장음표시 사용
11쪽
posterit uis commemoratio, quae SATONI et Vrstor Ius est jucundissima, imo spem immortalitatis rapit, nihil sibi conscios, in cujus judicium non aequo animo admittant post genitos. Quare de se scribi facile patiuntur, bonae conicientiae pretio ducti qui si qua sunt animi magnitudine, praeclarorum factorum fructum in conscientia, quam in fama, venientium seculorum praedicatione reponere malint, exorandi nobis essent, ut majorum, sua exempla perfectissimas viri te imitaturis posteris non inviderent. Quod facile ab iis impetrabimus quibus non est timendum , ut quisquam non
potius fiduciam morum quam arrogantiam arbitretur,superesse gloriae suae .currentem scriptis de se libris per orbem
terrarum famam vitae actu comprobare. Sed ne divinae laudes impari scribentium ingenio detererentur, valde intererat, quis earum apud posteros praeco constitueretur Non raro inepta scriptoris indoles gloriae illorum, quos laudandos suscepit, fraudi fuit Alexander,orbis terrarum domitor,Homeri Thersites, quam Choerili Achilles esse malebat. Labis enimieme adspersae, nulla postea emendatione eluendae,exempla ex medio imprimis aevo prostant. Pronior ea in re lapsus, quanae excusiatior culpa Clarorum virorum facta moreique posteris tradere, nihil est praestantius, imo ab ipsa factoriam gloria propius abestri quia semel ficta, forte altera aetate ex hominum memoria elapsura efficit aeterna. Sed nihil etiam magis arduum est versandum in omnes partes ingenium exercitatum, induendus liber spiritus par factis, quae exprimere studes, recto insistendum judicio citra gratiam , citra ambitionem. Exaggerato magnarum artium vivirtutum omnium praesidiis animo sit oportet, qui tanta momenta cum laude
sustinere. rite exsequi velit. Hinc cogitari potest dignitas
an dissicultas major MVNERis HISTORICI WHISTORICIs Axo Nici,&hoc praesertim florentissimo literarum statu. Cui itaque s E RENISSIMI PRINCIPE tanti muneris partes
demandarent, diu quaerendus fuisset, nec facile inveniendus
par animo & viribus, nisi jam tum paratus & quasi provisus
12쪽
nis Topicus sv MMus , EevL Nos TRI ORNAMENAT ubi Pater v I EXCELLENTISSIME , Ut SAXONI ci HISTORICI momenta omnia TIB asseram, quae in is sita esse agnoverunt s&RENI sSIMI AXONIAE DUCE s, quoruminis eligendo judicium comprobat eruditorum applausus. Possides summas istas virtutes sine labe sine contagio. Quas voces si modestia accipere abnuit, appello meritorum vo- xv, fiduciam, appello orbis eruditi consensium, cui publica-itis ingenii monumentis, quid virtutibus et vis debeatvr,dydum mirifice approbasti. Non enim inliblimi&illustri loco,co
lata muneris dignitate, TE posta erim PRINCIPES SER ENIS- i, i,ut specimina muneris primum a Tae expectarent vulgo emnim judicari solet, meruerit quis honorem, postquam est adentus; sed ut edita dudum cum immortali nominis Tu gloria
ignari,&et locos clementissimi sust agi honore declara
rent. Iampridem enim proprio sed generoso ratu excitus, Quod paulo ante inter historici vernaculi decora posuimus, ex pervestigatis excusisque veterum monumenti pedem glorio
