Gulielmi Budaei, consiliarii regii libellorumque magistri in praetorio, Forensia

발행: 1548년

분량: 267페이지

출처: archive.org

분류:

211쪽

ais pro pertundere, est salsi crimen occultissime ab aduersario in causa perpetr tu ad cardinem causae pertinens deprehedere, & reta peragere, damnareque, vel quippiam secus admissum,quod penitus latebat, in lucem adducere. Causa peruagata in curiis aliis atq; aliis,dici potest de causa saepius auocata. Est etiam suu litibus postliminium. Postliminio enim lites redeunt in sorum aut in curiam, quando post iudicium iterii cognoscuntur, impetratis codicillis: siue id principis placito soluto legibus fiat, quod perquam rarum est: siue id ius & aequum suadeat,ut si ex salsis auctoritatibus iudicatum sit, vel aliam os causam idoneam. Saepe postliminium est summae causae, quod non valet ad impendia litis. Vrgere summae rei discrimen , & Sumae quaestioni instare, Aleam summae

cotrouersiae iacere. Vel, Levia certamina,liticulosaque tentare & lacessere, v- niuersae controuersiae discrimine abstinere.

Est cu summae rei discrime in disceptatiuncula vertitur, & liticulae iudiciάpraeiudiciu est uniuersae cotrouersiae. Nec ab re est, quod Aleam iudicioru dicunt, ut Alea praeliorii. Adeo no multo minus est aleae in soro quam in sphaeristerio. Vt enim in ludicro plurimu possit artificium, & in soro ius superi', iurisq; expertudi ratio et tamen ut illic sphaerae antitypia no respodes quodam loco minime refractario sphaeristen suspensa manu stupente destituit: sic e- uetus in foro noniiqua nec iuri, nec industriae, nec coiultis peritorii cogruit adde quod studia quorunda iudicantiu formidolosiore aleam ipsam saciunt. Vltro citroque curia appellata, ut utrique fuit consentaneum. Id est, Partes respective appellauerunt. vltro citroque conditiones latae sunt. Vltro citrdque certaturn conditionibus serendis & reserendis. Causa sato suo semel iuncta est. vel, Diem suum quidem illa obiit, sed non extremum. superest enim prouocationis certamen . vel, Diem suum summu obiit, hoc est Aresto iudicata est. Hi ulcum litis contextum sarcire, Veniam est diplomatica interruptae causae impetrarc. Farrago litis saccularia, Copiae sunt instrumenti in sacculis conditi. Litis farrago varia & copiosa, in qua interdum calamitas accipitur, long8 lateque pauperiem in controuersis faciens,& in hominum patrimoniis, siquid interciderit litium decretorium. Annonae iudiciales eorum diligentiam industriamque intendunt, qui inspectiones in curia,& alibi saciunt. Id est, Sportulae . Annona in ledere,& Annona imminuere causarii magnitudine atq; exiguitate oportet,atque etia tacilitate & dissicultate comentarios conficiendi. In quibusdam autem soris in dies ingrauescit annona, crescente iudicu auiditate, quos Annonarios appellat. Quida rursus laboris sui secti rationem duram malignamque ineuntes, subsidium vitae in stipendiis suis collocant. Annonariae causae,vel Iudicia annonaria sunt id est, Sportularia,quae Commissariorum causae vocantur. Has annonipetae consectantur.

