De cortice peruviano tentamen therapeuticum, : quod Deo duce & auspice Dei-parâ, in augustissimo Ludoviceo medico Monspeliensi, tueri conabitur,

11쪽

ZXimi interesse , ut certa o '

Ed curam incedat. ς' η'li' Corticem partiatur, sieque

12쪽

si in tamen & constanti, hinc interdum sive urina , sudore, ventris solutio , transudatione : quibus deficientibus esse imbecillam aegrotantis nisse asserti Unde igitur certi Cl. Hipp. Albertini assensim limites constant. Ouando sum cienter operatus est CorteX uua serie contrauatus , ut ad praesentem ebrem delendam nihil superesse , 9 nihil amplius utilitam a conti- ζm i*pyςM , Aa, uideatus : desinendum est illum eZh berς , d ut vult Uerllios; quod tamen liti id adeo exquisite notam necessarium. Licet aliquantum dissentiant inter se

'' ui sibi , manifesta ostendisse. Quare hebdomadem a Curdio unum

a medieazo aegrum illi solemne erat. Hanc PriuS tenuerant me-

ta expectari debuisset, si pq r zilabri 1 e

t 2 6fp A ratione futurus fuisse vide trir , re diaetae regimen haud sux ing α - γα. ebnstitutio epide nave , aut . 0x'SIVm 'd' '' I 'Abhec distis, iterum iterumque per hebdonadde M unam quiescere=

13쪽

II dicatur, omnino 1iecessarium esse ut postquam rursus per hebdomadem unam

abstinuerimus , altera insequente medicinam iterum adhibeamus; neque ab ejusmodi alternis sicibus cessemus , priusquam alternae morbidorum motuum vices per suas hebdomades redire penitus desinant. Alia autem stabat methodo Uerthos in praecavendis quotidianarum quartanarumque reversionibus; scille et a Cortice sum cienter oblato per quatuordecim accurate dies quiescere erat solitus, decimo vero quinto, decimo octavo,& vige- timo Primo Corticem repetebat, caeterum quoad ejus continuationem , liscleia , ac in febribus tertianis rite observatis; adeo ut paroxysticam tertiam hebdoma-d m in us , ut in tertianis, alternam haberet. - Quamvis autem Uerthosio teruntiones quamdam prae se ferant rei certitudinem, nequaquam tamen in ipsa dierum paroxysticorum eXpectatione immorari tutum foret, imminente proximae reversionis periculo , quod propius instare semper notabili primarum viarum ci i it uri, at io n e nuntiatur. ---- Εque animadvertendum quod saepius irritis cautelis , nihilominus aeger recidivam patiatur; tunc monente Sydentiam

p. 191. ) prudentis Medici erit non nimium pertinaciten insistere methodo orticis , sed pro sito judicio aliis modis curationem aggredi. Aliis igitur febri- rugis tentanda febris est, quibus autem insum cientibus , rationalior instituenda est cura, donec Cortiei occasio faveat. -- Cortice febre depulsa, convalescente que aegro , alia etiam in usum vocari juvat remedia , imprimis quas m itur natura evacuationibus idonea , quaeque Peropportune eidem Cortici tacenda sunt. Quoniam autem saepe contingit imi ventris viscera pravis &m congruis sordibus esse referta , interdum obstructa, quod familiare plerumque e 1t iis qiu diuturnis febribus tertiariis quartanisque laborarunt ) , quae iis-ciem corrigendis educendisque extra corporis confinia sunt opportuna, selim ex Pedit ; quibus omnibus sane praestat rhabarbarum Cortici maritatum Hic silenti O en remedi R Praetereo quorum ab usu , nonnunquam irrito Cortice, febris Crudescit; haec praecipue offerentis manu aequa lance ponderanda sunt.