uni retuleras ad illustiandam Germaniae historiam, in qua Ee usque progressum obstupuerunt rerum domesticarum studiosi,antequam ingressi m senserunt, provectum improbi laboris comite acri judicio ultra, quam qui in ea re vitae dies posuerunt. Adeo interest cicrem sapientiam tanquam decus robur ad nobile ingenii opus excudendum ascivisse. Prius itaque fuisti,quam esses electu HISTORICUS SAXONICVS. Id vero agebatur, cum nuper SERE FI 5 IMI PRINCIPES ministeria Tu A, patriae splendori gentis gloriae xposteritatis usibus destinata, publicain summa dignitate honorata esse voluerunt, ut esset, cui famae ad venientia secula prorogando spes concrederetur. Quam etsi sine collatis publici muneris ins gnibus nunquam destituisses, ut, manifestior tamen esset LEMENTI A eflectus, CELSISSIMI HAE R ira spontaneum T Mast ectum, praeclaros conatus publici hono is praemio remuricrari voluerunt Quod nisi sponte suscepisses, sensisses ejus
recusandi idemtam II Bi libe: tatem eruditorum consensu con,
cordi,qui tacitis votis T ad hoc munus dudum designaverant, Quia coras vix qu inquam tanto negotio Parcii ex
13쪽
diderunt, messisses posteris istius ossicii a Tn eum indigna
tione requirendi causam. Ecce enim historiae Saxonicae ingens opus, quisqviis attigerit,nisi plenus artibus,quae in Esuae sunt, sti onere labetur . Haberit heroica tempora de antiqua se cil- , la virtvtyna somnium: exempla , sed posteritati nonnunquani, parum prolatura quare ut religiose perscripta extarent, notae multu ni intererat. At vero alia tempCrum nosti orum ratio est, quibus f A NON , M. virtus vicit ac supergressi est sortem vulgar . iiDeus P RLNC Pus v. nostris immiterati mentem pa- .reta at sibis Vliusquam humanis, ut exulem evangelii veritatem iorbi senescenti redderent, iublicorum atque antiqua sit perstitione adultorum vitiorum setosi errent averruncos. Adversus gravissim morbis terrarum motus,in negotio ancipiti det summat animium trepidatione reliquorum omnium oti consistere immotis hec metus, nee minae, nec dignita tam ditionumque actura se ingere animos, nec ulla terrestrium rerum pretia dimovere ab incepto D IvINO HEDROAs, pro libertate religione pia ritum impendet paratos Tantorum factorum titulos,dudura fastis infestos diducere inperfectissimarum virtutum exemplum, rerumque gestarum magnitudinem verbis exaequare, lia an de molis erit V Ex propior de nostro aevo VCNT TM AN A pietas ,
gularis, imo omnium laudum admirabilis in singulis concordia reconcentus, ita partim sermonibus frequentantiis partim oculis usurpamus, non solum nostri, sed venturorum seculorum decora, imo aeternitatis pignora data sunt Posteri enim non
modo per quos parta, sed se quos conservata lucta est, triae orbis Christiani felicitas, scire desiderabunt Tot tanto
que Haio Ari, qui justis monti mentis immortalitati asserere velit, quam excellentibus ingenii dotibus succinctum est decere
et vis vero auspiciis, virum M AXIM E REVERE, DE cur tam
augusti operistite exsequendi spes imprimis despondeatur,causis addicam necessariti, audacter dicam. Neque enim invidia
timenda est apud eos, qui norunt, quibus rationibus adicribet dum accesseris est enim alia aliorum,alia rva muneris condbuo. 8 Non mentiar, si turam liber lorean ista dicam , dus', omnia
14쪽
omnia ornamenta in et abunde contulit, quibus adscribendam perfectam historiam opus est . Patiar alios esse historicos,
summos, rerum Germanicarum; at historicum Saxonicum esse, vix ulli praeterquam Tini concessum est . Ad hoc enim, sicut ad summum in unaquaque virtute, nascendi conditio, vis insita, peculiaris vitae ratio simagist ri idonei rima duces fuerunt. Genitus P A ME N a qui ad verum decus enitenti de praeceptor exemplum esse potuit. Non possium tacitus praeterire singulares viri illius u. HAT Viri Nil, laudes, quia fructus earum non exiguus ad me pervenit. Non solum enim TIBI, cui parens,
