Statuta ciuitatis Pisauri nouiter impressa

3쪽

NOVITER

5쪽

Magnifieu.D. Consulibus εἰ Senatoribus Ciuitatis Pisauri:TMILIUS manesvius.

.I. TDoct. pisauren. Senogaliae Ducalis locutenens. F.P.D. Omani Principe P.C.diu cogitauerunt ut subditos a litibus auerte rent: dixerunt.n.iurgiar rixast dispendia: N qns paupertatem ex eis oriri. dc propterea tot casus legibus deciderunt ut uix ulterius exco

gitari posse uideretur. metas p ta Civilibus:tu criminalibus imposuerunt: quas egredi non licebat. ec scientes omnia non posse legibus taprehamdi madauerunt ut qui iurisdietioni preesset ad similia procede ret: dc st omnis populuslimmo quod7 collegiu:licitu in εο appro bata propria iuraque municipalia appellantur*bi condere posset:ut in subditorum quiete ipsi quos quiescerent. o priuilegio nostra respub.antiquitus usa statuta edidici ει quidem talia ut in aliquo improbari no possent. tamen eoν uolumina cupauca dc manuscripta essent saepissime deprauata: mutilatat reperiebatur. ut potius in

ducerentur a tollerentur lites. Et quia fim uarietatem temporum decreta quo humana uariare neccesse est: no mirum,suplemento:& correetione indigebant. Qisadere Io.Ssor. qui tune dominabatur electis sapientissimis: dc doctissimis uirist emenda ter & in luculentam scimam redigere curabat: dc iam cepto sed quasi postposito opere uita senetiis est. quod ec Galeatius Sisr.seaterni uoti consesus ad finem perducere nequiuit. Postea omnipotens Deus a quo cuncta bona procedunt, huius populi misertus Gloriosum Franciscum Mariam de Ruere anno. I 1 1 3. mense februario: sedente Iuliodi. ligure. Pont.Max.nobis dominum dc principem constitui qui ec sin aulie dominus: Urbinatu Dux:dc Vrbis prefectus elicui quingenti ec ultra continuo domi inseruiunt. tamen integer uiter ic ab omni labe alienus:& populorum fidem saepius expertus per esuitatem dc suburbia duobus uel tribus: dc qns uno tantum, eo miratus inermis tum equestere tum pedester deambulat.Si omnes animi ec eorporis dotes enarrare uoluero prouinciam meis humeris imparem aggredii merito quis dioxerit: se ipsas.n .extollunt:& Uenetorum Imperium attestatur. cuius generalis Capitaneus eum sitia uictricibus armis Germanorum Hispanorum illes tintactu seruatum est. mirabile dictu: P illi Genuam: Mediolaniis depopulati, Franciscum fiano

corum regem qui Papiam obsederat: dc eam optimis pactionibus ad gratia acceptaore noluerat captiuum.vi. kt martias. I J26. cum suis proceribus Caesari in Allemaonia presentaverunt. Romam deinde anno sequeti.pridie nonas Maii:6c mole Adfani cum pontifice dc Cardinalibus ad libitum crassati per plures menses tenuerunt. paces cum Cesare composita: sed non seruata licet affinitate:& propriis filiis obsidiis bus suetit uallata,Idem fracorum Rex Neapolim inradi iussit eum tanto pedestriis

terrestrium:mari:terres impetu:qualem non audierunt nostri progenitores.tande suo peratus est:& ducibus extinctis rari in eorum regione rediere.Demum Hispalude germani uictores Florentiam licet per annu no sne mutua strage oppmm familiae me dices parere cogerui. non potuerunt tamen ullum quidem Venetorum oppidu euerinterer tanta est huius nostri prinespis sortitudo:& hellicarum rerum experientia. solusis nouit Hispanorum sagacias:& uictorias eludere. Papiam licet munitam eum a uictoribus dessenderetur uiolenter expugnaui Cremonam debellare paratus 1 militibus de tormentis eum maximis tubarum clangoribus iam irruetibus obtinuit. sed quia eum

omnibus ductoribus suis N populo suplex ad eum confugiti gratiose pepercit i pietatem principis non seueri militis iaciem ostendensIaudem quos urbem pluribus op