Nihil dicam de ipsis affectibus chronicis eX febrili materia natis , vel curia eadem adhuc mixtis , ut phthises , arthritides , cacheAiae L ipsi tumores hydropici , ad quos, additis vel praemissis quibus opus ea , vix est quod Corticis virtutem aequiparet; quod testantur haud rara quae prostant apud Auctores CXempla. V

verba Cort1cis usu in febribus intermittentibus simplicibus facerem,

commo febres 1ntermittentes malignis symptomatibus insignes , ab his natura, quamvis eodem remedio curandas , valde dimi miles omisi. Igitur ut certo quo-ctam ordine procedfrem duxi consultius , si de his segregatim agerem , pauctaque egregium in his Corticis usum adstruerem. Sed prius haud intempestivam Iore leonum perniciosarum breviter absolutam recensionem existimavi. ebre S intermittentes malignae , commode . si divitaXat qua se dent manifestas ratio spectetur, in duas possunt species dividi; tamen una eademque quoad curam ii lis ostentialem , revera sunt. Aliae enim plerumque prima facie proo gnis imponere solent i)adeoque primis in recursibus celant mali nitatem

IJ Ttim egrest te hae sebres intermittentem benignam simulant , ut vix aliquo eae 1,gno certo, istitia eventus praenuntiati possc videatur. Prκcipuo cum morbi ingenium

14쪽

Iant illido eas juguIare piaculum esse videretur. Larva tamen detrahitur circa te

riam vel quartam accessionem , periculique magnitudinem confestim aperiunt immania quaedam ac truculenta symptomata , scilicet vomitus enormes , cardia tae , dysenteriae graves , colicae , leb pothimiae , syncopes, coma , carus,

apoplegia &c. Aliae econtra sub graviorum morbornm specie , scilicet apopleXiae , cholerae , asphyxiae , pleuritidis , &c. aegrum cum Praesentaneo vitae periculo corripiunt quin ulla queis innotescere assuescant, signa praecesseriat ; & si absque

quacumque distinctione curam tantum pro morbi natura apparente in in ris , certo certius est vel aegrum secunda vel tertia symptomatum exacerbatione Periturum , vel saltem nisi magno simptu vitam servaturum. Quamquam innumeri fere scriptores medici febrium pernicialium vel intermittentium vel remittentium mentionem fecerint , ea tamen apud Plurimos

non nisi superficiaria est & perfuriistoria. Per paucos invenies qui amplius &Pro rei dignitate, ingentis sane in Medicina momenti, hanc materiam pertractarunt. Primus omnium Lud. Mercatus c L. 1. de feb.) harum febrium species, causas , & signa accurate descripsit, iisque utiliorem , quoad , ante Corticem inventum , fieri posset, curam. assignavit. Deinde Morton easdem complegus exercitatione prima de febribus cap. 9. de prothei f. iab. interm .genio.) genuina eas medela feliciter profligavit. Celeberrimi postea Auctores variis temporibus observatas hasce febres graphice depinxerunt, scilicet Syde

biennalis morborum ruralium &c. In horuin igitur egregiorum virorum scriptis ea imprimis investiganda sunt quae tum ad naturam, signaque harum febrium caracter istica probe dignoscenda , tum ad recham medendi viam ineundam , quam maxime juvant. At cum in hac tantum haerendi sit animus , specificasn tantum curam attingam , omissa analytica quae mei propositi non est. Si in ullo morborum genere , vita aut mors aegri in manu medici versatur , illud profecto obtinet in malignis ejusmodi febribus quarum periculo attente Perpenso , varias queis instantibus occurrat symptomatibus , methodos aequa lance ponderat , harum vel felicem , vel funestum sinem praevidet , penesque se est discritnen amovere vel accelerare, pro ut inter duo remedia seligit, quorum vi certissime explorata , unum vi in periclitantem tuetur , alterum vero in ruinam praecipitem trahit. Certo certius est igitur quod , sit hasce febres purgantibus tantum ac venae sectione aggrediaris, reus eris aegroti haud dubie perituri , Corticem autem si tempestive ac sum cienti dosi exhibueris, aegrum in

tuto collocasti.

Restaurandus Ηyppocrates de usu chinae chinaeo primus Cortice has febres sed hemitritaeas prospero cum successu edomuit quare ita hoc Mortonam , Sydenhamum , Tortum , Uerthosium &c. praetisse , ipsi laus manet; attamen his praesertim leges practicae de Corticis administratione , accuratissimis obser-

generatim non videatur malignum, sed potius innumeri , sub eodem statu epidem io, feliciter facileque cum quavis medendi methodo emergant , in quibus sero eadem

omnia in pria ripio notantur. eri hos sect. 1. V L P. 17.

