장음표시 사용
281쪽
.cultatis utriusque, nempe tum sensitivae tum locomotivae negotia, quatenus Cerebro inconsulto e ac animali vix consisto, peraguntur, non ita palam advertuntur, proindeque minoris quam aliarum partium actus spontanti aesti
Quoad ipsum vero modum sive oeconomiae ritum; quo spiritus animales ad viscera imi ventris destinati exercentur. statuendum erit, quod eorum copiae in plexus omnes mesentericos , Nervorum a Pari interesali mistarum ductu : influunt: ubi ad plenitudinem aggestae, velut in totidem promptuariis sive condis, exinde in variaS partes, prout occasio requirit. distribuendae asservantur. Quod tamen spiratus a plexibus istis, non per ramos singulares amplioresque prout in musculis factum est sed pers brarum quasi turmas in propria sua pensa emanant, ratio est, quoniam hic res secus ac in musculosi genere peragitur: nam ubi musculis parti movendae assigitur, ejusfi-bi P insitae totum contractionis sive nixus motivi opus per sciunt: suifcit autem Nervo, usque nova spirituum supplementa , S pro data occasia one, motus obeundi instin- ctus convehere; in membranis vero & visceribus, ubi musculi desunt, ipsis Ibrae neroeae densissim δ insertae . ac
fere in singulas subjecti partes quasi totidem funiculi di-l stributae, partim per se & proprio marte traditionis negorium perficiunt: & partim fibras viscerum insitas, incerto ritu dispositas, in motum sollicitant: quas insuper in actione sua determinant. easque, velut totidδm digiti singulis plectrj chordis praepositi, moderanthr. Licet enim men-branae ac ipsa viscera fibris quibusdam insitis praedita sint: istae tamen. non, uti in musculis habet, unius generis l& positionis existunt: sed in eadem parte quaedam sunt r- ac aliae obliquae, hae sursum, istae deorsum tendunt, aliaeque in orbem feruntur; ita ut motus diversi modi in eadem membrana aut Viscere, modo simul, modo successive aut vicissim peragi debeant : quare Nervi distincti non modo ad singulas fibrarum series, verum ad universas subjecti partes requiruntur, quae scilicet motum hic loci inceptum, illic sistant, aliumque de novo inchoent , aut alium cum alio complicent. Revera, motus qui in musculoso genere perficitur similis videtur rudi ac simpl1ciori cuidam operi tex ' , ubi radio semper eodem ritu trajecto . Trama st .i iubducii tur: Sed intestinorum ac viscerum motus aptE compa-O ue ren-
282쪽
rentur TeXturae plurimum variegatae. pro cujus arti l ciosa magis compage texenda, aut plures simul manus, i aut machina diversimode versatilis , ac plusquam mille lilmotuum generibus instructa adhibetur. lCirca nervos plerosque mesentericos , atque propagines & fibras nerveas quae ab iisdem per manipulos egi e- diuntur, haec duo imprimis considerare optet: nempe quid 1it illorum cuiusque ossicium pro motu aut fanisu, laut simul utrisque in parte quapiam excitandis: dein se-
cundo , quae sit cujusque eorundem cum aliis nervis, fplexibus, aut nervorum fasciculis communicatio, prop- lter quam simul in diversis partibus Ismpathia & actionum lconisi ut Oriuntur. Juxta binos hosce resipectus, modo lsingula vasa nervea ad viscera imi ventris pertinentia par- il
Itaque in lateresnistro , Eamus supremus me sentericvr sta- irim bsi ui ad Auram Literae V ,. in furculosuperiore plexum lsomachicum , qui ae lienarii est, ac in altero inferiori plexuor lrenalem continere Porro circa diuisionis modum, propaginer 'quasdam ad maximum me enterii plexum dimittit. Hinc iratio patet, quare ventriculo cum Liene, me senterio, l& cum Rene tanta assinitas intercedit, ita in Vomitus itum Lienosis, tum Colicis, tum Nephriticis symptoma valde crebrum & familiare exitat: quippe cum spasmus in parte quapiam aut viscere, quod Nervus mesentericus respicit, incipitur, moX aliae partes, ad quas ejusdem Nervi plexus aut surculi pertingunt, in consensum tra
. Asuperiori hoc Plexu Nervorum fascicuIus versus stomachi in delatus, i rassuas partimfundo ejus inserit , partimque ear fbri, alii, ὰNervo Stomachico dimisi.obviam miti t. Prioris ratio est quod cum ventriculi plures sunt tunicae in iisque diversimodae fibrarum series disponuntur , quarum omnibus debito spirituum animalium influxu actuandis Nervi stomachici a Pari vago derivati haud sufficiunt: opportunum erat, ad eXteriora istius visceris, velut pomoeria, nempe ad fundum ejus extimum nonnullas spirituum copias a regimine alieno, sc. a piae dicto abdominis plexu nerveo, suppeditari: in hujus vicem spiritus etiam ab eodem ramo stomachico per fibras alias dimissas deorsum i , & in hunc plexum lienarem accieri poterint. aerea item , ut Nervi adventitii cum prio
283쪽
spirent, observare est, quod utrique non modo intra ipsius visceris confinia inosculantur, verum extra 'psum in mutuos ampleXus ruunt, atque velut socias manus junguntur.