sed Sc pluribus aliis ad rectiora st udia dux lautor datus erat, cum adhuc Brunsvigae Gymnasii Martiniani Rectorem ageret, Scantequam Lune burgi ad sacra munera admotus erat. Confluebat tunc ingens juvenum manus ex multisGermaniae partibus ad Gymnasium illud, tanquam ad emporium artium&elegantior sdo strinae florentis imum, inter quos honoris causa nominoChrias ophorum Scribonium, Archidiaconum in patria mea, vir uni religiosae imprimis pietatis doctrinae laude ornatissamum, qui mihi admodum juveni summas B. Parentis v I virtutes saepe praedicabat, nunc crebrioribus literis praedicare non desinit. Cui ego tantum quantum illa P A ad Tuo, me debere libenter agnosco et ratus profiteor. Estecitque haec, si ita vocare liceat, stu
diorum cognatio, Ut nurimi a Minoi vcnciatione a Pliarib iis annis
SAGITTARIORVM nomen suspexerim,&quam primum licuit, inter virtutum Tuarum admiratores, majori observantia fiat conjunctos, locum deposcerim, quem inusitatii Tua humarii tates
mihi semel concessum, tuebor imposterum omni industria i de Verum plures habuisti enitendi altius opportunitates Multi contigit non modo Bangerii de Conringi magisterio, sed Na deri amicitia cum fructu uti, paucis ustirpare familiarius an ta
Germaniae lumina Tilli uni haerere in eorum contubernio Germanica historia discere arcana, edita de inedita in bibliothecis ui Onumenta versare manu curiosa dies noctesque. Erat in fatis, ut lumen ingenii ui orbi universo ostenderes, quare maturae virtutis fama ista culter intra augustis imae sic et patriis fines se continuit, quae nominis aevi gloriae terminoso ibem terrarum Q aeternitatem dudum designaverat rexinde inmoliatorum.
15쪽
magnatum notitiam pertractus, Niloniensis Academiae luminibus sine dubio consertus fuistes, nisi nostris terris magis propitias ortuna TEi SALANAE UNIVERSITATI ORNAMENTUM reservastet.
Hune fatorum ordinem nec invidia turbare aene livoris, qui licitati nostrae insidias struebat, validae satis vites ad perficiendum quod optabat. V vero inclytae uitis Academiae sinu receptus patriam putasti, non ubi natus, sed ubi prodesteio sies, ad quod, natum esse semper existimasti Cives vero non loco discrevisti; sed qui ornariari post erit, in civium numero habuisti. Neque enim proprium esse debebat quod datum universis: quid enim non ei commiane, 'UO natura optimuin se cri Compositis ita itie profess brii munera rationibus omnem ejus conatum ad Gerimanicam historiam exornandam convertisti
ti limam ratione inlatandam duxisti, quod in ea majora momenta posteritatis cognitione digna deprehendebas Ardebat animus Spalatini Fabricii mort lederi consectari vestigia, qui non eaeiguam Saxonicae historia tricem genti gloriam, sibi honorem affuderunt. Sed horum diligentiam TE non istum levi mper assecuturum, sed etiam longe superaturum augurabantur, qui non ignorabant,quanto majora ad id perficiendum Tipi praesto sint praesidia D. Bositas vixiaiatia vix t aeternum enensis Aca
demi e decus nihil sibi deest e patiebatur, quod in literis esset et
galis, rarum curiosum. At Tu hujus ut stationi ita dest horod: imeliis omnibus successisti, auctus cum uxore,omnibus virtutibus ornatissima,&Ob id summe a Thamata post fata a sti mala. incomparabia ni mal mat m thesill ro,MS Rei ne sitanis vario melioris notae .apparo tu lites orio. Praeterea affuit Deus honestissimis votis pro Saxoniae speci tim Thuringiae historia illustranda conceptim Sc lex improviso tot illustra documenta ad antiquum harum terrarum statum, Urbium Origines,jura, im munitates, privilegia, domini QTum distinctiones circa has ea natas lites, quae immani temporis sum tuum impendio absoque iis protrahenda suiuent, felicius componendas pertinentia submisit, qualia ante TE vidit nemo nec spes fuit, amplius su
