장음표시 사용
21쪽
obsides tradiderunt, in quibus fuit Classia Orestilla. orestilla nobilIs Virgo.
Romana , quae una cum reliquis Virginibus, deceptis custodibus , conscendit equum, R incolumis ad suos per Tyberim noctu traiecit , quamobrem Roma ni novam in Faemina virtutem , novo honoris genere ornandam rati, statuam ei equestrem in summa saci 2 v a posuerunt. Liv. lib. s. ab urb. Valer. 4ib. DCap. de fortitud. Virgil. circa finem lib.8. . Et Buvium viliciis innaret Claelia ruptis. Juvenal. sat. 8. ad fin. Quod miraretur cum Coclite Mutius , & quae Imperii fines Tyberimam Virgo natavit.
Deinde Mutius nobilis Romanus animo maximo, P manu stren russ ae ceptu potLilate a Senatu in castra .Regis solus intravit, eo animo, ut Regem Occideret , sed Satellitem Regis, purpuia indutum , per errorem occidit 4 Com
Prehensus, 3c ad Regem perductus, iussus est, u coniuratos, si qui essent. - indicare. Mutius, ut ostenderet se, nullo supplicio vinci posse insuper, &poenam de dextera sua exigeret, qu bd in caede aberrasset, iplam igni impositam in conspectu Regis sibi ipsi adussit, ob quod Mattiar. lib. I. dixit.
Urere quam potuit contempto Mutius igne ..Hanc spectare manum Porsena non potuit . . unde postea Scaevola cognominatus est , quod sinistra manu uti cogeretur . Valer. Max. etiam refert. Liv. lib. a. ab urbe. Quapropter Rex eius fortitudinem admiratus, Eum liberum dimisit . Mutius igitur, ut Regi aliquid grati faceret, eidem indicavit. trecentos iuvenes in eum similiter coniurasse , quare
territus Porsena bellum, acceptis obsidibus, deposuit, fit Tarquinius pulsus Junii Bruti virtute Cumas concessit, ubi per summam in gnominiam reliquum vitae tempus exegit. Liv. lib. I. ab urb. Eo tempore vigebant Romae strenuissimi Juvenes Viri Patricii, M interi coniuratos oratius Cocles. Mutius Scaevola. Publius Cornelius COSSIS, Lucius, Sicinius Dentatus Spurius Cassius, Marcus Cornelius Maluginentis , .caeteri que quam Plures, Fuit enim Romana res publica sub Regio dominatu annis ducentis quais draginta quatuor , ut Caius Sembronius m veterum monumentis scriptum
Liberata Romana urbe Regio dominatu Populus tibertatis russat initia, Qt Joh. Baptistae Uici de constantia philologiae posteriori in parte cap. I. verbis
utar. Ω creare cepit Senatores Magili ratus, itaque duo Consules constituti sunt ex solo ordine Senatorio paenes quos summum ius uti esset, lege rogatum est , dictique sunt Consules ab eo,quod plurimum Reipublicae in uterent, qui tamen ne per omnia regiam potestatem sui vindicarent, lege lata factum est, ut ab eis provocatio esset. neve possent in ca flut civis Romani, animadvertere iniussu Populi Romani, solum relictum est illis, ut coercere possent, It in vingula duci iuberent a propterea Quaestores constituebantur , qui capitalibus rebus litaeessent , hique appellabantur Q Sestores parricidii, quorum etiam meminit ex XII. tabul. , .nisi de Maiestatis crimine ageretur, ut de Vitelliis, & Aquiliis,
qui Tarquiniae genti. utrique fuerunt, & cum de Tarquinio Rege restituendo
22쪽
cogitassent . damnati a Populo poenas morte debitas luctent. Hanc legem conis stituit Populus in Templo Mattis, rogεtione Junii Bruti, cuju&Couillio , M ope Tarquinius ultimus Romanorum Rex eiectus est a Regno, ibique sacrificiis libatis, constitutum est jureiurando, Regis nomen Reipublic. e semper detestabile, δe in Maiestatem esse Romani Imperii . Itaque primusCousul creatus est Junius Brutus, cui Tarquinius Collatinus datus est Collega di, quo tamen non multb post coactus sese abdicare , non aliam ob causam , nisi quod Tarquiniorum esset propinqus , eodemque cum illis non 'ne diceretur , in cuius locum suffectus est Consul P. Valerius Poplicola , sed Rnte omnia iussu Populi sancitum est , ut retum divinarum praecipua cura esset. Regem lacrificulum creari. Nam, x ipsi Reges quamouam ex senioribus sanctii limo sacerdotio praeditum deligebant, cui rerum divinarum cura esset. M