Plane videtur, quod flamenta nervea a praedicto plexu ad ventriculi fundum delata, motuum&scnsionum ambus ibidem obeundis inserviant: quo tamen munere alter s-brarum manipulus hinc in Lienem protensus defungatur , non
ita facile constat; quoniam hoc viscus facultate quavis animali prorsus destitui perhibetur. Quantum videtur, nihil aliud statuere visum est, quam ejus ossicium esse, glandulis seu a cinis lienaribus motum imprimere , quo lympha quaedam , chylo ulterius perficiendo, segregetur, ut eo melius sanguis, bilis in hepate deponendae gratia, Praeparetur. Nemo etiam Θpochondriacus, quin ab unde sentit nervoi olenicos quosdam motus perfrere ; nam magnae perturbationes istae, quae in latere sinistro excitari solent, uti cum modo inflationes, modo partium interiorum constrictiones . ac interdum successiones variar, eum dolore vago hac illa ἔxcurrente percipiuntur, sunt tantum spasmi & corrugationei, quibus Nervi 'lenici passim assiciuntur. Nec tantum in lienis procinctu Nervi Musspasmo correpti tumultus cient, at longi ulterius saepe in ipsum Cor, imo in totum corpus, inordinationum suarum effectus transferunt. Quidam Hypochondriacus, cui statim a liene perturbato, praecordia deorsum attracta iiD- maniter comprimi & constringi viderentur, adeo ut ipse valde tristis ac animo dejectus, etiam de summa pectoris angustia & constrictione conquestus, se usque moribundum putaverit.' In quantum vero plexus nervetis lienem 1 respiciens , cum ventriculo , mbrnterio , hepars ac rene propinquius , cumquσpraecorditi, aliisque partibus loVe di iris , remotius communicat; hinc causa patet, & quare non modo singula ist- haec viscera N partes propter lienis delicta plectuntur: verum & vice versa , cur lien indispositus a morbo quovis, aut molestia in qualibet istarum partium e X citata, perturbari solet: adeo non prorsus de nihilo est , quod idimplomata tibivis in flantia, cum illorum causa ignoratur, passim lieni ascribuntur: si quidem ipse non tantum proprias inordinationes aljis partibus assigat, Verum insuper peculiares illarum noxas luit: Quod tamen perperam vaporibuae , hinc inde transmissis ascribitur; cum ejusmodi cu-
284쪽
juseunque affectus ratio formalis plerumque in communicatione per Nervos facta consistit. id ii Imrior laterii sinistri Plexus proptθr Renem juxta positum i constitutus videtur, in quem praecipiesbrarum ejus fasciculur adfrtur. Certδ quod hi Nervi vasa renalia assecuti, eadem ampleXuntur, & complicatione varia ac crebra circumli- ligant: id eum in finem ita constituitur. ut propter arteriam iita constractam, ac a Nervorum tractionibus crebro suc- icussam, serum a sanguine facilius praecipitetur: Quare sobservare est, in summo rerum dissicultate aut discium i- lmine, Cum prae timore animus omnesque Nervi inten- jduntur, quod frequens & copiosior mictio, eaque non staro dolorifica, provocari soleat.