peresst. Adeo non obsturum, L vino nutu IE ad hoc munus
16쪽
elictum, ut Thuringiam pristimo si langor restitueres, Seditio
ntas nec ,ran et Gomps re tram tranquillitari immortalibus scri-
istis assereres Non memorabo infinitas privatorum operas, qui temporum suorum memoria posteris prodendae rationem habuerunt, quas inde festi, studio conquisivisti,&ab interitu valid casti Qui obstetricem operam ibi,vel potaus patria bono, praestiteri At nunquam onici poenitebit, cum nomina sua a n-terprete aeternitatis fastis inserta legent. Manis est dira ab oris providentiae documenta vi a sunt, cum per Emategra archiva, situm squalore extracta, legitimo loco restituta sunt Loquor imprimis de archivo, quod inter tricennalis belli tumultus,ut tutior ejus esset custodia enam translatum, de in obscurum locum bibliothecae publice rejectum est, ubi procul omni dubio tineis&blattis debuistet ludibria, nunquam lucernadspecturum, nisi diligentia Tu repertum laesaurum prodidisses ei, cui nunc debebatur, sERENISSIMO SAXONIAE DUO
FRIDERICO, qui non ita pridem Tonnensem dynastiam, ad quam illud pertitiebat, amat ieccio comite emtam D Ucatui Saxo Gothano adjecerat. sant in insperato reperet rei essent pretia, ex absenti desiderio cognosti potia it. Nec obscure tulit
i , , di i quam opportuna sibi estat illius thesauri inventio, cum autorem apertis inusitatae gratia indiciis clementis sine prosequeretur Qua si uti nolebas,nisi ad eandem pluribus tamajoribus Teiis demetandam strisisti tamen
nuper novum CLEMENTIAE est e sttim, clam PRINCEPS cetoniosissi Mus amplissimas AXONI cI HI STORICI dignitate meritari v. honorata, V ER ENIT AT II S et imaginem imaro exsculptam&gesimus distinctam,serenato CLEMENTI A radiis
sectori et . apponi voluit, ut publica essent, ct in omnium oculis versarentur c ELU IssIMAE GRATIAE documenta. Ex quo tempore liberalius patent usibus Tuis archiva&antiqua monumenta omnia, in quibus summa cum religione versaris. Tanta est scribesidi opportunitas, si honesta studia principum gratia adiuvantur. Similis fortunari ni Rembdo alia omitia agenti -rias scripturas Glichenses Rem anam dynastium potissimum pertinentes, sed a canibus selibus: muribus pessime habi-
17쪽
objecit, quas enam trans Erri, Sca sordibus purgari curavisti. Qtias postquam inordinem digestas excusseris diligentius, quot
'bscura momenta in Thuringica historia licem Polpion Ora
possum Vero an .e impetrare, ut silentio involvam insigne beneficium, quos en literariam homnium bonorum mentes reddis aeraria f. 3Iulta maxima ingenia superioris seculi calamitas oppressit ma prodenda postaris accuratiore temporis istius memoria eontinui motus, reformationem ecclasiarum consecuti, prohibuerunt. Inter hos generis nobilitate eruditione de principum gratia florentissimus Johannes Dolscius, in publicis negotiis obeundis legationibus diu versatus, rerum per Eur pani gestarum omnium Interpretes Sc familiarium copiosissimas, magnatum crebras iteras habuit, quarum aliquot mille summo st udio collegit, ut materiam sus cerent istorum temporum historiam scribentibus. Verum intempestiva mors, anno superioris seculi quin uagesimo primo, Lipsit in mercatu versantis viri vitam&una optima consilia intercepit latuitque laesaurus hic literarius Salfeldiae, per funestissimos bellorum intestinorum ariolus disticulter conservatus, usque ad haec tempora, quibus
T v I S, VIR MAXIME REvERENDE, auspiciis inventu clam
