Q. Curtius Rufus ad codices parisinos recensitus cum varietate lectionum Supplementis Jo. Freinshemii et selectis Schmiederi variorumque commentariis quibus notas excursum mappasque et indices addidit N.E. Lemaire ... Volumen prior tertium et ultimum

발행: 1822년

분량: 515페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

501쪽

428 Q. CURTII RUFI

x hominis gemitum percipit. Itaque more ingenii humani

cupulus visendi, quid rei vehiculo isto conderetur, dimotis pellibus, quibus obtectum erat, Darium multis vulneribus confossum reperit : regius enim cultus , et aureae Catenae, quis a parricidis V Inctus fuerat, dubitationem ex imm ant. Non erat expers Graeci sermonis Darius, gratiasque agebat diis, qui post tanta mala, tamque gravia, hoc tamen indulsissent solatii, ne omnino in solitudine extre-

sortem habuit; mortuo regium monumentum exstructum est; liberi in ipsa Alexandri stila regia seducti Institutique; et Alexander gener finit. . In his verbis videre est . mitem hane Darii indolem, qnam tantis landitius extulit inter aI os Curtius. Ipstim Arria num quodammodo in dubium revorare. Et sane nostra A mrbelol. Bibli tiaque Orientiale, are. Daria, testatur raditiones orientaIes regem illuna, ultimum a g nere C anidarum descripsis tauqnam violentiam et crede- Iem, qui se teribus odium procerem plebi,que sibἱ eontraxerit. Se hiaberidia Almod ι Λ Ab IonAh ai No iri dex ara hietis, emus fragmentum in gallicam linguam translatum a nostrate Catissim es. arabicae lingua pr sessore,pe diti In φν ages aevi Maron de Re ides I. refert. Alexandrum uno tantum antici Persarum ImperItim domuisse, quia hujus rogDI optimatea Dariora ipsἱ tradidere. Quumque Μacedonum rex ipsum corporis custodum ducom ἱnter proditores esse mIraretur, caussamque ab ipso Dariti exposceret, q a. in quit ille, in eum, quum male ageret, acerhe viaeviebam, quom vero bene a gereret, maximis eum muneribus proinsequebar. in Darius jamjam moriturus

ah Alexandro postulauit, ut ipsius satum Dicisceretue, stiamque si Iam Romel nέ titior m dueeret : Qui tum Regis, tum parentis voto Alexander libona annuit. Vida Minee - crota. iamen eris. . pag. I 83. OmIMἰs Illia traditionibtis, quibus sane minimam ad hi hondam esse fidem mihi notum est. Charidomi medem Darii famae I hom inrarere extitimo, et hese saeva indoli explieandas nihil. ut Arrianus inquit, praeter tempna et Oe a Ionem serae defuit. Omnia ea elaudamus illis quae tin et . Hist. E AIoae. pag. 88 . Noe immerito notat : . n se rubio que

502쪽

mum spiritum effunderet. Itaque, α Te, inquit, quisquis es mortalium, per communem hominum Sortem, a qua nec maximos regum exemptos esse praesenti spectaculo moneris, rogo quaesoque, ut haec ad Alexandrum mandata mea perferas; nihil eorum, quae longe tristissima perpessus sum, ne hunc quidem incomparabilis calamitatis exitum, ita gravem mihi accidisse, ut hoc unum, quod post tanta tu me meosque merita adversus clementissi inum victorem inimico vivendum fuit, et nunc ingrato moriendum est. Sed 4 si qua postremis miserorum votis apud deos vis est, et Cum ipso spiritu profusas preces mitius aliquod numen exaudit; ille quidem sospes et incolumis, longeque supra contagium meae sortis, et invidiam sortunae positus, in solio Cyri gloriosam aetatem exigat : suaeque virtutis memor, eum matri liberisque meis locum apud se esse patiatur, quem illi fides et Obsequio meruerint. At parricidas promptum exitium consequatur, quod Alexander irrogabit, si non misericordia infelicis hostis, saltem odio facinorum , et ne impunita in aliorum etiam regum, suumque ipsius exitium erumpant. . Posthaec, cum Siti angeretur, allata per Polys- stratum aqua recreatus : - Εrgo , ait, hanc etiam tantis calamitatibus extremam accedere oportuit, ut bene merito gratiam referre non possimi at referet Alexander; Alexandro vero dii. . Dextram deinde protendit, eamque Alexandro,

fidei regiae pignus , ferri jubens , apprehensa Polystrati

manu, animam efflavit. Alexander an spiranti adhuc super- 6 venerit, incertum est: illud constat, miserabili regis opulentissimi exitu comperto, copiosas lacrymas profudisse, statimque chlamyde sibi detracta, corpus OperuiSse, et magno cum honore ad suos deserti jussisse, ut regio Persarum

more curatum monumentis majorum inferretur. Ingratitu- rdinem hominum , a quis pro summis beneficiis crudele exitium Darius pertulit, quamquam suopte ingenio horrendam et exsecrabilem, insigniore ad posteritatem infamia damnavit canis cujusdam mira fides, 4 qui ab omnibus fa-