Plexus renalis praeter Nervum ei cum plexu superiorO com- smunem, alium recentem is peculiarem a Neris intercostati ,
seu potius eo mediante, a spinali medulla accepit. Hinc est , quod lumbi magnum consensum cum renibus habent, ac eorum affectus dolore gravativo δ lati diffluo ita passim luunt. In quantum hic Plexus cum mesenterii maXimo communicat, inctio colica di nephritica multum affines existunt, ut saepe dissicile sit eorum paroxysmos ab invicem distinguet e. In dextro latere Ramus mesnrericus , pariter ac in iliro, bis ui , duoi plexus courin t: horum superior quem Hepgri
simus Glis nivi, quid Arteria hepatica solummodo vasorum , nempe capsulae communis, pori biliarii, & venae Portae truncis impendatur; quibus irrigandis, & calore
Iuccoque nutritio actuandis, sanguinem arterio sum confert ; cui tamen regerendo vena socia omnino deest:
quapropter illa sanguinem haud pleno & libero influxu. sed paulatim , & liato semper dimenso, partibus istis
membraneis inserre debet: secus enim . periculum esset ne a sanguineo latice affatim irruente . si quidem haud de- uno statim per venas remandatur, inflammatio eXcitare tur , aut saltem ne ab hujus torrente extra ripas suas transfusio , aliorum in hepate rivorum decursus peturbarentur : In quantum vero Nervi tanquam habenae arteriae truncum constringunt, ipsi sanguinis influxum moderantur, Cumque juxta partium quibus destinatur exigentias varie dispensari faciunt. Es
285쪽
Et nervorum rurma versus hepar eunte, quidem in pan- reas, aliique in v a cholidocha , duodenum , es Diorum de ectunt, iij demque densa, propaginum feries in erunt. Horum nunus videtur esse partium istarum ductus eΣcretorios zonvellere, & propter humorum turgescentium evacua tiones per occasionem faciendas succutere. Porro his
ibi is sursum elatis, cum plures aliae ab istroque Nervolo machico dimisis uniuntur, ratio patet, cura vellica- ione circa ventriculum facta, bilis flava δ cysti fellea in duodenum emulgetur : quae propter ejusdem intestini asinum exinde in ventriculum sublata, vomitu rejicitur : quippe Nervi stomachici, sive a pharmaco, sive abhlia re molesta, ad evacuationem superius faciendam irritati, proindeque sursum retracti, una Nervos ad hepar& vasa cholidocha pertinentes, utpote iplis alligatOS. adducunt , ac in spasmi superiores consensum trahunt. Hinc accidit, quod non tantum stomachus primo lacessitus, spasmo suo bilem ad se trahat, ac in proprium sanum proliciat ; verum & bilis sponte turgescens , adeoque in duodenum suffusa, quatenus intestini hujus Nervos irritat,
ac dein eorum consensu ventriculi vasa nervea irritando, vomitionem cholericam non raro inducit. Plexus hepaticus cum lienari per ibras utrique interjectas communicat. Cujus ratio videtur esse, ut cum pleXus unus ventriculi finem, sive extremitatem dextram, atque alter sinistram respiciat: quo in utrisque consensus, & erga
stomachumDmpraxis sustineatur, ambo per Nervos Velut internuncios inter se communicant. Certe horum Nervorum ductn videtur fieri, ut dolores Θρωbondriaei Esnistro latere in dextrum Lepius transcurrant ; quatenus
nimirum spasmus in plexu lienari inceptus ad hepati cum traduci solet.