uaedam publica sacra per ipsos Reges facti tata in commentariis traderent in Isenim Rex lacrificulus appellabatur , sic etiam eiectione Repum, mutato statu Civitatis, utrυrum divinarum cura haberetur , iussi Pontifices, atque Augures ex senioribus aptissimum unum deligerent, qui nullius rei prinerquam di-Vinr cultus potestatem haheret ab omni alio civili, bellicoque munere laber. Regis sacrificuli titulo, ita ut id Sacerdotium Pontifici subjiceretur , ne additus no mini honos aliquid libertati , s cuius tunc praecipua erat cura i , OECeret. Ii ergo Pontifices , Se Augures Sextu in Papinium gente iam tunc patrici. virum honesto ocia, ac qpieti deditum primum Regem: sacrificiorum creae
Isque in primis peritus iuris leges omnes regias in unum contulit . nam cum antea Ancus Marcius Rex Romanus leges sacras a Numa latas in desuetudinem iam abeuntes reduxisset in Civitatem, easquo eri commentarii x Pontificum exscriptas in foro tabulis quernis sculptas proposuisset , ejectis inde Regibus , Papin Ius hic sacras omnes, prophanasque leges. a Regibus latas in usum publicum duxit conscripto Codice , quem postea Jus civile Papirianum appellarunt , non quod ibi quicqua in de suo Papirius adjecerit, sed quod leges variis temporibus latas , M sine ordine apud Pontificem commentaria delitescentes in unum corpus compositas in vulgaverit , eae Paulo post cum TI L. tabula ferentur tributa lege abrogatae sunt. Vix t autem Sextus Papirius, Tarquinio superbo Regnante i 2 sub initia libertatis Romae αEo tempore Cyrus Campi sis Persarum Regis filius, qui imperium obtinustili primus suit deuicto As vage ultimo Medorum Rege, qui Medorium Impe rium transtulit in Persas , deinde Atossiim filiam suam Dario Astyagis filio nuptui dedit, postea simili cum genero Babilonem Topiri industrii coepit, δε Balis dassarem Regem trucidavit, duos anno regnaverunt limul, deindὴ Cytus suta ina Asia totum Orientem in potestatem redegit; postremd cum bellum Scythis ruitulisset , eosque clade magna astita issed, Thomyris eo tempore Scytor una Resiti, compostis insidiis, ducenta millia Persarum cum ipso Rege trucidavit Ilai neque Nuntius tantae cladis superfuerit; caput Cyri ambulatum in utro humano sanguine pleno cojsctum fuit cum hac exprobatione Satis re sanguines
quem sitim, hic illimum Agradatus dictua fuit , M postea Cyrus ab eiusdem
23쪽
nominis fluvio per cavam persidem fluente, iuxa quem fuit expostus, res eius gelias vide latius apud Xenophontem in Paedia,haec Herodatus, 2 Justinus lib. 1. Post Consulatum Bruti , 2 Poplicolae idem Poplicola , & Lucretius Tricipitinus Pater Lucretiae creati sunt Consules . Biennio post creati sunt Tribuni militum , qui partem cum Consulibus potestatem haberent, horum duo erant genera, alii Rufuli dicebantur , qui in Exercitu .creari solebant; alii comitiati qui Romae comitiis delignabantur. Rufulorum osscium erat, ut miles veste indutus , armis bene munitus excogita tionis usu , Ω disciplina et itus incederet 3 Ω hi promiscue ex Patribus , Se Plebe creabantur , vario quidem numero , interdum plures nunquam paucio res fuerunt, ut Pomponius lib. I. Digestorum scribit Comitiati primum ex Patrihus creati sunt deinde similiteer ex Patribus, Sc Plebe creati sunt Horum o iaticium erat militibus pr eesse , 9 in eos animadvertere , 2 nostris temporibus Tribunus militum vulgeriter nuncupatur Masro di Campo, & in designatio ne Consulum creabatur solus interdum plures, qui Conlulum loco Rempub L regerent , 2 Primus ex Patribus creatus fuit Tribunus militum supradictus Λ. Cornelius Cossus, is qui in coniuratione Porsenae Regis occidendi fuerat. Spur. Largio Rufo, Sc Tito Hermoniano Λ quilino Cons. quo tempore Tolumnius Lartes Veientum Rex magno Hetruscorum exercitu comparato Romam venit, cui Cossus jam notus Tribunus Militum occurrit, k cum Rege potentissime bello conoressus, emn singulari certamine occidit, & opima spolia Jovi Feretrio attulit, aic