De arteriarum notione, structura, constitutione chemica et vita, disquisitio critica, experimentis fulta, praemio ornata

51쪽

uno lente ur, ii contrastat sorte latent avec a rapidit dii torrent circulato ire, doni est globiit etait cli appH; bienio apres le globule cessat de se nouuoir, et ii de me urat fixo dans o tissu transparent; r, en e comparant aiax granulationes, pie conisen ait e monio tissu, it tali acile de uir, qu i ii on difforat en rieti, en sorte qu'it 'etait a dolite ux, que es granulations demitranspare lite ne sissent ussi de globule sanguin precedement Xes. Par uelle volo es globules sortent iis dii torrent circulatotro C est e iii 'est a sacile de deterin iner. Huic sonisentiae obstat, quod nullus virorum doctorii in recentiorum aliquid hujus modi cum micro Scopiis maxilne excultis videre potuit. Tuiti porso ratae QSSon arteria sorani inibus, e quibus sanguinis globuli Xire possent, nece Ss esset. Verum haec sortimina nullo ni odo demoli Strare possumuS, nec in capillaribus animalium vivorum, nec injectione. Porro qua ratione nutritio

varia variorum organorum eo effici potest, quod Sanguinis glο-buli, qui omnibus in partibus systematis arteriosi unam eande in- quo habent forinani, aggregentur Nisi fortasse singore volumus, esse tot varia genera Sanguinis globulorum, quot organa in corpore, eaque esse praedita tali vi et quasi ingenio, ut semper aptos et conveni sentes sanguinis globulos sibi eliciant. Natura repugnantem esse tulem explicationem Satis apparet. Preeos et Dumas et M. Hward hanc habent sententiam do nutritione. Nucleos Sanguinis globulorum esse elementa

omnium org3norum, eoruntque egreSS ex arteriis et assimilatione nutritio non effici. ObservaSSe sese putaverunt texturam omnium

organorum granulo Sam, granaque paria esse nucleis globulorum sanguiuis. Iisdem argumenti S, quibus Sententia antocedenti, etiam huic repugnamuS, cui accedit, quod sino unquam vidit, nucleos o globulis et vasis egressos telae siniti tuae assimilatos

Vasa seros hoc loco commenioranda sunt, quae ad nutri-itonem maximum habet vim dicunt nonnulli viri docti. alii

52쪽

desci ipseruiit, ita tam esse ut subtilia, ut sanguinis globuloseXcipere non iosessent, sed Sero Solo ini pleta essent. Postea Saepe si in negata q), veru in novissinii teniporibus, nil cros copiis maxime Oxcultis, a multis viris doctis observata sunt. Praeceptor Schultae vasa serosa in cute injectione sub illi demonstravit. N. Wayner' in ranis vidit vasa serosa, de

esset momenti hoc sactum, si assirmaretur. Nunc vero nondum credere poSSumus, illa vasa plastica nutritioni soli serviro. Verisimilo est, sicut vasa capillaria ita etiam seros inserviro secretioni, resorptioni et nutritioni.

1 Do usu ratocinii mechanici pag. 14.2 Novum vasorii in systema Pag. 112.3 Description fritie Lymphati system. London 1774. pag. 223. 4 Anatomi generale Tom. IL Paris SIS. pag. I T. 5 Was is Absonderung etc. urEburg 1819.6 IIuScastus, pallantani, eSterrefcher.

53쪽

I. Mulieri dicit de vasis serosis oWenii vir nun bellaup ten, das solbst in de durch siclitigeren Hauten nochil ut sithrondo Iosasso vortianden sind, o is dami nichiivglei ch er iesen, assallo os asso dies ero hello Hir licti auch so star si iid, asssi die rotheni luili irperchen ausi olimen In Gegontheile is eswahi scheiulich, das grade in dies en I hellen die moisten arten Go-sasse nur don siissigeri hei de Blutes, liquor anguinis, ait Dite limen. Uud aucti in anderii hellen a es socioine apillar- gelasse gehen welche sit geWoli tilich nur liquo sanguinis au Dii elimen uni in die Veneri abgebeia vasa eroSa). Quomodo vero in his vasis serosis et in vasis capillaribus