Inter Plexum hepaticum S me snterii maximum, plurex rara manipulatim protentae inreryiciuntur , quarum certo
ossicium est commercium & sympathiam quandam sustinere; qualis nempe requiritur tum ut chylus ab intestinis versus ductum chyli ferum in debita proportione sussiciatur, tum ut bilis ε vesica fellea ad intestina, propter eXcrCtionem proritandam , opportune dilabatur. In ea namque Opinione. sumus . quod venae lacteae chyli porti nem quandam ab intestinis accipientes , eam in venam subclaviam immediat δ transferunt: quo quidem satagnis in hac vena succo miritio recente imbuatur ,
286쪽
non secus ac ipse in trunco ejus descendente , eodem ij per vasa Thoracica suffuso reficitur. Quare necesse est, linter haec viscera stricta admodum amnitas interce- idat, eo magis , quoniam & bilis a cysti fellea ad in- , testina non continuo, sed . propter usus quasdam . per toccasiones & intervalla suffundi debet : Nervi enim ieXigentiarum ρ quae utriusque sunt partis, Optim ε con- scit eas ambas mutui ossicii admonent, & pro re nata in lactionem solicitant. Observaro es , quod in dextra latere , inter plexum h alicum S reualem Nervus amplus protendatur. Adeo ut inter hos plexus major & immediatior consensus. quam inter istos alterius lateris pares habeatur. Cu)us ratio non facile patet, nisi forsan in eum finem ita constituitur, ut Cum a renibus inter mingendum seros, excretionis nixus peragitur . uno pyloro & vasis cholidochis deorsum attractis, chyli & necum alvi versus inferiora protrusio irritetur. Certε haec plexuum horum connexio potissimum in causa est , cur parox sino neρbritico vomitus saepe immanis supervenire soleat, quodque a tali vomitione vasa
cholidocha, quasi ab emetico assumpto irritata , plurimum
inaniantur. Plexu mesenterii maximus in medio caeterorum pinetur,
Solis instar . 'brax nervea, , quas radios quaquavcrsus in orbem dispergit , easque non modo in singulos quosqueple us, quasi totidem planetas, cum peculiari aspecta lsive ἀκτινοςλta projicit, verum insuper in pleraque intestina, vasa sanguifera, aliasque partes circumcirca positas , distribuit: proculdubio a fila mentis hisce nervet S , quae a Pleκu ad intestina , velut lineae a centro ad periphc riam, feruntur, intestinorum actio quaevis, &praecipuε
perissaltieus vermiculationis motus dependet ' in quan
tum scilicet hae fibrae successivε agunt. & motum quem Vis inceptum, progressu velo respirati, usque ulterius pro
Quod ab hoc Plexu multae fbrae ac propagines exeunt F, Aortae trunco juxta riscendenri inseruntur, quodque liue lversus intestina protensae vasa sanguifera associant, eaque Variis in locis luperscandunt: hinc inferre liceat, Nur vos etiam Abdomine , tanquam habena, ae lora ον lsanguiferis injici qui scilicet eadem aut stringendo aut lconvellendo , sanguinis cursum , juxta viscerum infe-τjorum etai gentias, modo retardare, modo incitare pose
287쪽
plexu me senterii maximo fibrae ac propagines quaedam urines in glandul s uterinas sor ovaria foeminea mittuntur. In quas etiam aliae stropagines is Nervi intercinalis trunco. iliaeque a Nervo qui inter hunc plexum ac LAbdominis insimumntercσdit exeuntes conveniunt, Ita ut spirituum penus h
riplici promptuario in eas partes feratur : quod sane multo amplius eli quam in sexu altero fieri contingit, cum ad reses viriles ViX ullum Nervum pertingere deprehendimus. Revera uterus , Praeterquam quod pari valde sensetis sit, etiam diversi modE, & in partu validisia simε moveri solet : quare huic dc fibrae insitae robustiores , ac etiam Nervi varii generis & originis concedun
Plerique Abdominis plexus, praesertim vero insimus, &assinis ejus mesenterii maximus , in passonibus hystericis vulgo dictis , saepenumero assiciuntur, sprout mox declarabitur. ) Itaque si quando tales affectus ab utero procedant , causa patet, quare praedicti plexus in consensum trahantur. At vero alibi ostendimus passiones illas mer E convulsilvas esse, & non raro absque uteri vitio excitari. Porro illud symptoma in paraXysmis ejusmodi valde frequens, nempe quo velut globus ab imo ventre eia ferri, ac circa umbilicum impetuosa exilire percipitur, ut perinde uteri ascensus perhibeatur. Dico id nihil aliud esse quam immanes horum plexuum spasmos. Saepe quidem in sceminis, ac interdum etiam in viris, novi. eum affectio convulsiva invaderet , primo molem in hypo gastrio assurgere visam , dtin circa medium Abdomen intumescentiam ita immanem successive ut viri fortis manibus, ut ut validissim ε intentis , haud comprimi aut inhiberi potuerit. Procul dubio admirandi hujus affectus causa eii , quod intra Paru inrercostatu Nervos spiritus
