Lodouici Cauitellii patritii Cremonen. Annales. Quibus res vbique gestas memorabiles à patriae suae origine vsque ad annum salutis 1583. breuiter ille complexus est

621쪽

bus.&Gallos septem centum equestres Montignano,&Boisio,& septem millia pedestrium Petro Corso ducibus ait Bri noniam , & Gallis prostigatis eorum ducibus capti ii a iis,& Io. Baptista Pelaeano Bononicse,& Io. Stephano Hispano ducibus uelitum Cςs trianorum,& plurimis alijsdcsyderatis, & ex Cssarianis quotidie multis ex destra teria pereuntibus Carolus dimissa, & direpta Brinonia, &frustra tentatis Arelate, ad cuius prς sdium erat Stephanus Columna, &Massilia, amissis ibi ex suo exercitu circi ter uiginti millibus die tertia decima Septembris, tunc quoq; Nasamonio per eum dimissa Perona exercitu suo ex Picardia redeunte in Flandriam, regressus fuit Italiam Letua eius supremo duce mortuo in itinere die octaua Octob. ex nimio dolore concepto per cum , qui sperabat totam Calliam suppeditare Io. Paulo Ursino eius turmis equestribus Caesarianos cotinuo insequete,& lacescente,& concesta in studii Nouaria Petro Aloysio Farnesio filio summ. Pont. & declarata herede Marchionatus Montis- ferrati Margarita Paleologa uxore Federici Gon Zaghar Ducis Mantuae, nepte Io.Georgij Paleologi tunc defuncti

absque prole dimisso in Insubria Alphunso Dauato Marchione Vasti Duce exercitus sui, & rectore Marino Cara-ciolo Neapolitano cardinale de mese Nouemb. ex Genua in Hispaniam classe traiecit. Et Caesar Fulgosius yeum,& Guidonem Rongonum, Petrum Strocium Florentinu,& Palla uicinum Vicecomite Mediolanensem ambos exules,&Io.Franciscum Gon Zagam cognominatum Canina pro Rege Gallorum coactis decem millibus pedestribus, ct nonnullis turmis equestrium ad oppidum Mirandulae, illinc eis progressus per agros Parmentem ,& PlacentinuGenuam, eam, ut ipsi restitueretur, obsedit, & inde per Genuenses repulsus multa suorum caede Augustino Spi- nota

622쪽

nola, &Baptista CorB cognominato Farina ducib. illinc progressus in Galliam subalpinam ibi occupauit Carmi-gnanum,& Carmagnoiam. Et ex Gesarianis quinq: millia Dauato duce ex urbe Hastense noctu Casale profecti Casaleses, qui destecerant a Gontaga ad Gallos Christophoro Guasco Alexandrino ,& Biandra Casalense autoribus ad pristinam sanitatem redigerunt eorum bonis direptis, dc ibi occiso Guasto,& ex Cesarianis desyderato Hieronymo Mendoaa Hispano ibi comisso utrinq; prςlio. Et Rex Gallorum exercitu obsedit ,& cspit Esselinum, ®ulus sancti Pauli dux suus copijs ingressus comitatum Arturij ibi multa occupauit, & hybernatus est. Et Flandrenses tentarunt Esselinum recuperare , & Teroanam

frustra obsederunt sibi datis ope, & annona per Gallos castramentantes apud Ambianos Anibolo regulo duce sum m. Pont. indixit Mantuae synodum generalem, quam recusarunt Germani accipere. Et Triuitium ad Regem Galloru,& Carpensem ad Cisarem cardinales destinauit pro eis componendis. Nocte prscedente diem decima septimam Augusti fuit auditus terre motus, & die prima Septembris flumen Padi ab impetu aquarum suarum auctarum parte incentorum Cremonae inter portas Padi, &Mosiae diruta, ea dimissa direxit cursum suum uersus in ridiem, & die vigesima octaua hora tertia decima in ciuitate Par iiij apparuerunt duo soles ualde rubicundi,& caudari, quorum alter respiciebat uersus occasum. Bocca-

cinus,&Camillus pater,&filius de Boccacinis Crem nenses fueruntcgregij pictores. Anno sequente Alexander Mediceus Dux Florentia annorum uiginti quinq; nocte precedente diem septima Ianuarij a propinquo suo Laurentio filio Petri Francisci proditorie fuit necatus, eiq; substitutus Cosinas agnatu suus

