장음표시 사용
12쪽
De pactis dotalibus , seu de passis conventis tam Jper dote, quam super donatione ante nuptias, vel paraphernis.
DEFINITIO LPacia dotalia , cum dos eonstituitar, fa-ςιre potest pro arbitris illa , quι dotem dat, etiam invisa muliere; postea nonnis ea consentiente. ui dotem dat , pro arbitrio potest, quaecumque pacta adlicere , dummodo nec legibus, nec bonis moribus cout raria, etiam invita muliera, dummodo ea adjiciat, cum dotem constituit Sa , quisque unim poteli , rei suae , cujus eli moderator , & arbiter a , le- gen , quam malit, dico re et contractis autem nuptiis, postquam ius mulieri quaesitum est, pacta adjicere no a licet , nisi inulier consuatiat . Exceptionem admittit Ulpianus, cum . pater autunuptias dotem dedit ; quo casu tradit , patri facultatem competere, intermedio post constitutam dotem, & ante contractas nuptias tempore, paciscendi , etiam invita muliere is)ι cum enim dos ex ipsa sui natura adjunctam habeat condiationem nuptiarum, sine quibus uec esse, nec concipi potest 6 , iis: non dua coa- tractis, filiae ius persectat quaesitu ui non est. Cod. Tom. II.
bruaria I 661. refer. D. Demmetris ineatissa Mιnealosi conIra Luctam a Ponte , 3. Quare stater. a L. In re mandata a I. cod. mantia
PMisei non licet infer coniuges de mutua dissocianda habiliatione .
l Cum si deera, δe constans esse debeat
inter coniuges dilectio, inter quos dii vini, de humani iuris communicatio est
i sil , veluti bonis moribus contraria re probantur pacta, de mutua coniuεum ha
Argum. L. Reprehendenda s. eod.
13쪽
lo Codie. Lib. II. Z institui. , O substitutionib. t 6. 2 s. in ,
3 V. supra sit. VII. de sponsalib.,
matrimon. essectib., O divortio δε ιι. V.
Pacta , qaitus indotata feret mulier, vel qua dotis eonditionem deteriorem smciunt , legibus prohιbentur. raeterea , cum doles mulieribus salvas esse intersit non ipsarum tantum, sed etiam rei publicae , ut facilius virum invenire possint, cui nubant ιὶ : atque inde respublica civibus repleatur sαὶ, dc graviora , quae alioquin imminere ut, mala vitentur , idcirco civilibus legislatoribus . equum visum suit, ea geocratim pacta prohibere, quibus indotata fit mulier, vel quae dotis conditionem deteriorem reddunt 6 3 . Atque eadem prohibitione cominentur quaedam pacta , quae mutuae conjugum benevolentiae adversari videntur. Quibus autem pactis mulier indotata fieri videatur, alibi demonstravi ivus .
Richa contra Ferrenum per tot.
Pactum , ut maritus dedola tantum tenea. tur , non de culpa , in dote adjicι non potes.
Cluta mulieribus prospiciendum sit non
aulum , ut nubaut , sed etiam ut ho-
neste, & pro conditione sua nubere possint iii , legumlatores ea quoque paeta
prohibuerunt, quae caussam dotis deteriorem ericere possunt Hinc contra generales juras regulas , quae contrahentibus permittunt, ut alter dolum tantummodo praellet, non vero culpam 3 , in tet spontos vetita fuit conventio haec
singulati dotis favore tor attamen pacisci licet, ne mariti periculo sit nomen debitoris, qui dotem promisit sue); quia nullum inde mulieri damnum insertur , sed mariti indeminati consulitur.
i in L. cum post divortium 69. ,. Gener a socero 4 , O seqq. f. de jur. doti
ιὶ D. L. 6. prope fri. DEFINITIO V.
