Illustrium & clarorum virorum Epistolae selectiores, superiore sæculo scriptæ vel à Belgis, vel ad Belgas. Tributæ in centurias 2. In quibus multa theologica, politica, ecclesiastica, historica, quædam etiam iuridica, & medica. Nomina autorum prodet

981쪽

934 EPIST. SELECT. dum Dominus dignetur Conseru re, non dubito, quin maiorum si Io-rum gloriam, non modo sit rebus gerendis aequaturus sed longe e iam superaturus. Vale, mequa tui amantissimum quo soles amore prΟ-

sequi perge G -Londini,

in Tui amanti vim

LXXXVI.

Dn. Adriano inlio, Curiar Hollan- . diae Praesidi, viro amplissimo,'

O G A s me,imoiubes,Vir amplissime , t mes ententiam, seu potius qVod saepe inter nos actitatum fuit de libero arbitrio, paucis explicem.

Parabo, consecuturum arbitror

apud pios se moderatos , ut potius verbis qVam restis, Thomae Aquinatis es Doctorum Pontificiorem in hac quaestione iudicium,

982쪽

iudicium ab iis qui principem inter

Euangelicos locum obtinent , discrepare, manifesta aciam: hahcque 'controuersam,simodo controuertendi libido tollatur , , aequivocationes a dissutatione excludantur facile componi posse. uam' uis enim in Ecclesiam Dei abusus multi serrores grauissimi ire ferint,quos vi ve- .ritatis corrigere in necesse, nil tamen d

bito, quin multa sint huim generis, quae chaeritire vero Chri anorum fmbolo

duce, conciliari possint. Atque ut in qua

stione de Ecclesia aliquando mefecisse in

memoriam reuocin, sic in hac controuem

Aa me esse rum coni do, paucis, s ni issior pers cuis Thesibus. Vale,Hagae Comitis, lenae Februar. MDLXXXVII.

Tibi addict. VILLE RIVS.

DE LIBERO ARBITRIO

TAEs Is I. . T Iberum arbitrium est facultas e-

ligendi vel reij ciendi actionem ab intellectu voluntati obiectam. Nnn 4 ἐI. Ea

983쪽

EPIST. Set L E Cf. II. Ea L Italo quivis mortalium, amens modo non sit) est praeditus,

nullaque est actio seu virtutis seu vu

iij, in qua non libere agat Voluntas. . III. Aliter autem atque aliter ea sa- cultate homines utuntur: id vero ex diuerso dc vario hominum statu de conditione accidit.

Iv- Primus homo intellectu puro oluntate recta ornatus fuit, eiusque animi partes omnes ad imaginem ε

. Facultas liberi arbitri j in eo talis fuit , ut libere & motu proprio siue intrinseco seipsim inclinare posset

Dei conditae fuerunt, atque adeo iustitia ,sanctitate, SI veritate fuit praeditus, eluxuque in eo consensus omnium animi partium eum inter se,tum Vero hominis cum creatore. l

984쪽

CEN T V R. II. 937 ad utrumque extremorum, seu vi tutis seu vitii : eaque facultas soli Adamo concessa fuit, qua poterat pcccare & non peccare: lapsus autem tantus fuit, ut hic omnibus donis plane exciderit; in eorumque locum successerunt iniustitia mentis caecitas: libertateque illa priuatus, mansit tamen facultas eligendi, sed tantum iliter mala. VI. Primo homini secundus opponi tur, Dominus Iesus in secula benedictus, cui libera agendi facultas concessa fuit, qua sponte & motu, proprio siue intrinseco semper eligeret bonum: 'hoc itaque illi proprium fuit, Vt non posset peccare: Adamo vero ut possct non peccare. VII.

Ex hocveluti duplici fonte fluunt duo hominum genera:prius quidem ad imaginem primi hominis gentiatorum : alterum eorum, qui per

985쪽

EG s T. S E L E C τ. spiritiam ex secundo propagantur.

VIII. .

Prius illud hominum genus suum, parentem refert, non qualis fuit ante casum, sed qualis extitit post- . quam dc se, dc tale illud arbitrium liberum, quo ornatus fuerat, &Vniuersam posteritatem perdidit: unde nascuntur irae filii in peccato geniti, adulti, dc educati.