6쪽

pidi, ab hostibus mullit. di: si ab antiquis stapta legerentur: sabulas uel adulationes

quae absint arbitrari liceret. Cum Carolus quintus Ro.R ex sanetius cogitans arma in infideles Christi conuertere demuerit pacem eu italis coposuit. Dues mediolatu rarae oppida di urbes unicuis restituitisuas recupctauit. α pleras alia digna imperiali maiestate consistuitaex quibus triumphum longe maiorem si in rebus ante gestis assequium omnes fatentur. tadem Bononie hoc anno a Clemente.Uii.Pon Max. patria

florentinatae familia de medicis qui iniurias lipposuit honorifici susceptus die beati mathie apostoli cum pompa inaudita in templo dies petronii immatorio diadramate coronatus estquo Dux noster plietis Rome cum sit,euocatus ante faciem es

imperialem extulit ensem. ipsum imperator sepius di benigne uaria de re militari loquius est Ductores Hispani hominem ad rabantur ec uenerabantur dicentes: hie equi nobis innumeros abstulit tropheos rutinam sub eo militari licuisset: mi n. omnes italie regiones sub iugo nostro deductas non dubitarem .Est ibi preterea cono tuae LEONOR A gomaga moribus Arma pietate rerum largitaretae religione incomparabilit uidimus eam dum noster Dux Venetos incisalpina gallia ab hostili surore dessenderet: a mature patienter in audi edo subditos in releuando oppressonae delinquentes misericordita puniri iubendo se gessesit. ut non mirum si princeps ipse sepissime dixerit eam proprie saluti comparare.Hiis Primo genitus est Guidobaldus qui uix adoloscentiam ingressus latinis ae gre is litteris ornatus: &pedestriu ec equestrium armorum adeo expertus,ec promptas est ut alterum inuenire difficile laret.Cosultissime genitor eum suo durali auditorio preposui tequia nouit prudentiam riustitiam: pietatem:librealitatem: sortitudinem: pudicitiam p paterna imitari eque Bernar dinus Factotius Hiba huius respub. senecto es porreito bellissime decatauit. hee omnia a Deo optimo maximos:quia scri prum est: timete Deum:quoniam nihil deest Homentibus eum.dum hec scribo cordis occulus prae gaudio lachrimatur Reliquum ergo erat nostre respub.que tali principe decorata est:sicut bellorum tempore tutari sperat paess quot armis muniretur:ut in utras sortima recte gubernari posset.quod facile previdit si suas leges municipales reformandas imp imedast curasset. Et propterearianesseus clemens consalonctius:eui e5sules erant Benedictus turtura Antonius pauli clarae:&Ioannesantonius fabrinus in senatu non minus eleganteri si efficaciter rei necesitatem proposuit: tuam ad hoc pecuniam osserens. Quotirca senatus elegit Frantisium de homded istGasparinum de simpctolis: Lucam de abbatibus: Ioaneia Obum uallentium: Antonium talium:& camilla raceonum pisaurentquorum peritiata Erea iustiones fidem iam ex mulsis argumentis accepit et conuocatism mandauit ut totius populi nomine statuta corrigendo de supplendo elimarent.qui in hiis ut in ee teris tum publicis tum priuatis solertes digni tanto honore tantas reperti sunt tali estate ut quod pluribus lustris asortiadum tempore factum non est: nune solo nutu Euia nostri breui persectant. iuras ipsa de uisa:& lecta ab ipso pri pet& eo mante ab Aecursio marchesino de firmo:& Demophoote de paulonibus de Geuio Renotiatiis ec ducalibus auditoribus:repertas iuri consonaraequitatis imitatia:honestati eo formiatdignas pranspali auctoritater approbata :& roborata suer uti ex utioni madari caeteris omnibus varantibus iussum est. Possumus. RC.dicere quod Adrianumvi. Pont. Mansatur dixisse eidem nostro principi Romae pedes deosculanti. Desidctauimus uidere Dese tuam:uidimus & gavisi sumus.Si eumsta recte pensemus. P.C. Euitatem nostram & nobilem: α antiquam non est ambigendum.quod licet ex pluria pioru auctoritate coprobari possit:tacere tamen nephas arbitror et multa gla

