Propemticon inaugurale de Antiqua Veritate Artis medicae

2쪽

turales, uti non solum simplicissimum aliquid esse solet, sed etiam ipsis rerum naturalium constitutionibus ita inditum atque insitum, ut quamdiu hae a condito mundo eo titerunt, haec illas tanquam indiviso comitatu, stipaverit; Ita ab omni tempore, a quo homines rationis compotes, ad harum rerum solertiorem observationem animum applicuerunt, non potuit haec illos ita tota praeterire, quin ad minimum minentiorem ejus conspectum animadverterent, & ad post ritatem celebrarent. Quamvis enim negari minime possit, quod antiquissimi mortalium, vitae atque morum simplicitate contenti, minus curiose res, ad hos scopos minus pertinere visas, ad animum atque contemplationem revocaveis

rint ; & posteriorum demum seculorum, primo forte vitiis. sed etiam inde pullulantibus magis magisque necessitatibus. plurium rerum naturalium aliquanto curiosior observatio.& pervestigatio increbuerit: tamen, si res tranquille,& tane praejudiciis, in sola probabilitate aut fiaspicione fundatis, perpendatur, neque circa hoc negotium obscurum rit, quod duplici eos circumscribantur omnes illae annotationes; nempe observationum e nihil necessario usu, sed sciolo solum, incauto, luxurioso, fastu o. abu,su, resultantium: secundo, curiosiorum quidem scrutiniorum, sed ab hominibus ita paucis institutorum, ut nec illisu omnia satis exacte perficere potuerint, nec subsidiis etiam ad tales scopos absolvendos, soli suffecerint. Inprio. re classe processitscientia, parallelismum retinens cum causa sua, vel occasione; ut videlicet non plus hac via inno-a a tescem

3쪽

tesceret,quantum quam in praeparatione & aptatione ad illos

scopos occurreret: aUt ex usu talium rerum consequeretur,

atque dilucesceret. Posteriorem classem, limitibus certis circumscripsit, necessitas variorum remediorum & instrumentorum, ad penitius scrutinium passim absolute necessarium: quae neque tam promtum est cuilibet, avido licet & solerti, ingenio, uni eidemque : nec mente deinstinata&essi ista, effeci u ipso elaborata praestare, & perficere. Cui rei accessit illa dissicultas, quod posteriores, magis propemodum in o miratione rerum ab antecessoribus annotatarum , subsistere maluerint; imo, ad has ipsas etiam comprehendendas, non parum temporis impendere necesse habuerint, occasionibus etiam ad hanc solam confirmationem varie deficientibus; quam ut vel voluerint, Vel potuerint, tralatitia illa scrutinia, plus ultra persequi, & scientiam altiuS eruere aut polire. Quae res ne nudis suspicionibus superstrui putetur, essicit vel postremis Vis temporibusnotissimus circa tales ausus defectus, ubi, licet affatim sit manuariorum artificum, tamen passim inventiones ment Ies, veram potestatem artis mechanicae transcendant; aUt necessarii fumtus, aut reliquae commodae occasioneS, tentamina

quantumcunque bene consulta, cohibeant es retundant. Interim autem etiam qualiscunque usias, imprimis politieus & de pane lucrando, aviditatem hominum impellant, ad res , longe ingeniosiore comparatione indigentes, intempestive, tanquam decreto aliquo obsignandas; ut ubi illi defecerunt, aut a proposito aberrarunt, aliis felicius aut circumspecilius in eadem re versantibus, nonnisi mole stum hinc evadere possit, sive plura, sive imprimis alia, monere aut ostendere. amvis autem hoc, circa multa tudinem rerum solide declarandarum, ut hodieque valet, ita ab omni tempore valuisse, maxime Probabile fit; non fefellit tamen generatiorum veritatum evidentia, ullam