Litium commentationes sacere, est quod aiunt, Multu esse in extrahendis

212쪽

FORENSI A.

ais processibus.Hoc est In comentandis causis instructis Et Commentarii ramentataque eorum scripta dici possimi qui lites c6men tantur, summam argumenti causarum instrumentique commentario complectentes Conflare litem alicui duo aut tres dici possunt qui collustiates in eius perniciem diuersi in specie eum aggrediuntur, sed eo te tame spectantes. quod Cicero Cossare alicui negotium vocat. & Conflata coitione sententia Latine Sacculorum interanea inspicere, eorumque commentarium facere Causaru sacculos exelerare, exta inspicere, ex iisque augurari & praedicere euentu & iudicium , aduocati solent responsa factitantes in basilica morbis etiam causarum vitiisque medicamenta quaerere. Extispices auterca serumip nis omen tore ,&Extispicium cauta, Commetatio dici potest

Causae quaeda recetes quaeda coditaneae. Id est, Quae diu pependerunt in exhedris cometa torti . Quae tande sic ad indictu, ut ad usum tar em promuture penu saccularia. Proptuariu aute litiu &sacculoru, Exhedra est scribarii Lites quaedam in aeuum reconditae. Sarcinulae aduocatorum basilicam, Sacculi sunt sartiles.

i*nem c/usimque item in scena reducere, impetrato diplo mate. Id est, Actionem unde quis depulsus est in iudicio.

Dispungere rationes expensorum in litem , est taxare sumptus litium . Et Dispunctor est AEstimator eoru . & Expuncta nomina, & Calculi explicti in ratione ineunda, id est,Obliterati, reiecti, D nihilo habiti, praeteriti, nota ni-

lecta eli, unde nomen obsignatur auctoritasque exigendi Adnotare in rationibus nomina disceptada & cotrouersa. Id est Cruce orae notare. No controuersi autem nomina, vel disceptata exigere,&expugnata. Ex indice recensere intestinas copias sacculorum vel interanea sacculorupercensere atque recognoscere sub oculis actuarii, vel apparitorum cuiuspia Facere collationem sacculorum appellant, vel intestinorum saccularium. In testina enim sunt atque interanea sacculorum, quas Pelias vulgo vocat Et cause trili, ut Saccuti,dici possunt: quoru quidam capaciores lunt & grandiores,quida minutiores.& Excutere loculos situ & carie obductos, vel Forulos ia cariosos,dicere possis, Sacculos iandiu intactos inspicere

Fort/sse autem Foruli lintei diei debent. Ap litigiosus,vel de maxima parte patrimonii sui litigas in Ioculis habet conditum patrimonium. &m forulis forensibus rectastu & asseruatum

ii facultatibus lapsa est, cuius copiae desideriti tu . M VH qm

213쪽

Prouocationis causae, quaeda Ex eporales, quas Litium verbalita appellat:& in magno auditorio e tepore plerisq; dirim utur. Aliae Iuridiciales sunt, quae Lititi scriptarum dictitur: haeque disceptationis sunt classium inquisitoriarum. hoc est Secundanae Tertianae,Quartanaeque: illucque reiici solenne est. Quanquam interdia prouocationes iuridiciales disceptationis fiunt Primanorum ,duntaxat si ex tempore liquere de iis possit. Controuersiae sequester incuria dici potest is, cui litis inspectio commet tioque attributa est. Hic, si vir bonus est, utrique ambigetiti aequus iniquis que esse debet, neutramque in partem propensus. Disputationis autem suae libra, cum ad iudicium causae ventum est, ita censendo suspedere ius, ut suu

utrique in utraque lance tribuat optima fide,utriusque causae mometa expendendo: sic tamen, ut ad extremu, praegrauantia suis ponderibus aestimet, cum interim habeat in consilio iuris,aequitatis, morum, exemploru auctoritates. Cernere adireque haereditatem litium, vel eam aperte repudiare ii coguntur,qui in ius locumque litigantiu demortuoru successisse dictitur. Id est Litibus cedere, vel litibus se obiicere: si tame eo nomine in iudicium vocetur. Competitores audientiae ambiunt in curia,&salutationes cadidatorias sa-ctitant. Hi sunt,qui causas instructas di iudicationi accinctas habentes, incosilium mitti iudices suppliciter postulant,qui cogi sibi classem ac suae causae petunt, qui sibi consilium dare operam petunt,qui causae suae iudicatum assiduitate flagitant. Inchoatam causae expositionem dirimere, excussosque loculos iteru obligare, In testina causae in pluteum effusa in sacculos refundere . Tollere eburelio expositum processum, hoc appellant. Qui Buocationis periclitandae adire discrime nolunt, ad deprecatione inclamatis nominibus suis coiugiunt palam manus tollentes, cetusseq; desun-gutur in anniculas causas,in bimas trimari; cetiisse geminato tergemindq;.