503쪽

43o Q. CURTII RUFI LIBER V.

miliaribus derelicto solus adsuit, et quam in vivum prae se tulit benevolentiam, morienti quoque constanter praestitit. 8 Hunc vitae sinem sortitus est ille, quem modo contumelia affici putabant, nisi regem regum, et deoru In consangui- .neum salutarent : magnoque iterum experimento approba. tum est, neminem magis patere fortunae, quam qui pluribus ejusdem blanditiis irretitus, jugum illius tota cervice rece-

Perit. J

Corale

504쪽

LIBER V.

EXCURSUS I.

DE PER SE POLI.

Cua Tir locus, lib. V, cap. 7, 6 9 , vexati Mimus, omnium SemPex interpretum fuit crux; neque dubito, quin operae Pretium sit, paullo euratius in illum inquirere, quum ad historiam omnium antiqui orbis urbium amplissimae ac splendidissimae , a Graecis Persemus, a Persis ipsis Istheiar nuncupatae, tantum valeat. Scilicet sata lirius urbis ab omnibus, qui ejus meminerunt, nequaquam satis explicata videntur, adeo ut minime liqueat, utrum Alexander vinolentus, atque a scorto nequissimo instigatus, totam urbem caedibus , rapinis, incendiisque vastaverit, an magnis cum illud palatium re . . oum , Persis richumenar dictum, ruinae isti solum succubuerit. Caussa illius dubitationis sine dubio haeret in ambiguitate quum

graecae vocis ι-1λεια, tum latinae rema. Attamen graecum βαmλεια haud ita ambiguum est, uti vulgo videtur. Quantum enim equidem scio, Graeci constantissime discernunt τα βαμεια et τε βασίλιιμ. In raee να βα λεια subintelliguntur amwατε seu δωματα, et nunquam non fiunt inles regi- ἰ ν. βααλιιον ficu. α νυ urbs rema est. Hujus

harum vocum discriminis apud omnes passim auctores plurima quidem Prostant exempla , sed vel ex solo Arriano videre licet, si conferas VI, 35, 7, cum I, i , 6, et I, 25, 3. Quod autem diserimen si ncin est vanum, res ista in dubium amplius vocari nequit. Nam Graeci omnes, qui de urbe illa memoriae quid prodiderunt, consentiunt, non urbem illam totam, .. sed solam domum regiam, να βαπιλιια. a comissabundo rege, et agmine temulento tum esse destructam. Singuli autem his verbis rein peragunt. Diodorus Siculus, XVII, a : 'A.τη Θαι , δἰ μισα νον βαστλεα πρώτην τῆν

505쪽

43α EXCURSUS I

βαν λεια.

Praeter ea, urhem ipsam excidio arcis, seu regiae domus fuisse superstitem et inde probatur, quod iidem auetores passim talem eius mentionem faciunt, ut minime dubium sit, illam aliquanto post non solum exstitisse, sed etiam floruisse. sic Diodorus, XIX, 22. tradit Peuceston thidem magnificum Diis Alexandroque et Philippo sacrum instituisse : 'Cι δἰ ω.Θ' , κοι ἐκ Περ-πελιτ νε εα λιιοι,

M. γαλοπρεπῆ τεις sta σ κm 'Aλιξανδερ καὶ Φιλίππω Idquo saetum est septimo eirciter anno post obitum Alexandri. Ptolomarus, qui, Hadriano et Antonino imperantibus, vixit, Persepoleos meminit tamquam urbis adhuc opulentissimae, Geograph. VI, 4. Ammianus Nareellinus, qui sub Gratiatio et Theodosio scripsit, praecipua Persidis oppida memorans addit: inter quae Persepolis est clara. Quinimo ne tota quidem arx tum combusta fuisse videtur, siquidem , teste Plutarcho, loco laudato, Alexander, quum crapulam exhalasset, flammam statim restingui jussit : 'Cτι μιτώ- πιν, σαχυ και κατα ισαι πρam ναξεν Vixque dubium est, quin idem, quae ignis eorrupisset, sedulo restituenda curaverit : nam haud multo post,seeundum Pelavii rationem post annos quatuor vid. Husd. Doctrin. Tempor. t m. II, p. 596ὶ, a Persagadis redux , arcem Persepol sah ipso ante male concrematam non sine ruhore intrat, ita memorante Arriano VI, 3o, init. ἐι τα βασελιια ιι Φοῦν Πιρνῶν, αδ- πει Θι. κατέφλεξιν άονος, δε μιι λελικται τι .ὐκ ἐπ'ουι αντε ιρρογον, αλλ' ook -νος Ἀλήτανδρος ἐπανελθών ἐπ' ia.