nutritio fiat, qua in primis sit vis arteriarum in hanc nutritionem, quoad explicare possumus, breVibu exponam. asorum capillarium parietes imbibunt Serum sanguinis, quod continet soluta elementa omnia ad nutritionem. Partim ea vi sit, quam endos mus in et exosmosin nominamus, partim chemica quadam et organica attractione. Quo facto parte organi vasis sinitimae olomenta ad nutritionem necessaria extrahunt, Sibi assimilant vita peculiari, nervorum organicorum ope et auXilio. Primum igitur momonium nutritionis est ea vasorum capillarium natura, e qua penetrari poSSint a liquore sanguinis, secundum est connexus virium physicalium hemicarum et vitalium in organis nutriendis quae Substantia ad nutritionem aptas sibi vindicant. Verum etiam in ea organorum parteS, quae non sunt in contactu proximo cum vasis capillaribus, permanat serum, iisque quae sunt necessaria ad nutritionen importat. 3. De arteriarum vi in Secretione an. Τ res praecipue Sunt sententiae, quas viri docti proposuerunt de statu arteriarum in organis SecernentibuS.

Ρrima a Malpishio , qui primus de glandularum structura subtiliore inquisivit proposita haec est in glandulis vasa

1 Pli1siologie idus Mons chen. d. ., te Aussage 844. pag. 175.2 Exercitatiuites de structura viscerari 1665.

54쪽

sinibus clausis sejurictas esse a ductibus oceinentibus, nec ullain osse cornutunicationen inter vasa Sanguinea et canales

glandulae propitos. Secunda a Ruyschy proposita, arteria in

glandulis apertas liabere eonini unicationes eum canalibu Secernentibus, et continuis parietibus in eos transire, Sententiam

Malpighianam ore ovicit, o a viris multis in physiologia sat praeclaris probata est. Sic ab Nollero ), qui eam ita excoluit,

ut quinque genera Vasorum apertorum describeret, scilicet inductum excretorium glandularum, in tela in cellulos ain, in cutis Superficiem, in cava interna et in vasa lymphatica. ortia sententia a Mascauniδ 1 elata est, qui quid om canalium secornentium initia clausa esse putavit, artoria vero in omnibus locis, ubi secreti fieret, oris peculiaribus perforatas esse dixit, per quo parte sanguinis transmitterentur. Quibus e sententiis alpighiana, vasa capillaria clausa in glanduli juxta posita esse canalibus se cornentibus clausis sine ulla aperta communicatione, nostro tempore sere ab omnibus physiologis probata est, et micros copio et injectionibus subtilissimis demon Strata. Iam si quaerimus de vi arteriarum parietuiti in secretionem, nonnulla prosersenda nobis sunt de partibus secretioni inservisentibus in univorsum. res partes in Secretione concurrente distinguere possumus I vas Sanguifera 2 tunica secernentes collulis opithetialibus obiectas sive in formam tubulorum subtilissimorum redactas, sicut in glandulis, sive cava interna ob ducentes sicut tunicae Aerosae), 3 Substantiam paren hymatosam interpositam inter vasa sanguifera et tunicam secernentem.

Praecipue ad glandulas haec trium partium dispositio quadrat in tunicis serosi vero non accurate di Stinguere possumus inter tunicam Secernentem propriam et Substantiam paren chy.matosam, cui Vasa Sanguifera imposita sunt.

2 Eleii tenta Itysiologica Lib. I. g. 23. 3 Goschi clite in Boschi et hiing de eius augendon Mesiisse ausdem Lat. v. Lud wig. 17S9.

55쪽

Quum in omnibus locis secernotitilius o sanguine in vaSi Scapillatibus incluso secretum parandiani sit, neceSSe est, per parietes vasorum clausos partes liquidas Sanguinis penetrare ut a ductibus seceritentibus Xcipiantur. Verunt Secreta peculiaria non sanguinis constitutione diversa in diversis locis secernentibus ei sciuntur, sed ex uno eodemque sanguine arterios per totum corpus fluente varia secreta parantur, Solis excepti hepat et pulmone, quibus ad parandam bilem et exhalationem pulmonalem per venam portam et arteriam ulnionalem sanguis adducitur venosus peculiaris. Elium non versimile est, tunicarum vel canalium Secernentium forma effici discrimen inter varia secreta, quum in divel Si animalibus in glandulis, quod ad sormam canalium Secernentium valde diversis, tamen idem Secretum paratur. Itaque aut soli substantia paren chymatοSae, inter vasa Sanguifera et canales secernentes posita se, aut, quod multo est verisimilius, omnibus tribus partibus supra mentorati conjunctis attribuenda est vis peculiaris secernendi. Qui hii annumerandi sunt etiam nervi, qui certe haud levo momentum afferunt secretioni. Eorum vi vasa sanguis era instructa sunt facultate solis quibusdam partibus sanguinis fiansitum concedendi, diversis in diversis locis seceritentibus. Nam si ni ne Sanguinis partes liquidae per parietes vasorum capillarium sicut per tunicas adlii trandum instructas penetrare possent, quid sieret ex iis substantiis, quae a canalibus secretoriis non exceptae Sunt, o brino, ex albumine, quae sero in nullo socroto inveniuntur Num nutritioni glandularum inserviunt, ut nonnulli viri docti assii manti Non verisimile est propter immensam earum copiam. Itaque eam porsuasum habe esse vim in parietibus arteriarum in glandulis et aliis locis secernentibus, quod pro peculari horum locorum unctione praecipue nervorum vi ni odificanda solis quibusdam anguinis partibus transitum concedant, quae tum a paren chymate et ductibus secretoriis exceptae aut modificatae aut