pactum disserenda Iolutionis sui poss
l eietior quoque fieri videtur dotis
conditio ex pacto , ut dos longiore d e, poli solutum matrimonium , restituatur, quam legibus praestitutum lit ι adeoque rejicitur 1ὶ: valet tamen pactum , ' tomulier restitutionem dotis citeriora dieiιbi caveat λὶ; quia melior fit mulieris conditio, quod per leges licet l3ὶ; prospiciendum enim fuit, ne mulinres ex nimia facilitate decipiantur , di iadamno sint; non vero, ne emolumentum
iidi parare pollicit . bed prohibitio haec
14쪽
De pactis dotalibus , seu de pagis
morae in dotis solutione . seu restitutione concedendae tantum viget, quandiu consistit matrimonium ; eo autem soluto desinit 3 dc mora concedi potest , dummodo ivlla adsit caussa et puta mariti heredes pauperes sint, nec line gravi rerum suarum dispendio statuta a legi. bus die dotem restituere polliat; nuptiis quippe solutis dos amplius non oth 3ὶ, etiamti ita ceteris retineat privilegia dotis , quamdiu restituta non fuit.
a Pome j. Quod si matrimonium, ubι
filia, qxae paternae hereditast renunciavit, cum dos ei constituta fuiι, potesta dote
f ilia, eui dos a patre constitum D t,
atque eodem tempore paternae heredi. tali renunciavit , potest, si malit . vel ipsius maritus ex mulieris consensu, a dote recedere, ut legitimam portionem consequatur; cum hic nova caussa, nimirum hereditaria successio , interveniat MM) : neque legibus prohibentur omata pacta, ex quibus damnum aliquando imminere potest, ut aperte innuit Pomponius, cum ait, fili , quae, constituta dote a patre . Ia pacta fuerit . aliquando nocere pactum ta). Sed permittuntur ea , ex quibus emolumentum speratur , veluti permutatio dotis pecuniariae in corpora s3ὶ; quamvis ex fortuitis casi. conventis ram Oc. IIbus , puta domus incendio , agri inundatione mulieri damnum contingere possit. Siὶ Argum. L. Licet manente I 8 f. hoe titi de pact. dotali . 2 3. in . Decisio maji i 68ci refer. D. Ocellι in causa Bal rae eontra aella ROeca g. Nova df-Multas .
si L. Cum dos filia 7 prope M. f.
Sed ardua quastio est, utrum in pro
posita modo specie s Defit . praeced. mulier pollit ad constitutam δotem reverti, si deinde constiterit , minorem ex here ditate partem consecutura ni sse, quam ut in dote . Negant aliqui, eo fundamento, quod mulier paci endo sibi nocere possit, dummodo se gesserit tamquam bonus paterfamilias , de talo inie-
rit pactum, ex quo non temeru emol mentum speraretur , quamquam ex sori uilis casibus, qui diligentem quemlibet patremfamilias in tei dum saliunt , damnum imminear Defin. praeced. : ade
que nou magis luccurrendum putant
huic mulieri, quam minori , qui non ex imbecillitate aetatis, sed ex aecidenti laesus fuerit si in . Sentiu ut alii , mulierem posse ad primaeva iura constitutae dotis redire, si alioquin damnum passura sit. seu aequalem constitutae doti quantitatem ex portione hereditaria non sit habitura ;quia leges generatim prohibent, quominus deterior fiat conditio dotis χὶ. t o.
sterior affirmantium fa, ore mulieris sua-tentia magis placuisse olun videtur sa.
15쪽
ii Cossie. lib. II. tit. XXVIII.