623쪽

laus filius Ioannis ex sorore cardinalis Salutati annorumdcCem,& octo auspiciis Innocentij de Cibo etiam cardi malis affinis sui. Cesariani Nasamonio duce irrumperunt Pi cardiam di cum Galli eis occurrentes in deditionem cς-Pissent ibi Angianam arcem, ac expugnauissent Esselinu, et Usq; arce ad deditionem compulsa ualidiori opera, ac Pr plidio muniuissent, & illinc nulla aliare ibi facta statimatiij ssent, duce Florentio Co. Burensi expugnarunt Fanu diui Pauli,& Mostrolium deditione receperunt,& iniecto igne incolis ibi inde dimissis combusserunt, & TOrnacenses Adriano Buereno, & Philippo Aristotio Henrici Angliae ducibus grauiter oppugnarunt,& dum essent fame oppressi Henricus Delphinus Angiano duce comeatu, &presidio non sine damno eis subministratis ipsos liberauit

commisso prςlio per Cssarianos, Flamingos lcum eis inde

abeuntibus captiuato eorum duce una cum Georgio Albanense uelitu ductore. Et mox Galli, qui erant ad prῖ-sidium Esselini illud egressi illosq: aggressi ipsos fuderunt

multis utrinq: occisis & multis captis,& uicissim comutatis. Et alij Galli regulo Arascotti duce supremo Io.Paulo Ursino pedestrium ductore profecti in Galliam subalpina

Albam receperunt,ac SuZZam, Vilianam,& Montem Callerium,& nonnulla alia oppida oppugnata ceperunt, ac

oppugnarunt oppidu Boschi, & Francisco Turriano arce Carmagnani, di illinc repulsi per Franciscu Marchionem Salassorum ducem Cesarianum illucitia auxilium copijssu is profectum aduersus illos bis millibus pedestribus ,&mox auctis copijs per Turrianum expugnata,& Marchio ne Salas rum una cum Cssare Massio, di Brunorio Com. Tieni; suis copijs profectis Carma gnotam , eaq; ad cuiusprssidium erat Stephanus Mutinensis obsella,ipsoq; Marchione ictu archebuli; illinc exonerati die vigesima Oct,

624쪽

ua Maij occiso per Cssarianos, expugnata Stephano ibi

duce captiuato,& furcis suspenso, eiusq; militibus transmissis ad triremes, & Francisco successit Michael fi ter. Et mox Galli Io. Paulo Ursino , Lelio Romano, Malalesta Ariminense, Co. Nubilariae, & Ioanne Taurino ducibus

ipsam oppugnarunt,& illinc expulsi per Cssarianos csdecirciter mille quinq; centum ex oppido Buschae de mense Iunij iuerunt Claraschum, illudq; obsessum per milites mille quin si centum Baptista Leua Corso, & Vinceneto

StroZZo ducibus ceperunt, & mox reversi ad oppidum Buschae eis ducibus, ac Io. Paulo Ursino,ac Lelio Taurino, eorumq; copijs coniunctis illo potiti sunt.Rongono illinc profecto Venetias & ibi mortuo. Et Cesai tant,qui erant

ad prς sidiu dominii Mediolanensis Dauato duce in eoruauκilium duodecim millibus Germanis ex o ei inania illuc profectis cis, & quatuor millibus Italis,& nonnullis tur mis uesitum de incnse Augusti irrumperunt etiam Gallia subalpinam, & die ultima Obsederunt, ac expugnarunt,&diripuerunt Cherium, ad cuius presidium erat regulus Ramoni cum equitatu AZali, & dum regulus Omerij si premus dux Gallorum foret una cum Io. Paulo Ursino, &Galeotio Mala testa in oppido Pinaroli transmissis non ut iis cohortibus italo rhi,& Hispanorum ad Motem caluum, eo l . per ipsos die duodecima Septembris expugnaxo,Hdirepto obsederunt Clarascum, ad cuius prςsidium erant sar Fulgosius,&Liuius Ursinus die quartadicima,& in potestatem sua in redigerunt , & mox Albam, ad cuius presidiu erant Iulius etiam Vrsinus, Vincentius StroZZus, di Ordi cardus Guasco ,& deinde obsederunt Pinarolum,& Taurinum. Et cu Delphinus ex Picardia circiter dum

decim millibus Eluet iis, octo millib. Guasconis,& quinq; millibus Italis pedestribus,&quatuor centu equestribus illuc

