장음표시 사용
91쪽
Asseclis, si in morbum incidant sua natura acutum& periculos vel dissicile ac pertinace, O festinant, secundum proverbium, lente, sed atrocissimo aut violentissimis hisce aenarratis remediis utuntur. ad novale es non dii satis explorata medicamenta cofestim congiuiit experimctaq; , ut dictu hactenus si pius,si mortes Hominia gut, nullo nisi ad ostentatione respectu habito ad specie, locis, te pus morbi; ad vires tate, temperatura aegri; ad materie concoctione vel cruditatem ad vias, lud natura vergat; ad Regionem, anni tempus, coeli statum, vel consuetudinem; deniq, ad causarum& sympto matu varietate. Haec n. omnia hi vel nihili, cino admodum magni faciunt, ut quae, quemadmodu calumniantur superstitiosorum Galenicoru commenta sint; sed vel subi id, velim praemeditatd, nulla saepe faeta inqui, stitione, Elenchum remedior uiuorti revolventes, aliquid familiare, quod istis est singulare sed strenuu, violent ti& vere catharticum cli. gunt. Id si forte semel expugnavit morbum, quanti triumphi cantantur undiq; quante laudes per Aniculas quas hi mercede condu. xerunt apud vulgares circum quaque celebrantur,&in omnibus angulis apud plebejos resonanti
Si verbrem decumbentis deteriore faciant, quod ut plurimunt accidit,& vires super purgatione prosternantur, tunc titubant. Interim repente aeger expirat Tunc fingunt novum Minauditu morbii, causasq; alienissimas praetexunt, symptomata inopinata accessisse mendaciter garriunt, ut extra culpa apud vulgus videantur preclari
hi Medicastri; ut non immerito de illis dici possit, quod Ennius de suo scripsisse videtur seculo:
Non n.Aunt arte Homine hi divini, aut sicientia; SedFuperstitiosi te impudentesi Harioli, Aut inertes, aut insint,aut quibus egestas imperat, Ou ibistemitam non piunt, alter monstrant viam. Talem imperitum&ex trivio adscitu Medicum Gali .de dieb. decret censuit tantum ab appellatione vera Ministri Naturae abesse, ut maxime contrario nomine ipsum dignum assirmet, inlinicum videlicet Naturae appcllandum, aegrotantis hostem, qui ex morbos pelevi saevum ac vehementem, ex parvo magnum, ex breVi longis, ex benigno malignum morbum essiciat; ex sanabili deniq; affectuir. recuperabilem sanitatis jacturam introducat.
92쪽
Ex his,qtu sis, Rulande,te in speculo noscere nune di se ibi q.
adjunge tuissimiles. Nihil aut e quicquam horum contra te in media protulissem, ni lacessitus contra datam fidem, veritati lampadem ac incendere coactus fuissem. Nec est, ut Rulandus singulares suas praeparationes caeteras, A. quas Ante pilepticas, pulveres similes, dia tartareasq; mihi objiciar. Hetenim non minus partim insulsae, inconstantes, aut omnino falsae sutar Sab ipso metcssctat; partim emendicatae, depravatae, aut in locum aliorum meliorum substitutae Quis n. tam rudis in arte est medicus, non solo nomine aut professione, sed re qui talia, aut his longe meliora pro re nata excogitare, nequeatZ ut no curando, sed adulaudo, aut avaritia , aucupandis tantum pecuniis inserviant, nere dici cum Horatio possit: Gaudent ribentes,s se venemantur, erustr. Si tacevi laudant quidquidsicripsere beati
Q udis sua opinione gratificando qgris aliis praepollent, scito
Rulande vicissim, contraria esse χαριν αχ ρισίαν. Et du grata rem aegro facis, quoad cupiditatem&placitum, ut fecisse te aliquid vide riS, rem facis minime grata, quoad sanitatem. Nam edendi perseetio,
ut hoc icias, non tam in varia aut vera remediorupraeparatione, quam