7쪽

tum nobilitatis tum antiquitatis prius ignota nuper repta sunt.superioribus. n.die idum Alexander barignanus conciuis fundamenta quedam pro errigedo edificio iuxta initidariu principis fodi mandasset: sub terram per pedes cimester decem repertae statua Aenea Bacchi antiquissima frondibus d uitiu fruelibus circa tempora ornataeque in altera manuum frondosam uitem cum uuarum racemis habet. stati supra basim. qui antiquissimam dixi sextus P Marcumantonium baecha preespue coluisse legimus. pisaurums colonos deduxisse. mi Husdem exitus iminciet prodigia multa uisa sunt: & inter alia D urbs ipsa pisauri iactu terrae absorpta fuit :&st statua bacchique Athaenis stabat uentoue ui excussa ceciditieus in estremis iam esset prope Cleopatra reginam egipti qua adamavit:nocte auditus est concelus ola generis musicorii exies porta que eastris Cesaris opponebatur.ex quibus oes dixere bacchia quemaxi me colebat, Insequebaturi,Marcumantonium deserui quod facilius crededu,quia laxuriose ta bacchanali quodam ritu uixisse legitur.hane si mercenatii illesam effodissent, arbitrantur omnes qui eam uiderunt maximo pretio ob esus antiquitate &formam & artificium existimanda.habet .n.lineamenta:musculos, neruos nasis naturalitas non dissimiles.& esrea eam antiqni sacelli uestigia no deerant. ne prinespi Alexander ipse donauiti qui eam milline integritati pro uiribus restitui iussit.fiet . quoniam antiquitatum N custos N amator est Dum p iuxta portam quam sanens uocamus, lapides quidam euellerentur,inuenti sunt aliqui marmores, quos uulgo pedes stalli dicunt. supra quae ut ex uestigiis uidere licet, statue Aeneae stabant, inquorum uno pes aeneus adhue est qui altitudinem res det tonstrat. Inscriptioneis esus soroinalem hie inseruisse non apiget. Supra alium autem marmoreum ec orna C. Lux rLto αν. m. . rum lapidem erat Glceus aencius deaura:

SABINO ECNArio incia quadam circundatus magnitudiis

: ψ ἴλκ. in V μενε utra: nem laeti denotans, italis erat i scriptio

PATRONO COLONIARUM pis AvR. ET EA N EST. v ICTORIAE AETERNAE

RES P. PIS.

Aurelianus suit ia sunt anni Erea mille supratreeetos & quinquagintae ortus itano bili genere: sulis uir sevus sed uictoriosus: tres.n.habuit uictorias in Italia tuta apud Placentiam: aliam iuxta fici nutaliam ex qua statua hic suit errecta, habuit mrea me inaurum flumem dc urbem Fani ubi erat templum fortune. Zenobiam nobilissi mal mulierem que Syriam sibi gloriose uendi uerat, multis auressiCathenis uineta duxit ante Curra Triumphalem. Alterius etiam mi equestris statua insidebat ut ex pede equi ames,& alius uestigio uideri potest,inscriptionem non tacebo.

HERCULI

CONSORTI

O. N.

8쪽

Et ne omnia deisibendo prolixior sin.P.C multa obmissa siclo hiis pre2imis diebusta inueta,tu repertar quae multos uidisse iurauitata que no ut antiquorum memoria

deleretur, a Belisario Iustiniani Imperatoris glorioriosissimi re religiosissimi duee i n. breuius fecisset sed ut esuitatem nostram a gothis dinuta instauraret, posita suilla aedendum est. Hanc urbe Des tame:& nostii Ducis presidio,optime regi: dc situs amenitate dc rerum omnia prefatim fructuum copia dotatam merito conuicini populi exclamant.Vias preespue regales in ea lateribus sterni .Parcum post Conuentum beati Ioannisbaptiste diuersis animalibus pleris p antea incognitis, piscium ornatissimo uiuario incluso,quo ex superiori ualato aque sub terram deffluunt,ipso pristipe iubente absolutu inspicimus. que de Decori ciuitatis,ec solatio redere Ciuium no ambigismus. habeti montem actium que uulgo. S. Barioli appellamus: qui incipiens extra porta a ponte desinit iuxta catholica:α per oebraginta stadia non molem sed colle amenissimum indemus an quo tria eam a sunt salubritate aerist tamentorum, uinis suauitate ecteris p uictui humano necessatiis abundantia. sed moles imperialis olim ab Alexandro.S r.errecta, dc a nostro Duce nup instaurata,Turriuatiiss editati&historiis exornata, id collisamenitate& loes nobilitate auget.ibioe heremitatu eoum tum quem. S. Barioli dies hec prope Ciuitatem iuxta litus sub ripis salientis aque sontem latam labricatum uidere licet. habetis ciuitas hae uiginti castra, inter que est oppidu gradarie populo: situr diuitiis N arce aptissima decoratu: ia retro principibus oe a nostro Duce mersi de mixtu impinu separatas iurisdietio in arce custodisae iudicis electione Nappellationa causis dumtaxat exceptis cocessa est vidultra nouimus superioribus antus leutheranam heresim in alemania inualuisse, eciam alio serpere.ex qua multi populi fluebrat.& propterea generale concilium sertur indictu. Et quasi totam italiam bellicis sudoribus, epydimiae anxierate, di fame pes nenda uexatam.ad hae tame urbem omnes ut sic dixerim, c5fugisse. quod di maxinae eonis probari neccesse erit si ab hesternis hae nostrae leges uideri contigerit . eum saluti, de utilitati publicae eosultum sit. Uos autem eas.P.c. ex debito curabitis seruari . turpe enim est iura dati si a rectoribus negligi, uel abusi permittatur Ualete. Sennaliae. A. kal.Noueb. I F o.

