De digestione speciem inaugurale quod consensu et auctoritate sap. ac magnifici d, rectoris ... auspice D.e Christiano Antonio Rigoni ... pro doctoris dignitate in re medica adipiscenda ... mense Januarii ann. 1838 una cum thesibus propugnandis publi

1쪽

onCONRENRU ET AUCTORITATE AP. AC NAGNIFICI D RECTORIS, PERIL FACULT. N. DIRECTORIS SPECTABILI D. DECANI NEC NON CLARISS A CELEBERR. D. D. PROFESSORUNAUSPICE

D. CHRISTI O A TONIO BIGONI physiolasiae et anatomiae sublimis F. D.

HONORIBUS AC PRIVILEGIIS RITE ET LEGITIME CONSEQUENDIS IN ANTIQUI8SINA AC CELEBERRIMA

UNIVERSITATE TICINENSI Mense Januarii Ann. MDCCCXXX HI

A CUM THESIBE PROPUGNANDIS

I. u. UNIVERSITATIS TYPOG Pu

3쪽

ILLUSTRISSIMO DOMINO

SACERDOTI DIGNISSIMO INGRATITUDINIS ET AMORU TESTIMONIUM OFFERT

5쪽

mentum esse, certe Medicum, hoc nomine dignum, istam scientiani studio suo peramanter oportet amplecti quum vitam a recto tramite aberrantem non possit rite agnoscere, nisi prius cognoverit, quomodo procedat in statu sano. Inter physiologicas autem unctiones digestio mihi illa esse videtur , quae undamentum quasi sistit processus vitalis organismi, inde est ratio, cur hanc materiam tractandam selexi. Sed nimis audii atque cinere actum id bitur, tanti ponderis materiam tractare vella tironem, cui cxplicandae viri docti atque periti multum tempus et studium indefessum impc

dunt

Mihi autem in animo fuit, nonnullornm physiologorum opiniones atque sententias de processu digestionis obiter proferre, et si non sunt optiinae atque novissiinae, saltem salsae

omnino non erunt. Si ordo, in quo res tractantur , sorsan non est optimus , altariaen spero , illum non plane inconcinnum esse, et omnia saltem ad rem spectare. Quae excusata , te, benevole Lector, benigne accepturum Me Pero.

6쪽

DE DIGESTIONE.

IIigestio est processu chemicinorganicus, quom a teriae , sorinsecus in Organistam susceptae, ita mutantur, ut ad ejus nutrimentum aptae fiant, naturam suam proinde seponant et organisino vivo assimilentur. Ut autem natura in nun munere est pra

cox et omnia sapienter agit et gradatim , sic etiam in processu digestionis tria dantur, menta , seu stadia innibus totum hoc munus Peragitur quorum primum consistit in masticatione et insalivatione , in cavo oris , Secundum in hymificatione, in ventriculo, ac tertium in chvlificatione, in intestino tenui. Multifaria et valde nobilia organa multique succi organici symbolam suam ad processum hunc tam necessarium pro vita organismi, conserunt, quae singula omnia in sequentibus consideranda veniundi Cibus est omnis materia, quae aut artes, ex quibus sanguis consistit, jam continet, aut

saltem in eas mutari potest, proinde gelatina

7쪽

albumen et fibrina , quibus omnibus abundant

materiae animales, ut cartilagines, ossa, sanguis, ova, nervi et mitsculi. Sed et partes plantarum his similes et analogae saltetu inveniuntur , et vi digestionis in eas mutari possunt, uti mucus

albumini, gluten gelatinae, fibrinae amylum non valde est dissimile, et sacile organismo animali

ingesta in materias animales transire possunt. Substantia minerales thun praehere non Possunt, ac si comeduntur, opplendo ventriculo Eolum inserviunt, non autem nutriunt , quia materia nutrienti, animali , carent. Ut autem materiae, cibo revera inservientes nutriendo aptae fiant, oportet eas suam propriam vitavi amittere, naturam singularem extinguere, Et veram mortem subire, ut processui chemico obedire queant.

Organa et instrumenta , quorum ope haec extinctio materiae, nutriendo adcommodatae fit, sita sunt in cavo oris et sunt partim mechanica, uti dentes , quibus erogitur masticatio solutio partim mechanica et partim dynamicae saliva , quae vi sua hemica et dynamica materiam nutrientem omni vita propria privat, et digestioni in ventriculo aptam redditi

Saliva est humor aliquantulum viscidus, Salinus, quem secernunt tria paria glandularum salivalium.

