장음표시 사용
821쪽
Sunt autem hae actiones, uti modo coepimus dicere , similiter tantum Adjectiones , ut dicatur ' ctio Aquilia noxa lis. L si in re communi. Io. instr. D. de Nox at Hion. Item Actio furti nox alis. l. Reu. D. Commo CZ a f. C. desurias. Sic
. .e peculio. hvm,de Action, um. II. Ergo quibus i las actiones simplices in lingulis illorum delictorum titulis declaratas
competere dictum fuit, ijsdem hae noxa les dantur contra Do mi nos. . Omn . t. h. t. Mesem c. h. y -m E. Dicuntur autem noxales,quae ex delictis servorum dantur,. noxiis quod propter servum, qui nocuit&deliquit in Dominum dentur. l. i. inpr. D. h. t. Noxa enim corispus sive servum qu i nocuit, significae et noxia vero ipsutata deii ctum. L. I. D. si quadrupes parester. feciss d cat. Eorcho t. h. num. . Notandum autem hic, quae de Malefici js servosum dicuntur, ad privata tantum et delicta sive malefieic Spertineret Criminis enim publici accusatio contra ipsum servum olim instituebatur. Lpen. . C. de novalibus Aelion. Oem DF eae noxat causi agatur. l. a. C. de Accusat. Hegetus,hpranum. d. si ember. num. I. c t. .
Licet autem Dominus actione noxa li ita ob delictum, servi con veniebatur noxae tamen dedendo, id est, si servuirtat dederit Actori pro delicto, liberabatur. l. Der Um.2. D. h. t. . Idque summa, ut h. g. loquitur,ratione permissum. Namq;erat iniquum, nequitiam servorum ultra i psorum corpora Dominis damnosam esset /Prudent ter sane. Cum enim maxime iniquum videretur, Dominum magnas servorum eulpas prie stare, quarum plane eXpers erat . & contra durum
822쪽
t acerbum,ei qui damnum pasius erat, ex nulla parte satis iter ac proinde servum petulantem impunitum di scederet Lex eam mediocritatem secuta emutneq; omnem culpam praestaret Dominus neque rursus omni ex parte damnum passo sitis fieret, sed pro suo damno servum sibi haberet. id quod etiam Reipublicae utilitas suadet, quod ista rapicne servi cautiores ab iniurijs inferendis reddantur; cum videant fore, ut in ejus potestate & manu sint, cui injuriam intu
lerint. Hottoman. Aganter h. t. f. F. enunc f.
Quod tamen procedit, si ignorante Domino,MI etiam sciente, sed prohibere non valente, servus deliquii. Si enim potuit Dominus prohibere, nec prohibuisset, ad integramittis a stimationem , aeque ac si jussisset,aut ipse delictum commuisset, alligabitur. Ist semus. a. inpr. cum c. 'M. D. o Mesembec. d. ioco. num. a. Ph. arahaem ae L culpa caret. s. num. S. D de regul. Iuriae. Harprecht. h. si num f
sui nomine conventus , servum actori noxae dedendo liberatur . nec minus in perpetuum ejus servi dominium a domino transfertur. Sin autem damnum ei,cui deditus est, servus resarcierit, quae si pecunia: auxilio Pra toris invito domino manus mittetur SVM
823쪽
d. Noxae deditio domini: m retiariura non t, an relat. a. Nomatis actiones arsit aris. s. An omnes F
Facultate hac a Lege Domino concessa, ut si aestimatio
nem litis solvere nolit, servornq; nortae dedere marit, fit
ut dominium ejus amittat. Usiserum .p.- . D. rad Quia noxa dedendo ab se abalienare & abi j cere videtur. D .comm h. . Non autem dicitur, servum ad eum, cui dedit Ur, migram
rein perpetuum.Noxae enim deditio dominium i Quiritari . ium non transferebat sed faciebat, ut servus ita noxae deditus in bonis ejus esse inciperet, cui ded: tus e stet .ael a. infriD Et id est, usu capiendi causam ei praeberet.ίpossideri . I .gcntro I.D. de acquirenae potest. Id quod etiam ex eo colligitur, quod si servus noxae deditus actori satisfacer c posset . a Praetore invito Dontano manumittere tur. Quod certe non fieri pollet, liso id urn istius servi dominium consecutus fuisset. Alioqui cnim quamvis