primus omnium post RomUt Um spoli opima dicavit, quibus spoliis non proprium sed urbis nomen inscripsit, haec sunt verba Titi L vii hist. ab Urbe cond. lib.4. Erat tum inter Equites Tribunus militum Aulus corxelius Cti j eximia pulchrisua no corporis animo , ac viribus par , memorque generis quod amplif-smum acceptum , maius, octi quὸ reliquit posteriι . Is cum ad impolum Tolumnii quacumque se intendiset trepidantes R. manas videret Turmas , in gvemque cum radio habitu volitantem totis acie cognovisset , hiccine es , inquis, ruptor foederis humani , violatorque geratum iuris Z iam ego hanc mactata
.ictimam Isi modo sancti cuicquam in terris esse Dii volunt j legatorum mavi- ibus dabo , stalearibus obnitis infesto cuspidi tu un m fertur hostem , quem cum ictu, equo deiecisset, confessim, ω i se bosa inu/xus se in pedes excipit, asιι, tentem ibi Regem umbone resupinat reperitumque festius cuspide ad terram a1μnit , tum exangui detracta Dolia , caputque alsissum victor Diculo gerens , terrore cas Regis hoses urit, ita Equitum quoque fusa acies, quaa una fecerastaκceps certameu. Dictas orogatis legionibus insat,o ad cora compulns cadit. Fidenatium plurimi locorum notitia sugere in moutes. Cosus Tyberim cum equia lacu transυectus ex agro Laientauo ingentem detulit praedam ad Urbem . Inter prati m , dr aA cnfra omana pugnatum es adversus Partem copiarum ab Te lamnio , ut ante dictum est ad Casera missam. Fabius Vibulanus coronis primu Vallum defendit , intentos deinde hostes in Valium expressus dexra1a principalPeum triariis repentὸ invadit, quo pavore iniecto, cades minor , quid paucis- res erant , fuga non minus trepida. quam in acie fuis, omnibus locis re bou/
24쪽
aereus in Eum milites carmina lucondita aquantes Eum Romulo, canere . --tia tu AEdυουis Feretrii pνορι Romuli1polia,qua op/ma appellata sola ea tem psase erant , cum solamui Pedicatione dono Dix averterasquὸ in Ie a eurru dictatoris elotiam ora , O eelebritatis eius diei fructum ρουὸ fotus tulerat Dictator coronam auream lihra pondo, ex publica pecuni4 , populi iusu , is capitolia ovi donum posuit. Omnes ante AE e asciores secutus . A. Correeli una colam Tribunum miti tum , facunda spolia opima Iovis FereIrii Templo iutu- . Ius , exposui. Cusus testimonium veritatis confirmat etiam Joannes Boteiaro in suis universalibus relationibus lib. 9 de praemio illis verbis . Et a ancheonor grande ii portare a I Templo di Giove te ipoglie opime . e tali spoelia erano quelle , che ii Capitano de Romani togi leva at Capitano de 'nem ci, edin tutioil tempodella Republica Romana non ebbero questo Onore piu dit te i quali forono Romolo, Cornelio Cos Io , e Marco Marcello , Ωc. ciet rum p sterquam quod ea rite opima spolia babentur, qua Dux Duci detraxerit , nec Ducem vovimus, nisi eums a pictoa inum geri 6 . titulus use spoliis inscriptus, illos, meque arguis , Confutem ea Cosum cast P. Hoe ego cum Augustum Caesarem , Templarum omnium conditorem, aut reEi tuasorem inea esum AEdem FeretriἡIovis, quam vetusare dilamam referit, D 9sum , in thorace linteo scriptum ut sise audissem , prope sacrilegium 1 neu sum coso Doliorum suorum , Caesarem ipsius Tempti auctorem subtrahere testem , qui si ea in resιν error , -οd tam veteres a uualos , quodquo Metias ratuti libri,quos linteos iu E. de rapnsitas Monera Macer Licinius citas idem fidem auctores , nono pos demum anno , cum T. Quinctio I anno A. Corueialiam cosum Consulem hahean . exrsimatio communis omVuus es, . nam σε. IIud accedit , ne rari clara pugna in eum annum transferet possis , 1uod i-sello trienn mfermὸ 'silentia , inopiaque frugum cuca A. Cornelium tam , sulem fuit, adeout quidam annales , velut funem , vibiI praeter nomiua Uulumsuggerant . tertius ab tonsulatu tali annus Tribunum eum miti tum consularisotestate habet:.eodem anno MagistrumEquitum, quo in imperi. aueram insignem edidit pugnam equestrem,ea libera coniectura eq),sed ue Q.