Iis qui naufragium in foro fecerunt subsidiu calamitatis est naufragii t bulas victique datur, recolligere. Id est E causa iustigata id quod possunt, seruare vel ab auctore suo vel ab alto,in quem iuris eam ob causam experiundi

Officium beneficii loco numerare no est probi iudicis,qui ea imputat quae muneri suo debet. Aut, Qui limen suum teri libens videt ab iis qui officium eius causae suae suppliciter flagitant. Id est enim no ius reddere unicuique,sed

magno iurisdictionem vendere. Sunt iudices, quos sic litigantes colunt, ut diuos quosdam maleficos contemptoribus homines caularii, a quibus no tam auxilium aut adiumentum precari, quam noxam deprecari moris est.

Causa lague te focillare&recreare subsidio & quasi semeto diplomatico . . Ad seram prouocationem admitti venia diplomatis, & ad exclusam instrumenti proferendi facultatem. Rei diu detenti missionem temporariam flagitant,vel absolutam. Reus vadibus auctoratus & sponsoribus,exauctorari se postulat, vadimoniumque remitti.

214쪽

Adhuc salua res est. Id est Causa adhuc integra.

Postii die Martinalium moris est curiae e loco superiore solenne iusiuran dum caula dicis & causarum cosnitoribus msessum tribunalis praetereunti bus ore Praesidentis praeire in sanctiones regias. Quarum sanctionum recitatio omnibus iam 8 curia summotis,&soribus occlusis, ipsum iusiurandum exeipit eodem die,aut sequenti in conuentu comitiali . . Curia arestorum suorum verba concipere non nudis nominationibus,sed titulosis solet,ita tamen,ut actoris reique titulos, etsi qui alii appelladi sunt. citra verborum honorem nuncupet: quoniam ipsa aresta in verba principis concepta sunt, non quidem pro tribunali ius dicetis ore curiae, sed a curia ius dic tam pronuntianti . . Quaedam secus intus admissa, non niu summussim foras exeunt. Lites in curiam inductae,non nisi auctore curia conuento partium dirimu-tur. Id quod fit venia diplomatis impetrati litis dirimenda gratia, lite non dum in consilium missa. . Impetrantur &ab officina diplomatum codicilli ad interpellandum litigii silentium,quod post trimatum instar est litis pro derelicto habitae,& in actis

circunducendae.

Viatores peregrini & equestres vadimonia in urbe non denuntiant. rha ni autem apparitores & pedestres, intra primum lapidem tantum in ius vocare possunt,aut aliud quippiam pro officio agere. Iudex sui arbitrii ac se uno censente contentus,in multorum ostensionem incidat necesse est. Quod vitium non mediocre est in praeside cuiuscunque consilii aut curiae praeside. Neque enim qui agme cogit, semper senem ducere sensus suae classis sed interdum sequi debet,atque etiam saepenumero prae sertim in Senatusconsultis. Vnius enim aut alterius in consilio sententia, in multorum incurrens ex aduerso,Tortum digna sequi potius, quam ducerelanem est. Si litis spectator cunctatur officio suo fungi,ut sit saepe ambitiose, cunctationem Praeses praecidere ei debet, Praecipitem prouocationem renuntiare prouocato impune post octauum

diem tantum licet.