16쪽

μν inter remittentem quae orta est intermittens , & eam quae ex continua originem habuit. In postrem0 hoc casu nisi de intermittentis natura praedomIn ante magis participet, nulla eX Cortice 1nterdum Inutili , nonnunquam eXUtio .speranda salus. Licet nulla certa constitui possit mensura qua febrem Potius intermittentem quam continuami redolere innotescat, cum P id citi im maxime a iudicio & peritra ipsius Artificis , attamen si qua saltem Aeneralis potest indicari, ea est hujusmodi, nempe quod, quo ClarFor est , mani' α Tin suo Wpo magis regularis periodus, eo certior est VIS AC usus Corticis quod tunc febris , magis intermittentis quam Continuae naturam Prd seri ; adeoque exacerbationes sibi invicem typo periodicarum respondente. non per meram incalescentiam , somnolentiam , capitis dolorem . Pitant sed oer frigus aliquod quamvis breve extremorum , per horrorem , hor

ripii, i ii et n. l ique aetera intermittatium a teritium euum

uri me sedimeninam , ut expetaus testatur Cel. Lauiter Hrit. Me a. febris intermittentis latentis pretesentiam argust sic solo hoc conspecto , inufebribus gravioribus stipatis symptomatibus , naturam luesse Peri unitior factus Corticem felicissime exhibu1t. Demum Torti p. 344. 9 ortici non esse locum sita let , ii notae febriles sint potius tu linea caloris quam frigorIS.Crterum in veris remitte otibus conspicua est in remissione respective ad statum exacerbationis senstibiliore pulsus tranquillit i , dpPRr qz V imperfecta sudoris aut urinae copiosioris excretio &c. quod in remittente cuius vix recedit ab ipsius intensiitate remissio, fieri arrimadvertitur. Hei 'tur certius Corticem admittunt labre S , quae vel eX intermittentiumra a d unt , vel secus quibus clarior, constans & successiva Periodus est Le es autem quae Corticis oblationem in hisce febribus attinenu varie modificantur , pro ut magis vel minus celeriter typus in obliterationem is stlanat , plus aut miniis urgent symPOmdid , ut mod0 P xζbit hCum igitur nec minus cautum , quam ut, o sit , ut Per .liss PI febris sin tur ; dum modo per pr sentia symptomata liceat , Post it Inzer a

Praemitti eva uationes quas videtur natura intendere , vel sibi pro tua assole febris vindicare. Circa autem tertiam vel quartam a cessionem , Perpetuo morbi DroEressu iam quaenam tenenda sit medendI Via , 1ia AP 1L. longiores ut paror sinu, nec minitantia emergant symptomata, suae aegro R- Corticu haud indiget. Sin e contra accessionibus 11atensioribus, tetriique lyn Ptomatibus accedat etiam aegrotantis debilitas, languor, Vertigo , tunc Ilii

mi limis iugeri praestat, si , ne in actum citius ste ducatini , sit metus. In his e Padimictis D. Pringle Malari des A m. T. I. p. 7 ei di dy bu sti: tu, ante Gai tu sudorem Corticem curabat quod mi OrI tem

poris spatio sudorum cessatio a paroXysmi subsequentiS 1uitio distaret. Nonnunquam ut observavit D. Cleghorn c obse mons on tue ea: in Mi orca Cc. p. Hyr chop. III. ὶ, contigri ut si Xtὶ dre ista septimi accestione confundatur ; quin ulla intercedat remissio , ad Θ - ,

deantur At hi tumultuarii motus qui in hoc febris stadio , Vorticu oblato luccedunt , instautaneum duntaKat timorem incutiunt, namque tam stat in Pro

