장음표시 사용
81쪽
significat, a.de comp. medic. lota cap.I7. Bronchus, id est,trachea arteria, ita dicta, quod maxima ex parte cartilaginibus constet, quae adipellantur .de usu partae. t i. Vide AJera interia. Bubo, cουβων, est tumor, praeter naturam,in collo,&, secus aures, vel inguina, emissaria veluti communia
iis , quibus in collo, capite, vel aliqua vicina parte, vel
prope magnam arteriam, aut venam cauam ulcus est natum, ortus, I 3.method. cap. s. vide Scruma.
Buboneeele, est tumor mollis in inguine factus, peritonaeo, id est, membrana interioro plus nimis dilatato, vulnerato, aut rupto , & postea non conglutina-- , dicturque ramo in inguine , quod i si Vmbilico hoc accidat, dicitur Exomphalos, libr. de tumor. ca-
Balisin, est vehemens esuritio,ex indigentia s1nliut, imbecillitate, & refrigeratione oris ventriculi, orta, - 1.de caucsymptaeap.7. Symploma est male aikexi oris ventrieuli, quo primum quidem aegri expleri cibis nequeunt, paulo vero post destituuntur prorsus appeten, animo linquuntur , viribus deficiunt exolountur, decolores sunt, torquentur stomacho , r rigerantur corde & extremis partibus, pulsusque habent admodum obscuros. Disteri autem Bulimos a. ' canina appetentia . quod ille sit casiis potentiae naturalis appetitiuae, tractricis, & concoctricis, frigiditate exteriore, qui a fame quidem inchoauit, sed non habet eam amplius adjunctam , Caninus autem appetitus fieri consueuit,vel propter solam intemperaturam frigidiorem, vel propter humores acidos elancholicosaancinantes, & venarum suctioni similem sensum inferentes,
quos exorbuit os ventriculi, a. aphor. 1 . Praeterea
vero inter se disserunt, quod in appetitu canino, propter insatiabilem ingluuiem vomitiones Perpetuae in testent, Bulimus autem sine vomitu sit.
82쪽
Bulla, id est, postula oculis nata, V. de simpl.medic.
Bursa testium, est communis tunicarum, utrumque testem cooperientium, rugosus sinus,utrique testiculo circumdatus,o: οον Graecis, Latinis Scortum, aliis Scro-
dicitur lib. de disseist. vulvae, & Introd
CAAmia, prauus corporis habitus est,r .meth. q. Contraria : hae autem duae sunt εξεως differentiae, Medicis supra caeteras usurparae4 Est autem solidarium corporis partium deprauatio,qua ali- 'mentum omne corrumpunt. Habitus enim corporisipta selidae partes appellantur, quas continentia HiPpocrates appellauit. Hic ubi permultum recessit a naturali temperamento,tertiam alimenti concoctionem,
quae in ipso, hoc est , in solidis partibus phragi debet,
male perficit, alimentum corrumpit , & in qualitatem a natura alienam deprauat: Inducitque cacochymiams quam perpetuo illa coniunctam habet, cum e contrario non sit necesse , ubi cacochymia sit , illic esse protinus & cachoiam ) atque omne excrementi genus, inde Cachetiem. id est, mali habitus homo; lib. de
Cacoc mia, vitiosus succus, seu redundantia vitiosi alicuius humoris in toto corpore ; vide Plethbra Cacoethe ulcera,ex disi pulotis clarius intelliguntur; Fae enim ex humorum confluxu vel multotum, vel . acrium oriuntur , ita ut locus affectus hanc. dispositionem qua id , quod influit, licet bonum sit, tamen 'ipsum corrumpat, non habeant, D epulota nomino; quae vero dictam dispositionem iam obtinent, praeci- . piso vocabulo Cacoethe, id est: malig- appello, i. do compos medic. gen. cap. i8. sed generalius, quaevulcera omnibus ritὶ de 'tesque secus. non sana-G . . D 1
83쪽
ea Medici Geoethera est, maIigna ontumacia , rebel-ΓΜae dicimus, 4.method.s. Adhuc generalius, Cacoethes morbos, id est, malignos, appellamus,quicunque periculum minantes , ,-m salutis non adimunt; nam quὁd summe perniciosum existit symptoma, non Gratille,sed mortiferi; dicitur,com. i in I .prorrhet. I q. cophonia, id est,uitiata voet , de symp . differ.c. 3.
