Praxeos medicæ universæ præcepta. Auctore Josepho Frank ... Partis primae volumen primum partis secundae vol. octavum Partis primae volumen tertium, continens doctrinae de morbis cutis sectionem secundam

41쪽

38 DE MORBIS CUTIscurrit: tenera multorum aegrorum aetas, e

eo oris constitutio impedire videntur, quominus energia illa morbis inflammatoriis in genere Propria, consueto moro in Conspectum hic veniat, unde facilis in diagnosi error succedit. Complicatio gastrica. I9. Exanthemata primaria saepius con licurionem induunt gastricam. Voracitas insantum, praesentia Vermium, et consensus Cutim inter, et tubum intestinalem, praeter annuam constitutionem morbis gastricis faventem , abunde de hac complicatione rationem reddunt. Ea prae-εente , exanthema Saepe a norma Consueta recedit , ac aeger sine reliquis indiciis Uphodibus magnam virium prostrationem offert, quae sub usa remediorum excitantium in peius ruit, evacuati vibus autem tubi intestinatis, sive spontaneis, sive artificialibus sublevatur. Singula haec eertiora

Sunt, quam ipsa Signa gastrica, nullibi quidemsda 81 , in exanthematibus primariis vero quammaxime fallacia. Saepe enim violentia, qua

contagium in teneram aegrorum Constitutionem agit vel absente vitio gastrico, signa excitat gastrica , atque amarentem ita constituit com

plicationem 8a . Adde, quod nonnulla eou-

42쪽

IN GENERE. 19tagia peculiarem affinitatem cum ventricula alant, unde hoc viscus, qualiscunque sit indoles morbi, facile tu consensum trahitur.

IO. Exanthemata primaria interdum et in ho-dem Oxhibent characterem. Hoc vel a primo morbi initio contingit, vel sub illius decursu.

Primum longe rarius secundo animadvertitur. Si enim excipiamus aut nonnullas epidemias , aut connubium sortialium contagii exanthematis Primarii cum contagio typhi , aut aegros ante adventum morbi exanthematici, a lue scrophu-IOSa, Venerea , seorbutica , vel alia viribus se

elos , indoses typhodes raro in primo limine

exanthematum primariorum observatur. Observatur quoque haec raro sub decursu morbi, dum T ta adhibetur medendi ratio. Qui enim sera Continuo typhodem, aut, ut dicere Solent, malignam, nervosam, vel asthenicam exantho-matum primariorum indolem somniant, hi maxime, heul a vero aberrant. Errant potissimum in eo, quod ex turbis nervorum, et ex debilitate ad indolem typhodem exanthematis mu- cludunt ; sicuti enim illae turbae longe saepius originem suam debent irritamento inflammatorio in nervos praeter modum excitabiles agente ,

quam atoniae Uphodi; ita et haec debilit8s

43쪽

4ο DE MORBIS CUTIS longe saepius obstaculis exercitium sunctionnm impedientibus, quam verae adynamiae debetur.

Certiora indicia diatheseos typti odis in Oxanthe malibus primariis tibi suppeditabunt: tum notio genii epidemiae regnantis , vel sali cm illius

morborum constitutionalium : tum consideratio Constitutionis aegri, morborumque, quibus prius subjectus vixit, tum evacuationes copiosae abs-quc omni levamine , immo cum conspiCuo Virium decremento contingentes : tum cita, vel tarda nimis exanthematis impersecto , et abnormiter absoluti eruptio: tum praesentia exanthematum symptomaticorum tum turbae nervorum vel facta eruptione exanthematis perstantes: tum denique methodus antiphlogistica,vcl antigastrica sine successu adhibita

II. Interdum exanthemata primaria, quam complicationem prius exhibebant, eam, Se SCente morbo, amittunt. Mutatio hujusmodi medicum in singula attentum , et Conditionem rerum quovis die comparative ad trutinam VO- Cantem, latere nequit. Quod Si vero laterct, vita aesei non parum periclitaretur. Impetiginum dioisio.

3I. Impetigines vel sano prorsus in homine ex Caussis localibus contingunt, vel ex labe

44쪽

II GENERE. 4 itotius corporis molUuntiar. Illae Primariae , vel Iocales hae secundaniae, vel syn tomaticae

dicuntur. Impetigines Primariae.