non tutatae X erDantur.

Quae parte vero praecipue iii hanc modificationem sub -

56쪽

stantiarum e sanguine egressaruna vim habeant, inprimis num sint in glandulis collula ductus secretorios obtegentos sic dicta opithetiales, id dijudicare hujus opusculi fines non concedunt.

4. Di arte larum contu ac tilita te isto ex parii sibilitate viiii Sanguinis motum et in pulsum.

Artoriarum parietes elasticitate permagna sunt praediti. Eluco haec elasticitas ex unoquoque Xperimento, quo elasticitatem corporis cujusdam inquirere solemus. Dubitari non potest, nin haec elasticitas otiam in corpore vivo vim habeat in sanguinis motum et arteriarum pulSum. Praeter hanc elasticitatem num arteriae sint praeditae vitali quadam contractilitate et expansibilitato valde dissenserunt viri docti, set nostro quoque tempore dissentiunt. Virorum, qui in rebus physiologicis maxime excelluserunt, Sententias breviter perlustrabo. Negant quidem contractilitatem et expansibilitatem vitalem earumque vim in sanguinis circulationem sed cor et arteriarum elasticitatem causam unicam sanguinis motus esse dicunt: Bi-chat λ), 'sten: ), revisanus δ), Nudolphi q), Curus β), Dollin-ser . Nicheran ly), efferreicher' qui motum quendam artoriarum quidem concedit, irritabilitatem ver plane negat,)I Anatomi getaerale, Palis 181 Tom. I. pag. 26l 290, 298, 304,

305.

57쪽

Sonteiit iam vero contrariam, multis experimentis affirmatam proposuerunt: alter ), immermann , Verschuir R), Iohniun-

58쪽

Infer iros in rebus physiologicis praeclaros recentiores nonnulli λ contenderunt, arteriarum si bras contractiles quidem esse irritationibus msechanicis et vitalibus allatis, verum in sanguini motum et circulationem hanc coniractilitatem nullam ab 'revim. Verba horum virorum pSa reseram. R. Wayne dicit ): Dio riebs odori des reislausos sindi do Reth dor organis chori es en verschi eden E sindra, Herκen de pulsatori sche organe heim Mens chen, den ir-helthieron undisi elen irbollo son, et che an verschie donen tollen in Getiisssystoni cingeschoben in imperia, et cheon de in uersia GesassWand sitχon uti de Sast vel ter-be Vegen Polypen, Medus en, Wiirnier Alle si ii heren Annalimen, vonach der reis laus des lutes ei den Ohoron hieron ud sim Mens chen noch ive iter vermittolt verilon soli, ais: dureli Contractilitat ei Alterieri, ligie hun de Orgata u. S. Vsini roin hypothetisch. Contra loco alio dicit Dio Arterien bestigon in na-ttirlicho undo,uar et rael, iliche lasticitat, vel cho unali han gigvon thron Lubens eigense has toti sicli aucti in ode Och rhali. 2. Dio Arterien bestigon in lebendige Contractilitat, volchovom ervensystem abii angi ist. Nescio, qua ratione appareat haec contractilitas, nisi in sanguinis motum vim habeat. Si arteria, vitalibus irritationibus

allatis, contrahi potest, nonne irritatione sanguinis, arteriarum tunicas magna vi extendentis, contrahi necesse est ΤSimiloni sententiam profert I. Milliar, qui quummente sibi ascontractiles in arteriis accuratius descripsisset, dixitq): , DioArtorion uni libet hau pi die litiges asso bestigen usser der Elasticitat auch eine clebon dige usam men ZiehungSkrast Von Molchem et 'ebe dies langsam vii hende organi Sche Contractilitat herrithre, va bi Aher unbe anni Hente at in deni R. Nastner et L Ii ille et alii. 2 Lelii bucii de Pitysiologie . Alin. 845. p. 163. 3 Loco citato pag. 450.4 Ph3siologie . Aun. 18l4. d. L pag. 162.