1ὶ L. Verum II. 3. Si locupleti s. Τ
DEFINITIO I. Pacia furarae Deeessionis Romanis in saussu fori apud plerasque gentes proban
tur in cnafracta matra monii , quamvis non consentiat ille , de cujus hereditate
vitur: sive quibus quis sibi, O tiberis
Ivis cetIam honorum , vel hereditatu
partem acquiris , sise quibus successori
uamquam pacta de futura successione Romanis prudentibus, atque Iegumlatoribus displicuerunt: utpotequae vita sunt inducere votum captandae mortis, periculi plena siὶ testandi facultatem adimunita ci): atque ideo bonis moribus contraria dicuntur haec pacta is ,
ut tamquam ab indigno auferatur hereditas ei, qui du alterius ignorantis successione contrahere praesumserit ): atque generaliter traditur , hereditatem testamento dari, non autem contractu inter vivos 13. Nec tauium prohibentur conventiones de hereditate tertii viventis, sed etiam, quae concipiuntur de reciproea duorum successione in propriis alterutrius bovis, praeterquam si inter milites id actum si οὶ : vel de unius tantummodo successione sp); Neque ullus pactis dotalibus favor tribuitur 8 ;quia semper vigent eaedem rationes: at
que ideo improbatur pactum, quo filia
paternae hereditati renuntiavit, eoque nullatenus obstante, ad intestatam patris successionem admittitur o); quamquam enim votum captandae mortis in hoc casu non interveniat, alia tamen subest ratio, quod hereditas pacto neque deferri, neque adimi potest si o). Ab hac tamen generali regula excepit Iustinianus casum, quo tertius, de cRus hereditate pactum
ivitur, in id consentiat, hinc quippe
arceri videtur votum captandae mortis sit): si modo, subjicit Imperator, usque ad extremum vitae suae spatium in eadem voluntate perseveraverit tiat; quo significat, adhuc facultatem competere mutandae voluntatis I adeoque cessat altera prohibitionis ratio , quae ex praer pia te standi facultate deducitur. Sed hae R inani iuris sanctiones tunc tantum vigent, cum certa cli persona, de eujugfutura successione pacta ineuntur ; nihile uim vetat, quominus de viventis in. certae per uae hereditate con 'entio ine tur; probantur enim societates univers rum bonorum, quibus continentur hereditates , quae alterutri ex scietis quomodocumque obvenirnt si ); quia, ut perso patet , cessat utraque prohibitionis ratio, tum periculum captandae mortis, tum a dei Nae testandi facultatis. Potiori ratione permittitur conventio de hereditate ejus, qui fato functus est: puta si fiat transactio de fi deicommisso; quod , utpote sub conditione institutum , adhuc in suspeuso est , nondum impleta conditione si . Usu tamen fori, ubique fere
recepto, tanti habitum non est captandae mortis votum , seu periculum , ut pactum de futura successione reprobari genera liter debeat , neque utiquam purmit cipo ilit; maxime dotis cauisa, cujus praecipuus est favor irνὶ: atque ideo apud omnes fere gentes consuetudine inductum est, ut valeant hujusmodi conventiones in contracta matrimonii Fic) ; non solum inter nobiles, in quibus facilius permitti possunt propter decus . oc an pil-
16쪽
De pagis futura succusonis. I 3
seationem familiarum , sed inter alios quoscumque, etiam plebeiae eonditionis homines ta J. Neque nocent Iustiniani iis , Marciani ir93. aut Papiniani tioin responsa, quibus pacta haec futuram successionem continentia, bonis moribus contraria dicuntur . nisi consentiat ille , de cujus hereditate couveotio initur IIJ Inon enim contra bonos mores naturales, sed civiles, se a contra legum civilium praescripta esse inde apparet, quod canΟ-nico jure proba tur, , rata sunt, si confirmata fuerint jurejuiando ai): quod
sane vinculum iniquitatis esse non potiti s 23 . Praeterea suturae successionis pacta ideo bonis moribus contraria habentur in jure civili , & quia inducunt votum captandae mortis ι & quia testandi facultatem auferunt. Sed in primis non nocet, quod dicitur de voto captandae mortis; tum quia ipsae Romanae
leges hujusmodi pacta comprobant , sineantur sciente , de consentiente eo , de
