Reseriptis vel Pontificum vel Imperatorum, datis ad persenas particulareS, uti ex eorum initio patet, consuluisi , ins ante , posuis- si Sc. & consectario vim Legis habeant, jusque constituant universiile, hoc tamen ex primetva sita origine , qua Resa, pta fuere , non habent, sed id acquisivere , dum publica
auctoritate in corpus juris fuere relata, & veluti Leges communes acceptatae . Accedunt tamen hi Auctores primorum
opinioni , & Rescriptis inter partes vim Legis attribuunt . Ita in specie sentit Felinus ad rubri tit. M ROripi. Num. D
22쪽
post Io: Andream di alios, idque sundat in enuntiato texturquod Principi placet, Legis Diorem habet.
Sine contradictione .autem, & in consequentiam Rescripta vim Legis assumerent, si Princeps interrogatus per privatum suam de dubio articulo rescriberet interpretationem,& mentem, cum in tali casu censeatur haec Rescripto ab initio
insuisset Auth. de Raptis mulieribus A. sim collat. 9.
In his dum Reseripta tum gratiae, tum justitiae Conco dant, discrepant tamen quoad tempus, quo valorem suum acquirunt. Rescripta Iustitiae, praesertim Pontificia, hunc sertiuntur tempore praesentatae, seu factae praesentationis, Glosa ad cap. penta. H Rescript. &econtra Rescripta gratiae a die comcessionis, seu tempore Datae, c. tam de Rescript. Contraria conditione non apposita: provenitque disparitas ex eo, quod Judex ante Rescriptorum gratiae praesentationem nullam h beat jurisdietionem efficacem , dum econtra Rescripta gratiae eo instanti, quo expedita sunt, nanciscuntur alio non
obstante ius qu situm & ideo c. tam eri y. de praeb. in 6. summarium concludit in impetratione benesciorum inspicitur Data, non praesentatio, vel receptio.
De Praesentatione N Interpretatione Resriptorum .
ΙNtra annum Rescripta iustitiae I & ad lites, habita Judicem
delegatum accedendi copia, pr sentari debere communior est Iurisperitorum sensus, sultus in c. Si autem y. S c. plerumque a a. Rescrip. Aliis si Impetrator dolo vel ne Lgentia, hujushiodi Rescriptum ultra anni spatium teneret olim sum & suspensum, & interea prodiret secundum, hoc, etiamsi
de primo non iaceret mentionem, contra primum Valeret,
& ita in poenam doli , cui indulgendum nunquam est, si tutum esse resert ReifEns uel cum aliis. Videtur quidem ἰς quini
23쪽
quod ci caeterum a. de Rescript. Reseriptum secundum d
primo mentionem non faciens, nullum declaretur; limitandum autem est hoc Capitulum ad normam est. c. Si autem est e. plerumque, & intelligendum Rescriptum secundum, primum non memoranS, este caducum, si Impetrator situm inter annum exhibuit, seu praesentavit. Nota autem digna est reflexio, quod Rescriptum primum, tunc selum vi sua destitu . tur, quando eflective ab Adversario est obtentum secundum, aliis non dato realiter secundo, primum est perpetuum, iuxta textum singularem L falso asseveratur c. de divers. Rescript. duratque tanto tempore , quanto durat actio cauta, ob quam impetratum est . Praesentatio autem Rescripti non probatur per assertionem Judicis , seu Executoris, nisi actus praesent tionis sit extense scriptus, & Rescriptum originaliter in actis registratum. Rota decis I a. num. a. para. a. potest tamen probari per testes . Eadem. Decis Is 3. num. II. pari. S.