Ejus analysis pluries a chemicis suscepta

est multa tamen adhuc desiderantur. En quae-

8쪽

moi edem an timet in recentiori tempore ex illa Oh tinuerin Saliva sero ex toto uidis constat substantiis vix una vel altera pars ex Io solidis scate Partes solidae salivae illae nempe quae aqua non solvuntur sunt materies salivae propria salivina' Smazon, mucuS, Orsitan exigua albuminis portio , in honii ne noi

nihil pinguedinis, in qua bosphori vestigia paten Sales qui in saliva extant et solvuntur ab aqua Sunt acetas, carbonas, Phospha et murias sodae, et substantia alcasina libera nempe sodasaltem in homine Sales salivae ab aqua non solvendi sunt hospha et carbonas ealcis. De vi atque virtute salivae variant quidem opiniones, et nonnulli credunt eam esse laticem indisserentem, et nihil aliud emcere quam mulationem artium solidarum in fluidas , quum meliori jure ipsi viii magis essicacem dynamicam et vitae valde inimicam imo sub certis

circumstantiis veneficam attribuant Hoc saltem certum est, salivam esse hum rem magni momenti et valde necessarium o

ganismo, nec aliud fluidum eam posse supplere, atque si in nimis parca quantitate secernitur , vel crditur ptynlismo, vulneribus stulisque, magna indo incommoda atque lamna oriri Pro organismo, nempe laesam digestionem, emaciationem et phlysina. Vis autem salivae essicax virtusque ejus solvens extinguensque praeprimis

elucet in animalibus ruminantibus, quae plant

9쪽

dissicito digerendas in magna quantitato avida

deglutiunt, runtinando autem, comiscendoque i titue eum magna quantitate saliva digostioni et assimilationi idoneas reddunt.

Si porro verum est, serpentum Venenum veram salivam esse, et nonnulla animalia carniis

ora saliva sua vim veneficam exhiberori uti docanibus rabidis et de homino nonnunquam constat' concludere saltem , imo pro vero haberi licebit, saliva virtutem esse non tam indiu rentem, imo potius valde 1licacem Et vita in iis micam Notum quoque experientia est , quam cito animalia a serpentibus adhue vivetitia d vorata in putredinem abeant, foetoremque vix

tolera hilem Circum Spergunt.

Ex quibus omnibus mihi sat videnter dein monstratum videtur qualem vim, qualemque ii Buxum habeat saliva in organismo vivo i in deinque elucebit, cibos in cavo oris susceptos Perpeti non solum solutionem mechanicam , imo

potius nalitativam destructione tu, et Limam decompositionem parti Cularum minim Bru in Tri huitur autem virtus ellicutissima saliva naturae et indoli suae alculinae. Secundu in digestionis momentum absolvitur in cavi tale ventrioni ad quam quidem alimerata mox antea in ore comminuta et a saliva compenetrata seruntur per actuin deglutitiostis. Digestio in ventrierito perficitur ueco gn- strico solo, quod evietum est experimoniis uu

10쪽

tis et acuratissimis clarissimorum physiologorum, qtiae instituerunt in animalibus et in homine Beau mur, pallangant, osse et Steevens, praecipue autem Beati mont, qui ex ventriculo vulnerato hominis cujusdam magnam quantitatem succi astrici puri collexit, processum digesti ni observavit, et vario tempore, quae inde sultabant, diligenter accurateque examinaviti Succus astricus, Vas aliquo contentus et calori expositus carnem simili modo uti in emtriculo digerere ac resolvere valet. Cibi tubulis argenteis, foraminibus instructis inclusi et animalibus ad devorandum porrecti in hyinum perfecte tutati sunt, quin rictioni Parietum exbonerentur, quae omnia evidenter demonstrant, Succum astricum praecipuam esse causam hymificationis , licet non sit insteianduria, et motum ventriculi et ejus calorem symbolam suam ad hunc processum conferre. Est utein succus astricus fluidum limpidum, sine odore, saporis salini, acidi in aqua, vino et alcohole solvitur, cum alcatis facile Dservescit, praecipitat albumen, dissicillime putrescit, imo putredinem materierum animalium impedire valeti chemicis indagatus exhibuit acidum muriaticum et coticum, hosphatem et muriatem lixivae, sodae, magnesiae et calcis, simul et materiam animalem, solubilem luidem in aqua frigida, in servida autem insolubilem.

Dissiliae by