Auaritia, simultas, studium,&gratiae aucupium grassantur in iudiciis& foro perniciosius,quam pestis in triuiis de in populo. Reorum quidam profugi,quidam emasores, quidam certaminis detrectatores,quidam plane desertores litis iam adultae, atque etiam vergentis,id est, imm m. Actores etiam interdum male sibi conscii, emanseres sunt. Emansisse etiam interdum reus pronuntiatur,ere modiciumque secundum defensorem datur,ut secundum petitorem emansitante reo. Deserit etiam petitor interdum vadimonium suum,quando diem a se condictum no obit. Et plo- fugia petitorum sunt, ut defensorum Lis per detrectationem iudicata, & Ex eremodicio. Per sorclusionem vocant.Sententia eremodicialis.

Eremodicium secundum praesentem datum,sed in primum queque diem

215쪽

suspensum. Id est Saluo die primo Cui opponitur, Eremodicium iustum atque praesentaneum.

Vitam simul & litem ducere, est Liti no superesse Vita ducere lites ducedo. Ducere animum litem ducendo. Id est, oblectare se in extrahenda lite. &quasi spiritum in litigado alere. Cic. pro lege Manil. Cum eos portus, quibus vitam & spiritum ducitis, in praedonum fuisse potestatem sciatis. Virgil. .

AEneidos, Me si sata meis paterentur ducere vitam Auspiciis. Causi disceptatione a capite ducere, est Causae expositione ab origine ordiri. Ductim tractimque litem exercere est Lente & tarde litigare. Contra, Raptim litem agere est Aduersario instare,& Litem urgere. Prudentis est litigatoris mature & tempestiuer iudices in consilium cause suae mittere aliud prima quaque die aleam iudicialem poscere. Friuola decreta vel iudicia sunt,quae nulla sunt, aut nulla irritaque pronu-tiantur.& Friuolum litis curriculum, qui Processus nullus dicitur,& pro noscripto habendus. Nisi in ius vocatio domum denutiata suerit, aut praesenti aut audienti ipsi in ius vocato facta pro no scripta habenda est,& quae post huiusmodi frivola in ius vocatione in iure contra absentem decernuntur, frustra sutura sunt. Vt exilii causa solli vertere dicebant, sic Profugii causa solum iudiciale vel sorense vertere eum dicas,qui iudicio ad diem no adest, & vades suos aut repromissores destituit ac prodit. Et is Cedere soro iudiciali dici potest qui nee praesto est ipse, nec per cognitorem congreditur. Causam meam consulti basilicanisaustis ac laetis ominibus prosecuti sunt. Id est. Auctores mihi fuerunt litis prosequendae,& superiorem eam suturam

augurantur & certo coniiciunt.

Causa alioquin iure superior, afflicta est salsis testimoniis. Reus ante integri semper nominis in crimen nunc primum adductus est. Id est. Primum accusatus. Rei est hoc primum facinus, Reus in hoc maleficio rudimentu secus quid audendi posuit. Tyrocinium litigadi in hac causa feci. Id est, Nunquam ante litigaueram. Et Tyrones litigatores & nouitii:quibus Veterani &Veteratores oppositi sui. Causa tua funere elata est. Id est, Perdita & damnata. Causa a funere relata dici potest, cuius lis instauratur diplomate impetrato, vel alia restitutione. Homo serensibus intemperiis exagitatus apud sese esse no potest,nec tranquillam vitam agere Se felicem. E custodia causam rei dicunt,qui interim dum quaestiones exercentur, in

carcere detinentur.

Cognitores quidam adeor rapaces sunt,ut non litigantium causas procurare,sed in foro grassari impune videantur. Multum igitur interest inter Causarum cognitores & Fori grassatores. Contumeliose altercationes au t vehementius scommaticae, viris bonis no conueniunt, nisi causa flagitet,& figurarum lepos excuset.

