장음표시 사용
271쪽
mi Iuliae, adierant laudari oportere quae' eliquos deinde ducta locos augentuber reliq)lurimunt iunit
bus, interiori a civium structu- dicendum. Haec igi'
deii 1 scivibus erit . in a omnibus enarratis, icii instantiis
uda ei per teli lios subinde locos renda, aniplificandaque Itaque, ii in
. tbono cliinate sita sit civitas, Π
tiora pei spicacioraque reddi.dem omnia multis explicari possunt, 'ost emo, ex comparatione petenda copias hic auran alubriorem hominibus 1 Melcentibus' frugibus accommoda- i' in declares. quam ejus,qua cum Onfer ut be A simili autem extendes, si cum e ut be conseras, cujus positu in pluribus
272쪽
aliter recte fiat, nemo sibi hic legem praescribi putavit. Nam postquam ex aulun ictorum loco qui omni rei,de qua agitur lis adjunctus est maxime, tuae voles ob ocua 'los posueris deinde ex comparatione co apiam sumas, si magis augere voles, sub ι inde a causis augeas licet Verum id alite at a te aliter fieri posse , in universum sit dictum volo : adeo ut saepe, dum uno in loco longiorem moram trahimus plures et interim alii ex suo aliquid , vel antequam inde digrediamur, communicent. LMUS VRBIS OGRIS, suminibus, ubilicis item munitionibus,t diis, sAue civibus. Haec de aeris temperie de agiis stibinde dicendum, de fluminibus stagnis montibus piscinis 5 ipso denique mari, aut vicino , aut urbem alluentes quantaque ex singulis utilitas , voluptasque capiatur, ab adjunctis copiose erit exponendum nunc ea ipsa des ribendo, nunc aut assicorum autorum , si fieri potest, aut vicinarum gentium testimoniis confirmando. Atque hac via res quidem ipsa mire augebitur. Quod si vero magis haec extendi voles, singula celeberrimis urbibus compalan do ostendes, hanc sive agri ubertate, sive fluminum copia, voluptateque, sive denique ipso maris usu aliis longe supeli Orem, aut certe per omnia parem esse judicanduin Jam de de publicis ui bis mu
273쪽
:tionibus tectisque dicendum: quantaq;
fovearum aggerit in murorumque altitudo latitudoque ei it describendum quis ortarum, turrium propugnaculorumque
umerus, qua naagnitudo firmitasque ubd bellicis machinis rebusque ad ar-endam vim accommodatis , sint omniae ferta. Haec ubi pluribus exposita verbis, escriptaque fuerint , a caussis erunt augenda cur foveas. moenia aggeresque ita duci ponique placuerit: quo consilio hae distantia hoc in loco, turres propugnacu M laque locarin cur tantis sumtibus , tot altantisque laboribus eb omnia evexerint,l nempe, ut quam minima manu hostiles incursiones, impetusque sustinendo pro pulsandoqu vitam, fortunasque suas de fensarent. Atque hic subinde eventa narrabuntur, quorum hostium impetum, Π -
pugnationesque quo, quanto tempore . fortiter sustinuerint furorem fregerint, discedere demum cum ignominia pauci plurimos coegerint. Quin post temo
comparatione omnia majora ampliora l. reddes, maximis munitissimisque urbibus hanc aut munitione per omnia parem docendi, aut multis etiam partibus superiorem. Atque haec vicinarum gent Alm testimoniis praeclarisque Regum, atque magnorum hominum indiciis dilatari possimi Tecta autem civium frequentiora magnificeque exstructa , tum plateas coraque ad hominum usum latiora , divorumque templa angustiora esse, quod non
parva laus sit ut quaeque maxime e X cel
lunt, ita pluribus eruit verbis ornanda,
274쪽
hominumque de iis testimonia j dic aquiadferendarium cum vicinis pulcherrimi que civitatibus conferenda , quo ipso u Parem, aut longe majorem hujus celebri tatem magnificentiamque doceas. Quocs lubet, haec ipsa ex aliis locis licet ex tendas. Restat de civibus ea dicendum horum jam viventium, cum de vita de funistis dixerimus quae studia. qui mores quae praeclare facta exsistant, spectanduin Commode autem quaeque in sua virtu tum genera sparges 4 sua prudentiae su justitiae, qua erga Deos religio erga paren te pietas dicitur; sua item fortitud ni temperantiaeque assignabis. Caeter imi
clim supta in patriae laudibus laudandi amplificandique rationem ostenderimus quae insistendi hic via sit, inde peti potest.