eo fh ia , id est, vitiosis pul=s, circa pulsuum
a tionem est symptoma, ibid. c. . Cacotrophiis, id est, vitiosa nutritio, ibidem. Cairos, occasio & opportunitas rei cuiust ibet agendae , quomodo apud Hipp. Gυρὸς οξυι dicitur : Item empus, proprie pars anni, quae & ωρο vocatur. Dicitur & in morbis spatium id temporis, quo insignes in iis mutationes fiunt. Habent enim & morbi sua tem-mu a, a temporibus anni dc aetatibus nolii valde diisentanea, insignioribus,ut & illa, mutationibus distincta, quae quadruplices a Medicis annotantur, a quibus totidem morborum tempora statuuntur,αρω ,prsncssum,' in η-,augmentum tincrementum, quod & ἁκάβαως eo uir dc in V eatur ; ακμὴ, vigor, seu status , declinatio. Haec quatuor tempora non modo
in uniuerso morbo, sed in singulis etiam totius morbi accessionibus spectantur ; illa, uniuersilia,haec, particularia appellantur. Non est autem ea facile in singulis morbis definire,quia pro morborum causarum,sym-Ptomatum, naturae, virium , & reliquarum substantia trim varietate variis quoque spatiis signisque distin-fuuntur. Summatim quidem & in genere circumlcrsei possunt, ut principium dicatur primus morbi motusuncrementum tempus id,quo non modo ipse mombus,verum eius etiam 1ymptomata grauiora fiunt: sta-- eus autem in quo ea quodammodo consistunt, neque gescentia, neque se remittentias declinatio vero,
vim primum deciescere incipiunt donec morbuS
84쪽
toto desierit. Particulatim vero, in singulis morbis cuiusque horum exordium finemque exprimere, & cer tos limites assignare difficile. , Calchoetaea osse, sunt tria ossa parua circa calcanea posita cuneiformia , quae certis nominibus carent, i seriori naviformis ossi per synarthrosin Copulata, cum quibus etiam exteriore ex parte oboeides pariter comnectitur, 3.de usu part & de ossibus, cap. 1 .
Calcaneus,seu os Calcis,cludd Graeci πτέρναν vocant
maximum, & principalissimviri est pedis os, ad firma- troiaem pertinensue quod Apragalo subest , 3.de usi
pari.& de ossibus, cap. Lq. Caleis os, vide Calcaneus.
Calculus, sirite Cati ulosus morbus est, ubi in renibus ex collecta crasibrum humorum copia, , calore immoderato calauli generantur, libr. finit. Calescere & calefadita esse, non parum refert dicere, exemplo lebetis , & aquae calidae : feruens enim aqua
in Digidu lebete injecta, vel feruens lebes aqua frigida excipiens,illic quidε aqua calefacta est, & lebes calefit,
iuxta typum putridaru febriu,hic lebes calefactus qua calefit,ad more febrium hecticaru, i .de differ.febr.c. 2. Calidum,hioc ipsam verbum aliquando transferimus ad qualitatem,cuius proprium nomen est ealiditaι,sia quando denominatiue totum corpus. Dicimus a caliditate estque hic modus loquendi plurimus in omni vita, i .aphor. 14. Saepe etiam Hippocrates aqualitatibus nominat elementa, calidiun quidem a pellans, neque solain qualitatem, neque quod ab eius exuperantia dicitur, sed corpus, qudd summam parti . cipat qualitatem, ut ignem, 3. de elem.c.8. Callicrevi , siue Panereas, caro glandulosa est, seb- strata arteriis, venisque ventriculi, quae ea parte in ramos capillares finduntur, lib. de ven. & art. ssisiectis
