Ad medicum quid? dissertatio inauguralis quam Pellizzari Rainerius e Montebello exaravit

11쪽

morbosas musas disquirit, hae quae morbos in Series

dividit, illosque quoad spasium et tempus distinguit,

cinae δε in s Diomatum inter dili in seritia uiri Muti,g--- a seeundae iis Maecetnens mine leni pio morborum euram comprehendit. Ex ipsa vera prine, pia promanant, quae tantummodo rectam tutamque,

quoad gradum et naturam mori, migmilion m suis dilani, quo deinde rationabilior eurandi mei ducas hibeatur. Nullibi tamen ineretiora problemata aestatue obvoluta dissimilalibus se se osserunt, praecipue cum de illis auarum ae diis sileam et therminumismo horum eo uiuunt ibique enim in Meusmodi prebi malum elemenia miltiplicia et obseura adsunt Maseque dubium et altentae observationis summa dissim, in ingeniosior quaevis solutio minquam emam su monem Meum seri, quin intino validis oppositionibus ς' saepius est obnoxia maenen severa analysi ad

hibita, licet medico semitam veri invenire. Ipse modi sarum causarum aetionem examinat, quid quid o

Muri in amplamitibus perpendendis murrii, physiologiae lue declaria, illarum progremum imae

exitum investigat, tempus quo perdurant observat, laxius mulationes in cadaveribus seruiatur, variaruntque eausarum essectibus ompositis eriam di minxit ei rationalem medendi modum deduen si hiu modi si dium morbos generatim complectitur, pathologiam generalem habennis: si vero peculiari miris moria appli-

12쪽

retur, specialis palliologia exoritur. Ipsius studii nece suas satis laevienter palei per Me medimam rationalenia simplici ei indoeio empirim dis Mere euiquem erit Meditas homini salulam restituit, inorbos vel sanai, vel si nequeat, vitam aegrotis producit, aliquando ebiam morin ipsius, ut ita diem, radiem tollit priusquam vim gravitatemque queat assimaere. Haec omnia per alliqua media adipiscitur, quorum nonnulla diaeteum suin peditat, nonnulla et quidem plura pharmacologia indi-gilat; quae ultima mediemina proprie nuncupantur, te ius ei modum quo porrigi debent, putriste neresse

est ut perspiciat quoties vero auxiliorum therapeuti- eorum virtutem rele didicerit, remedia morbo aptiora

poterit seligere illa adhibebit qua aegrotis vel magis eonvenientia vel minus ingrata lare videbit; insuper ipsis simplieioribus mediis uti, et potius domestieam ominam quam illam pharmacopolae pelere ipsi licebit.

ieris mediet e partibus adhaeret, ut ipsas praesemiviere nequeam simi vero si de unaquaque versarer nimius viderer, si aliquid tantummodo de his sufficiat exponere: miserio enim habeo historiae naturalis, et besaniere dignitatem ultimi tu nisis cusque utilitatem diversarum medicinae partium docuimus hominem in se ipso quail Meam pemnam, do his medieus edoctus oraviorum di

13쪽

positio in iunctionum vitalium leges, morbos, rem dia pulelire Meipiet. Hae omnia ad personam a Physicis inoctis tuendinis est init sed medie- elim minem qua nim in societatis inii uiseriai vo let iniit exinde illa medicinae parie medi eum imbui

debere quae vario nomine vulgatur, ut recte quidem

medicina politie possit appellari Mee relationes inter medicinam ei legislationem statuit, et in in gienem p. Ni eam seu polium messieam et aedicinam legalem vel judietariam dividitur. Prima applicatio quaedam medicinae publieae saluti dici potest secunda est sciemtiae Husdem applieatio qui silam vilis ves erimin iis precemus eatibus qui per huj modi nouinius es rius delegi atque dignose queunt. Si paullisper in utriusque scopo examinando immoremur, facile quidem nobis earundem neminias ore rei quum id sibi Me hygien proponat ut humani generis eo eo

lionem atque salutem tueatur, patebit universam Soei tatem, ne non omnia physicae seu moralis naturae

principia, e quibus Meseialis ipsius salus pendet, i jusseientiae eo derationibus laeum praebere. Publica

hygiene laesa, quae hominis ortum praecedunt praeparantque, primum eonsiderat causas malibet quae impediunt quo ni is species hinnam augeatur, atque ita rvin mimarii inruius exponit: onus des e atque propagationis amorem quoad societatis bonum examunal sociales institutiones, quae multiplicationi obsunt