cuius hereditate agitur sa : permitti
autem neque sub hac conditione possent, si bonis moribus naturalibus, seu naturali aequitati, propter votum captandae mortis , adversarentur; neque enim hujus consensus efficere potest, ut liceat alterius mortem captare, aut ut absit hujusmodi votum ; cum parum intersit ejus, ad quem hereditas perventura est, Cou- sentiat ne, an dissentiat baaorum domi. Dus ; tum quia testamenta quoquc captandae mortis votuin inducunt, & vehe. me Diius, De , mutata voluntate , dum
mors differtur, alter heres scribatur: non inde tamen visum est Romanis legumlatoribus testam sita prohibere , & merito ; vix enim negotium est, quod periculi expers sit, atque fraudibus impervium. Votum orgo captandae mortis non profluit ex contractu ipso, sed ex impiorum hominum nequitia , quae contractus naturam infidere uoci potest. Neque etiam ex praerepta testandi facultate
improbari potest futurae successionis p a Mum ι etenim , prae tarquam quod testandi libertatem non ius naturale constituit, sed potius ius civile; cum immo naturali lagi paerum consentaneam plures existiment facultatem de rebus suis disponendi in id tempus collatam, quo quis earum dominus amplius non est, prout in testamentis conti agit, quorum vis non nisi mortuo testatore inelpit sis , ratio haec unice demonstraret improbandum esse pactum futurae successionis, quod omnia bona tum praesentia, tum futura complectatur et non cetera, quibus egregia adhuc superest bonorum portio imitandi caussa: leges autem Romanae indistincte loquuntur ta6ὶ et immo pactum de portione bonorum expresse reiiciunt a ). Haec autem pacta inita in contractu matrimonii vim habent non jure testamenti, sed jure contractus inter vivos irrevocabilis, seu donationis ob caustam , ne inpe matrimonii, quod alioquia secutum non fuisset 18) ; nihil enim est , quod ultimae voluntatis actum redoleat , praeterquam dilatio implementi
ex una parte po It alterius mortem: haee autem Essicere nequit, ut actus inter vivos celebratus naturam inducat testamenii, prout de donationibus diximus isὶ . Quare in hisee pactis non requiruntur leptem testes, neque aliae solemnitates testamentorum , sed suffieit observare ea , quae in ceteris co tractibus praescribuntur so) jure municipali, vel consuetudine. Neque obstat, quod hereditas ex illis deteratur; non enim res de qua agitur, inspici debet, sed modus, quo defertur; alioquin hereditas non nisi septem testibus adhibitis vendi
posset, quod nemo unquam dixerit. At que, cum quilibet contractus numeris Oisainibus absolutus natura sua irrevo abilis ut , neque etiam retractari potest
hujusmodi pactum 3iὶ: immo sentit Fauer , valere solam promissione ua a patrefactam intuitu futuri matrimonii de filio aequis partibus instituendo, ita ut pater inde essicaciter obligetur, & filio quaeratur actio adversus heredes patris,
17쪽
utique li matrimonium fuerit celebratum, quamvis in scripturam redacta non sit eiusmodi proinitIio , neque iureiurando firmata t3a . Ergo pacta futurae succes1ionis usu fori probantur, si modo fiant
in contractu matrimonii; sed alia occasione celebrata ex communi lententia
vim non habent, nisi jurejurando firmata fuerint quippequod servari debet , quoties in salutis aeternae dic pendium non vergit se in . Sed, cum apud nos ne dum jurejurando firmentur cortractus; ima O irriti fiant s33 , con: sequenter huic exceptioni locus esse non
potest: valent, inquam, non ea tantum,
quibus quis sibi ipsi, libetisque suis occasione matrimonii prospexit, ut certam honorum , vel liereduat. ν partem consequatur ab eo, qui in pacta dotaliaco sensit , sed etiam illa, per quae is , qui dotem tribuit, &pactis dotalibus in te venit , s bimetipli , vel aliis etiam paciscitur, & liberiatem adserit de futura successione pro arbitrio disponendi: quin