Haec de urbium laudibus, unde quae viti Perari Oporteat. res nenape contrarias,
cit colligi potest. Facta oinandi, Mamplificandi quae ratio sit, subinde intueamur in quibus lati
dandis, vituperanditque , cum de Rhetores tum maxime historici heroicique vates versantur. Temporis autem servato ordine laudari oportere ipsa nobis prescribitratio poetis tamen id de industria mutantibus. Praecipui autem hi loci sint causae eventa : quanquam alii omnes, qui supra chuc adhiberi possint ut, expositis primum causis, deinde quae evenerint, explicentur. Quare Virgilius, postquam paucis proponendo musasque invocando hominum animos sibi benevolos atten-xosque reddidit, causasq; statim comme-
275쪽
PRO GYMN AsHAT A. 26 rorat cur Eneam uno insignem pieta: virum, tot labores, periculaque adire oege Iit: ibi antiqua fuit, I rii tenuere coloni, arthago, Italiam contra, Tiberinaque υ i l.
Aia divel pum studusque J rrimabisti: am Iuno fertur terris magis omnibus tina Asi habita colui se Samo ii istim arma, sic currus fuit, hoc regnum Dea gentibu es , i si qua fata pinant ham tum tenditquefovet-
erat, Tyriit olim qua verteret arces.
Hinc populum late Regem, hesioque superuerim,
Venturum excidio byae sic volvere Parcari. Id metuens, et memor Saturalia besti, si ima quod i clatri gesserat r-
ecdum etiam cause irarum savique dolores Exciderant animo. Hanet alta mente repostum Iudicium Parido, fretaque injuria forma: is nus invisum, rapti Ganymed honores. iis accense super actatos aequore roto
Troim,ressiquia Danaum, atq immitis chius Arcebat longe Latio, multosque per anno Trrabant, ais fatis maria omnia circum. Tanta molis erat Romanam condere gentem
His irarum Junonis e causis, quae intor tunia ne Trojanisque evenerint, dum complures annos per mare errare , Neinde in Latio bellum gerere coguntur poeta subinde fusissime narrare occipit.
dc vix duodecim libris absolvit: Vix e conspectu Sicula testuri in altum Vela dabant lati , O stuma salia re rue bant, c. ste
276쪽
αο APHTHONI et Sic&ante hunc in utroque suo opere . Holneria primum causas, deinde insecuta canit eventa. Hunc in modum d T. Liuius secundo sui cepti a Poenis in Romano hbelli, antequam eventa resque getas narret; causa primum dicit, quod videli lcet Sicilia Sardiniaque,illa nimis celeri re irrum desperatione Romanis concessa harca, fraude ab illis intercepta esset tum quodat Annibal, cum puer adhuc esset, a patre ui Amilcare Imperatore aris admotus jurai si siet, se, quam primum per aetatem posset, hostem fore Romanis. Quini Sallustium hi idem facere, ipsius argumento est: storia si Quid i non igitur alio hic causarum locus
valet, quam ut causas rerum, quae evene
runt, quod ab his autoribus factitatum esse videmus, primit m exponendas esse sciamusὶ Est profecto multiplex hujus, passimque, nec certo in loco usus cum nunc praecedant, nunc suos sequantur eventus. Naim
quanquam prima quaedam , principales que summae rerum causa sint, quas nos se principio lector , auditoive cupit tamen clim subinde aliae atque alia actiones casuique exsistant,4 ipsorum alias atque alias causas esse constat unde si inter narrandum obiter amplificetur, mire orationis extendetur corpus. Quare Cicero cum s uarum se laudum minus gravem scripto-Z rem fore intelligeret, videretque L. Luce- ni Q F insignem sui temporis histori-- ' ' cum, bellum civile scribendum suscepisse, scripta ad eum epistola,omnibus petit in C dis, suas utres exemplo Graecorum, seOI-
sum perscribat, atque in se ornando histo
277쪽
iae leges ne ligat Posse autem inde , si
ntinentibus suis scriptis sejungat, ca ausis , eventis, aut unctisque m lificet, uoddam corpus confici. His porro X ocis augeri rem oportere L. Luce jum ν Admonet, dum caulas, consiliaque eruim irarum; casus etiam, eventa explicanda, Esse scribit. Adjuncta autem sunt tempus, tuestimoniaque Lucet quem ea, quae suo uudicio laudanda putaret ornare, quae contra vituperanda reprehendere voluit Atriue huc etiam pertinet multorum in Ct ς' qui onem persidia, insidiae, proditioque quae ille putavit esse notanda. Hic nemo mirabitur consilia Mactiones, quas supra in lo- ichrum expositione adjunctorum loco i complexi sumus, hic causas laeventa dici. Sunt namque iis, quorum consilia Mi ista sunt, adjuncta maxime Verum causseruiceventorum nomen accipiunt clim lunatali ab adjunctis, unde omnis rerum ducitur copia, inter sese componuntur: causae, effecta et haec vicissim illas, ostendunt. Quare causas de eventa magnam cum ad- unctis cogiaationem habere, nemo mirabitur. Inde namque hi licet nati loci sint, tameni ipsi altissime patent. Itaque hi locis,unde ornatur historia, sia comparationis locum adjecisset, non video non modi, unde historici sed Rhetores Poetaeque qui maxime solent, magis amplifica-ient. Hinc Caesar, ut Brutus apud Ciceronem disputat, quia minus rerum sua tu historiam vestiit, commentarios inscripsit,