Aliud est, Ius suum unicuique tribuere, quod munus est iudicandi aliud In

216쪽

alieno iure sub tectorio personae in tribunali sedentis, partem sibi praemordere. quod est non iurisdicendi munere tangi, sed praedandi ius coloremque quaerere, ac sibi asciscere personae velamento. Sic enim fit, ut iurisdictio saepetit alieni iuris captio. quae species iniuriae longe lateque in iure hac aetate quibusdam in locis conspicua est, si famae testimonio credendum esse ducimus:

Iura quondam aureae aetatis aequalia, liberalia fuisse memoriae proditu est, antequam Astraea iuris auctor in caelum remigrauit. At nuc&iandiu iura ferrea secta(vt Maro appellauit tamen aurifera esse dicuntur, duntaxat eorum tutoribus, ministris,& cultoribus. Causa reciduo ere modicio iudicata. Id est, Iterum contra desertorem iudieii iudicata. Comminus, eminus, caesin, punct(mque rem gerere. Id est,Omni ope certare & iudicio contendere, etiam non sine conuitiis.

E litibus lites serere, vi E bellis bella serere, di nullam inde messem, nisi laborum, molestiarum dispendiorum sacere,hominis est natura controuersia& litium cupidissimi.

In foro quidam arant & serunt, ut litigantes: quidam tantum metunt, Vt natio pragmaticorum. Quidam lites lacessunt mec tamen, nisi coacti, exercent.

Quae in prolusoria lite dicta sunt scriptaque , in summa quaestione dicta

sunto scriptaque vel in summam quaestionem valeat. Vulgo dicut, Impleo. Id in rem, vel E re futurum est, si recte atque ordine factum fuerit. Vulgo dicunt, Bene seruiet processui. Inter se partes intra die tertita comparent, quem inquisitorem potissimum eligant, aut quibus inspectoribus ad eam rem viantur inspiciendam & arbitrandam. Quod si triduo inter eos non conuenerit, curia continuo inquisi

torem nominauerit.

Defensor porro progredi iussus& praecidere. Id est Nominatim declarare. Inexplorato iudiciu ingredi,& ius experiri. Hoc est, Incosulte lite incipere. E luto forensi emergere pedibus semilotis. Mutuum iudicium intendere, vicissim iudicium dictare. Vulgo Reconuenire dicitur. Victoria potiri haud incrueta rei familiari. Id est, Quae loculos exagites reddidit. Victoria Cadmaea quae haud e re similiari admodum fuit. Litis enim

sumptus victoriae fructum deuorauerun t. Stare nuper coepit in iudiciis haec sententia ob curiae auctoritatem, cuius a-restum exemplare haud pridem inclaruit. Quibusdam de rebus non eadem stat sententia omnes curiae classes. Id est, Non semper idem omnes de eodem sentiunt. De prouocatione cocertatio fuit. Prouocatoris aduocatus e temporalis disceptationis esse dicebat, atque in re praesenti dirimendam, Prouocati patronus reclamans,disquisitionis inquisitoriae eam esse causam contendebat,

eoque delegandam. Id est. Ad classes inquis torias ex sormula reiiciendam. Statariae quaedam functiones sunt curiae coscriptorum. Id est,Vrbanae & do

217쪽

mesticae. Quaedam vero motoriae atque viatoriar, quae Comissiones vocatur.

Annuae diei colicinium in quibusdam causis eremodicium sicit,ut in re dhibitionis gentilitiae iudicio.In caeteris sere trimae diei conticinio cursus litis interpellatur ac dirimitur. Praescriptio conticinii trimi in causa sacerdotii cotrouersi a possessore obiecta, litis internicionem secit etiam in omnem controuersiam. cuius exceptionis haec verba esse possunt,in antiquum quidem morem concepta,Si notriennio cotinuo citra controuertia possedisse me appareat. vel, Extra quam si triennium continuum possedisse me sine negotio,doceo. Statiui menses eo anno solenniu seriarum fuerunt edictet principali, Perennis fuit eo anno curiae consessus, Princeps edicto vetuit eo anno vacationes esse curiae.