625쪽

3os illuc descendisset, desecum iuncto regulo omeri alijs c pi js Gallicis ibi degentibus ad prςsdium opem, & anno-riam tulisset Taurino, &Pinarolo Regulo Aristotio milleio Masconis,&mille equestribus,&quinquaginta uelitibus leorum duce AEmilio Forili utense , & alijs quindecimi milli bus pedesti ibus ibi dimissis illinc redierunt ad loca munita,& inde Cherio,& alij a sibi suppositis munitis co-gruo praesidio in Insubriam, &mox inter eos, & Gallos 1 fuerunt indutiae trimestres. Et per Caesarem qua-Hrienales cum Danis,Nouergis,& alijs Germanis Septcptrionalibus. Et Turcarum Imperetor percusso faedere cuRege Gallorum Ioanne Foresto per eum ad illum transmisso legato ι& instigatus per Alphunsum Pignatellum,

di alios exules Neapolitanos in Petrum Toletanum, pro-rCge Neapolis , coacto Gercitu centum decem millium

armatoru suhLucimbeo ex eius militiae Magistris supremis iussit eos traicere in Apulia,& frustra trigila millibus ex illis obsessa, & oppugnata Bariletia occuparui, ac diripuerunt Tarantum inde aufugiente Mercurio Gatinara ibi regulo, & multa alia loca. Et Andreas Doria classis Caesariande prsfectus per illos etiam occupata, ac direpta, ct combusta,& solo aequata Viglia in Dalmatia, nonnulla nauigia illoru deprehensa in mari Ionio onusta mercibus in sui potestatem redegit die quartadecima Iulis, & deci ma octaua alias decem triremes deprehensas penes Aretusam insulam propinquam Corcirioicum eis Allicusso

illaru prefectoibi faeto prςlio profligauit, & die vigesima liam classem illorum uiginti nouem triremium. Mense

ullo Turris Beliaqua ad Sequanam flumen aduersus portam diui Antonij Lutetiae nitro sulphure, ac puluere tormentario ualde munita fulmine icta funditus euersa est. Et in agro Bononicile mense Augusto uehemens cecidit

626쪽

grando mixta singuine ex qua aliqua grata suerunt ponderata Iibrarum uiginti odis,& Romae tonitruum te mstosum extra temporis statum fuit auditum .i Et insuperiori Germania magna aquarii fuit inundatio .e Io. Fram cistus Faernus ex religiosis ordinis minorum conuentu

lium diui Francisci Cremonesis eximius Theologus o jt Bononiae die vigesima secunda Februarij. Et Franciscus ex comitibus de Persico I. C. & olim ex Senatorib. Max Limiliani Mariae Sfortiae Ducis Mediolani, & pro eo prς tori Placentiar, & qui scripsit hystoriam bellorum, & aliorum

notabilium, quae occurrerunt in Italia ab anno is o9. usq;l ad annum 13 1ν. in libris decem non impressis Et anno sequuto Cremonae prstore Marco Barbauarrat I. C. Mediolanense Sen. Caes. die decima nona Februariu hora vigesima secunda Orto graui uentorum turbine ibit cecidit grando. Summus Pont. Caesar Ferdinandus eius frater, Venet i, Senenses, Lucen. ac D ux Florentiae Romael

die octaua Februarijstdus in Turcas percusserunt. Quot sumptu Caesaris pro medietate,&pro duodecima summit Pont. & pro reliqua Venetorum parari: & fulciri debereti

ducetum triremes, & centum naues exercitu uiginti inibitum Germanorum, quindecim Hispanorum, & totidem talorum pedestrium,& quatuor millium quinq; centum equestrium, & tormentis bellicis, cum eorum materie adld necessarijs costitutis supremo duce exercitus Principes ζrbini, classis Ponti fi ciae Marco Grimano patritio Ven lo,& patriarca Aquileie & Caesares Andrea Doria,& Ve laetae Vincentio Capello rectoribus,&per Regem Rom-γarari exercitu, quo illis moueret bellum in Ungaria subl)ionisio Benchidio,& ad hanc expeditionem exhortarit leberet se min. Pont. Reges Galliae, Poloniae, ac Rossae. lzt Rex Gallorum una cum Henrico filio,& Aenea Memo trantio