propemodum aetatem, quin de illa jugiter omnes consen-

4쪽

t rent, quotquot ad observandum & experiundum animii adisjicerent Ut hujus rei exemplum afferamus,ex intima antiquitate , quoad monumenta suppetunt, depromtum, Circa comstitutionem omnium atque singularum huius universi rerum, Omnessi consenserunt, quod rerum, quomodocunque in sensus incurrentium, partim materis certa & idonea sit &esse debeat; psrtim actus quidam, materiam hanc agitans, &pro sua habilitate ordinans , distribuens, diversimode diis nouenae, coaptuns, componens. Hoc rativum principium, alii Divinatem appellarunt; alii Mentem: utrique tamen a materia ipsa disinxerunt, & huic ita praefecerunt, ut tam hin genere, a pote late alta eminente, quam ordinem atque gubernationem adlus, ab inte ectu ossaodmi, ad Varios effectus respiciente, arcesserent. Alii vero ita quidem auigarunt hanc actiditorem ipsi materiae, ut ab illa separari non posse contenderent: interim tamen nec eo ipsis illud negare sustinuerunt, quod actioitas illa, licet a materia non discedat, tamen non sit ipsa materia. Adeoque in eo coincidum cum praecedentibus, quod activitas haec, sit aliquid subumius, potentius, adeoque vel ex lege actumis atque possionis, dignius, quam ipsa materia di, cum haec nihil utique sive ordiretur, sive perficeret ac absolveret, nisi Miditas illa illam agitaret, ageret, ferret, impelleret, ordinaret, distribueret & disponeret. Ne vero nimium se diffundat consideratio nostra, placet a generalioribus illis, circa veritatam in rebus naturalibus, partim animadversionibus, partim consensibus, progredi ad paulo Deci liorem aliquam, nempe corporis humani, ut VIVI, Contemplationem. Circa hanc nota est ab antiquissimis inprimis medicinae temporibus, ad nos transmissa, selatentia, quod Natura ipsis dicta humana, &Fruat sibi corpus, ministres, VIVUM, fartum tectumque, Praestet & conservet. De quo octiso principio corpus administrante, Galenus Apr. de Horrore. Rigore, disertis ve

a s his

5쪽

bis scribit, quod hoc principium tali innatum rem

temporis dictum atque agnitum, sit, non aliquid advena sitiunt, aut generati ne animo i Histerius; sed ipsum primum, primigenium, O vere inn tum: imo quod tam matura ita dicta, quam auima, nihil a iud, quom hoc ipsum. sini. Quamvis autem absona, ct omni usu cassa sit disceptatio, de reliquis respe stibus, quorum intuitu animae potestas, cum actioNibuae in corpus, conciliari possit aut notinosiit; insuper etiam in eo fastidiosa, quod cum hominia hus, nec intellectus nec voluntatis compotibus, instituenda veniat: sussciunt tamen, & nullo usquam modo negligi posunt, tres illae circumstantiae; L) quod anima,

aitu pure speculativo, quem ens rσtionis ratiocinantis vocant, potentissime valeat in materialem constitutionem corporis agere, experimento omnibus hominibus notissimo, naevorum moternorum: de altero aequi pollente, animi pathematum, in motus vitales, involuntarios, vulgo dictos. et ) quod actus etiam vitales, ita rationabiliter, seu conet nienter cum ratioue, exerceantrur atque gubernentur, ut

em, conservationem corporis, in genere & specie, quadrat & requiritur: nisi quidem ab animi malis moribus atque motibus, turbatio intercedat: s. quod etiam actiones tales, necessariae quidem omnino sunt corpori, sed nullo alio respectu, quam propter sinem, nempe conservationem eorporis; nulla vero materiae evidente nece

sitate , siquidem toto die etiam manifesto exempla occurrunt, omis onis actuum talium, & quidem in casibus, ubi per quantitutem & qualitatem materiae, si ab hac phiae sice . aut corporaliter mechanice, effectus penderet, tantotius & eminentius sequi deberet. Unde sufficere potest observatio saltem illius, ab omni antiquitate agnitae & assertae Deritatis, quod utique conservatoria talis actuario atque actio, corpori sit necessaria. Tanto magis autem,

vide ab omni antiquitate, agnita atque tra ta est illa

quom

6쪽

quoque seritas ' quod conservatio vitalis quam plurimum debeat spontaneis, nempe ab ipsa activitate, comporis animalis oeconomiae indita & immanente, insti. tutis atque gubernatis, secretionibus si excretionsitis: Quas antiquitas diligenter annotavit atque descripsit, non solum sub historia , & tandem Critis: sed etiam sub interpretatione solenni, quod hises, sint exitus pugnae ipsius naturae cum morbo: cujus intermedii successus, felicioris aut infelicioris ultimi eventus praenuncii & indices, stat signo coctionis, id est, progresus Setientus partiales S successui secessonum, & secretionum morbidae materiae; quorum proportioni tandem respondeat cristi ipsa, per pleniorem, uberiorem, fortiorem ae