Iphicrates enim teste Amrlio, Plutarcho. M Suida vir Atheniensi, disciplinae militaris excellens primus omnium spoliis bello captis nomen suum inscripsit, cum antea lolius Civitatis inscriberetur. Eo tempore Holofernes Princeps exercitus Regis Assyriorum Hie fusa Iem arctissima praemebat obsidione,& Judsth Vidua nebraea, quae erat elegantiis a nimis. M incredibili pulchritudine ornatissimo cultu cum ancilla ad ΑΘ iorum castra perrexit, quaeducta ad Holophernem , Ε ab eo ardentis me a maia , vecordis amantis. dormientis amputavit caput, S: victrix incolumis ad suos rediit, Patriamque ah absidione liberavit.
Fuetunt. M alii TrIbuni aerarii, ita dicti ab eo quod his attributa erae pecunia , quam prb stipendiis militibus erogabant.' . . V Pleb,
25쪽
Plebs quoque Tribunos creaudi , qui commoda plebis adversus patri
olos tuerentur , . c in intiam omnem intercessione eorum prohiberent, his. tamen antelatam legem NM. tabularum aut pro certo ante secessionem ferre Pic bis cita ius non erat, ea propter a Patribus variis modis praemebatur . .
Eo tempore Martius Coriolanus nobilissimus romanus, qui cognomen in memoriam Coriolanorum Urmsa se expugnatae usurpavit, plebis odi in exilium actus , Volscis populi Romani hostibus se coniunxit, patrῖχ-que infestissimum hel uiri intulit. neque a qssoquam aut praecibus alit minis inflecti potarit, ii is 4 Volumnia matre , 2 Veturi 1 uxore Liv. litia. ati Urb. cuius mentionem facit etiam Cicero in Bittio . cuiusque vita, est latius apud Plutarchum . . Deinde pro*ter discordias, diuturnasque contentiones intes patricios 2 plebem placuit creari Dictatorem constituendae Civitatis causinu palmus, dictator Titus Largius creatus eii, 2 Spurius Callius Magi iter Equitum, qUi postea Regni affectati crimi ire damnatus, cui plus suspicio concupitae do-aninationis nocuit, quam ties magnifici Consul utus,ae duo speciolissimi riumphi profuerunt. Senatus enim populusque Romanus non contentus capitali eum supplicio assicere, interempto, domum superiecit in solo autem. aedem telluris secit. Author Valerius lib. 6. cap. g.
Creabatur enim Dictator 2 Console υἰυ2 voce non per suffragia, nec durabat ultra sex menses,& quia si imma pote ita serat Dictatoris hi popuIum, Is quoque magister Popnli appellatus est, erat autem extraordinatius Magistratus habens ius animadvertendi in cujuscusque civis romani caput, nec ab eo provocandi ius erat .. . .
Caeterum post aliquot annos cum propter intestinas discordias, quod Patres serre plebiscita indigia arentiat. Plebei se nimium premi Pacium decretis fremerent, placuit Populo romano leges a gladicis pen Civitatibus, cumque per legatos romanos allatae essent, intente insta fiant Tribuni Plebis, ut tandem scribendarum legum initium fieret. Consules. ubi aliqua iacti si variis calumniis rem invisam Patribus extraXere , tandem ut in alios tia ferrendonus, comitia anted em in dicunt, 2 successuros sibi arlegi timum tempus Consules creant Appium Claudium, P Titium Genutium: Tribuni ad de- sonatos Consules , praecipue Ap p um confugiunt, modo publice modo semotim , ut Plebi consulant ,. addunt spem praecibus, honores, atque ingentes,4 Plebe opes pollicendo donec pervincant, ut legum conscriptio repre-Intetur: oeperat Appium Claudium cupido extraordinarii magis latus, quo leges pat ae daret, suturas civilis Concordiae ac paeis, iam pr dem inter a .rdines labefectatae perpetuum stabilimentum , igitur ad diicto in suam sententiam Collega , vocatus sepe in concionem a Tribunis multis vetbis humuniter disseruit A vehementer placere sibi atque Collegat serri: leges , quae Orn-- .vem requi bonique contentionem dirimerent, idque se sententiae loco dicere . Ω quando de legibus convenerit, de latori hus non esse Liviri ius discrepandum, seu de Patrum . seu de Plebis corpore t Leat, quin apite , inquit,
Consules comitia creaudis latoribus legum indicite, quod ii propter designa
26쪽
tos no novum alium inducere consulari potestate in Remeublieam magistra
. tem veremini, nihil impedimento sumus, sufficiendis ici locum noctrum honore caedimus , modo ut Senatus probet A Collaudante Λppii orationem universa concione.