Dolsciani nominis,multorum arcanorum temporis istius hactenus curiosissimis ignorata,notiti orbi redderetor NOI-
dubito, longe plura ejusmaodi monumenta haei enus cum blattis& tineis rixata,T expectare vindicem,proditur in conspectum, si decentem a Tua eloquentia acceperint habitum. Quid enim eri igere potuit curiosis manus, quibus principum gratia nihil est inaccesssum, non archiva, non bibliothecae, non privatorum scrinia Z Qui nec sumtu,nec corporis viribus parcis , dummodo nihil posteris profuturum Tua culpa lateat. Nulla tam grata vulgaribus animis vitae pretia, nec rei familiaris actura,inter coelibis vitae post viduum torum incommoda, dimovere, ab instituto postunt. Quid enim spectateoelibatus Tuus, nisi uis totum sine interpellatione impendere rei literariae commodis, in quibus promovendis adeo evigilant curce dc cogitationes Tuae, ut posteris, quas natura dedis et carere malis, quam pati, ut communis posteritas mi
nisci ex uis laboribus sentiret fructum Hic unus cogi
18쪽
tationum , molitionum consili mini suorum se opus est, a quo nulla didicultate aut molestia objecta studia Tua pateris retardari Maxima pars publica utilitati serviunt, quia utile, multi quia laudabile, Tu vero , quia sic agere honestum, desin eo sat magnum fructum sitium putas, id semper agis, ritu stellarum in coelo,quae ideo lucent,ut luceantium alia affectatione&aspeectu, nec ad utilitatem, nisi patriae, rei literariae josterorum, nec ad gloriam, nisi Dei. Dudum enim fortunari supra pecuniae .loriae cupiditatem constituit, qui sciebas, vitam ex sapientum consilio compositam ultra non indigere,quam quantum ad vitam honeste degendam satis est,&magnam famam insequentes fugere, sequi fugientes. Qua si fuisses deieci atus, otiosus ea frui poteras, quae tanta jam tum erat, ut major sie, ri vix posset. Quam enim terrarum partem aeterna illa ingenii monumenta nominis ui celebritate non impleverunt Quod paulo elegantius, utilius literarum genus a doctissimis uis scriptis non accepit lucem e Vis consultisamam ad politioris literaturae sacra viam quis tutius planius praecepto me Xemplo eam monsi ravit, quam politissimae commentationes de lactione, imitatione Plauti, Terentii, Ciceronis i Antiqua gentium hi coriae,multis dissicultatibus obsessae,sstudia quos de
niora antiquitatum selectiorum,imprimis sacrarum capita cognoscere cupientibus serviunt cultissimae scriptiones de Ianuis veterum, de Corona Iesu Christ i spinea, de Rubra I. C. chlamyd de Expositione infantum, de Martyrum cruciatibus inprimitiva ecclesia, de Lancea, qua perfossum latus Iesu Christi, de Canditia. C. veste, de Flagellatione, de Oraculo Apollinis Delphico, de udipedalibus veterum, de Natalitiis martyrum. Ad morum doctrinam duae rarioris argumenti dissertationes pertinent, altera de Tyrannos altera de Motibus heroicis, quae cum imperio sunt. Quid memorem in sacra disciplina, asserenda evangelica veritate specimina 3 Harmoniae his oriae passionis Iesu Christi insignes libri multorum
commentariorum vicem praes ant. Expertus es: Schoenemannus, quam infirmum siet in Armamenrario suo praesidium adversus Dei ras, evangelica veritate tinctas Historii impra-
19쪽
mis Germanicae acies, disiectis monumentis consul,&obscuris