278쪽
26 APHTHONII quasi calamistris quibusdam inurerent. His ipsis ex locis lactea illa Titi Livii ubertas est petita unde tamen Dion sium Halicarnasseum , quivi ipse Romanas res perscripsit, muli magis auxisse intelligas ut mihi is, quod de Demochare Brutus Cice-
Ionia n. judicat, non tam historicum,quarii rhetorem egisse videatur. Hinc Maro noster, hinc Homerus ea sumserunt, quibus quivoluerunt, non tam dilucide ena irasse, tu am facta ubiq; mora omnia ob oculos posuisse videantur,hic fusissime; ille modo quodam usus rid quod is facile animadvertet, qui cognitis locisi amplificandis tione, utrumq; cum judicio leget. Sed hac de re suo dicetur loco mune , quod Oluanus, usum locorum, augendiq; ratione incelebrandis factis diligentius,&ad cujusq; ui agis captum indicemus. Unum igitur fa- tham si oratione laudandum sumamus, sit Theodosii In e ma-
naum ex de aeriptionis loco atque adeo ab adiunctis ipsum describamus unde ingenium morisque principis eluceanti causae tam honestii utilis facti, quasi per
aransennam appareant. Fecit id & Titus Livius principio historiae tuae de secundo bello Punico ubi pluribus Annibalis depingendo animique bona vitiaque plurina exprimendo, qui cum viro Ro in ano futura res esset, lectorem statim instruit Secundum haec ab adjunctis res ipsa erit explicanda, quanti si unde sumendis fructibus, qui in profes res expenderentur, hanc scholam adornarit, confirmaratque.
279쪽
ide a causis cur hoc in loco, tot an .aque stipendia professioribus constitue rit ut certe hinc in reliquam totam Eu' pam qui recte Rempublicam admini-irarent, docti mitterentur. Tum ab even- r. iis mirum in ni Odum augeas, si quae in erea loci emolumenta , aliaeque natione S ia ex Academia ceperint,in quotidie
. apiant persequaris qui, quibus in lociso linc illi, sive cognitione ierum huma-
r i uisa, physicarumque, utiles Reipublicae
c. iii illi sive legum scientia , quidi a quum: iniquum esset, edocuerint sivex denique medicinae beneficio laborantibus 1 opem tulerint. Postremo ex o o i iis loco , quantam Oles , copia i I - , facium hoc aut cum aliis pilus, aut una aliorum i Imperatorum praeclare factis
locis ampli candi apud Ciceronem. Interdum factum laudamus, dilata anus, non tam fere a causis,& quae has sequuntur eventis, quam ex adiunctorum comparationis loco : id quod Cicero fecit, gratias Caesari agens, piumque laudans,quod Marcello ignovin et Postquam igitur exordium tempore ejiisque , quo dixit diei circumstantia, iuXisiet; clementiam sapientiamque Caesaris ab adjunctis statim laudat, Ornatque mempe a sua, totiusque Senatus laetitia factum hoc probantis propterea de Republica subin
280쪽
266 APHTHONII hoe loco est ductum in eo valet, Ut iaIIubillustriusque factum ejus reddu ur , quod praestantissimo amplissimoque viro ignovisset. Deinde ex comparationis loco Cicero amplificat,in confert hoc Caesaris factum cum maximis ejus bellis, rebusque gestis: quibus omnibus jure anteferri Oportere, pluribus ostendit Porris hac in
comparatione orator istam moram tra
hit, duni interim ob adjunctis circumstantias admiscet, ut omnia, quae ad laudem Pertineant, totaque ratio, nisi quod pauca ad finem alio spectantia adjecit, hoc solo ex loco vestita, amplificataque deprehendantur. 1iare quantum ex loco res extendi possit, cum plurimis apud Ciceronem exemplis, tum hoc studioso per picuum escte potest. EXEMI RES AE LOCIS amplificandi, apud T. L. his oricum ire viret qu. Iubdem explicandi.
Hinc autem quis locorum usus , quae laudandi amplificandique ratio sit, quanquam satis liquere putem clamen non absie fuerit, haec ipsa in historia classicique auctoribus paucis indicare. Narraturus T. Livius contra Romanos res ab Annibale gestas . ut statim intelligi posset , qualis is esset, qui tantum in discrimen Romanorum nomen adduxerit primum ipsum Ducem ex descriptionis loco depuaxit his verbis Nisus Annibal in Hispaniam primo statim adventu omnem Xercitum in se convertit Amilcarem sibi reddit uni veterea in lites credere e lndem vigorem in