ii Sextius Consul solus cum Domi Collegam morbus detineret, Senatum vocat de legibus ferendis, dictitque compluribus in utramque partem sen tentiis , alii peregrinas respuebant leges , ac manendum patriis institutis censebant, aliis tolli discordiarum caulas placebat . Vicit tandem Appii sententia , qnam primus rogatus dixerat assentiente Collega, Placet itaque creari decem viros s sine provocatione, qui confestim magistratum ideant.& nequis eo anno alius magiitratus esset, ut ii ex patriis inlli tutis graerisque legibus optima quaeque deligentes interpretantessque , Reipublicae futura Commoda iura conderent, eaque ita rata sanctaque futuris Judicibus, & magistratibus fore. si Senatus probasset , iussis etque Populus . Creati decemviri sunt Appius Claudius . Titius Gennutius . Pub. Sestius . Lucius Uexnrius. Caius Iulius. Aulus Manilius. Pub. Sulpitius . Pub. Curiatius-. Titius Romnlius . Ω Spurius Postumius . Itaqua novus in Rempublicam
Nagistratus inductus est , eius tamen totius regimen poenes Appium erat. Ii cum decem tabulas legum confecissent, eaeque apud Populum Sancitae eia sent . Vulgatur rumur cautoribus ipsis decem viris i duas deesse tabulas . quibus adiectis, absolvi posse , velut corpus omnis Romani iuris , Ea ex Pectatio, cum dies comitiorum appropinquaret deliderium decemviros iterum creandi fecit. Appius quoque cumdiu dissimulasset dimissis iam in discrimen dignitate, in sequentem annum , eandem, quam gegebat dignitatem ε petit. Placuit Tribunist, M Unviersiae concion alios in sequentem annum creari decemviros . BPPius decemviros croat, 2 se in primis, quod quidem memo facere ausurum crediderat . id ipsum enim pessimo exemplo
nemo unquam fecisset. Creati sunt cum eo Mar. Cornelius Maluginensis M. Sergius. Lucius Minutius. Rhius Vibulanus . Titus Antonius Merenda . M. Rabuleius. Plebei tres Q. Petilius . Cesci Duillius . Spurius Oppius Cornicensis. Dicente Appio , cum unus ille magii ratus omnium authoritatem teneret ν & Consularem, 2 Tribunaciam potestatem , non excludendam honore plebem , &si Senatus contra decreviset iam inde suo vivere ingenio caepit. novosque collegas iam pii usq .am inirent magistratum in suos mores formare . Camque maior pars anni iam processisset, Aeduae tabulae prioribus decem ad tectae essent, nulla tamen pecterendarum ta-halarum , seu magistratuum creandorum gratia mentio Coi tiorum fiebat. Jamque dis spectare ad tyrannidem videbatur, ra Idus Maiae venerant, nullis subropatis Magistratibus. Privati neque animum ad inhibendum Decem viistis Imperium , neque ad speciem honoris prodeunt. Itaque deploratur in perpetuum libertas 3 id enim Regnum haud dubium videbatur . Extet niettim hostes spem victoriae in discordia Romanorum collocantus, arma mois venου. tandem coacto belli gratia post longam intermissionem Senatu. Cum Appius caput malorum omnium, & Col legi i longa atque accurata oratione retulisset. copias ad urgens bellum extemplb educi. Lucius Ualemus Poti.