saepissime pro capite pecuniam osterret, nunquam tamen Hinutio Domino manumitteretur. Hottoman.h. . I ncnc.I. Id E propterea,quod ab initio maluerit litis aestimationem con .iequi,quam ipsum servuna, ut merito ea in consecutus Postea servum manumittere debeat. Cinacius libr. . Observ.ctas. Solet autem in hisce sentent ijs condemnatio fieri in sola nata pecuniam, non vero in noxae deditionem : licet deditionis noxae mentio ad ij ciatur. Borcholis. h. . ni m. F. Valde facile colligere est, has achion est arbitrarias est . a Dominus enim servi qui noxam fecit, asti: citationem damiudare jubetur. l. I.D.de No si AHI:n. reservata ei facultate, de dendi servi pro nox&lmiles i. decem. D. e re uetat. Cui sententiat si Dominus non paruerit,condemnabitur, in quantu
824쪽
D. Insea ci. Quamvis a. a i i qui velint quasdam tantum essea ibitrariarum in numerum referendas, cum ex edicto, odmetus causa, aut de dolo intenduntur, placet tamen sententia Corrasij ad .praeterea. Supra, de Actionibus. n. . se as existim antis & coritrarium statae tuis. Expresse n. ibi . b Imperas i ore arbitrari js Actionibus actio noxa listannumeratur, eoadum ait, ut Dominus rem restituat, vel exhibeat, vel solvat vel ex noxali causa servum dedat. Quibus verbis indicatur, et ionem, per quam ad eam satis fasitione per Venitur, esse adibitrariam. Si quidem hanc noxae dedendi facultatem Dominus habet etiam post sententiarn.l. . D. A A Omalacti n. quam diu actione judicati non convenitur.Litem veniunt. Io. Idcm. . D. Apetition. her ditat.
Nihil facit, quod judicia furti,& vi bonorum raptorum sat oitraria non si . De mamodi pr.ese AI on. Hoc enim ve-ium est, ubi proprio nomine contra aliquem intenduntur 'Lon vero si alieno, ut servorum ea nox ali cauia. f.D. D-terdict. Hic enim suadet ratio supra allegata, ut mitius cun a Domino agatur, ne nequitia servorum ultra eorum corpora
Dominis damnosa fiat. S. Nihil magis obstat quod in hae noxalium actionum tractatione, as bitri j illius interlocutor ij ne semel quidem mentio fiat. Nam primo id falsum esse, probati. miles.
e rejudi. at.d. l. f. D. de Interdic ista Deinde concesso hocinon tameni sequitur, quod non arbitrariae sint. Constat D.ex supra tradi sis, i ubli Canam referri ab Imperatore in numerum arbitrariarum actionum , cum tamen in toto Publicianae tractatu M. de Publician.in ram Action. ejus nulla mentio fiat. Et quidem strificere puto, quod Imperator in dS. praeterea up . , Amon. nox alis actionis sive cauta mentionem in genere fac ia ti adeoque omnia, quae in arbitrarijs locum nabeant, hic reperiantur.
825쪽
dicta L. Aqui ia. Si vero servus, it Domitius teneatur actione noxallidamni in friae ex AqOilia. - 'e j Pistoriae vero injuriarum t& vi bonorum raptorum I. f. C. de Noxal. Action. Nam ut de sex ActionibDs t. praeceis denti dictum est,non novae hic traduntur actiones, sed tantum directarum accessoriae.Harpmis. h. c. inf
put sequitur. Nam si servus tUUS noxam commi terit p. quandiu in tua potestate sit tecum est ap .ctio: si autem in alterius potestatem percen et idcum
illo incipit actio esse. At si manumissus fuerit: directo ipse tenetur,&exstinguitur noxae deditio. Ex diverso quoq; directa actio noxali 3 xsie in cibit. Nasi liber homo noxiam commiserit,& is servus tuusgsse caeperit(quod quibusdam casibus effici primo libro tradidimus ineipit tecum esse noxa lii actio, Suae ante directa fuisset.
a. Caput hic sumitur'ro personae s. Semi mix unquam essincera Fidem . Leges de delictis positae omnes homines ligant. i. fisi pessis ars c actione te'etur. v. Sed tertiervi corrupti. illi Ratio.