In arbitrium trium hominis res collata, adiectiumque poenam lare quingentorum aureorum,qui eo non stetisset quod arbitrati forent. Causae inuidiosae actio ut auribus curiae putida,diu stare non potuit, consestimque exacta est,& prope exibilata. vltimam vim ambitus parat aduersarius tuus, a qua tibi metuo. Ad ultimam dimicatione diuturnae controuersiae ventum est, iamque calculi in manibus sunt consilii. Iam velis remisque viedum ambitus non improbati moribus. In eo articulo videas homines alioquin insoletes,ad supplicum speciem talisper se componeteis: quosdam etia honorum sortunaeque sistigia non summitteteis modo, sed etiam demitteteis no sine indignitate. Litieator nondum imbutus serensibus artificiis, Nondum callens formulas exercendarum litium. Adhuc insciens acriter agendi quod agitur.

Qui nondum uti soro iudiciali didicit,sepe cum dispendio e nundinis illis

abit, in quibus non ius tantum,sed etiam iniuria magnor nonnunquam redimenda est qui suum seruare velit. Homo meticulosus, ac detestatione aerumnarum forensium imbutus,co-trouersiam decidere quouis modo maluit, quam iure disceptare cum improbo & confidenti aduersario .nimirum non Latis gnarus id esse calumniatu irritamen tum, sic cupide foro cedere. Qui enim litium natura fugitas sit, huc ultro interdum occurrere litem intendentibus oportet, quasque certamen lacessere duntaxat in speciem.Certer quidem ita cessim ire consultius est, ut non foro excedere sed litem propulsare videatur,non abiecto aut posito,sed reiecto tantum scuto. Pede coserre, certandi potestatem facere,dilationum formulas minuere. Subitarias copias causae labanti conscribere,est Noua documenta proserre diplomatis veni a.

Locis opportunis causae subsidia disponere. Delectum copiarum sacere & conscribere, est Indicem instrumeti sacere. Copias suas recolligere,& Copias suas ex officio scribarum recipere, Sacculos suos retrahere appellant. Quod est quasi vasa forensia colligere. Iudicialis indulgentiae culpa calumniandi ius in soro usucaptum. Sacculosae cotrouersiae atque instrumetosae, argumetique sinuosi,insigni

218쪽

po REN SI A.

ribus causarum inspectoribus atque expositoribus attribui debent, nisi aetate litigatorum pendere eas velint qui litium sata regunt. Curia censuit, uod praefectus Parisiensis mandatum diplomaticum exequendo lege in reta egit pecuniae iudicatu, recte eu ordineque secisse . ipsum

autem iudicatum temere prouocasse, mulctimq; eo nomine comissam esse. Curia,& foro,& lite eximere, Forest nexu eximere. Nostri Extra curiam &processum ponere dicunt. Iudiciali obsidioni eximere. Infamiae eximere iniuriarum damnatos curia saepe solet, clausula veniali a- resta sua cludens. Quod tamen iudices iurisdictionis obnoxiae usurpare non

verentur,cum visum est,tegumque vim moderari.

Furiis nox sque reus plane solutus, Nuc Ad purum plenumque absolutus

dicitur.

Reus noxa crimineque solutus,insuper quanti sua intersuit,a delatore aut actore abstulit. Tempus lege agendi cuctando eximere, & defensione procrastinanda, fugacis est rei. Prolatando detrectare subnotationem conuenti iudicialis . transacta iudicialia, Si quae in iure conuenerunt frustrari prolatando. Id est, Nolle signare appunctamentum,&differre. Forensem sallaciam procudere, Forensem dolum comminisci. Dece aut viginti libris multare curia improbos litigatores solet ob multos meses rei disceptadae vel prouocationi certata exeptos. Nec decem odo& viginti ac plusculis,sed etia denis viceniri; tu regi tu aduersario pendedis. Iurisdictiois enim ludibria alia atq; alia in dies exim edo tepori excogitatur. Ares adestinctoria lites lacessunt saepius quam dirim ut, & expectationem frustrantur eorum quoru interest iudicia summaru quaestionu repraesentari: Die disceptationis per detrectationem abesse. Litis ordine cursumque inoffensum seruare, & iustis iudicialibus peractis, rem instructam in consiliu primo quoque tepore mittere, summae est aequitatis litigatorum rectaque conscientia praeditorum:sed rari est exempli. Cognitores quidam in curia frustratores de testitatores,edque nomine nobises notique