23. Antequam impetigo pro Primaria, vel

Iocali declaretur, duae potissimum conditiones requiruntur. Oportet enim, illam primo cum Nullo alio morbo, vel praegresso, Vel Praesente, Commercium alere: secundo, illius sive praesentiam , sive absentiam nullo pacto, Saltem immediato , in exercitium lanctionum , Citra Cutem innuere , ct viceversa a nulla harum functionum regi. Impetigines ita constitutae sunt: r.' vitia consorinationis in systemate cutaneo: u.' vitia ex cute absque caussa satis nota luxu riante: 3.' morbi ab immunditie: 4.' morbi ab insectis, a vermibus, aliisque a caussis Vel mechanice vel eli emice agentibus : et 5.' vitia a solius cutis sive laxitate, Sive rigiditate, sivo scnsibilitato morbosa. In diagnosi impetiginum localium instituenda , maculas arte simulari posso

οἶ), no obliviscaris.

Impetigines secundariae.

83ὶ Excitari possunt maculae rubrae cum solution E auri, maculae vavae eum acido uitrico, maculae uigrae cum uitrato argenti suis. . Diuitiam by Go le

45쪽

h4a DE HORBIS CUTIS maticae eum morbo quodam Vel praegresso, vel praesente connexum habent, atque in unam, . alteramve corporis functionem influunt, aut vice versa ab una, alterave harum lanctionum reguntur. Talis generis esse solent: impetigines ex diathesi inflammatoria, gastrica , arthritica, carcinomatica, sc Phulasa, scorbiatica, mene ea, et .Fasmodica, Verbo impetigines,

Sponte elucet, hujusmodi impetigines tantummodo symptomata morborum UniverSalium esse, qui tamen morbi haud semper innotescunt, eo quod, comparente Vitio cutis, Saepe CeSSare Soleant. Impetigiaes inflammatoriae.

α5. Influxus, quem aetas storida, constitutio Corporis robusta, calor nimius, alimenta praeter modum nutrientia, liquores sermentati, et potissime sanguinis exuberantia in cutem exercont

' , iam satis indicat, diathesi a inflammatoriam ab impetiginibus non esse alienam, quod Prae

46쪽

IN GENERE. 43Metigines infammatoriae nuntiari solent pruritu,

ac consuetis inflammationum signis. Utplurimum dein formam macularum rubrarum, et PuStu- Iarum induunt. Pustulae copiosum pus largiuntur ab aeris attactu coalescens. Impetigines hujusmodi sine damno , immo cum emolumento , erumpunt. Εxasperantur a rebus irritantibus tum externe, tum interne adhibitis. Diagnosis sec rissime fit ex aetiologia, quo in opere praecipuo suppressionis consuetarum haemorrhagiarum ratio habenda ESt.

α6. Nisi in diathesi gastrica stricte Sumta, quatenus scilicet eX alimentis, et ex bile oritur, saltem in prava visceram abdominalium conditione sons multarum impetiginum latet. Nunquam igitur de natura impetiginis secundariao iudicium feras, quin prius abdomen exploraveris. Memor quoque sis, diathesin gastri eam, ob Consensum Cutis cum tubo intestinati sicile et impetiginibus alterius indolis superaccedere. Sic , ne ex colore flavo, aut viridescente impetiginis , ad naturam illius gastricam, vel biliosam concludas : enimvero iam monuimus, multas gradatioues coloris impetiginum ex cruore,

47쪽

44 DK MORBIS CUTIS vel sincero, vel aliis cum humoribus mixto ,

explicandas Se . mpetigines arthriticae.

II. Et dialhesis arthritica suum in impetigines exercet imperium, quod nolle intelligitur considerando : primitivam arthritidis sormam, Scilicet podagram, sese per inflammationcm cutis ue maxime pollicis pedis, patefacere :hanc inflammationem saepe tophos sequi: hujusmodi tophos arthriticos vcl ad alia cutis loca , Potissimo circa articulos, Comparere: Inultas impetigines illos, qui laute vivunt, declinante vita , sub iisdem rerum positionibus, quae ar

thritidi favent 87 , aggredi, vel haereditario

modo in familiis arthriticis vigere : Cutim magnum Commercium Cum organis Dropojeticis ita caussa, vel effectu arthritidis eliminando maxime intentis, alere: atque multa symptomata arthritica, comparente impetigine, evanescere. Mirum reVera est, Classicum de morbis arthriticis scriptorem 88), influxus diatheseos arthriticae in Cutem obiter tantum meminisse, ac lacunam ab auctoribus de morbis cutis relictam haud adimplevisse. Signa impetiginum arthriticarum Sunt: reditus morbi periodicus, influxus anni 8οὶ P. I. Vol. I. S. XII. 4.