826쪽
tim servi in actorem. Bonaefidei autem possessor illud nor habeat. Z nemopis uri . r. . Via regul. furiae. , Nam ut rectemon et Gothostedus dicto loco, sufficere, ut qualicui quo noxae deditione fungi possit. Licet enim bonae fidei possessorem ipso jure non liberet tamen eundem usum actori prae bet, atque ii dominus factus es et Nam si Dominus servunia vindicare; nec aestimationem litis offerre velite opponere potest doli mali exceptionem. lsi noxaltaunini ibi per ememptionem D. de nouat aerion. vel officio Iudicis consequitur, ueindemnis maneat. l. bona ei. I ius ubi Gotho eae ' epe Quod etiam dicendum est ad i. si servus. tr. F. serta.' ad L. Abuiam: scilicet bonae fidei possessorem non tenemri hac actione, ut vel litis aestimationem sufferat, vel adservum actoris faciat;illud siquidem iniquum est, hoc vero immpossibile, utpote qui dominus non est. sed teneri,ut servum dimittat,& toto suo jure cadat. Dominus autem proprie temnetur, ut servum actoris faciat, quia vindieandi servi a bonae fidei possessore facultatem habet. arg. d. t bona fide. IV D. de nomia. action. Gisia reae ac d. I. rvm. Atque videtur, quod
g sicuti bonae fidei possessor tactipne servi corrupti conveniri
nequit. L I. l. V destruo corrupi. ita nec noxa li. ed haec sunt dissimilia. Quia loquitur d. l. i. . Ade ea actione, qua suo nc mine conveniri debet. Hoc itaque casu, quia existimavit resua abuti, neque etiam dolo malo servum corrupit im fraudem Domini, merito non tenetur. Secus in iactione noxa li ubi ex licto servi
827쪽
miserit: aetio nulla nascitur. Namq ue inter do mi nnna & eum, qui in potestate ei is est,nulli obli egatio nasci potest. Ideoque&si in alienam pchessi,
tem servus pervenerit. aut manu missus suerit, ne 'vecta eo, cujus nunc in potestate fit agi potest. nis se si alienus servus noxia tibi commi seti t,& is poste in potestate tua esse caeperit: interdicitur acti Q . quia in eu casum deducta sit, tu quo consiste leno potuit. Ideoque licet exierit de tua pote state,a gere non po, tes et quemadmodum si dominus in servum suum a. liquid commiselix nec si manumissus,aut alienatu, iuerit servus itim actionem contra Dominum habere potest SV MMAS I
- . Obligatio mater actionum maxim/ per finalium aD o non est nobis cum eo, quem isi potestate habemus s. God ab initio non valet, ere postfacto nora potess convat
828쪽
DIcitur hic, si servus Domino noxiam , puta furtum commi serit,aut vi bona rapuerit, damnum dederit, quod nulla actio nascatur.. Additur ratio in textu, quod inter Dominum & eum, qui in ejus potestate est, mil-Ia obligatio nasci possit. l. I. C. de noxal actio. ff. C. anseruem profa es. oec. Cum autem obligatio sit et mater Actionum
maxime personalium sequitur,quod ea tanquam causa deficiente Octio, lata quam effectus deficiat. l. aduere.F. .quam vis. D. de lare a r nat. c. cum c si inte. de a pedatiora. Tiraque . in tr. F. Isat te causa er totuma Uncla metem . ire e lis uura.