506쪽

AD LIBRUM V. 433

ne ita demonstrata , etiam coeco apparet, Graecos auctores omnes consentire, neque quemquam esse, qui tradat, Alexandrum tirbem

Persepolin, illustre illud totius Orientis caput, incendici eorrupisse. Romani, si exeipias Ammianum Marcellinum , loco modo laudato longe socus statuunt. Sed non nisi duo fiunt, qui eam rem tetig runt, Plinius et Curtius noster. Ille, lib. VI, 26, historiae natur silum Medi, ae Persiae describens, Persepoleos ita meminit: a uua vero ipsa subit ad Medos Elymais megialia appellatur, locus arduo montis ascensu per gradus introitu augusto ad Persemiari, caput regni, distitiam ah Alexandro. u At vereor, ne summus ille physicus, rerum naturae studio ardentissime quidem inhians, sed a superstitione minime alienus, atque in ipsis rebus naturalibus subinde monia lita ae salsa pro veris arripiens et venditans Vid. A. Gellii Noet. Aitie. IX , 4 J, historiam vero politicam, rem alienam , parum curans , hoc Ioco vanam quamdam secutus Sit famam, et perperam tradita pro veris apprehenderit; id quod minime mireris in viro , qui tales res numquam, nisi .c ἐν in εριδώ, et data occasione, seriptis suis admiscere solet. Curtio autem, qui id agere debuit, ut veram . quantum posset, et solidam perseriberet historiam , quo modo ignoseas, si sabulas peragat et falsa scribat, tot renuentibus historieti sile dignissimis, quos ante oculos habuisse passim manifesto ostendit Vituperati ne profecto atque contemptu dignissimus esset, si ila secisset. Quae quum ita sint, imperare mihi Non Possum, ut credam, Curiatium ista seripsisse. Atque illa non iniusta, sed merita ac debita suspieio inde movetur, quod totus hie locus, a voi ibiis: Ac ne longia, usque ad medium Primum comma capitis sequentis omnino deest in eodiee omnium, uti mihi videtur, optimo et antiquissimo, quem snakenhurgius Vossianu in Primum nuncupat , et quidem ita , ut

non laeeratus, sed Prorsus omiobus sit, seriesque verborum hos modo eontinuetur : ne tam Iovia reges Nervi, in quihus ducibus posterioribus vocem eorruptam decres errat latere facile agnoscas. Ob

istam ea assam equidem minime dubito, in codice archo typo hic fuisse lacunam . quam librarius ex ingenio suo explere sit ausus, ideoque totum istum locum pro spurio atque insititio habendum

dolendumque se censeo.

Hinc sequitur illius urbis interitum minime cadere in tempora Alexandri, neque istas ruinas, quas urbes antiquissimae Alfie a et Τ ehiam niar hodie pro divitiis suis ostendunt, quasque viri docti, qui recentioribus temporibus iter in Persiam fecerunt, et granditate

507쪽

434 EXCURSUS I

et arie illarum obstupefaeli, diligentissime nobis descripserunt . tribuendas esse crapulae Alexandri, sed immani barbariae recentioris

memoria , vel polius naturae ipsi, quae fortasse sola tantam tamque insanam molem motibus terrast destruere voluit.