vestrem, perpendii ut exinde illis utilo asserat muta

14쪽

tiones, quae eum melius Meteialis statui respondeant. Maumae auras horno vitales earpit, mee publiea lini ne iras desinu quas Meteias ad illius eo et vati nem et persectionem usque ad pubertatem tuendam adhibeat necesse est. Ipsa ideire quidquid ad hominisorium rem tu investigat, atque perieula quae hune praeredunt aut eomitantur pales iiii queani impediri. Primam vitae periodum, quousque lacte nutrimur, diligenter observat, et euras huic aetati praebendas, nec non morbos magis in hoo primo vitae eurrieulo pra eipites enumerat curas deinde homini ab ins Milia usque ad pubertalem impertiendas enucleat, et quid sit status civilis ad physicam juventutis educationem promovemdam ed et Post haec publiea issime de musis, quae incolarum Dequentiam vel servant ei augent,vel deleniatque imminuunt, versatur hie vero haud sistit; sed praeterea quidquid animalibus aut vegetabilibus hum me species necessariis detrimenti sit aut dei it impo diique, aut saltem minoris momenti damnum reddere studes hygienteas notiones in quaslibet societatis via ses ad salsas danmosasque Opiniones arcendas, ad igninrantiam vel negligentiam propulsandam dissundii, dinmum si eohibere nequeat, eo tu inamen hominibus persuadere. Ipsa ad extremum vitae gradum hosti m comitatur, de illius obitu nesei eonvinci .sed ubi modiis c hi nil riam mortis notionem adepta

est, Mi id latam se eonis ut impediat quominus vi,

15쪽

Haud quidem minoris utilitatis medicinam legalem esse nemo insciabitur per hane mediem politiciis ed Mi miidquid ad promisationem ei ineolinnitatem hominiam vel inlaudium his utilium pertineat: permulta

ecclesiastica decreta recte promovet dirigitque in dubiis easidiis quoad sacramentorum administrationem,

esselamim disciplinarium observantiam, matrimonialem impotentiam, aries magicas, prodigia aliaque i iusmodi: per hane judices civiles insimuntur in variis quaesii nilnis, quae respiciunt aetates earumque privilegia, i m graviditatis, parius naturales et physio legitis os, malarim simiaiionem vel dissimulationem criminalia vero iudiei ubi de veneficiis, insanticidiis, desorati nibus, vulneribus aliisque criminibus agatur, hac scientia alii me recta certioraque evadunt Legalis medistata ad justitiae saxendum, atque generis humani iumlatam promovendam directa est. Hae est, ait Hebem suestius, illa amica imperantium atque medentium eo. spiratio, qua eslactum est ut aliquo veluti eonnubio medietna a iurisprudentia viis se iungerentur nη. Mi si sesentiarum omnium, de quilai diximus, cognitio ad praxim selieiter exercendam summopere eo seri, necesse insuper erit ut medim attente saeia in quibus eumque resationibus perpendat, in quo experientia esinim ipsi vel maxime praesio sumi

Praeeepla reapse in qualibet arte vel scientia etsi sumnopere necessaria, nunquam tamen ad aliquem in si Anil polos Forens in moeni. Diuitiae by Corale

16쪽

Me ut fiat illa in arte exercenda selix dispositio requiritur, quae a natura eo ema, educalione conspirameereses et augelist si ni A semper regularent curaum servantes, illos eo tanter exhiberent inaraeteres quos in nosologiis ipsis tribuere visum est, tunc utique mel dicina scientia tantummodo memoriae et diei posset et fores Faesissime umisquisque adeptis uti posse minitionibus ad morborum enim naturam speciemque dumoscendam sussireret ad mentem revocare quid quid elaea ipsorim strinam atque adspeetum fuisset exposlitum pariter et eurae methodus seeundum generalia atque indeclinabilia praerepta in quolibet moris uadio summa selieitale applicaretur. Longe vero ab hujusmodi hypouies res abest tanta est enim in organicarum la Monum gradibus adspectibusque varietas, ut phaen men quae illas eo omitantur ei secundum aegrotantis constitutionem eluia xla celera permulta accidentalia rerum momenta summopere modisseentur. Cuique etiam

summe in praxi perii previtares organi laesi morbos in universali orporis periurbatione Onesi est animadvertere, et quidquid futurum sit praevidere et 8atularia remedia invenire. Qui tantummodo in hisce e albus theoriam selemiae eonsuleret, in errandi perie lum saepe saepius indideres, et sevum non nisi iterata post leniamina et inutilia damnosaque experimentaeonsequeretur si docta praxis rationalisque experientia, non ei exempla praereptaque ad uiam eurandi viam im Disitia ' Gorale

17쪽

- is diem vimini ditaret. Haec est experimini quae uiuis lage utiliaque pri ipia in elintea medim adaperit haremediem monet sebrim eum linguae rubore conjunctam gravis morbi indicium esse posse ut quae denotet Dimi parem et fortasse me ei rubum diMrentem eupare. In Osirieis se inis aui marioribus dysem teriis ubi eorpus a morbo nimis oppressum mali gravitatem nequit praepandere, si ventris constipatio eum theori , aut valde elaboratae et laesidae egestiones habeantur linguae rubor in ea a iudicium de gravi inieritide seres, etiamsi laealis dolor omnino videatur deesse; experientia enim duee monitum est dolorem nec necessarium Mosequentem quidem in bisees lamblius haberi ast eorum quoties mi te hae graves sint ei late dissume, nullum doloris signum seimus apparere; sed potius ille angor, illa adest aegrorum anxietas, quae dolorum omnium uomplexus seu dolor generalis potest considerari. Einserim si in hisee morbis fluxus e piam, al, vel venirem diu clausum moveri, et in

liteorismum evanescere animadvertat, caveat ne salin

ium speret antequam omne in lingua ruboris vestigium sublatum fuerit. Experientia Moeni saetio birurgus aegrum levabit ab illo vesteae dolore peracula Di nemo ab illa dysuria quae morbum naturae Namicae simularet dum contra albetere adbibit m ebanim ipsius morbi natura, lapis nempe ni vestea de legitur ipsum experientia de variis tumorii distin-elionibus erudiet, et ubi serri usus saluti, ubi detri-

