Laur. Iouberti ... Medicinae practicae priores libri tres

81쪽

MED. PRACTI CAEDe causo. CV. V. Equuntur febres συνεχεῖς appellatae r quarum prima omniuumq; maxime insignis est quae

plerunque καυσος qua si ardorae incendium, absolute interdum πυρ.i. ignis, Latinis febris ardes ideo vocitatur, quod sit caeterarum omnium longe flam antissima. Haec alternis diebus exacerbationem habct manifestam, quae in synocho biliosa multo obscurior est.Horis matutinis mitiorem esse huic proprium non est,ut quidam existimant: cum idem s. lib. subribus aliis & ferme omnibus morbis s- p se commune sit: quia tunc temporis a cr frigidior est, S a somno vires aliquantum, Tecreatae. Itaque cibationi tempus id est

conuenientissimum. suria. Signa παθογνωρον ικὰ sunt: calor acer rimuS,αὐαa .i.inquietudo vel anxietas,&iactatio corporis velut confracti, lingua arida,scabra & citrina vel nigra, sitis in explebilis & ανορεξία, circa vostriculum. aut hepar mordicatio, δύσπνοια, alui excremeta crocca urina deniq; tenuis valde ruffa,ad Fluidum inclinans. Invadit sine rigore vel horrore Viplurimiim, non nunquam praecedit insignis rigor valde pungens pulsus est frequens, velox & ut

cunque

82쪽

LIBER SECUNDUS.cunque durus.Superueniunt autem quae συνεθευ ἄ& κρί- ce sentur signa) vi .gilio ut profundior somnus a crassis Vaporibus in cerebrii sublatis, aut vigilandi impotetia ex defatigata virtute, delirium

a quo non raro φρενίτις vera & couulsio, cordis agitatio maxima, tussicula, vox clangosa & pauca extreme siccato gutture, quod de lethalibus signis esse volunt. Nonnullis subinde rigor mouetur qui non fisit ab initio,sudor leuis in fronte &clauiculis, alibi cutis valde arida. Corripit maxime retante accide . resolci.

Hanc vero febrem inserunt quaecunque intemperiem calidam exciture dicti mus sunt,nempe sanguinem inflammantia &quar venas inaniendo exiccant: imprimis vcro potus abstinentia per maximos aestus,ut monuit Hiep. Propinquior causa Isb.t. deest, bilis sincerior& retorrida,qualem yitellinam appellant: sieri etiam a. salsa pi- aeui. ca.f.

tuita innuit idemHipp de qua specie nos . .

lutem aut ad mortem: & si fucrit oxquin- o Ebh tus, septin uim diem non tr nscendit. Is .este videtur quem in tota callia non iu

cap.

83쪽

MED. PR. ACTICAE nominauit, quia robustissimos quosque ρει imprimis biliosos prehederet & necaret Ocyssime. Quarto vel sexto die sparibus inquam diebus solet interficere,

cum a meraciori bile excitatur.Magnam vero partem hyeme periculosior, ut etiararior, esse consueuit. Pessimum est signum , aestus maximus cui non respondeat sitis, ut & vigiliae iuges ac delirium, insiqnis mutatio coloris facies,lentor et ca dentcs, vomitus & deiectio mere bi- Irisa, urina tenuis, cruda, nigra & pauca eum aluo astricta,aut nimis lubrica.Pinguis excretio colliquationem denotat plane lethalem. Si nares stillent sanguianis guttas, aut spontanea sit illachrym tio, mors iure praedicetur. Pessima quoque iudicantur, extremis partibus non admodum calere, aut etiam stigere nec facile calori pristino restitui, atquς disbus paribus exacerbari morbum : ante septimum diem inerum apparere, aut sidare & nihilominus increscere starem. Quod si nihil praedictorum acciderit,uel omnia leuia aut pauca sint, vel illis pro sus contraria concurrant, bene sperandum t maxime vero si non admodum stactae sint vires, mente constet aeger &bme se habeat ad ea quae osse untur,pa

84쪽

LIBER SECUNDUS. Μtes ad imum ventrem attinentes iustam crassilcm habeant quae in quibusvis morbis laudantur: in hoc vero potissimum,quod sit grauissim' & urina circa diem quartum incipiat concocta videri Iudicatur u lurimum excretione manifesta,nempe harmor hagia, sudore, utarnis, vomitu aut alui deiectione : idque ornmiris salubriter,itutb, perfecit e & ex farcili, si die decretorio pos signa concinctionis eiusmodi euacuationes fiant,& M liquo ex indicibus seu contemplatoriis diebus praesignificatae fuerint.