17쪽

iudication 3pe securius 'ad a

ssemper finem statutori, riri n. - hi. ' , . ςnim ut censeAtur naturam

Rut esse futura tractu mori l. . '-dζPurativa esse videtur Pd Qx cautius Sc tutius Coiit o ingitur xφι lacertitudine damni accidere mi, 'l' 'ηh'hς qVRVd quidem nihil aliud potest

18쪽

Apprime observavit Ill. D. Barthea febrem eorruptivam non imbecillioribus Corticis dolibus ut potius enervetur quam ut tantur sicut Torti s p. 331 in os erat , sed maximis esse impetendam ; quod scilicet saepius ex hac incongrua

methodo mala chronica oriantur. Ipso enim teste linguae e Xtremorumque inferiorum paralysis nisi elapso anno curata , pauciori Corticis dosi successit. Cum autem hae febres omnem periodi motum jam amiserint, & in naturam Vere continuarum migrarint , a Cortice Peruviano nisi damnoso saltem inutili

abstinendum est Ill. Sarcone s T. Ι. pag. I99 cum vel propria indole vel

malo regimine in continentis statum febris transierat , ope balnei aquae naturalis , frigus & horrorem quem subinde excipiebat remissio, excitare solitus erat, sicque sibi opportunam Corticis exhibendi occasionem ad sciebat.

Quod autem febrium remittentum complicationes attinet; Animadverten

dum est, has cum affectibus inflammatoriis , aut putridis , sive generalibus , sive particularibus posse coalescere. Sed probe notari operae pretium est , utrum hi assectus febri an hisce febris praevaleat ; in ultimo hoc duntaXat casu Cortex vi specifica prodest. - Febris p dominio pollere dignoscitur, cum

eXacerbationes & remissiones manifeste patent , putredinisque aut infliam mationis symptomata licet continuitate perspicua , tamen magis ipsum inter Pa-yoXysmum , multo minus autem ipsa in remissione ingravescunt; desinente autem paro Xysmo , illico absque ulla vel causa vel crisi manifesta remittunt. Quam lis autem hi assectus febri praevalenti obediant , nec idcirco nulla Curae ipsiis Dropriae ratio habenda est. Sic Cel. Lauites Medicus LaXenburgensis in Epidemia quam descripsit febrium remittentium praecipue perniciosurum, expertus est, Cortici quo uti remedio palmario hae indigebant, venae 1ectionem aliaque antiphlogistica e illa priori anno praevia eXpedire quia Plerumque

acutorum & inflammatoriorum morborum proprietates prae se ferebant : G c.

anno autem insequenti esse necesse ut huic cardiaca , roborantiaque adjungerentur , quia hae febres potius putridarum genium aemulabantur : huc spectant ingens , paucorum dierum spatio , virium jactura , frequensque animi e Xsolutio&c. hic autem attendi juvat Corticem eo minus esse ingerendum , quo malorest in remissione aegri virium prostratio , namque tunc ipsius vis vacua est ac frustranea, sed iis esse utendum remediis quibus eXcitentur natum vires, fiat hue status irritabilitatis medii proprior constitutio, . Quoad vero affectus peculiares seu locales , qui possunt cum febribus remittentibus complicari; Cel. Sarcone observavit mala pectoris acuta Per 1 odica vendentia indole interdum in primo ingressu , sepe in ultimo morbi stadio manifesta, . N in quibus Corte X mira efficacitate pollebat, praemissis tamen debitis evacuationibus. Si tamen per aliquot dies , millis febri habenis , Iam iam ingens Grdium materi eque putridae copia sanguinis massam inquinaret tunc nec minus a febre quam ab evacuationibus neglectis 11ecessitate urgente ;Corte X iecessario cum diu reticis , quibusdam mineralibus, interdumque len1 aus in iustativis , ut & cum corroborantibus , scilicet nive erat miscendus; haec

autem inter neces1 putam obt1net locum aqua glacie refrigerata , quae quamVIsininus Cotice tonica , tamen aptius suppetit naturae vires quibus corruptOS 1 umores abigat. In his autem febribus peripneumonicis eo securior , euacacior est vis Corticis , quo regular1 periodo eXacerbationes & remiss1one S recuseaeitat, ver ubi uriora dantur sina a congestionis humorum in pectore i namque