Rescripta gratiae, & ad beneficia, terminum temporis, intra quod praesentari debent, pr fixum non habent, cum
regulariter sint perpetua, adeo , ut nec morte concedentis
ut insta de eorum duratione dicetur exspirent, & in jure
vestigium de prsfixo huius nodi tempore non reperiatur. Arctat tamen & hanc assertionem castis doli & negligentiae supinae vel notabilis: doli, cui nunqnam favendum
est; negligentiae , quae in specie prsjudicat Rescriptis ad beneficia r hinc in Curia Romana, quando duae literet beneficiales ad eandem Ecclesiam expeditet fiant, primς quidem
retinent suam vim contra secundas, verificata tamen condi
ditioner dummodo tamen dolus tibi priores litteras obtinenti non possis, vel notabilis negligentia imputari. Quandonam autem quis in praesentandis Rescriptis gratiosis praesumatur negligens, ius non definit , & ideo illud arbitrio Viri Sapientis & probi, vel Judicis relinquit G D in c. Si Clericus v. negligenter, qui & inspecta Perssinaequalitate, loci distantia, ratione causae &α justum semper judicium sermare poterit. Ea , quae interpretationem Reseriptorum concernunt, apud
24쪽
apud Iurisconsultos satis sese & ample deducta invenio, ceratiora ex iis seligo & excerpo, teneoque cum iis, in Resa, ptis tum justitiae, tum gratiae , in quibus verba stant clara, propriam significationem , communemque loquendi usi iniis attendi debere, ita AM. in c. causam quae n. I. re c. Nomnulli n. s. de Rescript. Innocentius, Bartolus, ct alii, L. ille aut ille de Legatis III. dicatur, cum tu verbis nulla es ambiguitas , non debet admitti Doluntatis quaesto. Speciatim autem loquendo de Rescriptis iustitiς, debenth c, aut in dubio, aut, ubi de contraria Principis voluntate non constat, secundum jus commune intelligi; Rescriptum enim justitiς conceditur ad iuris observantiam, nec debet iuri communi contrariari , alioquin aut non operatur c. Rescripta 23. q. a. aut mutat nomen Rescripti, conversum in
privilegium. I sc eadem justitis Rescripta, strictam requirunt inte
pretationem , ac ideo ad casum vel Persisnam in iis non expressam non debent extendi. Glossa in cap. nonnulli 26. V. Lites refringendae tit. de Rescript. Rota Decis 2I4. num. 3.part. 2. nam per Rescripta contentiosii detrahitur Judicum
ordinariorum iurisdictioni, daturque ansa & materia litium, hinc censenda sunt odiosa, & ideo restringenda. Stante dubio , debent intelligi , prout de iure, & ad juris terminum redigi, Rota varia S in specie Decis 6338. num. s. par. I. Vel opus est redire ad signaturam Principis pro declaratione
dem, Decis I 6. n. a. p. 4. tom. I. Mutuant quidem aliquando interpretationem a Stylo Curis Roman . Eisdem, Dec. I94.
n. 3. p. g. nunquam autem eam admittunt ex consensu par
tium, pr sertim si a forma Rescripti p tenter recedatur Ro
ta Decis 222. n. q. p. . tom. I.
Rescripta gratiς econtra , quq nulli instrunt pr judicium , amplissimam admittunt interpretationem, si enim ligo Principis intentioni adversaretur , ipsemet eam opportuno& facile limpedire potuisset, excipiendo restringendo &c. pro suo beneplacito, hinc c. quia circa a a. de Privil. illimitate statuitur, quod, cum nihil exceperis N potuerit excepis
se, in beneficiis plent ma sit actibenda interpretatio. Limu
25쪽
tatur tamen hic favor in materia Beneficiorum Ecelesiastic runa, circa quq Rescripta coarctari expresse cavetur c. Quam
DIS 3. de Praeb. in 6. ubi legitur quamvis plenissimast alias in benesciis interpretatio facienda, litterae tamen super obtinenis benesciis debent, cum sint ambitiosae, refringi. ,
De Rescriptorum duratione. SParsa qui advertit in Corpore nostri Bullarii Pontificia Rescripta, digniorem & hujus Sectionis lectionem de se judicabit, ut, dum illorum duratio in quaestionem trahitur, promptiore responsb veritati obvietur. Inde Rescripta Justi
tiae, re adhuc integra, morte concedentis exspirare, ex vul
gari juris regula tenendum est, habeturque hoc in specie iactare decisum c. Licὸt undique go. de osse. Deleg. tenetque robur suum conclusio in casia, etiauisi Delegatus mortem Delegantis ignorassis , cum jurisdictio essective necdum transii- verit in Delegatum, supposita re adhuc integra, seu illius usu necdum inchoato c. Quamvis de ossc. De g. iv 6. ignorantia autem sela iurisdictionem non tribuat, eam non habenti. I. privatorum C. de juri im omn. Jud Si tamen error Communis concurreret, valet processus, cum hic ignorantiae iumctus tribuat ius L. Barbarius F. de em. Proet. Sub pari rei adhuc integrae conditione exspirat quoque Rescriptum Justitiae , Delegante ab ossicio sito cestante, sive dein cesset per renuntiationem, promotionem , aut aliam quamcunque dispositionem. Bariolus in Leg. more majorum n. 16. V. de juri . omim Jud Sanebee L. 8. de Amtrim disp. 28. n. 36. O alii, par enim esse videtur ratio de
cessatione ab ossicio, ac de morte , cum uterque casuS te
minet ossicium & jurisdictionem Delegantis Res autem & causa non amplius integra dicitur, quando iam ante mortem Delegantis facta est per Delegatum citatio partis, hancque ad perpetuandam iurisdictionem delegatam sussicere tradit Abb. in c. relatum n. s. de γα De-
26쪽
leg. & cum eo tenet Maranta in Deculo aureo pari. 4. iis. s.