Pragmatici dici possunt hodie, qui Causarum sollicitatores vocantur, qui, sin s et vi, litigantibus minime versutis solent. Vel,oiugis, , ,

les fuerunt apud Graecos. Sunt prouocationu causae quae protinus, id est, o suemc, ad curia transeunt: sunt quae tertia, sunt & quae quarta demit resortitione aut ulteriore evadat ad summae iurisdictionis curias. Sunt & curiae quaeda teporariae, qui Magni dies vocantur qui certo quodam annorum circuitu cogutur, eaeque duorum generum. Eae autem demum, quae regiis auspiciis edictoque peregre indictitur,& e numero curiae summae Cdscriptorum costantur: iure summae & vltimae

cognitionis iudicant, duntaxat causas moduli edicto definiti,& causas praesecturarii, quas edictu coplectitur. Quod genus comparatum est ad exhaurien-

219쪽

dam prouocationii colluuionem in curia circunfluentem. Eotu autem con- uentuti qui auspiciis procerti regni cogutur,iure a regibus indulto sentetiae, infra auctoritatem sunt arestorum , & plerunque obnoxiae coditionis: quod tamen ipsi magnopere grauantur. Caeterum eiusmodi prouocationum gradatio & scansilis iurisdicendi ratio, a maioribus ob id recepta, quod vectigal pendere possessionum dominis iurisdicendi potestatem censuerunt calumniarum est alimentum,& vero palaestra quaedam (vt sic dicam)inficiatorti hominum de improborum. Siquidem huiusmodi homines iuuat aliis super alia

negotiis aduersariis suis exhibessis aut sacessendis, tot manus eluctari iudicii, identidem prouocado ad superius tribunal, nec ante manus dare victodibus ipsos toties victos quam ad ultimam &summam dimicationem ventum est, ut improbitatis ipsam ultricem & calumniae , sic victoria victoribus saepenumero Cadmaea paritura. quippe quibus interim tot manus inuolatrices pragmaticorum periclitandae sint, tot exantiadae aerumnae certaminu forestum. Aded dura est eorum conditio,quibus cum soro negotiti est , animali voracissimo. Huiusmodique poenas iis pendere necesse est, qui suum seruare iudicio, iureque obtinere insistunt. Id vero mirari desinetii, qui animaduerterint sic moribus res esse in Francia comparatas, tertia ut pars hominii qui aliquo sunt numero, rationes vitae aut costitutas, aut magnopere implicatas habeat in comercio fori iudicialis. Certe quidem decus urbium praestantiorum circusoraneam vitam agit. quo nomine iurisprudentia vehementer inclaruit.

Libello supplici porrecto in haec verba resposum est, Si in sacculo seorsum condatur quod sero prolatum est, curae fore consilio, ut eius ratio in re iudicanda hactenus habeatur, quatenus ius aequumque poscere videbitur. In re subita ac trepida aliquandiu tumultuatum, donec libello supplice curiae porrecto laxamentum datum est subsidii comparandi rei iam prope con

clamatae.

Causa a curia eo reiecta,unde erat oriunda. Id est, Relegata ad suum iudice

causa.

Causa semianimis, atque etiam iam agens animam, diplomate impetrato paululum recreata est. Quaestio rei capitalis fores factione oppressa, demitigato Cognitore regio. Exequendae rei iudicatae disceptator, vehementiorem partium cocertationem, integram ad curiam reiecit ac renuntiatione sua detulit. Cum executor lege agere pergeret,nec intercessioni, nec prouocationi cedens, saepius ad curiam prouocatum ut prouocationem ter aut saepius geminasse, non ter aut saepius prouocasse videri vellet. Nunc, Adhaerendo prouocare dicunt.