alacriorem, Oe ionem totius materiae morbiferae, nempe Ecersen seu excretionem. Cui ita theoretice agnitae v ritati , superstruxerunt etiam totam suam artificiosam Therapiam atque proxint, nempe ita praelapponentes a que commendantes, Fontaneam illam activitatem naturae, ut artifex illi omnino invigilare, eamque solerter obsieristore debeat; & hujus successui, secundum proprias eius, ut Fontanei, mensuras, sub idiorium suam operam, ita praeis stare atque adhibere, ut illi quoquo modo succurrereque vel sublevare, vel plane supplere obtingat. Unde nempe, si haec constantissima antiquissimorum intentio a que traditio, satis intellecta, decenter pro Onosura praeoculis habeatur, facile erit intelligere, quomodo accipi debeant, tam admonitiones antiquorum, desontaneis conatibus &successibus criticis observandis, & non turbanistis: quam consilia, de subsidiariis suppetiis, naturae ad tales exitus & esse lius contendenti, secundum proportionem processus Sprogressus ipsius, serendis & adhibendis: & e propriae, aut sociae, talis pugnae adversias mo

bum, successibus, tempestive percipienda prognos, suid de futuro ultimo felici exitu, legitime sperare aut time-

7쪽

re conveniat. Ex his, in , considerationibus, lueu- lenter perspicere licet, ipsi jam priscae aetati bene notam& notatam veritatem, tam conseruestionum propugna.tionis spontoneae, corporis, quae, exquisitissimo sensu, Vtia atque actio vita is, appellatur: quam veram utilitatem, cum suis conditionibus, imo veram aliquando necessitatem, Artis. Haec ipsa, ab ultima antiquitate ad nos transmissa e fundamento suo recte eruta & considerata, illustrat oφθαλμο*araeps totum habitum ortis, Ac potest iis ejus, ad subveniendum atque consulendum naturae&nee Statis ejus, ubi suppetiae hae, naturae praegravatae revera ferendae veniant. Haec, inquam, veritas de nece latibus, naturae humanae in suo corpore objems; Sc potestatibus, propria operatione atque gubernatione his subis veniendis bene consulendi: accidentali autem etiampo bili re, seu potentia, ut praegravari possit haec ipsius

naturae Energia: S tunc elucente necessitate artis. Interim etiam necessi itas utique, ut res ad naturae sociam operam respiciat, di cum hujus potestate, suam recte comparet, de combinet atque emquet, ab omni tempore, qua patent monumenta, agnita est, satis perspeeta, ct ad posteritatem studiose transmissa, imo commendata. Curiosius autem hane veritatem observandi, declarandi, &ubilibet decenter applicandi potius, quam solum explicandi, studium, incumbebat certe posteritati, eo magis, quanto non solum facilius est, inventis aliquid addere ;verum etiam vel sponte increbescentes, vel pari studio

conquirendae, commodiores occ oves, magis magisque,

vel decerni atque commendari possunt, vel effectu ipsi, inveniri, & usibus desideratis applicari. Id quod, sicuti de Medira arte, ejusque non solum utilitate, sed passim

etiam necessitate, praecipuo loco valet; ita neg ad nudam scientiam, ubi illa quaeritur aut asse statur, minus valet,

aut negligi debet: tanto magis, cum scientia luculentior

8쪽

o persectior, mi semper facem praeferat, eamque magis inagisque, non solum illustret, verum etiam instruat, informet, confirmet. Possumus ejus rei exemplum allegare, in rete lymico metis urguetd scientia ejus physica; ubi a remotissima antiquitate, agnitum utique atque observatum est. quod metalla , imperfectioris, nempe mix nis,

quando connexae cum ipsis, in eorum mineris, heterogeneniates crederisu hureo coenicales, & regulino voratios, ustione ab illis separandae veniunt, ita quoque ipsa haec metalla inde comburantur, ut amissa aliqua mixtionis suae po xione quacunque, qua talis, ignis potestate, in verum metallum redigi, seu, uti recte loquuntur recentiores, redu-

ei non possint i cId quod etiam valet de metallorum talium, jam ad debitam suam metalleitatem atque tractabilisutem deductorum, variis ustulationibus, quibus semper portio illorum in similem destructionem, quasi cinerariam, fatiscit; ut sunt cineres plumbi a Nepanni, quin vulgo quoque cibnerum nomine venienxia retrimenta cupri, & vulgo appetia lata battituro erri restitui autem p u corrupta haec metalla in integritatem mixtionis suae immediata halasfusione per ipsos carbones, imo stxictius loquendo, confusione cum carbonibus, antiquissima praxi deprchensum, observatum, dc in usum deductum, utique est. Interim scientia hujus rei, quae necessitas hunc agendi modum imperet, imbpotius quis physicus usus, & corporale commodum, metallis ab hac commixtione cum carbonaria substantia, eveniat, in

hunc usque diem parum pervestigata atque intellecta fuit. Dum interim adeo familiares, inter ipsos passim speculationem & scientiam affectantes, docimasiae, & ante omnia

promtissima illa, reguli antimonialis cum nitro exusti, restitutio in meia formem consistentiam suam, per carbones adjectos, & momentanea reverso ciuerum Fanni non prorsus exustorum, per frustulum phi,pim, aut cujuscun-