59쪽

Quani quam, ut ex his locis apparet, . Mulier contracti litatem organi eam in arteriis ineSSe affirmat, tamen non credit, hanc contractilitatem ullam habere vim in circulationen et propulsationem sanguinis Dicit nimi): o Aus alien dies e noli ais achen solgi das rhyimi sche u fhularcontractionen de Artorien durchau nichi ho dem reis- laus wii lien, n das die Vermin deruta dos Durchm eqsers de Artori et nach dor Aus delinura durci, deri Inipuis de Blutos Folgo ilire Elasticitat is t. odeui naodo:* ,, Dies Be-Hegungen des lutos in aliges clinittenen I, silen senis te honbios durch das ussi osson dos lutos, ahroni die Gosasse duret dio Elasticitat ei non onge rei Dure linies Ser annelimen, at si vortior im usian de go alis amor Aus delinung atten. Nihil ontinus ad explicandam inanitatem arteriarum poSt mor-toni contractilitate utitur Die vitalo Contractilitat schointauch an dem Sogenaniaten Leersei cle Arterien Antheilisu haben Die Arterion te hen sicli ei in ter heiaden thetis durchthro Elasticitat, thetis durch hre organis che Contractilitat his

au das Minimum tiro Lumen Eusam men. Τranseo nunc ad experimenta virorum nonnullorum doctorum, qui contractionem et XI an Sionem arteriarum vital seni de-

Inon Straverunt et confirmaverunt.

Ioh Nun ter ' arteriam canis e partibus nitimis praeparavit, ita ut nuda jaceret, quo acto eam persecuit paullatim

arteria ita sese contraxit, ut cavum plane evanesceret. Quam contractionem non olasticitate effectam esse se assirmavit, quod

60쪽

post uirtem cani arteriam expanderet, quo facto non in tantum contractionis gradum reversa est, sed aperta ni an sit. Artorias canunt, Carotides, semorales, rurales nuda por-ssecuit sanguis magna vi prorupit, Vero mox arteriarum uni in alta angusta facta sunt contractione, ut sanguis ex arteria modo exstillarset. l e tempore, per quod arteria e corpore excisa contractilitato vitali praseditae sint, ohi IIunter hoc fecit expori mentum ingeniosum Funiculum umbilicalem insantis sonati tali modo persecuit inter duas ligaturas, ut sanguis in placenta re- mali pret, quo facto mox placenta Sanguine implota ex uteroo venit. Post duodecim horas, ligatura secunda in uniculo m-li ilicati apposita, eum persecuit inter amba ligaturas Lumina

arteriarum sueri in valde aperta, verum post horas viginti quatuor ita erant contracta, ut lumen totum vaneSceret. Eodem

die denuo parto in uniculi umbilicati abscidit et viginti quatuor

horis praeteritis eodem modo quo antea lumina contracta erant. I uni exporinioni denuo repetito nulla contraetilitatis phaenomena apparuerunt. Per duo igitur dies in arteriis uniculi umbili ealis contracti lita vitalis remansit. C. Nastings' multis experimentis arteriarum contractilita- tona ita demonstravit, ut, qui Xperimenta repeteret, nunquam contractilitatem vitalem negare posSet. Nonnulla experimenta describam: Λrtoriam semoralem sol es nudam radendo cum Scalpello irritavit, quo facto in loco irritato sese contraxit, tanquam si loconstricta Quum locis pluribus eam irritaret, omnibus in his locis contractione annulari assecta est, quae contractiones demum,

quarta parte horae tran Sacta, ceSSerunt.

Chemicis irritamentis allatis in vasa capillaria cutis natatoriae ranarum contractione vidit magnas, quas ante eum jam

a Loco citato pag. 236. 2 Do vi contractili vasoruin id in burgh SIS AusEu v. He ι- sinster in Hecsteis Archiv. id. VI. 1820. pag. 224.