27쪽
eus , priusquam ordine sententiae rogarentur, quasi in Λppium dicturux surreta it , tum Appius, quod futurum erat iuspicatus, non est, inquit, loocus dicendi tuus Valeri. Ubi togandis ordine lententiis ventum ad te erit. poli eos qui maiore aetate, majore magistratu uti sunt, dices: Cumque illa nihilominus postularet, ut de Republicὶ liceret dicere , prohibentibus minaciter Decemviris proditurum se ad Plebem tumultum excivid. Marcus deinde oratius Barbatus . , atque alii atroces , liberatque sententias dicunt in dippium, donec ille irritatum Senatum vetitus , impetrato preci- cibus silantio. Neminem, inquit, vestrum P. C. fraudamu& dicendi Potestate I si dicturi ordine estis . sed intempestivos, atque importunas, hos coercemus 3 neque est quemadmodam succensetis , erit Ualerio, erit oratio . ac deinceps aliis suus dicendi locus: tantum ex veteri inlii tuto ordine r pati ad id quod in praesentiarum refertur de hello dicant. Itelliges profecto Marce orati, nobis a Populo Consularem Tribunitiamque potestatem datas, nec dum magistratus tempus excessit, creati ad praescribendax leges sine certo die sumus, perlatis legibus , mugistratu abibimus, ejusque ratio exigenti dabitur : 'ante consularem tribunitiamque potestatem nequii minuere , neque decedere de iure uoltio, ac maiestate in animo est . Dicite per honorum atque aetatis gradus de bello sententias, Oe qua Potii simum. ratione hostibus obii lii pol it. Variae fuerunt Senatorum sententio, qu viam Lucius Cornelius Maluginentis Marci Cornelii decemviri frater censuit peracto demtim bello reddi ah, APPio rationem OPortere, M utrum in annum Decemviros creassed Comitii A suis, an donec leges , quae distane perferrenturis caeterum Valerius, atque oratius Senatorex vociferantes dicebant; Antequam de bello resecret tar,liberar, Rempublica in oportere. Tunc
Λppius ad Senatum . P.C.omnes la premi, at M infami ordine rogati senteniatiam dixisti plurimi Cornelio palam assensistis,itaq;eius sententixin vicilles pro Funcio am mox scriptam audietis. ScI ibam inde legere scriptam au thoritate jubet. Fuit autem Cornelii , Se Hurimorum sententia, ut peracto bello magiitiatuum comitia indicentur . Dimisso Senatu, ac legionibu x laripti ginter se comparant, quos ire ad helhUn,quos praeesse exercitibus oporteret. Principes erane inter Decemviros Quintus Fabius, Mi ho laniati Ie Appi uxClaudius. I. llum domi majus,quam foris appuebat, Appii violentiam rati ad comprimendos Urbanos motus, itaque Caeteris ad bellum exeuntibus. Ap p us cum Spurio Oppio adiutore aequo omnium Decemvirorum imperis ad urbem, ac Turannidem tuendam relinquitur, tum Appius, Sc Spurius moliri insidia honereque collegas arcani nunciis non desistunt , ut quaesitis causis, adversae lactionis, Illustres clam, palam obicuros fle medio tollerent, ac diligentissime adverti, ne quid moliri factio Valerii, atque oratii, quae domi creverat, posset , haec itaque, & alia impia facinora moliet, rentur in castris . Exoritur in militibus acerrima armorum, la caedis
confusio, D primum caedes Siccii clares militis iussu Decemvirorum neeati tumultuatur in Castris, ac nihilo scelesta minus in urbe , quam in Castris facinora edebantur. Post caedem Siccii, caepit Appium Claudium plebeiae viret; nis stuptandae libido. Pater eius Lucius Virginius honestum ordinem
28쪽
uue desponderat filiam Lucio Icilio Uito acri . 2 pro causa Plebis specta
tae virtutas. hanc puellam. Virginiam nomine adultam , forma ex Celit tem conspicatus in uulo literario Appius. Cl dius amore ardens., Cum uxorem ducere alii despcinsam , sibi marito plebeiam patescio neque liceret , neque liberet, precio, ac spe per isternuntias ad nucricem sua mellas caelato nomine , iam nitis modo opibus pollicere adortus est , postquam Dinnia pudore septa., Sc maiorem adhibitam puellae custodiam animadver- tit, ad Crudelem, superbamque vim animum convertit. Itaque M. Clodio clienti modum edocto negotium dedit, ut Virginem in servitutem assereret sneque Caederet secunctim. libertatem postulantibus vindicias ,. quod Patet
