장음표시 사용
11쪽
licet in calculo Bernoullius H, atque olenus ibi maxime differant, im dubium est , neque tamen hinc certo fieri, finitam quoque Aeris ma
gnitudinem, quod alio ex fonte verisimilius ostendi potest. XXIV. Atque hic fortasse locus exigere videretur, ut aliquid de Gra
vitatis origine, & legibus, quibus augetur, adderemus Verum, cum tibii semire praestet quam prava sentire .i, siri in ea facultate principes in rem adhuc pendere satius existimaverint, hanc aetheris pressionem Vocare artesio ba,&mugenio in per nos liceat, innatam corporibus qualitatem Aristoteli tri, magneticam vim Gassendo tu, cui caeteris for
lasse palmam praeripere aliquando liceat, ubi clarius divisa in seligne
De notati agnetis virtus, quam hactenus Recentiores praestiterint, explicetur Alterum vero ita a Neutonorma definitum accepimus, ut Gravitatis vires in ea ratione augeantur, qua reciproce distantiarum
Gravitas porro id etiam muneris habere creditur, ut varios codiporum motus Producat, atque determinet. Hinc feliciter Project rum motu describi Parabolas .i, atque, ubi acceleretur, spatiis decur si quadrata temporum responderis, juxta celeberrimam Galilaei inpothesim quam integram adhuc aruitramur si a defenditur. Quod si mobile plerumque aut in Hyperbolas vergere, aut ab eiusmodi legibus recedere videatur, tum Aeris resistentia, tum alia quoque in caussa esse poterunt, ut accuratissime Neutonus Ira ipse deprehenderat.
Sequitur Terra, cui uni reum Natura partium eximia propter merita cognomen indidimus maternae venerationis .i. Perperam tamen Pythagorasin,
cum Platonicis i J Stoici animata esse putarunt nisi forte ea regi memte crediderint, quae per simulas inundi partes ubique splendet, ct cujus indique nosis oculis obversatur, seque obiicit, , in stat imago .i. Est autem,
ut apparet, in medio Universi loco, , que ni admodum a sacris lit risu, docemur, immobilisci non quόd aere fulciatur, ut Anaximenes ibi cum Democritora, Anaxagorasia, spicurus sa putaverant, vel aquae ins dat, ut nates VI, vel rapido Coeli motu contineatur, ut Empedocles sma, verum quod gravitatis expers ubi jam condita, ibbrata quoqne constiterit. In
12쪽
A XVII. In recentendis vero eiusdem partibus mirum quam differant Veteres, Hecentioresque Geographi Nobis autem Cl. Virum , atque in eograpnicis facit Principem Gerardum Mercatorem sequutismo Vus a Veteri distinctus orbis habebitur, ea tamen lege, ut singulas ter Veteris ac Novi orbis partes, atque ipstani inprimis mersiam Veteribus cognitam Platoni is, caeterisque Scriptoribus in assentia mur osse aetem Antipodas, nobisque aduersa vestigia premm .),ωιomqμcir mbabitari Terram Gonge nobis uberius, quam eruditae jampridem antiquitati in compertum esse latamur.
otque eo meliori jure laetari nos decet, quibus & origines son inam mali, Iusque incrementi causia, quae Veteres h occulta sibi,&POiteri quoque aetatibus futura putaverant, ex compluribus innotu Πnt, Ferrestris umiliter Paradisi locum, quem is hominum cognitiοη r XXIX. si quid autem a Recentioribus instauratum, atque persectum esse V ueri potest, in definiendis certe Iocorum distantiis, longitudinibus, caeteriique ad illustrandam Geographiam spectantibus plurimum con
iecine aroliramur. Illud tamen praeca teris optandum maxime super ςu, ut accuratius in posterum acus magneticae declinatio, primi me radiani circuli locus, Warcana deinde methodus exhibeatur, qua loci cunislibet ongitudo explorari, ac certo deprehendi possit quas enim nataenus Viri l. o excogitarunt hypotheses, vitio non prorsus Care re ipsi inprimis genue fatentur.