Idem milius Ansiqui leges decretas saepe Pisauri

Et quemn ius iura senatus haberi Querebat tota quondam simul anxius in Scriba, alii tepetens tecta sonora sori, At modo cuncta uno,dc paruo, compressa libilo

Q uiss suae porciit cautus es e domi.

9쪽

Annibalis Euchellae Pisaurelis Medis.

Fine reia quando terris Astraea nianebat Sancta dedit claro iura obscitata Pisauro Allueta hoc in bes primu circundare muromo pacis bellis diu res tempore durat Nee tatu duratilia magno laeuore aestit Indoluit in ut solis mandata tabellis Dogmata percepitiquae iudieis ola fibris Iusserat ex di mediis:At discite ciues Discite iustitiam memores supelut timete Vlt e poenas matum quod maximus olim

Testae grado hine populis diras procellae. Alexanda de Gior is sacerdos Pisauris. Dogmata siturniinstansit serra proles Aurea P quae eras ec sua iura iacent Ne sine septieio quod fas est ut rupat iniquus

bene iam no biconsuluere patres

Thomae de leporibus Pisauren. Exultare animis licet urbs praeclara pisauri

Prineipis Umbra tuas dum tueatur opes Hactenus iaeulis leges redduntur in unum uas iussu domini frangere nemo queat

Uni is suum datur & sua quis p reportat .lesa hie nostri principis auspicio Ferrea iam citantinascuntur: dc aurea laesa Nam modo pandunturiquae latuere diu L.Federieus Turcella Foros proniensis.

S. P. Q.

Pisaurenti.

Corpora eueha suis a priis uelut orba medullis Ostiis ac neruis languida facta ruunt Sic quos defiesunt orbatae legibus urbesta recidunt turresamenia templa domus. ocm unde uiri uigeant ut membra Pisaurimi satine uestri discite iura sori. Idem Esdem.

Legibus excessae ereverunt moenia Romaer

uas suus extructor Pompiliu i dedit. Legibus uita quoda Lacedemois aucta Licur Cieuit α ad coelum legibus usi suit. Legibus imia uesbu quos creuit Athenae Composuit doetus quas Solon ac p dracor Legibus ergo suis si regna domust teguntur Polleat ec uiatum legibus imperium.

Idem.

Qui cupit Astreae redeant sibi repotadem Has legat di toto pectoie iura colat. Leonelli umturelii Fanensis hendeca bum ad Uirginem. Virgo uirgines chori refulgens

dus:s Aethereae nitens corona Aultatquam charites simul beatae Musarums nouem beatus ordo Sectatunsuperam manus beata Complexam gremio iovis perenni Cinctam syderibus nouem eoronat Cum tu nectareos doces liquores Insormas animos beatiores Et cultus Superum benigna monstras

Et leges hominum beata sormas Da scelix praecorrui liber Pisaurum uem nunc in teneris dicat papitis ui mores hominum graues P eultus Diuum prataipit:int resorius, Et penas isterum minatur a pFortunet populum:fruatur ars Sospes aetata domo tonantia.

Ei ii

10쪽

Beniardino de Factoti Canoa ro des comi de Pelato. Ulaeneto Gambarota P o. ual exeresto incauto lima duceo ual legno in alto mar sema noctiso quat sol pelegrin seneta talem O ual oechio dTumaneapo seneta luee uia eo ster seneta fren che te conductIn precepieio de se fleta altero 'ual hom inopra talaior seneta penseroe raro des suo fin legetis adduce ual seneta it piare suo tenero flatioche mentuleiseeo io gouemareaetae Ne d'amor ue eUil passivo di eonsulto O quat sema pastor pavido gretae Che fouente traboeca in gran pinglis Tabe terras citra sema sua letae.

SA Hon Glastiniano Imperatore cIndito generoso antim e diuo A tempi nostri se novasse uiuo Et alle letat aneor portali amom uesti stituti priui domi errore Veserti punis non taurebbetai lilii Anes direbia tutio Ammirati Vnqua Pestio seceopra mi lare. .se Dorotheo mi parretausitato

Con li eompagni Boira cui gla d pH. Delle leni justissime se dato Qui dis non si mira che sia mal spes.

Ne tempo ne danar. ma consolato