48쪽

temporiam in illas , pruritus, ardor, et dolor,

quibus aegrotos adoriuutur, levamen malorum internorum ab eruptione , inflammatio cutis in furfures desinens, et mali sedes inconstans. Caeterum et hic diagnos is potissimum ex morbis Praegressis, et ex aetiologia desumenda est.

Impetigines carcinomaticae.

28. Diathesis carcinomatica glandulis systematis culanci, praecipue in aetate , qua fluxus menstruus Cessare solet, insensa est. Interdum et impetigines arthriticae, sive neglectae , Sive malo curatae, indolcm carcinomaticam induunt. Alias non desideratur Iahes haereditaria. In genore impetigines carcinomaticae locum, quem sibi elegerunt, constanter retinent, cutim valde exedunt, a C interdum ipsa ossa vicina carie assiiciunt. Praeterha nonnunquam societatem Cum scirrho, vel cancro aliarum partium inire solent.

29. Quemadmodum diathesis scroρhulosa in universum systema lymphaticum influit; ita et in Vasa , ac glandulas lymphaticas cutis. Impetigines scropbulosae potissimum in aetate insantili , atque iuvenili accidere solent, et cutim

sub forma tuberculorum, Pustularum , et Crustarum astici uut, camque non solum de edant, sed et contextum illius , scrumque tamen

49쪽

46 nT MORBIA CUTIS absque magno pruritu, et dolore, exedunti scessus indε secuti indelebiles cicatricos revilinquunt. Nulli cutis loco, nec parte Capillata capitis Oxcepta, hae impetigines parcent. Diagnosis ex universis diatheseos scropbulosae notis 89 desumitur. Cavendum vero ESt , ne

impetiginem, propter id, quod serie glandulae

subcutaneae vicinis in locis tumewant, Praepostere pro Scrophulosa declaremus; quodcumque enim malum cutim lacesse , Citra Omnem

scrophulosam diathesin, hunc in vicinis glandulis effectum producere potest. Nec ignoraro oportet, cutim teneram, candidissimamque scro- Phulosis sere propriam, facillime et aliis non scrophulosis vitiis esse obnoxiam.

3o. Diathesis scorbutica Mutina praecipue maculis de edat. Interdum et vasa illius vari- rosa reddit. Accedente tunc inflammatione istorum , ulcera facile oriuntur scorbutica. Fatemulleaeterum, diathesin scorhiaticam non tam saeptimpetiginibus ansam porrigere, quam Vulgo Creditur, atque omni cum jure, praeter alios,

ΜACBRIDIUM medicis objecisse 9ο ., quod in

50쪽

l IN GENERE. ' 4 omnibus sere morbis culaneis chronicis labem scortaticam aecusarent. Rarius sane diathesin scorbuticam ii reperient, qui non ex uno, Sed ex plurimis indiciis ad illius praesentiam comeludunt. Symplomata vero seorbutica per tran

sennam iam allata si , alio loco ex professo dilucidanda sunt 9a .

Impetigines Nenereae.

31. A maculis incipiens, et ad pustulas ascendens, paucas impetiginum formas invenies, quae indolem veneream interdum non agnOSCerent. Impetigines syphiliticae raro pruriunt, aut do- Iem : interdum cum aliorum Symplomatum venereorum levamine erumpunt : saepius interim simul cum iis persistunt: unde diagnosis a medico in doctrina morborum venereorum VerSato haud dissiculter plerumque eruitur. Ne tamen effectus deleterios mercurii in cutim cum illis ipsius luis confundamus, probe cavendum eSt.

32. De actione nervorum in cutem iam egi mus , unde patet, Vel eam diathesin, cui no

men Nasmodicae imposuimus 93 , inter son

tes morborum cutis Chronicorum Saepe esSe si P. I. Vol. I. S. XII. G. sa P. II. Vol. II. Cap. de scorbulo.