Inter illustria ver superioris seculi inventa principem facile' cum obtinet qu' de Telluris Figura a Regiae Pariliensis Academiae
13쪽
XIV. Leucippus . Tympano, disco Democritus tisa, nonnulli Pyramidi si, alii pineae nucuq Parmenides in vero Plato , I hales Di, Aristot te in , caeterique illustriores Philosophi ut sphaericam hactenus existimarunt, sphaeroidem esse compertum est.
Geterum cit oblongam Cassini ιJ, circa polos compressam II geniusti, atque Neutonus sta existimaverint, rem definire vel nefas duximus . Interim tamen rem ac tetigisse videtur Nairanus tm, qui facto utrinque opinionum cedere oblongam statuit, genitam nempe ex Ellipsi, vel certe Evoluta, quae ad Ellipsi maxime accedat quo sane fieret gravitatis vires non eam inter se rationem habere, quam reciproce distantiarum quadrata, verum potius augeri ut inverse re ctangula ex radiis Evolutae in perpendiculares ad axem.
Hinc quae vuIgh circumseruntur Eratosthenis, Arabum , Ptolemaei bi Hipparchi G. si quae fuerint aliae Veterum ac Recentiorum dimensiones Telluris , quas erudite a nullio a , Riccioli si, vel emendatas, vel illustratas accepimus, hac etiam de
caulsa corrigendae sunt. Axis itaque Terrae hexapedas arisienses Gallicas enim mensuras adscribere liceat, ne accurata numerorum eries ad Florentinas redacta fractionum minutiis perturbetur' coni, ne iri 6S79368. diameter ad sequatorem si o796. quo fit, ut gradus in aequatore si hexapedarum s6817., meridiani vero polos versus s696o; at prope aequatorem s7oor atque, ubi gradus aequales supponantur eadem fere mensura reucat , quae olim assicario , deprehensa su rat hexapedarum s7o6o Hexapeda porro Parisiensis est 44o par tium iri qualium ulna Florentina os continet, ut eadem inter ipsas ratj reperiatur, quae 32 ad 9.
Eadem fere difficultas, idemque dissidium in definienda montium altitudines quem enim altissinium prodidit picum in enarissa 48. stadiorum Varenius ' existimat, icciolius . autem fere M. Cauca sum ratus, vel ad quinquagesimum milliare assurgere M. Perperam tamen Dicaearchus Regum cura permensus montes, altilfimum prodidi P tion aso passuum , , a veteres geometν assismarunt, neque altita emmoniis, neque maris profunditatem decem stadia excedere i), quod jampridem Xenagoras αὶ Cleomedes o, Strabo te , aliique Ai Veteribus erudistiores V animadverterant. Im
14쪽
. Inde ver praesertim ingens adeo opinionum discrimen, quod in singulis fere astronomicis observationibus reperitur, oriri potest, quod refractionum leges integre nondum compertae sint Cui quidem malo commode occurri posse confidimus, ubi quae Hauhsbejus . , de la Hire, aliique complures η in eius rei arsumentum Xcogitarunt, uberilis illustrentur. Certior tamen investigandae montium altitudinis ratio videretur, qua ex diversis Barometri depressionibus montium altitudo coniicitur , nisi subinde accuratioribus experimentis haud satis feliciter responderet. XXXV. Quid igitur mirum, si Aeris Terrae circumfusi altitudo hactenus inveniri non potuit Keplerus . etenim sexdecim stadiorum illam esse arbitratur, alteram fere illius altitudinis partem, quae Tichoni Hyrobatur. Diligentius tamen D delami reis in Observatorio arbsiensi maximam Atmosphaerae, altitudinem comperit ope Barometri a Iao3. hexapedarum Paris. licet cadem experimenta o3 I9. he xapedas Tutonii prodiderint Pindonius autem, ut recentioribus vetera conferantur, non minas 4o stadiorum altitudinem se ait, in qua nubila, ac venti , nubesque proveniant. Plures vero nubes nongentis stadiis in altitudinem subire prodiderunt. Incomperta haec, ct inextricabilia. Io
Alti mum quoque mare quindecim stadiorum Fabianus tradidit ut triginta Cleomedes si viginti plerique ex Receni ioribus ii Caeteriam licet illustriores Geographiti, maximam triginta duorum stadiorum altitudinem esse prodiderint, circa Taprobanem im tamen, Daniam sis)svectam .), Floridam .), prope polos immensa maris altitudo hactenus explorari non potuit.
