Historia ceu verissima a calumnijs multorum vindicata, quae refert M. Vlpii Traiani Augusti animam precibus diui Gregorii pontificis Romani a Tartareis cruciatibus ereptam. Quod D. Hieronymus Stridonensis S.R.E. presbyter fuerit cardinalis tractatus

2쪽

GREGORIO XIII

PONT. OP T. MAX.A. ALFONSUS CIA CON,

minor suus Poenitentiarius, omni- ψ modam, felicitatem precatur.

IUTIUS me torsit,

si E ATI S SI ME

PATER, cunctos ferme Christianos autho- res, qui Hrbis Roma hiactorias tradidere, id Ammopere curasse, ut veteris Urbis simulachra, ornamenta, ruinasque describerent, monumenta autem religionis, qua innumera prope, inibi reperiuntur , silentio praeterisse e nam duram ect creditu ne-plexisse quasi sacra non longis me practarent

profanis, aut profana digna ex vilaparte eissent, qua cum sacris conferrentur siuod in causa prcipue fuit, ut rerum memoradarum uix sit aliquod vestigium relictum, aut ulla inter r. homines

3쪽

homines nostri eculi memoria extat; cum plui ma,inter tot m bis direptiones mycendia perierint: bonam partem,qua pi ut milutas i

cturis expostam, parem aliquando cialamita tem passuram timeamus,mi mature in literarum monumenta translata, perpetuitatem aliqua uerint adepta . Ouot enim bis Basilicas,magnificentisima templa,martyrum,aliorum sanctorum reliquiasi, transistionum Urum instrumenta, aut tempus rerum edax

no absumpsit, aut barba us hsisno vastavit: diripuit,incendit, dispersire seuovus enim exi

cola, qui uniuersos anctorum thesaurospasim in aedibus sacris reconditos norit, rerum omniumsacrarum notitiam sit isel mediocrem a se sequutus ' Nihil magis Romani votis conciripiunt,quam rerum piarum, quas penes si frequentisimas habent exactam cognitionem adi-pψci, nihil magis exteri exoptant, quibuspra-cipue non est Romam adeundi facultas e earum enim rerum notitia plenius , clarius adepta desideriunm cuius que accenderetur

magis , Urbemacrae ipsus loca inuisendi.

4쪽

unc versus eam ingetior excitaretur a litas S ad pietatem, religionems tecta ius retine dam inducerentur, facie prasertim Pontificis

visa, cuius compectus solet plerunque viris p ssummam reuerentiam submissionem , gratiam conciliare .,Multo mi ortius prae entia mouent,quam qua absentia referatur. Pro

inde BEATISSIME PATER e ra

bis ornamenti acris colligendis, , a rasinuum posterorumque memoriam refricandam in unum redigendissiudiose incubui . Annum enim integrum, duobusscriptorabus comitatus

in ea re insumpsitrecentis Basilicis,templis, locisi altissacris, diligenterperi ratis, stolidem enim hodie in Urbe,explurimis versunt

ex archivis, protocollis, vetustis instrumentis , marmoreis lapidibus, veterum, recentiumque hissoriarum,praesertim ecclesiasticarum monumentis, quid ubique suo tempore locorum illorumgestum,qua illorum origo, eiectio, dedicatioti prima extiterit, qua martyrum , aliorum sanctorum exuuia, vel ab initio inibi re conditae, vel aliunde translatae qui viri sinctia monia,dignitategenere lactrina,militia, arteve alia

5쪽

ve alia clari , insignes inibisepulti, cum ips-rum elogiis , epitaphiis adiunctu, ut nihil et trasitu dignum ex ijs locis desideraripost: vires Hrbi acra ita eo ordine cunctis innotesterent, et ad posteritatem faciliis , magis integra peruemr C. Herum quia labor hic, gratus Ue,an ingratus tua Eeatitudinisit futurus ignoro,tandiu illum diserendum oematuran censui,quandiu tum non assensus accederet . Interim tamen, ne vacuus coram clementissimo Principe comparerem, mum sculum ossero exiguitati ingenioli mei non ab imile . Herum quia in gloriam Diui Gregorii codit , non omnino conspectu tua sanectitatis indignum, . Hi oriam enim illam continet diligentiussolito tractatam Draiani Caesaris animam a cruciatibus tartareis ,precibus Diui Gregorii ereptanta. Ouam licet nonnulli perperam laricerent dat latisque traducant: ego pro virili ceu verissimam grauisimorum authorum to

moniis tueor ,singulisque obiectionibus satis facio. Cum autem gularem affectum erga illum tirum sanctissmum geras, non dubium quin ea res sit tibi gratis mafutura praesertim