teneatur, liberis , eorumque descendentihus legitimam, ejusque supplementum relinquere, aut renuncianti ad intestatam successionem aditus pateat. Posterius utique pactum Romano iure aeque prohibetur . nec ullam vim habet, ut legitimae successionis jura immutet , quamvis in contractu matrimonii initum fue rit 36): atque cum generatim statuatur, hereditatem contractu dari nan posse
37), sponte sequitur , nec posse adimi , cum unaqtiaeque res eodem plerumque modo dissolvatur, quo fuit cos
ligata 38ὶ . Verum usu quoque fori apud plerasque gentes; potissiuium in
Italia recepto, huiusmodi renunciationes, quae fieri solent a filiabus nupturis , ac-εepta congrua dole, probantur syὶ, quippequae non tam censentur iure patii de non succedendo , seu renunciationis iuri succedendi, quam iure con tractus reciproci, vi cujus mulieri dos
praestatur, & ipsa vieissim tutibus sibi
Eompetu utibus renuntiat. Ex quo sequitur , non a morte eius, cujus successioni renunciatum est, hujus pacti initium desumi, sed ab eo d'e , quo fuit cel bratum o). Haec autem fori praxis iure municipali apud nos firmata eli, atque decretum , ut valeat renunciatio filiae , dummodo congrua dos ipsi constituta sit, ut nubat, vel religionem , prout maluerit, ingrediatur ri: tum ut iam, quae a liberis masculini sexus fiunt occasione ingressus in religiovem , quamvis judiciali decreto munitae non sint, atque personae reuunc iacites adhuc in minori aetate constitutae reperiamur; neque etiam ad vim huiusce tenunciationis opus est, ut interveniat ille, cuius successioni renunciatur, vel in cujus emolumentum renunciatio cessura est I): atque insuper remittuntur ceterae solemnitates , quae in donationibus generatim praescribuntur , quamvis renunciationes hujusmoda fiant a minoribus, Sc de bonis,
quae actu possideant i 3 . Neque juri Diurandi solemnitas praescribitur, cum immo in quolibet casu adjici prohibeatur . Hinc tamen non sequitur, cogi ad renunciandum posse filiam, quae
prius minus congruam dotem habuerat, nec paternae successioni renunciaverat,
etiamsi aucta deinceps fuerit a patre dotis quanti as sin; tum quia pater Otacium suum adimplendo Gὶ efiicere nequit deteriorem hilae conditionem; tum quia nulla aequitatis ratio est , quae hujusmodi onus filiae injungendum suadeat
cum, moriente patre, non tantum dos
primum tradita , sed ipsius quoque augmentum in legitimam imputetur et adeoque nullum imminet ceteris liberis
18쪽
iiὶ Nisi ipso forte . de eajus heredi
tute pactam es, volaentatem suam eis ae-eommodaverit . D. L. ult. cod. de paci. ia) D. L. MIL cod. depact.
med. , Thesaur. quast. forens Ii. a. quas. 79. num. F. Hb , Decis 28. maii I 678. refer. D. Torrini in caussa Marchion. de Gallinara contra Marchton. de Palatio, ubi tradisum est, pacto , seu refervatione Deeedendi fucia in evitulis matrimonialibus , ut quis suceiaere possis , prout jus eo etit, solam contineri Decelponem intestatam , ita ut per solam legitimam hule pacto Jatisfiat, meis at . iunii III1.
8, 9, O seqq. . V. Decis I a. ianuaria I 61 6. refer. D. Porta in causta jugal. de
Raνeria contra Guiam , 3. conmtarium ,
sq. 18) Fab. eod. hoc tis. II. s. via 9. defuιt. 7., U. Decis I a. ianuar. I 636. refer. D. Porta, Sententi Senat. 3. aprilia i so. refer. D. Galli in causta otrtaque De oppi , Seutent. Senati T. ianuiarii IT 17. refer. D. Nomis is ea a Bonifaeli Philib/rii , O Albi sagustanorum. Sentene. Senat. IS. μνembris i 7 s res eodem in caussa utrinque Bruns, Decisa r. augusti Iro 3. refer. D. Beli ramo in causa jugalium de Uulfredis contra G pellam, g. Verumtamen hisce non obsa
mis in caussa Bruno, qua iusi Senatus, servandum pactum D More filii oceaisione matrimonii , quo spoponaeerat pater , Gqua tem hiae filio, ae aliis partem se retia oriam in testamento.
19쪽
31ὶ Fab. eod. hoc tit. lib. s. tit. '. d. de . 7. in M. Thesaur. quas. forens lib. a.
post alios quamplures, meis. Senat. Sa hauri r 3. septembr. 1717. refer. D. RaF-berti in ca a Blono de la Gur. Oaliorum in princip. 3 in Cap. Cum contingat 28. extra de jurejurand. 3. 2 .in , Cap. Quam vir pa
3οὶ L. uti. 1 de suis, O legitim. he.