Illud tamen exploratum optime accepimus tyi, quod olim Plinius H, Eratosthenes ei, atque Aristoteles is existimaverant, maria scilicet inaequaliter a Telluris centro distare ut in Ligustico Erithraeo aliisque compluribus est observatum. Altior est tamen Telluris, quam Oceani superficies, ubi nonnulla ac Frisiae mesertim, Belgit l,
15쪽
maris vasti in quia ita formo artifex itura ero abis, at eis serra artis, ct constare per se, ae fine humore non poster, nec rursus tire aqua, nise sustinente Terra, muta implexu jungerentar ba fina pandem eicissa vero permeante totam venis, ut vinealis discurrentibus u.
Atque hinc fortasse repetenda Fontium origo cum antiquioribus Philosophis o videretur. Nivibus tamen solutis, ac pluviarum copia id probabilius praestari posse nuperrimis experimentis accuratissime
compertum est Μὶ Nobis hactenus inter utrumque pendere libuit, atque ita Veterum, Recentiorumque Placita conjungere, ut e ma ri nonnullos, in quibus praesertim aestus, salsedo, eadem fere cum mari a centro Terrae distantia reperitur, caeteros ex pluviis, nullo ex Aere oriri posse arbitremur.
Celeberrima vero fontium miracula, quae sustis plerique Vete te so atque inter caeteros pliniustra commemorat, Recentiore omnes, lique Pra. Aertim Varenius . satis feliciter explicarunt. Quod certh
Aristoteles in Empedocles θ, atque Anaxagoras ii minime sunt assecuti, ubi maris salse dinem vel a Solis ardore, vel sudor Telluris, vel ex aliis ejusmodi caussis repetere tentarunt licet enim haec omnia ruandam fortasse veri speciem praeseserant, verisimilius tamen eum Theophrasto h aliisque Recentioribus is credi debet, Mare salse linem ex dissolutis salis fodinis concipere. XLI.
Ex dulcibus tamen pluviarum, ac fluminum aquis dulcedinem ma re non contrahit quod maxima licet illius pars in vapores solvatur, eadem tamen salis quantitas in mari relinquitur. Halleius αὶ certe X perimento comperit, flumina in mare vix alteram aquae illius partem deferre, quae in vapores convertitur, adeoque tantum abesse, ut v viis receptis Oceanus exundet, ut exhauriri potius aliquando debeat. nisi vaporibus in rorem, pluviam conversis assidue reparetur. XX. Sed aestus originem , admirabiles Oceani motus, quibus praeser tim a polis ingens aquarum vis ad aequatorem impellitur, unde nam
16쪽
haberi posse arbitremur bos certe cum Gassendo o nulli adhuc mortalium id exploratum esse indoluimus Pulcherrima quidem Neutoni bi, ingeniosa artesii 0, longe verisimilior Galilat m, certior Gassendi ), Elegans M anna H, laudabiles videntur omnes Veterum iri ac Recentiorum hypotheses cum tamen plurima in singulis optari possint, singulas laudare, accuratiorem expectare ortasse deceat. XLIII. 1 Rem vero altera ex parte confecisse videntur ι qui maris, ac terrae vicissitudines ex vetustissimis historiarum monumentis altilis scrutati mare a compluribus locis recessisse, atque alveum subinde immutasse arbitrantur. Cujus etiam fortasse rei argumentum esse coniiciunt conchylia, pisces, ostreas, quae in locis a mari dissitis reperiuntur.
Hinc probabilius videri poterit quod a clarissimis Scriptoribus accepimus sejunctam ab Italia Siciliam bi, Euboeam ab Attica hi, Athlantidem denique Θ, quam jure Americam dixeris, ab Europa.
plerique δε tamen existimant ejusmodi portenta a vehementioribus terraemotibus pendere immensam quippe vim illis inesse, montes inter se concurrentes crepitu magno fallantes recedenteisue is, ct Urbes duodecim una nocte sebverse Λ maris alvei saepius turbati μ), atque insula ex mari erumpentes υ manifestissime confirmarunt. XLV. Hinc terraemotus neque a Ventis, neque ab alveis praeterfluentibus, vertim a subterraneis ignibus originem sortiuntur Qui vero fieri possit, ut iteratis pulsbus regiones quoque maxime dissitas concutiant, intelligi poterit, ubi subterraneos ignes per terrae viscera serpere qua major sulphuris ac bituminis copia reperitur, quod esta compluribus o observatum, suPPonamuS.