19쪽

ne adstringenti quem exserit effectu ri Li,n:ri ' o non Bbsque causa metueretur. ηςm insβminatoriam adaugeret, Quae de peripneumonicis febri De T

tur Obstructiones hepaticos ductus itin ei ori , ' i iuuii διὸ tame Butem periculo ea esset adiitithhati l Nygii'Vς Rohuc ipso figendae.

quas Occupant, & in quibus determinato tempore: 1 reo. Q d

20쪽

diana , visum subito absque praecedente ullo signo . aut dolore, amisit, di

perfecta amaurosi affectus est ; caeteroquin sanus fuit, nec unquam pulsum naturali celeriorem habuit. Post hinas horas demum visus iterum Dubito red it. Postquam igitur diebus aliquot determinata hora accedera abire amauro sim observavit , Corticem exhibuit, aegerque perfecte intra viginti & quatuor horas curatus est. Idem cibi d. ) cordis palpitationes regularibus periodis

citra maritiastam febrem accedentes etiam Cortice sui minavit. Ad dolores scorbuticos , quidem cum partibus adeo pertinaciter inhaererent, ut a generali cura nullum solamen recepissent; Corticem Peruvianum sa

pius cum felicissimo successu eXhibuit Clar. Rouppe de Morbis Navigantium p. rooJ. In rheumatismi chronici arthritidisque cruciatibus stato circuitu saevientibus, nonnunquam insigniter Cortex praestitit. Quid memorem de illa eximia efficacitate qua ad compescendas convulsiones periodicas , & quidem irrita consuetorum remediorum vi , in Transactio rubus Philosophicis commendatur n'. 174 . Ex hoc sane eruitur , quare ipsius in epilepsia utilitas imprimis a Cel. Piquer Prax. Med. de morb. cap. p. 1o1 4 qui hunc solum hic prodesse novit, non tam vi sibi propria , quam facultate periodos N paroxysmos abigendi, depraedicata est. Nec minus jam crebra observatione evictam , Ιll. D. Barthea ipssius in hoc morbo vim specificam extollit. Hunc etiam anti-epilepticum novit Cl. Me ad D p. s' . In Corticis autem usu longo temporis tractu perseverandum est , nec quidquam vetat quin ipsi interdum rhabarbarum admisceatur. Interea tamen sustentari stomachi vires digestivas tonicis roborantibus juvat; ab iisque Praecavendum quibus , ipsis laesis , pessime cerebrum assiceretur. Quamvis nihil jam amplius ad epi-lepsiae curam desiderari appareat; attamen si visa est , inter Lunae phasium recursus , & ipsum morbi paroxysmum constans stetisse analogia , Corticis repetenda est exhibitio circa illud tempus quo paroXysmi eXacerbari consuerant. Praestat imprimis Cortex ad epilepsiam absque materia & causa sensibili ; at pro morbo non minus gravi quam dissicili , nequaquam methodis specificis , exclusis analyticis, indulgendum est , & vice versa : sed maximi interest ut etiam simul ac specificis utimur , ea in opem voniant quibus tollantur causta morbi sensibiles. Haec etiam de morbis quibusdam supra recensitis intelligenda. Haud pauciores sane sparsim apud Auctores , morborum recursibus periodicis prodeuntium, Corticeque profligatarum, observationes extant. Sed jamjani ex allatis vis Corticis praestantissima & vere specifica patet.

Remedii vere tonici vis in eo sistitur, quod deficientem principii vitalis tonum adaugeat , vel spasmodice affectum emendet. At quid audit tonus i cujus

quam vis . clctrior menti non occurrat perceptio , attamen potest definiri tenor

mediocris & constans virium Principii Vitalis. Hoc igitur possito , Corteri vi tonnica spectatus , hujusce tenoris constantem inter vires motrices & sensitivas

de quibus ingeniosissime disseruit Ill. D. Barther in oratione Academica de Principio Vitali Hominis relationem constituentis , alterationi mederi cet Tendus est. ApDd plerosque Auctores Corticem reperies vi roboranti , atervina , antispasmodica commendatum, sed & has omnes in unum collectari