animales indui , quoties live motus coavulsuos
ineune, primo suti plerumque assolet) circa Nervi extremitates , nempe in ploxu Abdominis in o efferves.cere, ac velut explodi incipiant; quae illorum affectio, cum sursum perreptans ad plexum me sentcrιι maximum
t deseratur , adeo ut spiritus ejus incolae pari inordina: tione corripiantur. Enim vero haud probabile est symp- . toma istud ab utero ascendente de sede sua dimoto ex-ὸ citari posse , quia praeterquam quod laec pars in loco ii suo fixa & ligamentis suis firmiter stabilita est , etiam molea ejus in virginibus ita parva est, vix nuce juglan-
288쪽
de major, ut licet in ventrem elata . ejusmodi intumessit
centiam minimδ producat. Nec magis verisimile est, ejusmodi affectum a musculis Abdominis spasmo correptis cieri: isti enim, ut ut convulsi, sese ac partes subjectas sursum , aut deorsum, aut ad latus contrahant, Verum se eminus efferre, ac umbilici regionem cum impetu in altum attollere nullo modo possunt. Ut sup-Ponamus vero spiritus animales in plexu mensenterii ma-Σimo efferos fieri, plexum istum cum tota vicinia ejus immaniter contrahant ac attollant, simulque viscera imposita cum vibratione quadam sursum propellant, Plenior hujus symptomatis explicatio ad Gerebri S Nervorum pathologiam spectat. Interim annotemus, alium quendam affectum, scit. dolorem Colicum ad plexu, abdominis , & imprimis ad hunc
mesenterii maximiam, pertinere. Enimvero opinari subest, acerrimos cruciatus in morbo isto eκcitari solent . non a materia eXcrementitia intestinorum cavitatibus inclusa, neque semper ab humore acri eorum tunicis impacto, attamen tapius a succo nervino acrimonia quadam imbuto, atque intra hunc ploxum stagnanis, provehire; unde propter hujus cum plexibus tum hetatico, tum Denari consensum : doloribus istis vomitio crebra & immanis , supervenit. Verum speculationibus hisce pathologicis ad propria loca delegatis, quod primo institutum erat, Nervi intercostalis ductum ulterius prosequamur . qUO quidem ad binoi abdominis avexus minore, ac insinos ducitur.
Infra Nervos mesenrericos , d quibus plexu uperiores con situuntur : uterque truncus intercolatu descendenx , tres aut quatuor propaginei singulare ς emittit, qui in urcrcros forvnxur. Harum usus esse videtur canales istos urinarios Convellere & succurrere, ut serum in renibus secretum Versus Vesiacam propere magis alliciatur: porro sit quando materies viscida aut limosa ureterum ductibus adhaereat, aut calculus major infiκus eorum cavitateS Obstruat , nervorum hic illic toto tractu insertorum Ope
isti convulsi ac corrugati , molem quamvis in transitu impeditam deprimaut , atque semper ulteriuS pro O-
Juxta Verrebras E quibus Nervi crurales procedere incip/unt , tres distincti rami, utrique Nervo Ineterco tali adducti, ex inda in imam ventris cavitatem feruntur, ubi plo
289쪽
vum , qui Abdomi uix insimul est, constituunt. Quod trictot Nervi amploores una coeuntes pleXum non nisi eX-iguum constituunt scilicet minorem quam superius in Nervi ramo singulari excitatur : ratio est , quoniam hic pJexui , quassi tantum diversorii lob' est, spiritus influos non diu hospitatur, quin eos in transitu solum eX-cipiens . statim ad alios pleXus hic. illic, supra , e latere, ac infra posito- ac in ossicia diversimoda constitutos, demandats : namque hinc praecipuus commeatus & quasi Via lata, ad maximum mesenterii plexum ducit, insuper
hinc Nervi multifariam eXeunteS, tres alios plexus constituunt, qui partibus ac viis quibus singulae ab imo ventreeXcretiones, nempe stercoris , urinoe, & feminis, peraguntur , prospiciunt.