n. 6 I. dicens, opinionem hanc esse communem. Ut enim
iurisdictio Delegati respectu partium firmetur , juris actum inter has intercessisse necessum est: primus autem jurisdicti nis contentiois actus est citatio, c. quoniam contra Il. g. Statuimus de probat. Susticit quoque , hanc a Delegato est emanatam , etiamsi ad partes non devenerit, Glois . in C m. 2. U. ad partem ut lite Sc. Non dessent quidem, qui rem desinere esse integram pra tendunt primum per litis contestationem, fiundantq; opinionem suam in dicto c. relatum, in quo Pontifex ita loquitur: Si Delegans ante litis contesationem decessit, non es d Judic, bus , quos delegaverat, ex delegatione hujssmodi proceden-dtim , tollitur tamen haec Antinomia a Glosia in dicto c. re latum, asserens, illam Papae Lucii III. Decretalem suisse correctam per sequens c. Gratum et O. de os . Delegat. coeuntque in partem hujus Doctrinae Tancredus , Gon edus, Decius, Layman &c. qui cum Reinens uel addunt, Lucium III. tutiorem tenuisse partem , Urbanum vero III., immediatum illius Succcssbrem, amplexum esse partem benigniorem, videlicet sufficere ad perpetuandam Delegantis jurisdictionem , citati nem hoc vivente factam, cum per hanc negotium sit coe
Sicut autem RescriptaJustitiae durant Principe vivente, ac etiam illo vita suncto, citatione tamen secuta, ita & durant pariter , vel Principe vivente, vel eo mortuo in Exemplo, & ideo illa, quantumvis a privato impetrata , in exemplum , communiter, & ad deserentiam Rescriptorum gratiae quae juxta mox dicenda, Persbnas impetrantium non egrediuntur , tr hi solere asseritur, firmant enim quoad modum demniendi,& decernendi statum, constituuntque legem in similibus casibus, & probata extremorum seu expositorum veritate alle
gabilem. Ejusivodi Rescripta sunt Resblutiones quae & De
creta aliquando nominantur) Sacrarum Congregationum in materia Justitiae emanata; emergente enim lite Sacra Congatio, qu cunque illa sit, partem , de cujus vel jure , vel praeiudicio, vel interesse agitur, citari iubet, perpensisque ad
27쪽
ad tramites juris partium rationibus , Reseripta in consimilicas i, eisdemque fiam circumstantiis lata seu edita, in exemplum trahit , mandatque illa dari seu communicari partibus die, mense, & anno eorum individuatis , quin novum quid desuper rescribat. Alia econtra est Rescriptorum gratiae regula, & in iis distinguendum: vel enim continent gratiam jam sectam, vel
adhuc faciendam i facta si jam sit, Reseripta sunt ita perpetua ad favorem impetrantis, ut morte concedentis subsequente non exspirent, re licet adhuc integra , uti patet ex c. ssuper gratia 9. de γα Delegat. λ 6. Rot. Decis. 473. u. q. p. a. Reeent. , Privilegium enim alicui concessiam auferendum non est, nec adversus illud constituendum cap. indultum In de
retulis juris in 6. pr sertim si statim eflectum habeat, & in
alterius damnum non vergat. Si autem gratia Qret facienda, illa, exspirante concedente, pariter exspirat; & ratio disparit
iis in propatulo & hqc est, quod in casu gratiet facts , ille,
cui facta est, ius iam acquisiverit, dum econtra in Restripto gratiς faciendς, nullum adhuc ius est qu situm. Exspirant itidem cum concedente Rescripta gratiae concessae per clausetam usque ad benescium nosrum, uti decisum habetur in cis gratiosὸ s. de Rescript. λ 6. Si autem apponeretur clausilla , usque ad beneplacitum Sedis Amsolicae ,
duraret perpetua, a Successore non revocata: nec exspiraret morte concedentis , Cum ad revocationem requiratur actus
positivus contrarius , qualis Ela concedentis mors non est; aliud enura est voluntatem cessare, & aliud eam revocari: per mortem fit prius, per sectum exprimens revocationem sequbtur posterius.