85쪽
Cansum eorpus, id est, casti naturam reserens, redo quaedam in cerebro est , in qua naturalis concauitas esse videtur, quae ex superjacentibus circumdatis Corpotibus,portionem alimeuti non perfecte elaborati, o Periloma, siue Recremehtum vocanto recipit. 9.de anatom. admod.c. s. quod Recreni tum ab Aristotele, Excrementum dicitur, libr. de instrument. odor. Casim idem quod Clauus, Graece πυλο , 6.simpl. diciturque etiam Tophus , ex crudo humore , qui crassus est, ad similitudinem puris crassioris, i o.de comp.med. loc. cap. h. vide Myrmecia, & Tylolis. Calciaria, siue Cranium, os capitis appellatur, lib. de ossib. cap. i. vide Cranium. Cainata, appellat Hippocrates, quie rotunditatem quandam leuem in extremis partibus habent, cuiusmodi sunt specillorum capitula, & quari ciliata appellantur, & Spatularia. Oblonga vero his Contraria nuncupat, quorum extrema minime sunt rotunda, sed mucronata', ad suffusionem & cataracham punctione tollengam accommodata instrumenta quodammodo similia, i. de artic. 3. Cainhies, est capillorum defluuium,propter humorum ex quibus nutriri consueuerunt, inopiam; si verbpropter eorundem humorum vitium , corrumpantur, dc cadant,non Caluis essed Alopecia, Area.& Ophiasis dicitur, i .de compos medic. loc. cap. 2. Vide Madarosis. Capitis sane cutis, pueris , millieribus , & Eunuchis humida est ; sed Calvis immodice arida. Cere- . brum quidem in iuuenibus molle cum sit, atque humidum , Caluariam tangere, omnemque interiorem inanitiem complere; in senibus vero siccescens sub-melnsque ab ea distare tapitis in animalium dissectionibus conspicimus: in quibus calvescentibus' syncipitis ossa, nstulosiora aliis, & molliora, ac superincumbentia ob Cerebri distantiam exarescunt , cum ad
86쪽
ad ipsa usque non pertingat, neque ea attingere Diasit: subsidet enim,in suamque, ac ipsius basim depres sum cadit: coi sequenter igitur, ossibus istis resiccatis,& ipsis obtenta cutis inarsicit, atque ipsi sensui valdε sicca in Calvis are et, ut rationali demonstratione
maix , est t0tius pedis posterior pars, libr. Introd. . cap. t o. Clarius, Calx est os peias maximum, ossi se phoeidi seu nauiculari subiectum,quod & rotundas ex talo partes recipit, & geminos, quos habet, processus in sinum eius iriserit, parte qua ingredimur leuiter rotunda, & latiuscula, lib. de ossib. 2 .
Camarion, λιλειδες, siue ,γλοειδὲς corpus, est parsi Cerebri, quae supra communem cauitatem est, s qSaCerebrum Cerebello sua perforatione committitur velut domus tectum quoddam in sphaerae superficiem concauam circumacta , ad similitudinem testudinum, .& fornicum, quibus Architecti utuntur , ne medius Cerebri venter concidat. Dicitur Mis ψαλίδω, quae Cameram & Tostudinem significat, 8.de usu pari. c. II. . vade Fornices. Camerosis, est ossis perruptio , cum ex alterutra refractum parte similem Camerae figuram accreerit, libo.