627쪽

rantio eius militum supremo magistro exercitu septem millium Germanorum sub Gulielmo Fruntis bergo, sex millium Eluctiorum, quatuor millium Italorum,di Guasconorum, & quinq; millium Gallor u pedestrium,& tri simillium equestrium cum suis uelitibus, & multa annona ex Gallia transalpina descendit in subalpinam per monte Zenisu, & reputiis Cssarianis sibi occurrentibus Camillo Columna,& Caesare Massio ducibus opem,& annonam tulit Taurino, ct ibi militib. quos habebat ad prssidium,

illic arce, quae tenebatur per Caesarianos expugnata, ac recepto Monte calerio,& factis inducijs inter cum,ac Cearem per trimestre opera Eleon orae uxoris,& Margaritae

sororis suae ,& Mariae etiam Caesaris Rectricis Flandriae in unum conuentarum ad ibi fines illinc redijt in Galliam transalpinam. Et sum m. Pont. & Cesar,& Gallorii Reqnei,se Iulio conuenerunt Niccae Galliae Narbonensis,&Caesar,& Rex cum de pace couuenire non potuerint, fecerunt inducias decenates die decima octaua exhortante unam. Pont. & mox insimul conuenerunt ad Fossas Marianas, uulgo aquas mortuas, in Gallia Narbonen. & inde

redijt Caesar in Hispaniam, & Rex in Galliam Belgicam, ubi conuenit cum Regina Maria ibi Rectrice. Et Hispanimilites Caesariani exercitus in Insubria, & Africa, unde classe traiecti fuerant Bernar lino Mendocia prsfecto in Siciliam, ibi, ac in Insubria tumultuarunt, omnia, quae in eis regionibus sibi occurrerunt, passim diripietes, ob sty- cndium,quod sibi asserebant adhuc deberi,& Hispani inii subria sibi soluto stypendio centum uiginti millium aureorum per ibi i ncolas autore Dauato ibi rectore pro Cosare partim transmissi sunt in Panoniam,& partim in Dalmatiam aduersus Turcas. Et cx Hispanis sex millibus Siciliae, dum Hereda,& ali)s eorum ducibus chi Macagno no

628쪽

Nauaro eorum supremo magistro militiae tumultuarent,

Ic alij sibi dato stypedio fuissent repressi Aluaro Sandeo

duce,& data eis stativa in diuersiis municipijs ,& uicis Si ciliae, & concessa uenia, autore Ferdinando Gongaga fu runt illoru duces capti,& laqueo suspensi,& alij pro parte trucidati,& reliqui rernissi in Hispania in . Classibus pontificia, Caesariana, ac Veneta triremium centum triginta quatuor, & unius maioris .& nauium septuaginta duaru & aliorum nauigiorum,super quibus erant triginta millia pedestrium, cuni bis mille equestrib. ingressis mare Ioniu.& dum eis occurrissent Turce classe octuaginta trirem tu, nauium. quinquaginta,& nauigiorum triginta Ariadeno & Monacho Euuticho ducibus supremis ad sinum Parinnorum , nunc Preues e prope Ambraciam, nunc Lartam,

di facta ibi leui pugna Aria leno tenente classis Turcariinaediu agmen, & anterius caput Dra guto Raylio,& deritrum cornu Tabaia i&lsinistrum Saleiago, &: per Turcas oppugnata trireme maiori, qua regebat Alexander Con-dcimerius cu duabus alijs triremibus, super quibus erant Mancinus Nauarensis,& Buccan egra Hispani,& multae turmae Turcarum equestrium, & cohortes pedestrium ex Naupacto in auxilio illoru classis properassent interceptis duabus alijs triremibus per illos, si per quibus erant A bas Bibiennae, & Franciscus Mocent glius, per Doriam,&alios prsfectos classium recusatum fuit in ire certamen cuillis totis uiribus, & remigarunt eis evitatis portum Comcirij ibi propinquum,de mense Octobris. Et classis Cs s riana expugnato Castro nouo in Dalmatia inde eκ pulsis Turcis illud occupantibus ibi des*deratis Buccan egra, &Caesare Fossio Firmano & dimissis ad eius prςsidium quatuor millibus Hispanis sub Eracisco Sarmenta ex illis, qui tumultuarunt in Insubria, illinc redij t in Italiam . Et V