Exspirant & via renuntiationis Rescripta gratiae , si in selum impetrantis favorem sint edita , cum cuilibet ex c. sdiligenti de foro compet. licitum sit renuntiare juri suo. Si tamen illa continerent favorem plurium , quilibet quidem, quatenus concludunt favorem situm , & non ladunt favorem alteriuS, eisdem renuntiare potest ex ci est. Manca & caduca econtra seret renuntiatio, si isderetur sevor tertii, & quidem
28쪽
Nec durant m exemplo, prout de Reseriptis iustitiae dictum est, quod enim alicui gratiose conceditur, ab aliis tr hi non debet in exemplum, Q quod alicui de rem juris in Scum ita concessum induat rationem privilegii persenalis, quod . Persenam Impetrantis non egredi firmat cap. privilegium deii . reo juris is 6.
De Rescriptorum erroribus, re in Decie de subreptione,
ae obreptione. REscripta vitiis aliquando assici, eorumque legalem puru
tatem contaminari, docet experientia, fundata in com
ditione humanae fragilitatis, dum saepius vel errore simplicitatis , vel peccato malitiae, a jure stabsidium, vel a Principe beneficium quaeritur , eoipse nullum , quod supplicatio, vel dicto errore contra Legis Statuta, vel dicto peccato contra iustitiς vel veritatis tramites allecta reperiatur . Derivant ex hoc vitiosb simplicitatis vel malitiae fonte speciatim obreptio& subreptio. Magna ambage qu runt inter has Jurisconsulti disterentiam, eandemque constituunt in hoc, quod obreptio committatur per salsi narrationem, & econtra subreptio preveri reticentiamr Auctores hos ample citat, & sequitur Menochius de arbitJud casao I. n. 9. cum iisque tenet vitium obr ptionis, qua seisiam exprimitur, majus esse vitio subreptionis, qua verum reticetur. Alii autem Rescriptum obreptilium illud appellant , quod sub callido verborum involucro , aut aequivoco eorum sensu impetratur , & econtra subreptilium illud dicunt, quod expresia sevitate, Vel supprem veritate .
Alii econtra obreptionem & subreptionem confundunt,&, quod dicitur de una, referunt & ad aliam. Ita Abb. e. cum dilecta ' de Rescript. Jason. in L.pr criptione n. I. c. scomtra noS. Fagnanus. c. super litteris v. s. de Rescripsi ubi Auctores contrarios ratione & auctoritate docte refellit. Liti me
29쪽
non immisceo, & cum P. Reiflenstuet saltem in hac Rescri
ptorum materia illas non disserre teneo, cum concurrent
malitia obreptio , vel subreptio Rescriptum maculent, illudque sito destituant valore t eruitur hoc manifeste ex cit.
c. super lineris, ubi Pontifex de Rescriptis Justitiae ita loquitur : Quod iis in suae perverstatis poenam nullum ex iis si
teris commodum consequantur, ita videlicet, quod Delegatus
posquam sibi super hoc facta Derit fias nullatenus deis
causa cognoscat. Veritate autem occultata , vel falsitate expressa per ignorantiam , aut simplicitatem Pontifex eodem c.