Vido de illis plura in Kaempseri amoenital thus exotiris, Faseie. 1I, Relat. 5, p. 325, 333 ; Chardin, Vonos en Perse, tom. II, p. I 4o, tu ; Lemon, Vo os, tom. II, p. 285, seq.; in primis

vero in Ni 5 rs Reiae staremunx, tom. II, p. - , I 65; necnon I. G. M Verder, vir Perillustris, mira cum doctrina atque divino prorsus ingenii acumine, ινγλυφμα ista interpretatus est, in libello lectu dignissimo, quem inscripsit: Pera Olis , eine Μυμ- mrassung, Gothae I 8 . Talia liabet cinae, euius sane opinioni adhaereo, nisi quod Curtium in hoe loco errasse crediderim potius quam omnia haec , quae desunt in Vossiano primo ab altera manu in aliis suisse ad iuneta. Ceterum iis, quae adduxit, recentiorum testimoniis , insuper addain angliei viatoris verba deprompta e libro qui imseribitur. Vostam dia Aeneale is curria, par Wialiam Franguis, qui prodiit Londini, anno I so, quemque in gallicam linguam

vertit vir cl. Gnglos stom. II , pag. 8o, 8 i) : a Malgre raut orith. des disserens historiens qui racontent I 'incendie du palati, nous

a examen des mines autourd hui subsistantes, puisque, datis leura etat aei uel, lout te seu qu'On murrest y introduite ne serati ja-- mais la plus Ugere impression sur ces masses enormes et indes-4 truetissiles. Teile sui l)idde que te roncus a la seule inspection des. lieux, et que te vis partager Pax M. Iones, a qui te la cominu- . ni tuai. Il pensa comme moi que rien D'etait plus absurde que. d attribuer la destruelion de set edifice aux ravages dii seu. Aintn- TMe θ, tureicus geographiis, qui typis commissus est, Constantinopoli, anno I 236, atque cuius exstat gallica translatio manu eripta in nostra regia hibliothera, refert urbem Isinthar, quae eadem est ae Persepolis, et illius arcem TehMPLMiniar quod, qti raptaria columnas significat, bis suisse spoliatas, penitusque dirutus. Ali aliso regnante. Ex eius minis urbs alia curar, in vicinus exstructa est, anno Heorae 76, post Christum 695. Vid. Pistro

3 Ahti Media . Geograph. in Esthiae ar, inquit, est inter urbes antiqtiis ima

Porsiis, tibi olim stat aedes regia et adhue sunt magnorum aedisse; artim rudera adeo, ut dieatur, opus dia monum ess . M

508쪽

ΑD LIBRUM V. 435

EXCURSUS II.

DE ALEXANDRI CELERITAT F..

QituM Alexander Bessum persequeretur, ea fuit rius celeritas, ut multis incredibilis visa sit, et ipsius historicos i περδελικῶι scripsisse putaverint. Ut vero, ea qua vivimus aetate, multo magis stupendas celeritatis miracula vidimus, fidem sane historicis de Alexandri itineribus habemus. Pauca tamen disserere utile visum est . quihus ea adhuc probabiliora praestarentur. Quod quidem ex itinerum mensuris quibus Alexandri metatores usi sunt, colligi potest. V teres, ut Prius notavimus Exeum. de Alexandria , diversae longitudinis stadia habebant. Quidam docti viri , in his definiendis, multum talis rem impenderunt. operae pretium est noscere quomodo unus ex iis, Guillaume de PIsse, stadia reduxerit, in statuendo quantum Ecbatana ab Ariis distarent. II ao distare dicunt astronomi orientales: IIo autem et zo - 8' S magni orbis sati crandeercle , la d inution des degres de longitude si partitiose des detix Diues calciale ) ς quod sane multum differt a mensuris quae colli guntur e Io,29o stadiis, quod, secundum Eratostlienem sciret 14 ', et, secundum Ptolemaeum, Plus quam Io'. Hoc solo diserimine

notato, persuasum nobis esse debet, stadia, Alexandri aetate, minora suisse , quam Postea fuerunt. Nostras Buache ea fuisse minora Probat e mensura terrae quam