Curationem aggredienti prima de Vi- . ctu solicitudo esse debet. Is porro On- uenit maxime refrigerans & humectans. Victus r

Cerasa acidula pruna per ligonia V' - . aut prunidactyla saccharato liquore macerata concedi possitiat,&ex aceto lactuca prius, si placet, elixa : iusipulli excucurbita recenti aut copiosa oxalide, cucumeros illi crassiores anguriae vocati .: cucurbitae' caro, actucae ii ii iis &vua immatura faccharo codita, sed prius diligentissime tota, Mi saccharum ipsum eluatur. Inedia nocet & omnino exquia situs victus, quia humores iacit acriores: potioni tamen multo magis indulgendum cst,quam cibo. Quando vires ad-

85쪽

c5ditum

restauras.

us MED. PRACTI Chmodum infirmae videbuntur, ut circa statum in quo etiam plenior victus conc di non debet sustineatur aeger usu stillatiiij restaurantis antea praescripti: cui, ut magis refrigeret ac roboret,adiicies mamgaritarum S i. si diues fuerit aeger, fragmentorum pretiosorum, hoc est, sapphi-ri,smaragdi, hyacinthi & granati an. 9 i. caphurae gr. iij. Aut, si placet essicacius

habere & alterius formae instaurans, quod totam simplicium componentium substantiam retineat , paretur sequenti modo: V cons acetosae viol. flor. borra g. &nymphaeae an. j j. carnis cucurbitae & lactucae saccharo conditq an. J si. uuae orn

phacis similiter conditae S iij. pulueris Glect. diamarg. frigidi recenter dispensati 5 ij. margaritarum B j. fragmentorum pretiosorum an . Θ capi urae gr.ij. se

chari ros. tabul.q.f. ad consistentiai fi conditum seu restaurans. Inauretur cluatuor auri panniculis. Capiat cochlear v-

num frigidissima irroratum vel dissolutum, quater aut quinquies singulis diob' Ad idem conuenit electarium solidum quod Manum Christi perlatam vocant, i faccharu ros tabulatu additis margaritis. Lectus sit mollior, non tamen plu

86쪽

LIBER SECUNDVS. meus: idem spatiosior conuenit, ut aeger subinde locum commutare possit: tametsi eum praestaret, quantum febris patitur,quietum immotumque iacere. A plior etiam conuenit conopei ratione, ut multus aer eo contineatur: prodest si- '.

quidem ore frigidiusculum & liberum

aerem haurire. Reliquum vero corpus pro temporis ratione bene contegi satius 'fuerit, ut ne qua parte alia frigus captetur. Lecti,stragula & linteamina sint leuia & tenuissima, non aspera neque sordida: quin & quotidie aut alternis diebus commutentur rosarum aut violarum odorefraerantia. obscurum aerem commendat Hip. Nos etiam lucidiorem in caIida intemperie damnauimus: hic vero, quia

interiora maxime uruntur, nec lucidus nec obscurus proderit. Sanguinem mox ab initio mittere prς- eur io,

stat, iniecto prius clystere ut praemonuimus quam uti medicamento : etsi bilis sincerior & copiosior fuerit. Nam phlebotomia citius multo refrigeratur corpus,& febrilis ardoris su-ror compescitur. Neque verenda est bi lis excandescentia maior, quod sanguis sit cholerae starnum, ut Arabes dicunt. Error AN m in ea quae superest massa, eadem μ'μ'

87쪽

68 . MED. PRACΤI CAEmanet sanguinis ad bilem proportio,quq prius inerat: aut certe parcior superest bilis, cum ipsa, ut tenuis leuissique est, a perta vena quam reliqui humores promptius effluat. Sanguinem ad syncopen usque mittit Gal. si omnia consentiant. Nos ne ad lipothymia quide usque pry

per quam quia vires omnino imbecilli res sunt , contenti erimus j iiij. vel ad summum iu si. ad euentilationem. Si quid aliud dissuadeat sanguinem miti

re e venis communibus, quae antea phl botomiae substituenda monuimus administrabuntur. Diluculo sequenti min ratiuum aliquod ex suprascriptis exhi beatur, si turget materia: sed neque vel, mcntioribus ea est temere exagitanda.