3. tit. I9. definit. 23. Hlegat. 8. . Reg. e privit. lib. s. tit. I F. S. I. , O seqq. . Decis. 3. januar. I73 I. refer. D. Demorra in caussa Fontanaros , O Bertarioni, 3. Atiter tamen sensit Senatus. Deris. 23. jannuar. 73 I. refer. D. Nomis in uua Equit. de Luperia, O de Pichiseonua Patritium , 3. Omittebamus.
Reainneiatio ptaribus heressitasilus ex
causa laesionis rescinditur , s id, quod
mulier per renunciationem consecuta est, lantum respondeat hereditati dotantis.
Renuneiatio omnis, quamvis legitime perAcha fuerit, stricti iuris est . & stricte interpretanda si , ne contra renunciantis mentem ad ea extendatur, de quibus neque cogitatum , neque actum
est si r cum nemo iura sua jactare perperam existimetur, sicuti nec donata 3ὶ , N perdere . Hinc renunciatis pluribus hereditatibus , puta paternis , maternis, & scaternis, quamvis speratis tantum , nondum vero delatis , irritari potest . si laetiva sit , quoad ceteras hereditates, tum ex caussa laesionis, tum etiam tamquam suspecta doli: de seductionis, quamvis dos congrua sit, inspecta do- tantis hereditate; vere eoi in laesa est filia, quae plus abjecit, quam receperit is , ademque saltem beneficio restitutionis juvari debet, ne inconsulta renunciatione lae datur tΦs .
ii L. Quidquid adpringendae 99. f.
lirae . quae juri petenda suama in bonis
20쪽
De pactis futura successionis .
Ren elatio bonis paternis , O maternis non trahitur ad fraterna , quamvis a parentibus ad fratrem pervenerint.
JPraeterea . quia odiosa est renunciario,
ad ea tantum bona trahi potest, quo rum expressa mentio facta elL Si ergo filia renunciaverit bonis paternis, & maternis , non ideo a fraterna hereditate repellitur , quamvis a patre , vel matre profecta sint bona , quae filius , seu se a. ter reliquit s ii); licet eni in haec quodammodo paterna, vel materna bona dici possint , ori sine inspecta, unde prodierunt, proprie tamen fraterna sunt. atque haberi debent in re ceteroquin odiosa i). Hinc etiam placuit babaudo Senatui , renunciationem futurarum successionum indistincte factam a filia, cui
a patre dos constituta fuerat , materna bona non complecti , quamvis , praesente , & consentiente matre, scriptum iit, dotem tam ex paterni , quam ex maternis bonis constitui, si modo dos siliae tradita , vel promissa facultatibus patris respondeat 3ὶ; cum enim dos ita pro- nulla ex sola patris substantia solvi debeat , dummodo haec sufficiens si λὶ .
renunciatio autem non valeat, nisi aliquam habeat compensationem , nec sue
caussa facta sustineatur ss), sponte se
V. dupra tit. XXV. de jur. dor. d. it. XXXIX. 13 L. Palam a. f. Circa primam I.
DEFINITIO IRRenunciatis fatura secessioni ex causa
uamquam renunciatio sine caussan Ou valet, non tamen rescinditur, quoties aliqua laesio intervenit : msi ea fuerit enormissima , aut saltem enormis Φiὶ , habito respectu ad tempus,
quo dos fuit constituta , prout in ceteris contractibus observatur a) r nisi laesio enormis deinde oriatur, auctis Patris facultatibus post constitutam dotem , quo casu tempus mortis. inspiciendum est , si pater filiae minus congruam do tem ab initio tradiderit is t etenim re nunciatio specie in donationis coutinet, in qua vix attenditur laesio . iij meis. 39. junti i689. refer. D. Torrιni in ea a Piola eonera Grimal dum , S. Nunc applicando, num. 96. citcain M., Decis. F. martii i77 i. refer. D. 'Frichirnono in ea fa Uatidan contra Mucianum, O Botionum, g In pramis
enim manifesti juris, ubi agebatur de mlia, qua doιem sibi ex bonis maternis constituerat, reliquis patri dιmt s . αὶ L. Ruιilia Polia ες. f. de contrahend. gmιιμ. si S. I. , L. A filiusfamilias 78. f. da verb. obligoe. s. ἔ.ὶ 3ὶ V. Fab. cod. de inoffieios. testament.