ne ti

629쪽

neti inducias redemerunt ab Imperatore Turcarum sibi dimissis Neapoli,& Maluasa. Octauius Farnesius nepos Liam mi Pont. duxit uxorem Margaritam Austriadam reiciam Alexadri Medicet Ducis Florentiae, & filiam natu ratem Cesaris. Die decima Aprilis apparuerunt tres soles, & die vigesima nona Septembris, & solemnitatis diui Michaelis in uico Triperculae Campaniae inter Cumas, &Baias,& Putheolos, ubi erat multa balnea salubria,& die

bus prscedentibus graues,& frequentes terremotus ui- SH unt,apertoel: solo,& lata,& profunda voragine facta CX ea eruperunt flammae igneae cum fumo,& caliginem magna copia,& deiecti lapides igniti magno cu fragore, a C ingentibus tonitribus in altum, unde cum prscipitant zr lapides cccidis ciat Tripergulae, & uicorum circustantium urbium,&oppidorum per duodecim millia passuuaedificia fuerunt diruta multorum csde hominum,& ani-Wiantium, & Tripergula desolata ibi dimisso tumulo cum foramine in medio latitudinis passuum circiter quadraginta, & altitudinis quatuor millium summo omnium stupore. Nicolaus Botta I. C. & Orator facundus Cremonensis ex hac uita migrauit. Anno subsequuto Turce classe nonaginta nauiu Aria

leno prs secto,&excrcitu terccntum millium armatoruvlla mane Persa Bosinae rectore duce die tertia decimal viij obsederunt,& oppugnarunt Castru nouum ad cuius pressidium erant quatuor millia Hispanorum Francisco

Ariano Cussano Burgon dione Valerio Valentino tribunis, & Oli uerio Strapula, & Lararo Coronense ducto-tibus equestrium post iungam obsidionem,& frequente oppugnationem, & multa prelia ibi comissa, in quibus ex

630쪽

Turcis supra quinq; millia occubuerunt , die septima Au- usti expugnarunt,ac diripuerunt ibi Hispanis fere Oibus ad prssidium degentibus,&usq; ad extremam lassitudinem strenue pugnantibus occisis,& reliquis captiuatis,&mox oppido Ri; ino capto profecti Calliarum etiam Dalmatiae,& Venetorum, illud quoq; obsederunt, ac oppugnarunt,& inde per milites,qui ibi erant ad prςsidium Io Matheo Bembo patritio Veneto illic rectore uiriliter fuerunt repulsi graui illorum strage, accς de .i Hispani imposito sibi subsidio per C sarem ualde indigentem pecunijs

ob bella, quae diutius gesserat,exhausto aerario, tumultuarunt, & nec aliquid prster solitum ei pendere uoluerunt . Et Isabella eius uxor ex puerperio penes Toletum die ultima Aprilis ex hac uita migrauit surstitibus ex ea Philippo,Maria,&Catharina filijs. Ferdinandus Rex Romanorum ,& Stephanus Sepusius occupata Vngaria pacem intuerunt hac lege, ut Sepusio mortuo regnum ipsum cederet Ferdinando, sed Sepusius duxit uxorem Isabellam filiam Sigismondi Regis Poloniae ex Bona Maria Sfortia Die octava Maij in Tauro apparuit cometes non procul a capite Draconis, quae fere tribus ebdomadis durauit, &die vigesimatertia Iulij Cremonae fuit percussum horologium existens super turre ibi altiori a fulgure, & cecidit

grando, ex qua aliqua grana ponderata reperta fuerunt unciarum decem & octo,& in Italia viguit grauis annonae pςnuria. Hieronymus Clarataeus eX Piceleone, Gregorius Oldoynus moram habens Veneths,& Iulius Crottus Ferrariar, ambo presbyteri seculares, & Omnes Cremo nenses uates celebres fuerunt eorum carminibus typis

impressis. Anno 11 o. Alphun Dauato Marchione Vasti Vica rio Caesaris in dominio Mediolani, &Ioanne Masonerio de