Puelle abesset, fore locum injuriae ratus . Virgini venienti in forum , itan que in ta rnis ludi literaruin erant, mi ai iter Decemviri libidinir i genti similium sui comitatus globo manum iniecit, servam suam natam si syamque appellans sequi se jubebat, eamque ludum ingressam vi abri-PRits p vida. pueti stupente ad clamorem nutricis, fidem Quiritiym i Plorantia , fit concursus. Uirginii Patris, Sponsique Icilii populare nometa Colebratur turbam inlignitas tei Virgini conciliat; dam a vi tuta erat, tum assertor nihil opus essu multitudiae concitatλ ait, se iure grassari nora Vi K Vocat puell- in ius, ut sequeretur ad Tribunal Appii. Jus tu in sino Collega diceruix, cumque iam abdaceret ar ah assertore Clodio Virginia ιConcursu alienae turbae exoritur clamor , ac fremitus postulantium expectari Propinquos virginis , idqae decrevit Appius . Avonculus puellae Numit ri us clarus intor plebeios, frenquenti amicorum necessariorumque stipatus manu, nec multa post Sponsus Icilius magn1 plebeiae iuventutis caterv cinctus , hic ubi ad Tribunal paene exanimatus venerit elata voce iussit. Quis vi illi em ingenuam attrectare est ausus P Ipitor silentio facto ante proin inguor uiri adventum, nota Ddicis fallula ue petitor Clodius asserit puellamomi su:e servam natam, furtoque inde in domum Virginii translatam. suppositam ei per uxorem esse , idque se novo indicio compertum asterre, probatu tumque, vel ipso Virginio judice, ast quem maior pars injurias eius pert neat . interim Dominum sequi Ancillam aequum esse; Uades daturum, se silendae quandocumque Virginis , se a re pretentandi iudicium placeat apud Judicem causam. tum dicturum . Numitorius postulavit Vi ginium patrem puella: Reipublicae causa abesse , si nunciatum ei fuerit hi duli assuturum , Iniquum enim esse absentem de liberis. dimicare . Judex rem integram in adventum patris differat: lege ab ipso Λppio lata vindicias det secundum libertatem , neu patiatur Virginem adultam famae priusquam. libertatis perieulum adire . Appius decreto praefatus, quam libertati faverit, eam ipsam legem declarare , quam Ustginii amici postulationi suae praetendant , caeterum ita in ea firmum libertati fore praesidium si neque caulis, neque personis variet , in his enim , qus amruntur in libertatem id iuris esse , in ea quae in patris manu sit neminem esse alium , cui Domi nu Possessione c dat. Placet itaque Patrem accersiri, Interer iuris sui iacturam Raertorem non facere quin ducat mellam h sistendamque in adventu ς ψβ i qui Patu dicatus, promittat, eius se , M ut ex aequo disceptetur . . Gu189
29쪽
curam h ahiturum . Adversus iniuriam decreti cum magis fremerent, quam
quit quam unus recusare auderet, Publ. Numitorius , Sc Sponsus Icilius interveniunt , dataque inter turbam via Icilius elata voce inquit, ferro hinc tibi.summovendus sum Appi , ut tacitum seras, quod celari vis. Virgi--nem e, hanc dum ducturus, nuptamque pudicam habiturus, non manebit extra obmum patris Sponsa Icilii neque Tu illud decretum sine caede nostra relates . Virginius viderit de filia , ubi venerit, quid agat , hoc tantum sciat, sibi , si huius vindiciis cesserit conditionem filiae quirendam
esse , me vindicantem sponsam in libertatem . vita citius desereti quam fides , Cancitata multitudo erat. Calumniator Clodius ad pedes Appii trepidus refugerat . Clodio deinde ad Tribunal vocato, k cum eo pauca
summissim collocutus Appius, indicto silentio ad turbam, ita est allocutus. Non Virginiam defendi ab Icilio , sed inquietum hominem, 2 tribuna tum etiam nunc spirantem locum seditionis quaerere, sed ut jam sciret nouid petulantiae suae sed Uirginio absenti, & patrio nomini , M libertati d tum . Jus eo die se non dicturum , a Clodio deinde petiit, ut decederet de iure suo, vindicarique puellam in posterum diem differret, quod si pater postero die ab suisset, pronunciaturum se de puella dixit, longiorem dilationem postulantibus puellae defensoribus nihil, respondit. Cum dilatum temispus iniuriae est et, secessissentque advocati puella: ὴ Placuit omnium primum fr4trem Ic illi filiumque: Numitorii impigros iuvenes pergere inde recte ad Portam 3 2 quantum adcelerari posset Virpinium accir; e Sastris, in eo verti puellae salute in , si postero die vindex insuriae ad tempus prae to esset, Cum initaret assertor puellae, ut vindicaret, sponsoresque daret, atque id i plumagi diceret Icilius, sedulo tempus terens, dum praeciperent internuncii misti in caltra, manus rellere undique multitudo , & se qxusquet paratum ad lpondendum Icilio ostendere , atque ille lacrimabundus , gratum ea , inquit, Crastina die vestra opera utar. ita vindicatur Virsinia spondentibus Propinquis . Λppius primum plebis rabiem veritus consilii