indignotione morbi usuci; methodico cosistit sim potest digno cere mombum, inquit Hipp. lib. de arte potest recte ordextre mederi Hoc n. principium reliquorum omnium cinveniendorumin usurpandorum. Nihil dissicilius, ni tui in arte medendi praestantius, quam partem a Dfectam, causam&specie morbi cognoscere Morbo aute cognito ars tot suppcditat remedia, tot suggerit prς parandi modos, ut liceat mediocriter doctis undiq; quae velint,seligere,maximς in Pharmacopolio bene instructos quod possidere debet ut hoc obiter dicam Grbomu mus, qui artem suam cognoscendi, praeparandi, temperandi, miscendi, colligendi, extrahendi, asservandi lingula medicamenta exas e teneat, nihil suo judicio mutet, nulla aliena substituat, gratini si justus, nihil exhibeat nec ipse artem exerceat Medicam; famulis
suis non cuncta concredat; ipse praesens omnia, ut quam rectissime& solicite administrentur, procureta pretia pharmacor etiam sine leo aestimet tolerabilia, non, ut Tu cum tuo Pharmacopo o,qm reSDe-pὰ nullius pretii maximo vendidistis. Exempla quaeris p siquidem ita vis, dicam. unum saltem remedium Infanti exhibitum pluris,
93쪽
quam a .aestimastis florenis, quid soluti sunt a Parentibus Pharma
Pro aegro Nobili a S. qui vestrae commissus curae, mortuus intra paucos dies est tremediis salte ei exhibitis , Pharmacopoeus solus o o. circiter ab Haeredib' exegit florenos, te adhuc excepto: quo rum dimidiam partem is jam accepit, , ut compertum habeo, tecum divisit ex pacto. Levis saepe fuit cura, ut paum omnibus, que non ad minimii ad Io o. florenos vel ultra apud Pharmacopoeum solum sese cxtenderit. Ita factum, ut, quod uni decelsit,alteri accesserit. Taceo plura.
Quadere etia ipsi Legati in Comitiis hic habitis coquesti sunt, ni,hil simile apud omnes Pharmacopceos totius Europe in bene constitutisRebus pubi. auditum serpetratum esse, a capud hunc. Sed quis eredat in tam bene constitura Republica tales Impo stores artificiolos inventos fui me3qui res nullius saepe pretii maximo vendere ausi, idq; impune, quibus4 materi ad consectionis ratio se-pe, si non prorsus ignota fuit, dum unus in obscuro has confecit:
miscuit, alter ut Agurta vendidit, easdem undiq; proclamavit,commendavit, exhibuit tanquam salutaria pharmaca , si nou Legibus quidem in hae laudata Repub cautum est diligenter,
ne cuipiam liceat aperire ossicina materiae medic , nisi prius examinato&jurato,&quae a Medicis Viris honestissimis Ordinis Senatorii quotannis cum examine solenni inspiciatur,in qua pretia insuper rerum singularum eistimata, certo modo constituta non tem e. re augentur. His repagulis omnibus fractis, res devenit apud Novatores&Nugatores hosce eo,ut neglecta laxa, ita loquendo sibi ipsiqpretium medicamentorum constituerint, ea a decuplo majore testimarint. Quis n. cum probitas algeat, alias dives fieri posset Deinde Medie hie Pharmacoptimunere funges; vicissim Pharmacopola Me. dici ossiciu obiens, ita sese frictaei ut mutud, ut Muli: no nisi circu ven. tiones in Proximi damnii quaeredo,&sine rubore ullo easde sedulci
exercendo, qeti alvirtute&palma ab illis habita fuerunt, ne quid nunc durius dicam, quod in tempore declinarunt abitu suo. utile autem ac simul summopere necessatium boni magistratus osticium, facere, ne cura haec inspectionis visitationisque ossicinarum
94쪽
unquam negligeretur cum salus totius Reipubl. vicinorum, post Medicum, hinc dependeata de nultd levioribus aliis rebus interdum litis plus quam oculatissimus. Sed,ut finem faciam, oecine sit pie, ω, ut Christianum decet, mederis hoccine boni viri sit, his technis impiis&nefariis uti, proximumq; suum sub Pietatis veritatis specie circumvenire λ judicent boni, candidi4 synceri Arbitri, quibus ιι&2 itis, duo veritatis investigandae strumenta
certi Tima, semper cordi fuerunt. Et cum haec omnia, quae in eos me
dicastros pro sana medicina dixi, perpenderint sedulo, quibus mica salis iandoris inest, neminem ex illis fore existimo, quia me sit dissensurus, quod ea cum veneranda antiquitate,&perpetuae experientiae testimonio conveniant.