18쪽

mento sit, demonstrabit. Experientiae denique iridiae dum hoc est, si ebirurgi in a iii uiasibus eum dis, in sistolamuri in emisionis quae arassi More Q, mirgiani assecemuit, sellam evaserint. Innixus experientiae oeulista in eataracta visionem cito restium; et si 'peratio praestanda sit vel e V omittenda, experiem uae imi a luee edocti. Hae dueius Niseineus Minmigidi maturum usu parium non naturalem in regularem eonvertit, graviditatem e polypo vel alio pathologimuisti statu se miri mesuram in pariesilan a -- libus miris vivae ei in illis est, ut inde viam

artisseialem laetus nanciscatur ne morti quam secuseerte mater oppeteret, ipsi Sit oecurrendum.

Theoria igitur generalia praecepta e mullis Memliaribus saeus deprouisa - , it se praxis medi- eum ad hujusmodi scirerales notiones in peculiaribus

easibus applicandas et opportune modificandas edocet. Experientia regulas in diagnos et cura recte instituenda servandas Gnim praebet ex quin minis: rates praeimuiuat, omnia quae hi singulis easibus pe-

eullaria adsues diligenter observat. Nequit haee, Saltem quantum medim rarus expostulat, a doctriniis iungi quae Mori u vitae, noeensium Mipimini om irin, seneraleu vel peculiarem praedis Milonem, erisiendi naturam, nivium et peculiares morborum sormas, denique remediorum proprietates illustrant. Haeconi a vero ad id dirigi debent, ut palliologicam et in rapinileam eritatem isti eclusime se ruinis quoad

19쪽

varias inorborum speetes vel lamia medieus posset edis m.

Primaevis usque a --- medies e studium sere onmino elini nisiisse ere sesimis lirius artis

exercilium cuidam tantummodo familiae restringebatur notiones quae medicam scientiam meiebant non latis circimiseriptae limitibus e generatione in generationem rad. Mur. In exemptis mihi quam in mi ceptis requirebantur lectiones Hippocratis antecessores et Hippocrates ipse ab una experientia pretiosas hamserim cognitiones limus eripia prima hiemini quineorpus Metrinae mediem eo uiuerint operae pretium demum erit recti dari cinervationem ei analysim, quibus Omnes naturalium scientiarum progressus debentur, etiam in medicina summae utilitati suturas. nam enim a deteris sesenuis eo tantummodo disseri quod laesa ex quibus constat summopere sini eomplexa, umde summa quidem exoritur difficultas, non tamen talis quae nequeat superari. Juvabit ideo praecipue in m dicina media omnia, quae utilem observationem ei an lysim reddere possunt, eonManio adhibere. Quare summi erit momenti singula quaeque simplicia e Omplexis phaenomenis seremere, et eorum relationes et diserimina, quo melius eos Mantur, recte praefinire. Me vero praesertim ne praeterminamus oportes, ui ad

Omnia lacla antiquitus vel recentius aniniadversa mismum mentemque conseramus numerus enim maxime

ad hae bene intelligenda observanda pie eonseri M

20쪽

facta desuerint aut potius si ipsa ignoraverimus, ninsequam iis auenta nee utilis Moervallo esse postri est omnis Miah - ratio desivit multiplicibus usque indiget observationibus atque pro scientia hγγuiesim et ambiguitates habebimus. Minime veri, missiciet medieum hisce omnimira de quam actum est imbui disciplinis sed ut ex his ipse possit utilitatem percipere, ut lius questraeumque modibi impediendi vel curandi sint, recte queat applieare, permultis etiam poeuliaribus dolibus neresse est ut subgeat, maxiluisque satisfinia ossetis. His quas exponemus, nisi medii mi, dotibus polleat,

mmquam certe cum laude praxim exercebit etiamsi

diu in medicina versatus fuerit theoricisque dives valde sit initionibus. Medicus misentimi opus es audicio aliensi anuli eri vis capax phaenomen perpendendi illa mentis adsit vis quae in oris moni rati symplomata generalem inier unctionum eum lionem dis scat: illa plicti, illariumue si ius praevideat Harum desum complexus tantum medicum efficit Fluit ex hoc unam naturam verum medicum, sicuti pictorem et poetam cum Hussit ut aegrorum dolorem et poenas desinistidissicile, attamen venerabile ossicium); ad hune facilius linem assequendum a resaniturus insibi rex vim Disilia πιν Corale