6쪽

eius,cuius nomen felix mauctum bonique hominis duccessor insede Pontificia factus , Smulque mores imbuim : dum summum flu-dium inpietate, religione que Christiana, ubique terrarum dilatanda, dissae sque haereticorum circa ipsam exortis, componendis adhibeas, gratissimam cunectis aurem prabem, auscultesque gulis lenignissime, in agendis prudentiam , dexteritatem , in discernendo acre iudicium, in disris uendis ecclesiasicis sace dotiis iustitiam ,aequitatem, in rebus omnibus modestam cunesti admirentur; adeo ut literati , probi, nullum Pontificatum aut =culum fuerint felicius adepti , nullat illis aurea ala orentior a fulserit. In ornanda Vobe, collegiis, templis erigendis dirutis oecollapsis reparandis, pontibus ontibus, fructuris, picturis, magnificentiam cuiati commendant , it nihil ad Pontificatus tui gloriam, quam longauitas, aut accedere, aut desiderari possit. Oua foedere inter Chrisitanos Primcipes , tua auectoritate icto , Turcarum nomen , per iam deleas , religionisque cundita dissidia componas, ut te in terris Pastorennia

unicum,

Diuiti gess

7쪽

et cum , cunctus grex, orbisque uniuersus terrarum concora, et pacatus agnostat. Hi-ue felix multos annos Pontificum omnium Q.

tissime . Roma Pridie Nonarum Octobrium , anno restitutasalutis. M D LXXXIII.

hi d

8쪽

HISTORIA ILLA,

C E V V ERISSIMA,

, calumnijs vinoicata,quae reseri,

M. VLPII TRAIANI AUGUSTI ANIMAM PRECIBUS

Divi GREGORII PONT. R M.

A Tartareis cruciatibus ereptam . E M cunctis facturum me a bitrabor gratissima, si hist riam illam , quae circunfe tur, fuisse M. Vipii Trai ni Augusti anima precibus divi Gregorij Romae rent. a

cruciatibus tartareis erepta

salutemq; consecutam, pro rei dignitate diffusius tractare: & quid fidei & veritatis habeat, quibus

ve authorum testimo niis innitatur, expenderem; Video enim pleros . nostra qtate viros clarissimos

theologos & historiographos, partim de ea historia dubitare, partim inficiari, & no paucos ceu vulgi commentum, anilemq; fabulam prorsus re-ijcere& deridere. Theologi nanque, quibusdam rationibus inducti,historiographi, quod authoia testimoniis destituti videatur, in eas angustias adi guntur . Verum si rationes a theologis aliquot im, A ductas

9쪽

Traianus ad preces ductas non obesse veritati historiae, neque deesse testimonia authorum praeclara , quae rem gestam confirment, indicauero,videbor pro virili animorum dubitationi fecisse satis,&Traiani felicitatea calumniis illorum vindicasse, qui eam gloriam

licet non odio aut inuidia,opinione tamen adue

sa, tam diuo Gregorio, quam ipsi Traiano Cisari

eripere moliuntur. Neque aliena crit huiusmodi tractatio, si victori is Dacicis a me alibi tractatas,&hanc multo illis insigniorem annectere, quae Dei optimi maximi liberalitate&clem etia, precibusque sanctissimi Pontificis Traiano de aeterna morte, principibusq; tenebrarum porta est. Victoriis, victoria felicior,triumphis, triumphus praeclarior accedit,& helion fieri etiam potuit, ut Traianum in Dacicam expeditionem, priorem, seu posteri rem proficiscentem, vidua ius exiges tunc primuinterpellarit, quae potistimum occasio fuit diuo Gregorio pro ipso ad Deum preces fundendi: munus e assequendi, quod immortalem esset sancto pontifici gloriam paraturum. Cuius etiam particeps exis it Beati stimus Pontifex Romanus Cr gorius X;II. qui illius de nomen, & sedem probitate , & doctrina successor tenet.In tractando auteargumento proposito ordinem hunc potissimum sequar,ut prius historiam recenseam, quae occasio

fuit diuo Gregorio oradi pro Traiano, deinde ip-

10쪽

Diui Gregorii liberatus. Lsus Traiani liberationem subsecutam, qua multis grauissimorum auctorum testimoniis confirmabo' demum rationes, quae recetiores aliquot viros, pios, & doctos mouerunt,quo minus in ea dem nobiscum sententiam descenderent dissoluam:vt historiam eam celebrem, totoq; orbe camtatissimam, iam non quivis pro libito ut figmentum refellere, sed recipere & venerari ut verissima& certissimam summopere deinceps curet: & ita finem huic tractationi demum imponam. A Traiani igitur historia, viduae ius reddentis, primum es exordiar. Traiano Caesari Augusto in Dacicam, priorem, aut posteriorem,ut censeo, expeditione profici scenti, nondum urbem egresso, mulier o currit, senio confecta, pannis sordida, vultuq lugubri, ipsumque militum aciebus stipatum enatu Populoq; Romano honoris gratia prosequem te,ccepit valide ; lachrymis obortis, properantem compellare. Traiane Princeps pijssime foeminae

viduae, Sc in summa egestate constitutae, teneat te miseratio. Te imperium moderante, iuuenes nequam natum unicum,quem unice diligebam, innoxium quidem illum interfecerui: baculum senectutis meae, quo unico solatio in aerunis utebar, qui solus solitudini & inopiae meae subueniebat. Interfectores humilitatem & tenuitatem mea Lo- temnentes, non solum mihi satisfacere renuunt,