Nune ex his omnibus susscienter relatis,Rulande,tuam ipse examina conscientiam latere enim conscientiam nequit scelus inq; teipsum descende, num Tu, una cum Fratre tuo Andrea,Juri mento Tasileam promotione Doctorali hanc enim jactatis praestito, satisfeceris,ubi expressis verbis inter alia Deo inTestem adhibito, jurasti Te in docendasscienda medicina rationem sensu, methodum experientia confirmaturum, declaraturum: lacta, praemia, avara, promis superbas iturum pudicitia non minus , quam sistis aegrorum astantiumve rationem habiturum 4 sagicis,siverstitiosis, noxiis medicamentis in universum nexploratu sitem inhumano corpore, nec Hurum, nec Exoterico cuiquam commonstraturum omnia denique artis opera pietate Γ hristiana suscepturum , conditurum, perfecturum. Haec θncere, religiose ob servanti Numen in cognscendo solertiam , inoperando dexteritatem praestet Juccessum Delinquenti vero contraria Seniant omnia. Ea conscientia tibi,quemadmodum jurasti,vivus Infernus erit, nisi ad meliore mente redieris. Cogita nunc sid facturus sis, dum tempus habes: aut resipisce,aut plevera. Deus enim non illudetur tuis annis sed requiret ista a te, quae nunc celasin tegis.
95쪽
Ipse enim novit abscondita cordis tui, ut omnium, cui etiam redditurus es rationem factorum tuorum, quidem sussi lentem in illo di quierit sine vespera. Interim tamen scias, quod sicuti Posteritatis eorum, qui divini nominis reverentiam in religione juris-jurandi tuentur, felicior est etiam in hae vita status; ut &Ethnici ob servarunt juxta versum Hesiodi:
Posteritas Hominis recte jurantis ovabiti Ita periurii poena non ipsos saltem manet Authores, sed&in omnem posteritatem redundare solet, 'quia Eus Zelotes. Et si poenam interdum DEus differt ob causas multas, quae nos latent; sera tamen venit,&tarditatem vel longam moram tandem supplicii gravitate compensare solet ut Polybius experientia&lumine natarae doctus exclamat:
Igitur mirum tibi minime aliquando erit, si huius pessuriiDEuai ultorea sis habiturus nam, ut Homerus inquit;
vel, ut Christianus Imperator loquitur habefiumjuran direligioc rempta DEu M. ultorem. Nunquam ergb conscientiae tuae poenas, neque divini numinis animadversionem effugere poteris. Cum hoe simul iuramento tibi in animum revoca, quae in pr sentia Sereniss Principis ac D n. D n. Vol angi Vilhelmi Comitis Palatini Rheni, Ducis Bavariae, Comitis in Vel dent & Spon- heim,&c. ωcora ejusdem SerenitatisConsiliariis,Viris Generositate, Nobilitate,&summa eruditione excellentissimis, quibus tuis intempestivis petitioni b. de reconciliatione, non levem peperisti molestiam, stipulata manu, post eandem sancte promisisti, te in posterum boni cturumiri officio, de me crorepublico scripto honorificesiensi-γuαι. Id te non praestitisse, quemadmodum sancte promisisti, clare liquet, ex jam supra relatis,&ex tua Epistola ad Fratrem Andream scripta.Haec enim nobis pars restat,
96쪽
i Epistola ad fratrem Andream seripia.