Primus itaque Nervis ab infino hoc flexu in mesente si maximum emassus, paulo antequam eo pertingit, duas insigner propagines glandulii uterinis impertir ; in ascensu aurem quatuor alios ramor , volvtsub diarios , scilicet bino, iuuiroque larere, a Pari intercostali admittit. Adeo Nervus
hic spirituum animalium. Plexui mesenterii maximo Seglandulis uterinis destinatorum , Praecipua commeatus via esse videtur: qui tamen ductus non immediatδ, sed ambage facta prius ultra metam suam progreditur, & demum, velut retrocessu quodam, in partes designatas enfertur , cuj s ratio est quod intestinorum omnium motus scilicet vermiculationes , semper deorsum versus intestinum rectum dirigi , ac etiam uteri actiones illac tendere, oportet: Ido enim par fuit, spiritus animales ab infra, quo motus vergit, suppeditari. Nimirum simili ritu Nervus hic me sentericuν ac bini recurrentes, prius
inferius delati, in provincias suaS ascendunt: nempe ut versus terminum istum infra positum , veluti ad TrochIeam, partes respectivas convellant. Porro in hunc finem , ne mee ut spirituum intestina quaedam actuantium influxus inferius derivetur Plexu, alter. Adominis , nempe minimus, hinc δ vestigio additur. Quin Uer Nervo binc circitcr unicis patium elaro . plexus exiguu uccrescit: e quo Nervus unus in Plexum me
enterii maximum emissus , inteflini rectisιmmitarem ae Coli partem subtendit . . tque alter Nervui ab hoc pluxu descendens , oujdem recti intesini parri imae fusici rur , cui etiam duae propaginex , is plexibus in Polvi postii elatae, obviam
sunt. Non dissicile erit hujus Plexus & Nervorum ejus
290쪽
usus assignare : quippe omnes isti ductus nervet circa intestini recti Osircia & motus occupantur. Nervus a cordens , ejusdem recti in te stini, nec non colis inferioris, ac dein mediante Plexu mesenterii maximo) quorundam aliorum intestinorum vermiculationes deorsum instituendas dirigit; atqui Nernu, descendent in oppositum alterius , intestini recti partem infimam sursum contrahen S, praecavet ne eXcrementa versus anum delata subito ac improviso foras elabantur. Deinde, quatenus duo Nervi όbj-nis plexibus intra pelvim locatis qui Plexus ramum vertebralem insignem immediatδ admittentes , functionis spontaneae participes existunt huic Nervo descendenti obviam fiunt , cumque ipso inosculantur, ab omnibus simul edicitur ut eXcrementa prae tribus cohibita , cum opportunum erit, appetiru iubente, ejiciantur. Cupido ut turpitudinem vitet; adeo sollicita est . ut pro eXcrementis egerendis vasa nervea apparatu aequε insigni constituat, ac pro muniis maximό splendidis ubivis obeundi Sapluxu abdomini, in fimo , duo Neroi in pelvim dimus
illic utrinque Nervum vertebralem insignem recipiunr ; adeoque duos picxus , nemps unum in alterutro latere , costituunt.
Ut plexus prope ostia ductibus praecipuis excretoriis praeposita , collocati illis occludendis reserandisve inser-Viunt : Utrique ramus vir rebralis velut sub Diarius accedit; quo quidem essicitur, ut praeter spirituum copias adauctus, eorum ab his plexibus emanantium actus aliquatenUS Donranei evadant. Quo ritu & quem ob finem ab utroque plexu ascendens intestino recto impenditur, modo ostensum erat. Porro bini utrinque descendentes in ureri co tum aut prostata, feruntur. Proculdubio quicquid sensus aut motus circa actus venereos perficitur, spiri tuum per hos Nervos influxui debetur. 1n miris jucunda humoris genitalis profusio, inque foeminis ejusdem non minus Voluptaria receptio, a Nervorum istorum actione dependet. Denique ab eodem plexu Nervus alter defccnden , ac in furculos quosdam dirempttis , utrinque in το-ficam S Iphin Berom oui distribuitur. Cert δ ab has nervis mictionii opuς peragitur. ac si quando eadem dolorifica iit, iisdem sensus molestus imprimitur. In quantum autem Nervi singulis excretionibus dicati utrinque ab eodem Ple u procedunt, in tantum omnium actus inter se aliquatenus assines existunt, ita quidem ut si ductus aliquis