' D de Iuasi s scribit, Lis nulla nobis esse potest cum eo, i quem et in potestate habemus Domho t. h. aenum. LId quod ampliatur procedere,etiamsi servus, qui Domino noxiam commisit, in alterius pete statem pervenerit, vel manu ni issus fuerit, ut neque in Dominum illius, neque in ipsum manumiss ra agere possit. d. l. I. et d. l. f. C. An sermom prorsuos V. Ratio manifesta est, quia statim ex ipso fa- , et o nascatur obligatio, neque ex post facto vires sumit. Est enim vetus regula. Quod ab initio non valet, ex post faetot non potest convalescere. Z I. m. de regia Caton. Lenad ab ini,cio. M. D dei exul. Dyiae. Nascia litem eo tempore obligatio non potuit, quo tempore servus meus erat, propter cauta, quam dixi causa m. Regula enim illa, Nox a caput sequimtur, vera est es casu, quo initio adversus aliquem nata est. ecquod di itur. IF. D. de fura. Hottoman. h. s. Enunc Contra si alienus servus ilia noxiam commiserit, &postea in potestatem tuam pervenerit, actio intercidit. l.si alienus. XI. Veod. Licet enim obligatio contracta sita quia tamen in eum locum deducta est,iinde incipere non potest, actionem non producit. h. . sed extinguitur. t quia in eum. M. D. ad c Aquiliam. 1 si a me. II. D dejuaic. Ex quo etiam procedit, ut maxime potestate nostra exeat, agere tam em
829쪽
nequeamus. Actio enim semeli mortua vel exstini fuit, .& propterea resuscitari non potest. I qui respuag. seriarenam. P.ibi utincta l. D. destistion. Barcholis. h. Lin s. Har-
C ed veteres quidem hoc S: i n si-
-lijsfamiliarum masculis de foeminis admisere. Nova autem hominum conversatio huiusmodi asperitatem recte resipuendam esse existimavit: dc ab usu communi hoc penitus recessit.Quis enim pati ap
itur filium suum dc maxime filiam in noxam alij da ri,ut pen) per filii corpus pater magis quam filiustericlitetur Zcum in filiabus etiam pudicitiae favor
oc bene exclusit. t ideo placuit,in servos tantumo modo noxales actiones esse proponendas:cum apud veteres Legum eommentatores invenerimus saepi .
us dictum,ipsos filiosiamilias pro suis delictis posse
olim maior potestaefuit patribis in sileres potestarum, quam
Periculam, magis adjiciunt patrem, quam ipsum iam
830쪽
. Corpore luat,quod 'u repraestari ae nit. . Suate us hodieheroortim nosti oram nomine teneamur p
Hic s. ad harum Actionum causam effetentem proximam pertinet. Nam cum delicta privata servoru pro ducant actionem noxa lem; majorem autem LC ia. tabb.s patribus in filios, quam Doministia servos potestatemper m i sta m fui sse ser ibat Di an Halycarnasseus . ideo merito dubitari potuisset, an ob horum delicta actio, ut noxae dedantur, proponi posset et Et Respondet Imperator, assirmando de iure veteri, cujus vestigia apparent ex Iulio Paulo. fibris sta, tent. a. cst. Oli famili p. ubi Cinae. A tq ue obsta ti. f. C. p tr. pol te, ubi dicit Iure Romano non licui sti patribus libertatem suis liberis eripere , quod tamen noxae deditione fiebat. Nam hic non parentes, sed Lex, imo ipse filius per delictum libertatem sibi adimebat. Hoti. n. h. s.
sed de Iure novo amplius id non conceditur propter duplicem rationem i. generalem ad utriusque sexus liberos . pertinentem ab effectu. Quia hac ratione ipse paterfamilias deditus videtur, cum pericula t fili j aque, imo magis adfici, uni patrem,ae ipsum filium. l. isti. I. F.f. D. finod metus cau- ALF. De&c her pro una eadem eas persona censeantur. ν. Ei vers. d. Inst. de Duril. pH. Es C. de Impob. eae ali substitui.glosi in L cum nonsio m. f. circa princ verb. accusanto Ilio. C. de bonis qua liberis. Marant. de Ordin. Iudic. para. . t. minquisit. m. I. Deinde specialem ad filias spectantem a. causa impulsiva istius Iuris novi, quae est favor pudicitiae squam semper colendam rescribit Imperator.l si qua . hanc legem. C.ad SC. Orphi tram.