IN hae enim ex improviso, praeter omnem eum meritum, ingrato& erudeli prorsus animo, jam reconciliatus me adortus es Hoccine detri&Fratre tuo, perfide, meritus sum, quem, ut scis, licet impudentissime negesinistoria ultima surationum, quas, in sinis mendaciis ornatas, assuisti recoctae tuae crambi Morbi ungarici qui revera nihil est aliud, quam veterum f. bris maligna seu pestilens, qui equid nugeris, cum cap. I tum dim Epistola cap. 7. q. tantum λάecsinatione fuerit, est ex alvos pressa statibusιs retentis in deliquium inciderit obfrigida assumpta, non ob ma nitatem reliquam, cujus contrarium curatio ostendit, quam ibidem negare non potes seum, inqua, scis febre maligna penitus oppressum, ita, ut prostratis virib omni bus, linguam vix movere,nec duo Verba amplius articulatim proferre potuerit, auxiliante DEo, ad vitam revocavi. Quam mihi hacten ambo rependistis gratiam 'miperinamomnino non humanam. Mala nempe pro bonis i pro egregia navata ideli opera calumniasin improbitatis vim venenatam, loco honoris a vobis reportavi. Hoc
enim modo, sed vestro more, Amicos bene meritos hactenus beare soliti estis.Verum Felix, quem 2ciunt alienapericula cautum. Qui prudens est, caveat sibi, meo exemplo monitus, ab his, qui hoc peculiare habent, ut praemii honorarii loco Medico fideli
pro summo labore extenues tu ibidem, ut voles, doles, quae abs te non geruntur, aut tuis persolvant mercedem hane viperinam. Fideliter enim curati, vel admoniti saltem de re saepe levi, erroris cujusdam, eum tandem odio prosequuntur extremo,&tanta ferocia, ut insuper plumbeas gerere iras adjunctis calumniis videantur mavero, ut Nicetas Choniates in Annalibus dicit, improvis admodum S inevitabilis improbitas, ab iis aemulis, qui ingeniissunt illiberalibm ct moribus occultu praditi, linguaque pollent ab animo dissentientoproficiscitur.
97쪽
At qua ingenuum inliberalem nullo modo'repossunt. Vult Seneca, pectus castissimum , Exi Μ. esse Ingratum, qui negat se beneficium accepisse;
gratum qui non reddit; Ingratum qui dissimulatis Ingratissimum omnium moblitis est a cujus domo certe non recedet malum, dicit ch ova per Salomonem Coelestis enim εμεεις, in illam exardet. Quod&ipse Seneca agnovit, dum inopait: in punim non mane Q, aua invisorumluci bonis sunt. Neque ullum supplicium gravius censendum publico odio.
In quibus recensendis, ne Lectori aequo, prolixiore narratio ne nimium molestus esse videar, eum ad tuam Epistolam, tanquam vivum perfidiae est ingratitudinis exempla unc remitto, ut teipso Teste videat, te eum vere esse, quem hoc scripto adhuc valde leviter adumbravi; ad quam examinandam antequam ulterius progrediar, audacter& constanter pronuntio, te in illa plus dedisse affectui, quam veritati; insaniae magis,quam rationi indulsisses furori plus, qua consilio obtemperasse. Qua in re si tibi columniatori,qui mentiris,ouique ea curas quae ad te non pertinent,& insuper improbe loqueris, paulo acrius sim responsurus, id cogita, te ad c d indiscretum&insolentem ad hoc faciendum ansam Moccasionem dedisse, ut tua tandem malignitas, improbitas&impietas detegeretur, calumnia tua, quamul tos bonos Minsontes clam Mnefaciet, aftenus proscidisti, semclopprimeretur Solet cnim sera tali io gravissima tandem venire Impio quem ut Regius Piopheta dicit, occulo malitia 6 , odio habentes gustos perdentur. Posthac ne infesta molasti calumnia tibi magis obsis, Nosciscnim quid se ius csoc dbuc char crcpctentem tua verba, Rulande, cum declaration plici da& vera, audi particu . latim, in plerisque ad me attinentibus. Quem nim ibidem, ex
pro sessori exagitandum tibi Tum is, quisquis tibi ii deatur, suo tempore lati se potentem in rotundendis ineptiis tuis de-elarabit Dignior certe visus cst cidem Amplissi. Facul Medica Basil. quae in te laurcam contulit, fratre tuo, quamvis is commendatione Tubingensis Fac Med. instructus Veniret ad eande in Luircam consequendam. Si hoc non intelligis, interroga fratrem: aut si is non amplius meminit, ob studiu cura culu, quod ei commendas aeque ad calcem bellae tuae Epistolo ac iis Ei Magnificum, excellenti T.