9쪽

d eo inprimis veritne antiqui nia , sermonem instituere, praecipue tulerat animus, ita cum hoc ''stitum a nobis ei e consitamus, non placet ulterius diffundi, sed solum antiquissimae hujus veritatis solertem comprehensionem, testimationem applicationem ad usum therapeuticum, cujus verum,solidum atqueunicum fundamentum est,comendare. Placuit haec praemittere commendationi, quam a nobis expectat Vir Juvenis Nobilissimus atque Clarissimus,

IOHANNES ANDREAS HAMMERER,

ARGENTOR ATEN SIS, MEnici NAE CANDIDATUS DIGNISSIM Us.

NAtus hic est Argentorati; Patre, xvi iv - vis, minro Praenobilissimo & Excellentissimo Domino J OHANNE CAROLO HAM MERER, quondam Eminentissimi Principis FURST BERGICI, Cardinalis& Episcopi Argentoratensis, diversorumque Magnatum at que Statuum, Consiliario& Archiatro, inque Civitate Patria Hachico Seniore, ut & Reipublicae Argentinensis Senatore. Matre vero virtutibus sexum hunc exornantibus spectatissima, SALOME, Senis, annum LXXXII. ingressi B. ANDREAE GRE M, eiusdem Civitatis Senatoris &Pharmacopolae Senioris, Filia. A Parente, ab ipsa infantia, non modo in pietatis & morum optimorum exercitio, sed etiam bonarum literarum sundamentis, usque ad obitum ejus, sub Inspectione perpetua & Informatione Praeceptorum domesticorum, omni cura atque Studio educ tus. In scholas sit dietas Classicas quoque immissus, Vi

S. Thom. Canon. M. GEORGII FRIDERICI HEU PELII,

Grycae Lit te in Gymnasio florente Praeceptoris digni fimi, fidelissimae Institutioni commissus, & postea in Ac demia sirente civis factus. Post haec, Patre Optimo predi

matu

10쪽

mature orbatUs, a Matre honoratissima atque perdilecta usque ad hunc diem tam multis ac innumeris beneficiis a fectus est, ut merito se obstrictum agnoscat, i grata mente ea in perpetuum celebrare: Inter alia enim, eo etiam, speciali materna cura, allaboravit, ut consilio ac opera Vbrorum Magnificorum, Amplissimorum, atque Prudentissi

morum Dominorum, DN. RE IN BOL DI FRIDERICI, apud

Argentoratenses Reipublicae Consulis ac Tredecemviri, atque Universitatis Scholarchae, & DN. IEREMIAE AD A Mr LETTERSPERGER, Consulis Reipublicae Argentoratensis, Patronorum atque Assinium spectatissimorum, Viro Nobilissimo Excellentis imo atque Experientissimo Medicinae Doctori & Pros. Publ. S. Capit. Thom. Canon. DU MEL Casio Ri SE AIZio, & post mortem hujus, Viro Nobilis simo Amplissimo atque Excellentissimo, DU IOHANNχME INRICO LEDERLi No, Linguar. Orient. Pros PublOrdin. & Capit. Thom. Canon. Assini Gravissimo, per aliquot annos convictor domesticus fuerit; quo simul in humanioribus studiis ac tandamentis Medicinae firmis, omni studio & fidelissima Informatione itastrati posset. de causa privatissima manuductione praelaudati Nobili Viri, DN. LEDERLDiri potitus, sub ejus auspiciis Antiquitates, Philologica, aliaque Principia philosophica, ad altiora studia pertinentia, tractavit, & Dissertationem Philologicam de πανοπλια-Θεu, solenniter ventilavit. A Viris quoque Nobilissimis, Amplissimis atque E cellentissimis, D N. R E U N i o Him & EHq. Pros Publi Ordin. Capit. Thom. Canon. , tam publice quam privatim, in Historicis & Oratoria, & supra nominato DN. BARTEMsTE1Nio in Logicis, privatim, & privatissime in Meta- physicis a Consultissimo DN. IOHANNE GEORGIIs et u E R E i o J. U. D. & Pres. Publ. Capit Thom. Canon. in

Ethica, Politica, & Juxe publico, privatim, optime & rudite instructus. Hinc Medica Collegia frequentavit, &Virorum Nobilissimorum, Excellent. &Experient. Domi-b vi norum,