Purgandum siquidem necesse videatur omnino die secundo: quippe tertius, quo exacerbatio fieri solet, minus est opportunus : hoc multo minus dies sequentes, utpote vigori morbi propinquiores, quando symptomata ingrauescunt. Expectanda es crisis, uti ante dictum est: quae si non fiat aut impei secta sit,morbo iam declinante Se robustiore natura fomtius medicamentum propinabitur: erit

. t autem

88쪽

LIBER sECVNDVS. Ο autem sortius, si singulorum simplicium

dosis augeatur, ac corti maxime quae V

hemetius purgat. Interim quia nimius a dor vetrem costipat, utplurimum clyst re,quale. itio descripsimus, alternis diebus utemur,iis videlicet diebus quib' mi- nor est inquietudo. Reseigeras vero magis& humectas clyster hoc modo parabitur: Usbl. lainicae portulacae nymphaeae viol. umbiliciVeneris &aietoi minoris an . M.t prunorum acidorum paria vj. carnis cucurbitae interioris cum seminib. quart. i. stor.viol.&buglos. an. P. i. si . decoct.in aqua hord. In iu i. col.dissolue sacch. at

bissimi j ij. ol. Viol. 3 iiij. misce ii . clyster

inliciendus horis 2. aut s. ante prandium. Caeterum quia humor tenuis mobilisque, si natura vincat, facile reiicitur,

restigerationi & bilis extinctioni potiusquam eiusde expulsioni stude dum est. Id fiet sympis & aliis ante praescriptis, quo rum principe locu tenet est aqua frigidis. largius hausta,vel non apparentib. signis coctionis: dummodo ne ulla sit internae inflammationis suspicio, viscerum imbecillitas , aut quidpiam aliud corum quae

Gai .excipienda docet. Syrupi conuenter s. Meth. tiores sunt acidi omncs, de limonibus,de med. cap. aceto sitate citrij de agresta .i. de uua m-

E. iij.

89쪽

7o MED. PRACTICAE matura, acetosus simplex & oxysacchara simplex, de granatis & similes. Item sympus & iulep violaceus, rosatus & de nymphaea. Licet etiam uti in vehementissimo ardore & inquietudine, papa uerino. Si placet valde refrigerans &humectans describere, fiat in sequentem

modum:

srrupui. V succorum lactucae portui. Oxal. endiuiae & borraginis depurat. an. ἶ ij. struefiant parum, deinde colentur: his adde succi granatorum acidorum depu-

bissimi q.f. Coquantur ad consistentiam strupi, qui aromatizetur S j. santali albidi 9 j. trochiscorum de capitura. Capiat aeger in duabus do sibus.

Alter vero paretur ad sitim demul-ccndam encacissimus,hoc modo: sympus succi cucurbitae quae maga Obu

34 si i*- luta in clibano cocta fuerit m v. sacchari albissimi m iij.percoque ad syr.cosistentiam. Esncacior erit ex succi anguriae

crudae expressi m iiij. & sacchari m ij.

coctis secundum artem. IEpithcmata & inunctiones praescriptae ad cerebrum, cor & hepar, hic cum primis usurpari solet: maxime vero cum ad statum aut declinationem peruenit

90쪽

LIBER SECUNDVS. 7rsebris. Prius siquidem adeo tutum non est refrigerare aὸ motis, ut potius Verendum sit, ne per ex cutis constipatione in visceribus ignis magis

accendatur. V crumenimuero nonnunquam adeo vehemens aestus infirmum

debilitat , ut nisi aliquantum indulgeasm;tigando ardori etiam per admouenda, pessima invadant symptomata, quae

sane cura non regulari vocata praeoccupare satius est.Licctenim paulo post noxam leuiorem illatam emendare. Quando ex usu videbuntur, conueniet Ungue tum sequenti modo paratum:

ν ol. roster quaterve loli rosa et a J metu iiij. cerae candidissimae S ij. liqvcscant in η vase duplici: ubi refrixer1nt, in aquam fri gidissimam demergantur , moxque sibi-gantur succo lactucae aut semperuiui ad-

de capitur et j si . aut, si maior est feruor, opij Θ i. Inungantur saeptiis in die hypochondria & tumbi. Thoraci illinendo conuenit idipsum, si loco rosacci viola

ceum aqua viol. prius elotu aghibcatur. Manibus contrectentur frusta cucurbitae vel cucumeris, mandragorae poma, pilae marmoreae vel eburneae , aeneae aut

plumbeae, solia laetucae aut nenuphaxis, quae plantis pcdum etiam applicari