Dii. Dn.Felicem Platerum. Ad hunc enim provocasti, qua de usu Antimonii in febre ung quest 62.
98쪽
Quod olim decima Musa scit quis enim non queratur de nostri seculi perditis ingenio&moribus' Nihil nunc, ait, vile esZ, nisi mo-rcimau, eorum licerjam messem metere uberrimam Id vero verius in te liquet, Rulande. Sive enim quis Thrasonicam jaetantiam, aut malediccntiam, aut imperitiam , aut impudentiam in proprio suo regno velit contemplari, te intueatur, aut Epistolam saltem, qua se
Rulandini Muli mutud scabunt, inspiciat&legat. mperini ingenii alios principio insimulasvi accusas Aic ne
G καλ cum tute testeris, te genuinum sermanum genimen earum, ut qui accessu primo semper ore blandus, recessu mel lethale, i md Aspidis venenum sublabiis tuis, cujus os maledictione Ἀ- maritudine plenum, qui Que parcere, nec vivis, nec mortuis unquadidiceris. Taceo nunc desiderium pulveris viperini, vel otius colubrini pro quo revelando, ut mihi retulere oculati testes autographi tui, quid non pollicitus es Magistro, seu praefecto Mallearii Titet dori sensi si saltem, ut novum haberes auri aucupium vel quia vetera sordebant: c quia jam illud Poeta in alia materia no-
O sinonprosunt singula, multa,vant. Quis vero Thraso unquam deridendum se albis dentibus pari exposuit mod, Γ ivei Ratissonenso ct exteros, divitas est paupere
de eris tui angi oriaris. Certe ego cum aliis credo, ne redeas, pectinia emulga es, praesertim cum nunc Pragar aurea messiste penit non possit non corrumpere ,corruptumque obfirmare.
Ouanta, quae is, nostrorum omnium ferit praxis hic dum tu ibiS. C. 9ta s. medearis ' uot Frmopo, quot Baron: . quot obiici,dum tu ibi absimes, collarium Medicum alissonense consi lium iverint ' Quis vero mortalium cogitasset, tantam fatuitatem fastum, stultitiam, prorsus esse in hoc Rulando famoto Archiatro, honore infatuato, si non haec frutivisset, vel, more tuo, scurriliter locu endo evomuisset in apertam lucem Europaeam sese po-hiisset Cuicunque vel mica judicii sani, dexteritatis sobriae ab in-oenita modestia est, facile pol hinc agnoscet, Archiatrum hunc gestire in calaaneis crebrum. Desermes, inquit Claero,dest inop
99쪽
ilicare,' a praesertim, de eum irrisione audientium imitari Militem gloriosum. Anne tu melisor Medictu ci,quia S. M est. Cas mederti P Quicum ratione judicant, honoratiorem aliis te agnoscunt cum Galeno l. s. de piae Hipp.4 Plat. e. c. Apertum est, is a Mut, edicum, qua Veis dictice F corporis sanitati consulere. Qua vero, ob aliud quid hoc agit, aliam habiturum esse appellationem quipe cum nounulli lucri causa medicinam
exerceant oec gloriά aut ι; honore allecti Hinc alim ambitiosius, gloriosiss, uastuosi sappellabitur. Finis autem medicorum, quatenus Medici, minime
est ut Agenoritim Empiricviscriptum reliquit gloriosis, aut utilis. Sedipsi
Menodoto inlisfit Diocli vero nequaquam cut nequeHlpocrati,autEmpedocli,aliisque compluribus veteribus, qui humanitate benignitate mede bantur. Fortuna ergb hoc est tuae, Rulande cui quantum tribuis,
tantum detrahis scientiae Medicar Verissime enim Aristo t. ait: Ubiplurimum est ortunae, ibi minimumprudentia. Sed haec superant captii tuum Cerebrum enim, ut dixi,tibi non est in summo, sed imo.
a porrd medicinano quam gentium ullum mortuum ais.