inops obstupuerat, 2 tristis,atque inflammatus cupidine, domum se recepit, ibi anceps rem animo v0lutat, quo pacto productam Postridie Virginem, ii vadetur ue vi atqueArmis abducat , majori adhibita , custodin occupatisque circa Tribunal armatosum clientum locis, si forte vi, atque manu resistatur, quod ut honestius absente virginis patre essiciat, ne is clam re cognita se se e vallo praecipiat; collegis tu castra scribit, ne Virgina commeatum dent, atque etiam in custodia hiabeant, 2 nequid ad intercipiendum hominem deesset ex Urbe emissi alii ferentem ab exercitu viam insident, improbum consilium , seia xum, ac vanum , ut de huit fuit, v iam commeatu sumpto, proseyus
Virginius . viis itineribus paulo post eadem nocte s alii postero die mane )Romam se recepit, deletinendo eo, nequicquam litet a: redduntur. At, in urbe prima luce , cum Civitas in foro xpectatione erecta staret. Virginius sordidatus filiam secum absoluta veste , comitantibus aliquot matroianis, cum ingenti advocatione in fotum adducit, circumire ibi, k prehensare homines coepit, & non orare sollim p ecariam opem, sed pro debita
fletereo se pro liberia eor ista ac coniugibus quotidie in acie gare, nee alium
30쪽
odium Virum esse , cuius strenue, ac sortite ε facta in bello plura mema possent: quid prodesse li incolumi Urbi haec patiantur, quete capta uix mλ timeantur, .liberis suis sint patienda E similia his ab Icilio iwciabantur , comitatus muliebris tacito fletu movebat omnes . Adveriusquae omnia ostinato animo Appius indignatus , euasisse insidias Virginium m' tanta uis amentiae, magiiquam amoris mentem turbaverat , Se qu/li ab alien to per amorem lensu. neque defensorum puellae orationem satis ni madvertit, neque lacrimis Virginiae fractus ,. aut miseratione astantium eXCepiz, prorsus, quasi in duriorem amoris servitutem tractus , ea im
Pudentissime praelocutus, per quae victam 1 se calumniam adversus Iirgi nem detegeret. Impetratotenim lilentio cum forensis omnis turba studio decreti udiendi ad Tribunal undique concurriss et,ore huc illuc saepe obversos ac familiarium, quibus forum repleverat, catervas Iustrans oculis, ita dixit. Ego Virgini, cuique cum ea adestis , haud nunc primum hoc factum audio, ut quod jam diu ante initum etiam Decemviratum ita cognoverim. Pater Clodii moriens hunc mihi puerum in tutelam dedit, per tutelae tempus manavit ad me de puellL. ista rumor , ut eam a serva Clodii acce piam, Numitorio viro supposuerit, idque diligentius exquirens, ita senabere. Comperi , caeterum praestare duxi Clodio, ubi in suam tutelam pervenisset integrum relinquere, utrum abducere Ancillam an apud Λltores , seu pretio , seu pratis esse mallet . Ego me interim ad Rempublicam converti. Clodius facius pubes rem, rationemque familiarem recognoscens in Judicium de Ancilla venit. aequum igitur postulat ,' cum serV3m suam in servitutem asserit, mallem equidem rem esse transactam, sed quando in controversam, Ω iudicium venit .. Ego, M testor, & judico Virginiam ad Clodium pertinere .. Primo stupor omnes admiratione rei tam atrocis defixit, flentium Inde aliquandiu tenuit, deinde cum M. Clodius circumstantibus matronis iret ad comprehendendam Virginem , lamentabilis eum mulierum comploratio excepit. Virginius intentans in Appium manus. Icilio, inquit , Λppi non tibi filiam despondi, k ad nuptias non ad stuprum educavi scum repelleretur assertor VirginisA globo mulierum , circumstantiumque advocatorum . Decemvir liciori mandat in haec verba . I littor, , summo ve turbam, & da. viam domino ad comprehepdendam ancillam suam .
Uos, quibus nihil hic est negotii, secedite, cum haec intonuisset plenus ita sinultitudo ipsa se sua sponte dimovit, desertaque preda iniuriae puella stabat, tum Virginius , ubi nihil ut qua in auxilii vidit. . Quaeso, inquit sΛppi, primum gnosce patrio dolori, s. quid inclementius in te sum in-
verius, deinde sinas hic coram Virgine, nutric- percontari, quid iocrei lit, ut si salso pater dictus sum , aequiore hinc animo discedam. dati ve- via seducit fit a m , ac nuaricem prope,Cloacinam ad . tabernas, atque ibi ablauio cultro arrepto h hoc te uno, ait, 'u' possum modo filia in liberta tem v d co : pectus deinde puellae transfigit 3 respectansque ad Tribunalsete , inquit, Appi , tuum caput sanguine hoc consecro. Clamore ad i matrox facipua. orto, excitus Λppius indecoro motu , vel bisque comprehen-