distinguendum statuit, quae fallitas suggesa fuerit, vel quae veritas occultata : nam s talis expressa si fastas, vel veritas occultata, quae quamvis fuisset tacita , vel expressa , Nos nihilominus saltem in forma communi) litteras dedissemuS, Delegatus, non sequens formam in litteris ipfs appostam, secundum ordinem juris in causa procedat. Si vera per hujusmodi fustatis expressisnem, vel suppressonem etiam
veritatis, litterae fuerint impetratae, qua tacita Dei expresad, Nos nullas prorsus litteras dedi stemus, is Delegato nonis es aliquatenus procedendum, nis forsian eatenus, ut pari, bus ad suam praesentiam convocatis, de precum qualitat cognoscat. Ex quo Abb. ibi n. s. tres conficit regulas , quarum prima dicit, subreptionem dolosem vitiare Rescriptum in totum: secunda, subreptionem ex ignorantia vel simplicit te , si fuit cause obtinendae ilius forins Rescripti, substantiam huius non inficere, casu quo Princeps aliis,expressa etiam verbiate vel falsitate,Rescriptum dedisset:& tertia statuit Rescriptum in totum vitiari, si Princeps illud non dedisset, etiamsi ex ignorantia vel simplicitate veritas fuerit suppressa, vel falsitas suggesta. Ipse iure Rescriptum gratis subreptilium esse nullum . desumitur ex c. ult. de FH. Presbi. in 6. ubi dicitur : Talis disspensatio, velut per subreptionem obtenta , nullius penitus est momenti. Rescriptum vero Justitis subreptilium, non ipsis iure, sed ope exceptionis annullatur, Fagnanus & alii in cap. ad autentiam XL de Rescript. & fundatur assertio in ipsa Rescriptorum disterentia , nam in Rescriptis gratiet negotium
30쪽
gotium illico finitur, & acquiritur jus in Impetrante, &econtra in Res,iptis iustitiae praeparatur tantum ad finem causa , dinetque negotium per Iudicem , Cui cognitio cauis committitur , expediri , quin Impetram jus quoddam acqui
Subreptio contingens in una parte Rescripti plures partes habentis , non vitiat totum, si illa non fuit dolosa, sed eam partem dumtaxat, cujus fuit cause, & quae aliis a Primcipe non fuisset concessa. in c. Super Litteris n. a. Ti. anuS eod. c. n. 24. Quando vero sit breptio in Rescriptis
tum justitiae, tum gratiae est dolosa in una parte, afficit &inficit totum, Idem Abdi cum Fagnano, qui hoc in paenam dolosi statutum dicit in text. c. 1. es a. de Fic Presb. - is suae perverstatis poenam nullam ex iis litteris commodum cons quatur & in c. Sedes Aposotica I s. de Rescript. - quia fraus ρο dolus ei patrocinari non debeat, ρο ideo tanquam mendax ecator careat penitus impetratis . Inter quae verba spees ii nota signari debet adverbium vel dictio penitus, quae , utpote Priecisa, nullam exceptionem admittit l. ambigenism C de Uructu. Doctrinae huic, utut selidae, plures adversistur Λαω- res, per subreptionem dolosam capitulum illud duntaxat, in quo
dolus contingit, vitiari contendent , ex ratione, tum, quod
in hujusinodi casis duo veluti Rescripta esse Censeantur, tum quod textus citati sitit poenales, & ideo ab uno Capitulo ad Miud non debeant trahi , nec eorum qualitates commistari, tum, quod juxta regulam iuris in 6. utile non iabat vitiari per intitiis. In hoc sententiarum conflictu Reitanstuel. M. r. tit. I. a Rescript. n. IZ9. fol. mihi I 44. seligit, defenditque primam, ceu probabiliorem, jurique magis conssinam, & dum sit bsistentiam duplicis primae rationis, in ses undae sententiae favorem adductet , abiblute negat, citatam juris regulam diffinguit, & utile per inutile non vitiari debere consentit, si i
re expressum contrarium non reperiatur, prout reperiri est
per textus oppositos & Glus in c. pum 3. q. 9. Contingit & obreptio seu fhbreptio in aliis duabus causis , videlicet in cause motiva, quς & primaria & finalis ducitur , di impulsiva, quam & secundariam appellant: Causa