Quae confidentia & quam absurdissima persuasio, quae imperat homini huic imperio gravi λ Adeo fascino ambitionis infatuat si te cordati habebunt ab inde, ut neque sensu communi pollere, sed infirmitate intellecnus laborare te, credituri sint. Si id praestas, quemadmodum fabularis, non homo, ut humus, sed DEuses. Ineptius nihil, quam omnium sensu falsissima effundere. Tu, ut Medicus, multa quidem garris promittis; quod, ut Flaccus ait, Medicorum est, scilicet imperitorum, qui omnia possunt disciunt apud indoctos sed una cum istis aut nihil eorum, quae promittunt, et scis, vel parum juvas. omnino autem laedis, si non subito jugulas. Recordare parumper solius Schren bii, M ereatoris tissonesis,
qui sanus tuo cosilio purgare se solum volens, ante tuam sumpta medicinam quinq; exaravit adhuc literas; pauidpbs hausto tuo pharmaco, nondu hora una elapsa, in sena cum suoru omnium luctus bito ad superos transiit, quidem te praesente&adstante, boneVir. Taceo aliorum. Sed forte nunc in horto tuo secretiore, qui in tuto pia est, pe- euliarem plantam istam excellentem inmoth vel Nogach Moth, vel hanc, quae ab aliis Meth Movethio catur, invenisti vim vel differcndi vel propellendicu vi hcendi mortem habens, ut tantopere institis buccis glorierisin triumphcssis quam gentium ullum tua medici mortuum. N Im-
100쪽
Imperitiam vero tuam. maledicentissimam calum mamili. Catalogo contexendo corum, qui hic Salibi in Domino Naturae lege&Opt. Max inevitabili decreto placide obdormi vel e mani scite prodis, quod Virum Consularem, Patricium, ver bonum
candidum, a Gente Sueva cognominatum, , dete&tuis bene meritum; in primis autem de tota Repubi Ratisponensi, ut xcjus Pares,
Avus, Pro avus, Atavus, ultra trecentos annos)Su bis non indigitas. insulsi imus omnium, Grammaticorum rudi limus dign'profect d, ut more Beanorum vel Asinorum loris vel fustibus caedaris. Exhorresco audacram impiam,&effrenem tuum, inconditum.&baibarum, imo prorsus Sathanicum boatum&rugitum, quando scribis, Moroldum, Arinerum,Speidelium, VirosdeRepub. tam prae lare meritos, cum gemitu& dolore Principum& urbium hac vita functos, in qui b. domicilium habuit Spuitus sanctus,& mens immortalis ipsa ad imagine DE condita excacavisse an M. Indocti Issime: Medice,inquinatisti me omnium corde, voce, stylo: in simul pudeat te petulantiae, mendaciorum, maledicentis, Christiano homine,qui ense cupis,indignis limae. Quis unquam Barbarorum immanissimoru, vel ipse Alcoranus Maho meticus ita acerbe aceleste, imo prorsus impie locutusΘQuorum curationi ego partim non interfui, ut longe abiens, partim si, non solus. Cur ergd Mendax me solum, cum res longe aliter se habeat, ut tu metiris, publice accusas, praeteritis caeteris sicco prorsus pede. hos,
si Vir bonus esse cupis, simul&collegas mihi adjunge cum formulis remediorum, non in angulo, sed publicis pharmacopoliis praeparatis
adhuc extantibus, experieris tunc eos non dente Theonino, vel aureo tuo jam artificiose tibi evulso, rodere velle alterius bonam mam, sed ipsa veritate convincere, te omnium esse mendacissimum, nec dignum amplius consortio bonorum.
Porro Rulande, Medice in lane & temerarie, quis Rhadama, tum te fecit, quando dcfuncstum Ionam Paulum VHossum, Virum Reipub. in qua tu exegeno factus es locuples nostrae primarium, doctrina, eruditione, famaque longe lateque celebrem, labinde Impetat ria Majestati,in nostro Clementissimo, dum viveret, cs mendatissmum, qui in vera ardenti invocatione Filii DEi animam Creatori suo reddidit, non solum in Stygiapalude hostite facis, sed
etiam nefarie&atrociter . superstiter familiam, Agnatos, adeo-Que o utri ordinem Senatorium Amplissimum Imperialis Ratisponat;