509쪽

436 EXCURSUS II

refert Aristoteles, in suo libro de coelo. Ill haec io asci stadia, quae inter Ecbatana sunt et Aria, esse tantum sv x6' magni orbisnsfirmat; quae mensura ab astronomica supra laudata i6 tantum dissert, sive 35o stadiis, quae auferre possis, habita ratione frequentis sinus . qui in itineribus est. 'Anoiue inestiri itin. p. 84 ) stadium quo utebant ar Alexandri mota toros fuisse dieit 5o , a P, 5 p, Hae aestimatione, quicquid difficultatis supererat, solvitur; nee sane ex hypothesi est, sed ex ea terris mensura quam dedit Aristoteles, de exto, lib. II, c. a 4. Ex hac mensura terrae ei reum rentiam suisse 4 O , o o stadia constabat. Si hic numerus per 36ci dividitur, terraque plane rotunda reputatur, ut veteres existimabant, singulus gradus magni orbis degre isti manu erectri habet i, iri stadia et nonam stadii partem, sive 5 , O6o hexapodas; singulum vero stadium, II hexapodas , sive circiter si i p. 5Si Arriano credideris 3, 6oo equites, unusquisque eorum P ditem pone habens, 4 o stadia in parte quidem diei et tota nocte pereurrunt. si stadio pythieo 125 hexapodarum utaris, hi a O leneas, singulam di, Ino hexapodariam pereurrerunt, quod vix credI-hile est; at si stadio astronomieo , 54 eirciter hexapodarum , 8 leucas tantum invenias, quod muliti veris;milius est. Macedonos . scit tharranem persecuti Arrian. III . 25), hinis die-hus, ficto stadia emensi sunt. quae, solita aestimatione , 3 o lencae sunt; astronomica verra, tantiam tu. Alexander Arrian. IV, 6) ad Maracanda progressus, ut ex iis Spitamenem ex pselleret, tertio diρ I5oo stadia pereurrerat . nempe, adhibito stadio prthico. 75 leucas; minori vero, 3 solum. Μulta huius generis asserre possem; sed ex iis tantum orrores corrigi possunt, eo frequentiores in veterum ipxtu, qu ei litis erat literas, quibus numeri expri-mphantur , inter se miscere. Nee sane alienum esse vid tur, Cres et Io ooo Gripeorum itinera , quae descripsit Xenophon, eum Alexandri itineribus consorre. Iunioris Cyri eopiae, ad Cunaxa progredientes, quinque Pa rasangas et magis interdum singulis castris obibant. Lydiain , sumon

Maeandrum versus, transeundo, ua parasangarum et trium tantum

rastrorum iter fuit i Xenoph. Exped. I, 5). Ex Iconio, Phrygiae

510쪽

AD LIBRUM V. 457

urbe, exeuntes, quintis castris 3 o parasangas emensae fuerant,

Xenoph. I, 7ὶ; 3S vero, iisdem castrin, quum ad laevam Euphratis ripam tenderent sXenoph . I, 3o, 3 ij. Notandum vero est omnem fere Cyri exercitum hoFlitis constitisse, multisque sareinis et impedimentis suisse retardatum. Eam celeritatem, post Pugnam ad Cunaxa, hi Io,ooo GraecisuPerarunt; qui, dum per Chalybum regionem transirent. licet ab hostibus assidue lacesserentur, so lamen Parasangas septimis C tris emensi fuerant i Xenoph. Exp. IV, 39 . D 'Anoille affirmat in Xenophonte parasangas singulas aestiman-

Singulos rivismus, sive mansiones, 226 , 272, 3 II, et interdumetiim 37o stadia emensi sunt, quod cum velocissimis Alexandri itineribus conferri potest. Quanti vero aestimandi sunt illi HI sive mansMnes statuere dissicile est, qui, variis aetatibus regionibusque, non iidem erant. Ptolemaeus, inquit Arrianus, III, 29, quum Bessum Peraeque retur, habuit ἐν ἡμιέ - νι ρει , - νμ.us δικα. Herodoti mrαρμοι in Asia lib. V, e. 52ὶ aestimari possunt singuli quinque leucadi 2,SOΘhexapodarum. Imperantibus Parthis, sive sex leucas, sive pluS, usque ad novem, eniciebant '. V t ut sit, sive stadii longitudinem in spatium so aut II hexapodarum et rcumscribas; sive Io,ooo Graecorum in Asia itinera animadvertas; sive reputes Alexandri itinera a Diognete et Betone, hujus principis decempedatoribus suisse metata , et in opere descripta cujus testimonio saepius utuntur Strabo, Plinius et Arrianus , jam non ea quae de Alexandri celeritate reserunt scriptores, in dubium revocabis. Inter ea, quo Graeci corpus exercebant, cursus Plurimum alebat. et sane latendum est nihil esse aptius ad milites longissimis itineribus assuefaciendos. Alexandri milites hiae modo a teneris exercebantur, et, nisi corporis robore, saltem velocitate, cum Romanis illis comparaudi erant, qui, sex aut septem horarum SPatio , a 4 milliaria, id est, octo leucas percurrebant, et Plu etiam, pleno Vel concitato gradu. Exempla apud auctores abundant. Μilites Caesaris Bello Gall. VII, 34 , et seqq. in septem horis So milliaria romana, seu I 6 leucas emensi sunt. Bardanen Parthum

Athen. X, 442; Casa . Animadv. p. 737; Plin. VIII, 23.

SEARCH

MENU NAVIGATION