Praeses de libellari postulato iussit curiam inire colasam sentetiam .Id est . Vniuersos censere, quonia sente tiarii disquisitione res poscere no videbatur. Praeses cum ad disquisitionem rem vocare coepisset, vel cum disquisitione

tentaret,patres confusa voce postulata repudiarunt.

Aurei sportulares,vel Aureae stipes,dies immunes, munifices saepe seclut:& dies sistos,qui nefasti sunt.

220쪽

Auctoritatem praerogatiuae multi deinceps secuti sunt.&, Expositoris praerogatiuam paucissimi secuti. Asclipti sententiae dici possimi qui vulgo Comprehensi in sentetia vocan- .

tur. Et Ascripta nomina,quae Comprehensa dicuntur. Multae in ea cotrouersia ultro citrdq; clades editae, vel Vtroqueversus editae. Iudicium curiae secundum aduersumque ultro citroq; suit, atque uterque utrique damnatus & absolutus congruenter personae intendentis & depelletis.Id Respective damnari & absolui vocant. Lite & controuersia excedere, est Litigio se explicare. Omnium causarum in curia iustitium iustum ad eum diem fuit,vel ad aliquot dies suit. Hoc est,Curia cessauit. Iactum partis instrumenti sui facere, est Testari nolle se ea parte uti. Iamim aliquarum literarum sponte facere, ne pars aduersa causam litis procrastinadae habeat. Nec recte nec ordine rei iudicatae executorem secisse pronuntiatum, meritoque prouocatum. Nec ex formula fecisse, nec ex aresti sententia, qudd victore in possessione deduxit rei aresto non ascriptae . vel ultra fines ascriptos. Quod cognitor a cognitore saepius appellatus de transigendis iudicialibus con uentis, per detrectationem diu distulit, curia mulistam comisisse pronuntiauit a sanctione indictam . Causae alienae laboranti subsidia mittere,id est, Documenta commodare,&vtendas dare aliquas auctoritates quae usui futurae sint. Viatoris acta edere, Eorum quae lege acta sunt,exemplum edere.Quae vulgo Expleta dicuntur. Quae inter partes conueniunt, probatione non egent.Quae autem discrepant,probanda sun t ab eo qui in medium ea attulit. Supplendae sunt copiae, si ieiunae videntur. Id est, Noua productio secteda.&,Supplementum copiarum.& Instrumen ii subsidiariae copiae. Recuperatores vel disceptatores a curia in haec verba dati, De re controuersa cognoscerent, & rem instructam ad curiam reserrent. Quod siquid in lite

instruenda nouae controuersiae oriretur, ageret, facerent,ut e re commodius

iudicanda futurum esse ducerent. Id est,Cu potestate disceptatoria dati sunt. Eius causae iudicatus auspicia, non primi,vid secudi erant praesidis. vel, Eius rei iudicadae vel in consilium mittendae auspicium, apud alterum erat praesidem. Id est, Eius erat audientiam dare,quia iudicio praeerat. Imperium iudicis ut no sui abnuere, Iudicis imperium, iurisdictionemque aspernari,ut nihil ad se pertinentia. Id est,Eum incompetentem dicere.

Aliud est omnia reip. causa in persona publici actus sacere, aliud publica

persona in specie amicitam esse. Tot enim partibus haec differu t quot amore Rei p.& charitatem ciuilem in sinu circunferre noctu de interdiu, & inane simulachru eius virtutis ore & fronte gestisque affingere. Sed aetate scenica &theatrica ,satis esse creditur honores gerere ut ornamenta hominu, no etiam

magistratu fungi, laboresque & molestias suscipere,odiaque maloru praeseditim potentium. Refert enim huius temporis sensu,no quid fiat optima fide,

SEARCH

MENU NAVIGATION