finit.vnde recentioruin nonnulli vehementissimas fra- .cturas vocant Camaromata, dc εγ9σωρωτα quidem,quae in medio Qi membranae innituntur ; Camaromata --ro,quae eandem ipsam partem exaltatam habent ; Cae rerum , ctua primum ab integris fracturae partibus deduci aegra cepere, intro magis recedunt, ac membranae innituntur, 6.method.6
mi foetus, vide Chorion. Ca Ilon , Erotianus exponit apud Hippocratem. minime rectum, sed tortuose incuruatum & flexum. vide Helosis. cancer , Utumor praeter naturam, fasci & liuidi
87쪽
coloris in quo venulae quaedam exaltatae primo occultae & Cancrum vocant, libr.de atrab.c. . de ande manifestae, a crass o& nigriore sanguine faeci vini assimiles sunt, I i .meth.9. 'canina cupissitas , est praua qualitas oris ventriculi superioris multa impetuose ingerentis , nec potentis devorsorum pondus sustinere,quare ea inalterata su- Perne, vel inferne excernere cogitur ; ita in renibus
quoque, ubi ex diabetica passione accidit, serosae hu-aniditatis, cupiditas tanta adest cum virium imbecilli-
rate,ut & h aiditatem affatim attrahere,ac ham deinde in vesicam confestim renes impellere cogantur, 6. Ioc. ais cap. 3. vide Bulimos. . Canini dentes, quos Graeci onodomes vocant, sunt
duo utrinque mandibulae superiori, & inferiori inhae- ventes dentes, inter Incisorios & Molares, qui Canum
dentibus quam simillimi sunt inferiore basi, lati, phte superna acuti, quibus singulae quoque radices longissimae insunt, ut, si quid propter duritiem ab incisoribus dentibus,scindi minus potait, id frangere possint, libr.
Canis;es, est pilorum ante legitima aetatem in albucommutatio, lib. finit. Cani autem ob id contingunt, quod longo tempore inmanente in homine humido, id quod candidiminu Est,secernitur,& in summam curiculam illabitur, ita ut attracta candidiore humiditate pilus quam antea candidior euadat,ipsaque summa cuticula , eo praesertim loco ubi cani sunt, quam quouis
alio candidior existat. QEque , prima origine canos habεt in capite ilis summa cuticula bi cani sunt, qua alia quaevis candidior existit,qubd illic albissima hum1-ditas insit. sic autem se res habet: qualem humorem
caro attraxerit,sive album,sive flavum,siue nigru, tale etiam colore capillus imbuit. Hiepoccide natura puzsi.
Cambus oculi,vide Anguli uulti
88쪽
Capitaris vena, vide Aphanti naus... capillitium, vide QTrichiosis. . capistratio, vide Phimosis. Aitia vena,& Cephalica,& Humeraria,& Externa dicitur, est , quae ex iugularibus externis iam divaricatis , quibuscum radicem habet communem, utrimque extra thoracem ascςndit, & per Mmerum in externam regionem decliuis excurrit ; initio secundi de ratiorum vide Pisaearis vena. iCι ne 'laris, siue Hedera ius infractus,est arterissi,&venarum sid utrumque testiculum descendentium inon re cito stinere,sed instar Capreoli,am Hedera,va1 iis
modis inuolutariun connexus, i .de semin.cap. I 1 .vide
- minanspulsius est, ubi motuiti arteria interpellat velut& interrumpit, ita ut motus , quiete alter celerior prim6,& vςhementior sit; ε .de differ puls.c. a. 9. Uula cordis, Iή est, Pericardium, vide Membrana, Perica dios. Caput, est seprema corporis pars, quam nonnulli
ventrem βι-larem nominant, collo terminatur , &partes animales continet.
, Caput cordis, est ampla, & orbicularis seperita eius pars, &basis, 6.de Vis partacap.7. Caput ossis,est extrema tenuis orocessus ossium pars crassior, de orbiculata, lib. de Oinus, in priamato.' a
put-ρurgia sunt medicamenta Omnia,quae capitis
purgandi gratia induntur, siue naribus , & dicuntur Errhina, siue ori,ut colluendo,vel mandendo per spurum caput purgent, & vocantur apophlegmatironia, seu apophlegmaiiseni. Sunt autom eiusmodi calidae Scacris facultatis, per quam pituitam partim eliquantia, partim attrahentia, partim etiam facultatem, quae in cerebro est , alieni expultricem irritantia, actionem suam perficiunt, s.dehimplic. cap. 2O.