Quemadmodum autem: Ad amus priuatus illa natiua sanctitate, . iustitia, de Velitate, priuatus tamen non fuit intellectu naturali atque voluntate: sic etiam in homine naturali , dc non regenito remanent intellectus 3c voluntas, quibus illi intelligere dc velle proprio motu Mintrinseco licet.

- Illis instrumentis ornati homines artes & disciplinas ad usum humanae Vitae

986쪽

CE N T V R. II.

accommodas consequi possitat, aliaque multa praestare, quae humanae voluntati Deus subiecit . quae quidem faciunt,ut homo longe praestet reliquis animantibus. Manet itaque in Adamo post casum atque adeo in uniuersa posteritate eadem natura seu substantia intellectus M voluntatis , at qualitates longe diuersae. ante Casum etenim eluxit in Adamo iusti. tia, at post casum iniustitia & error intellectum S voluntatem c cuparunt.

XII. Ex quibus efficitur, hominem naturalem reliquis in rebus aliquid posse , sed illi minime licere bonum simpliciter, id est, cum lego

Dei conueniens obedientia spiritus eligere,imo ne Cogitare quidem,& ad illud aspirare et nec tamen inde

987쪽

s d Epys T. SELEM T. inde sequitur hominem naturalem

libero ea re arbi riQ- . i I. . XIII. i Libere etenim inter actiones pro

eligit: sed qui intellectus

est corruptus, nunquam puram Msinceram actionem voluntati offert, sed semper malas obijcit, inter quas eligit voluntas : manet itaque nihilominus libertas eligendi,sed semper inter duo mala.

Naturalis enim homo, siue sto tetur siue non scortetur,semper ma

le facit: deterius quidem facit si

scortetur, sed si non scortetur, non utique bene facit: non enim ut obtemperet legi Dei interna obedientia mouetur, sed alterum quen

dam finem sibi proponit, hominum fortassis iudicio laudabilem , sed

Deus est qui renes & occulta cordium inspicit

988쪽

aliquando vocatur seruitus peccati: est enim diligenter distinguen- eum inter libertatem a miseria dca Coactione. hic enim agitur de illa libertate quae coactioni opponitur, dc quae proprio motu agit, alioquin miseriae dc peccato est obnoxia illa agendi dc volendi facultas qua homines natura peccatores sunt praediti.

Alterum autem est hominum genus quos regenitos in Christo dixi: qui quidem nouam veluti naturam nanciscuntur per spiritum Christi regenerantem & vivificantem: intellectus etenim antea &ipsa voluntas corrupti, ad imaginem Dei reformantur , restituunturque in sanctitatem, & veritatem, de iustitiani sic fit ut intellectus Zc voluntas antea mali, nunc boni fiant de iusti.

XVII. Istud

989쪽

XVII. - Ιstud vero hominum genus est

duplex, aut enim a Contagione omnino sunt immunes , aut adhuc sentiunt habitantis in se peccati reliquias, de militant in hoc mundo aduersus carnem.

XVIII.

Illi quidem cum Christo regnant,& agnum sequuntur,non coacte sed liberrime, votisque liberis & vocibus summum & oumipotentem Deum adorant se & celebrant liberrrv ma Voluntate, quam ex Christi spiritu vivificante & sanctificante sunt consecuti. XIX. Hi vero in hoc stadio vitae militant, ubi caro concupiscit aduersus spiritum, libereque eligunt fructus spiritus aspiritu ducti , eiusque gratia Comitante voluntatem, sicut a Patia praeueniente inclinata fuit voluntas

990쪽

C E N T V R. ΙΥ voluntas ad bonum cogitandum& volendum, & illustratus intellectus , qui antea erroris Caligine Miniustitiae obscuratus fuerat, fit saepe, ut inter duas actiones bonas sponte dc libere alteram eligant, Vt

intexesse sacris aut inuisere aegro tum. Haec vero fiunt per interiorem hominem.

Quoniam autem in hoc mundonpndum plane exutus est isse vetus homo,sed superint reliquiae carnis quae legi Dei resistunt, fit aliquando infirmitate nostra, ut ad malum declinemus: quod quidem libere fit de motu proprio. XXI. Quod quidam ignoranter de

Dei Proui dentia obij ciunt, quae Vt illi putand vim affert voluntati non regenitorum, ineptum est, &abun- de ipsi Philosophi saniores respondent, ubi de causis externis dispu-

. tant