In quo sane illud in primis mirari nos decet, quod, licet eju modi terraemotibus, laquarum impetu universam Mundi faciem susde-que inverti, terrarum marisque ordinem immutari posse Aristoteles H, Strabo lio, Erathosthenes se, aliique complures ι haud inse- Iiciter existimaverint, eadem tamen Naturae vis, ac majestas oculis nostris obversetur, atque animos impleat meritus enim expers est Universum ., quod hac ratione mutari vicemur, at qu.edam illius partes miccvltumjugiter abeant, nunquam tamen ipsum interire n. Pul
17쪽
XLVII. . pulcherrima certe rerum varictas, constans generatiqnum series miro quodam ordine perseverat quidquid enim interire comspicimus alteri substantiae praebet originem , quidquid e Terrae viscoribus effoditur coalescentibus iterum succis , puriorique Telluris substantia, neque enim aliunde metalla, ac lapides oriri verisimiliter arbitramur iterum instauratur, atque eo facilius, quod juimodi rerum semina Terrae visceribus abdita videri possunt.
Ρlantae similiter, quemadmodum ex propriis quaeque seminibus innato Telluris calor dispositis oriuntur, ita terrenis humoribus en tritae adolescunt Hinc θοnte quadam aturae, non vero ductu animae r gβηtur .), ipsarumque operationes solo fibrarum ordine, ac partium textura fieri, cum Malpighi is explicari posse defendimus. XI L. Admirabiles vero lapidum ac Plantarum virtutes, quas partim Plinius o partim elegantissimus omnium Philosophorum, atque eruditi mus o
Theophrastus t prosequitur, non aliam fortasse originem sortiuntur, quam ex hujusmodi succorum , quibus coalcscunt, divorsitates inui, liter enim vel Coesorum influxus vel occulta quaedam Planetarum virtus excogitatur. Caeterum cavendum maxime arbitramur ne in rebus ejusmodi flerendis magnis nominibus praejudicium fiat Veritati clam plura, quae scriptis cleros prodiderunt, accuratioribus experimentis labefactata, ac penitus eversa fuerint Philosophandum est itaque de eram natura non pronunciato ferendo, ct quasi ex legis pnescript agendo, veri quatenus exigunt res apparentes ratiocinando Temerariam ess enim aut
folyum sentire, ut quod non sariis explorate perceptam fit 9 cuuitam fine alla dubitatione assevdereo.
Nos certe hoe sngula ita nobis probari , atque exponi par esse credidimus, non Certa ut sint, atque animis nostris ita haerere vis deantur, ut principem locum meliori sententiae, ubi primum affulserit, non reliquerint, vertim quod, listi a ferendo judici continentissimi simus, Decie tamen quadam verisimilitudinis tangimur , adeout verbis communibus utentes illius assertores aliquando videamur. Enim ver valla rvnquam risimilitudo tam potens, quae nos se faciat indubios, ut non fimus parati mi ad amplectendum praeclariorem tantum abest, ut indignemur, si quis nos
minus probabilem amplexos sententiam demonstret, qui ipsum potius ut prae
18쪽
ceptorem , a velati bona mentis parentem agnoscimus, atque exostulamur 93. uuamobrem in ista, ut rerum naturae libuit, albis certa, aliis dubia, aliis probata, aliis damnanda hi, nos etenim qui sequimur probabilia, nec ultra id, quod verisimile occurrerit, progredi possumus ct resilere fine pertinacia, ct refelli sit,is iracundia parati umus ., neque vostra disputationes quidquam aliud agunt, nisi ut in utramque partem dicendo, audiendoque eliciant, ct tanquam exprimavi aliquid, quod aut verum sit aut ad id quamproxim accedat. Hoc autem liberiores, ct solutiores sumus, quod integra nobis est judicaηdi potestas, neque, ut Omnia, qthe proripta, quos imperata sunt, defendamus, necessitate usta cogimur ae .
Disputabuntur publice Florentiae in Sel. S. Mariae ad Accios Schol Piar.