89쪽
Carn,qui & Carbunculis dicitur,cum melancholicus humor, in cutem decumbens simul cum febre,exanthemata percutem crassescentem, siccescentemque concitat, assatum sanguinem indicantia, libr. de atrabile, c. . Carbunculsu, vicus est,crustam cito, cum inflammatione totius partis vicinae valida, faciens, ut &febres vehementes, & extrema pericula inferens, s .de Compos med per gen. c. is . cuius crusta nigra est, &cinerulenta, aliter quam quae sanguine suffusa sunt, aut quae algore frigent: non enim vehementer liuidus, nin illis, tumor est, sed habet aliquid splendens , ut bitumen & pix ; talis autem est exacte atra bilis, libr. de
Carbunculus, Vide Carbo. Carcharaconta, dicuntur animalia, quae serratis sunt dentibus,ut Vrsus, Leo, s. de anat. adm. cap. I. Carcinoma, siue Cancer,est tumor durus, inaequalis,
concolor, dolens ad differentiam schirri. a quo solo
dolore differt)quem & , cancro animali Carcinon vocant , lib. defin. med. Si vero ulceretur , oris praetumidis, aspectu teter,liuidus, & dolens, ab atra bile genitus, ierosum, eumque acrem, exudat humorem. In quacunque corporis parte oritur et sine , vel cum vicere ; atque in ipsi quoque oculo. ut plurimum tamen in mulierum mammis frequens est. Venae in ea parte manifeste apparent,sanguine nigro & crasse plenae,atque tumentes, ita tumori circumpositae, ut Cancrifiguram referre videantur. Siqui dein tumor ipse Can-Cri corpus , venae tumidae crassaeque eiusdem pedes
oculis repraesentant. . Carcinos, καρκινο , Cancer, etiam vinculi genus est
apud Galen. lib. de fasciis, quod capiti conuenit: fatacia scilicet in plures partes scissa, cancrorum pedum
Cardia, hoc est, Cor , quod non sulum ei visceri quod
90쪽
M E D I C V M. Gri cliiod sua natura palpitat,& principium vitalis est facultatis) nomen fuit apud antiquos,sed etiam ori ventriculi superiori, pro confessis habetur apud omnes, A. aphor.61. propter a finitatem maximam quae est illicum corde , & mutuum consensim, Galen. lis. 1. de
puc Hippoc. & Platon. Cardiaca dissolitis,est innati roboris ubefrustatio.&languor; fit plerumque conflictante ore ventriculi &stomacho. cum sudorum immodica vi: sunt qui Cardia,id est Corde phlegmone laborate,fieri affectu putauerint Stque ala hac virium exolutione, quod euenit malu , Cardiacam et diffstionem,ueloncoρen citiae desomachica d1citur) nominarint, I .de mus .sympto. c. .& lib.finit. dicuntur, qui propter Oris ventriculi languore animo deficiunt, & sudoribus resoluuntur. Est autem os ventriculi in his primario affectu, per c insensiim autem cor ipsum vehementer offenditur. cardiacus morbus, vide Cardiastia. Cardialgia,id est, cordu, seu oris ventriculi dolor, &morsus. qui & Carssiumos dicitur, a forti ventriculi
aestu , flava bile in ipsius tunicis ebuIliente , quin & a pituita impensissime frigida, & flatuoso spiritu frigido
genitus , aphor. 63. dicitur etiam Cardiacus morbus,li . Introd. cap. 1 3. , 8. de comp. med. loc. capit. r. Symploma est non cordis quidem , hoc est , visceris
huius, quod vitae pulsusque principium est , sed oris'
ventriculi. Nec vero omnis ori ventriduli dolor καρ- δαλγια appellatur , sed ille tantum , quem humorum acrimonia irritando & mordendo excitat: Id quod fit in angoribus , unde maerore confessi bilem euomere
consueuerunt. Neque dolore vexatis tantum, verum
etiam iis, qui diutius paulo ieiunium tolerarunt, accidit ut morius hos ventriculi sentiant, praesertim cum Vehementi aliqua exercitatione fatigati cibum nullum assumpserint. Siquidem de maeror, & vehementior