prolixisque commentariis horrida, quam pulchre enituit, posta quam a Tua industria lucem de dat planae legem accepit, edito elegantissimo libello, quem Nucleum Historio Germanicae inscripsisti Quot singularia Germanicae historiae momenta opera Tua eruderata, justis voluminibus descripta sunt Iohannes Fridericus Elector Saxoniae, Marchiones ac Electores Brande taburgici Serenissimi Duces Brunsvico Luneburgici, Principes Anhaltini, Marchaones Misiniar Eccardus I. II, 2llustrisii mi Comites Rutheni sim gulares Tu Maecenates. Archiepiscopatus Magdeburgicus , Episcopatus umburgensis, me phalia,Marchia Sollet edelensis civitates Saxoniae inferioris praecipuae, Bardevicum, olim illustre, nunc in ruderibus jacens, Luneburgum, Halberi adium , Lubecas Brunsvicum, Rensburgum Costaria, inter Germanicas civitates fere princeps Nor imberga I lauringi vero nostra quot ornamentis sua industria honorata est Dedignari coepit ineptos scriptores, qui hac enus ad ejus historiam ornandam, an deformandam accessierunt postquana Tuis monumentis illustrata est, epistola nempe Tua de antiquo Thuringite statue luculentis commentariis, altero de Antiquitatibus regni Thursi
gici, altero cemiuiri iringici, quibus nuper acce erunt Antiquitates Ducatus Thuringici Superest Historia templi enensis Academici, ire Luas TRI IRO LYNAERER dedicata,quam ideo non in reliquorum librorum censu pono , quia, si deessent omnes, hic unus virtutis Tu summae,rara pietatis sinusitato liberalitatis monumentum aeternum apud posteros extitisset. Non solum a
nim RECTORATUS TUI ACADEMICI conatiana omnem
in id convertebas,ut sacrae aedi miris modis deformatae pristina dignitas redderetur, lacerae senestrae reficerentur, sedilia nova fabricarentur,d omnia ad deeentem cultum componerentur , se sacris matutinis inducendis, singulis Dominicis celebrandris dux tautor fuisti. Sub finem superioris seculi Georgius Mylius,illeologus summus, primus consilio suo rauctoritate, auspiciis SERENISSIMORUM AXONIAE DucvM, ERIDERICI, ILHELMI, IOHANNIS,
20쪽
NIS OHANNIS CASI MIRI, ET IOHANNIS ERNE
ST templum is ud antiquo squalore brdidum expurgari,&,emendatis structura vitiis, acadenticis Usibus aptum reddi cura vit Vir in adversis, itae eum per vitae die SeXercti erunt,n UnqUamta epidus,ad audendum praeclara animo ad perficiendum consilio dc viribus instructus. Hujus TV, VIR MAXINE REVEREN-Di,ausus imitatus, in reliquo vitae actu similis actus es, dum similiter adversias novercantis fortuna impetuam immotus invictusque in praeclare agendi S gloriae divinae promovendae proposito persistis.Malignior ortuna, duna fata exaspetat, ad ea fortius
sustinenda bonas mentes roborat, quas qui oppressu in eunt, erigunt altius. De est nunquam,unde laonestis ingeniis aegre fiat, egregii conatus sit iso centur; sed paulo generosior animus, si quid se eus ac meritus fuerat pati cogitur, ad suum emolumeti tum convertit. Dedisti gran de patientiae documentumue una inter medias aerumnas adeo non visus es commoveri, ut telectari fortunae acerbitate, tanquam ad majore ausus incitantento,uid mis. Verum enim vero tristium curarum finem elapsiis annus attulit, sub cujus terminalia sepultas solicitudines abjicii nus aut
cum novo ad perferendum novas vires acquirimus. Ingredere itaque VIR MAXIME REVERENDE, sub laetioribus renascentis
anni auspiciis de amplissima Novi vNFui dignitate, taena preS- sisti hactenus laborum cursum, in unius Dei gloriam, patra: splendorem posterorum utilitatem directum. Quem ne sinister casus turbet, aut livor obsideat, ex animo omnes precantur, quibus rei iterariae commoda cordi sunt. Quae cum in festinatiore, bitu Tuo non leve periculum aditura esset,etis toti patriae seram vi acturam optamus. Ego vero, cur pro in collamitate Tua solicitiora vota concipiam, causa habeo graves di singulares. Non dubito meliorem appellare fortunam, publica voce praedicare, quae mei riter eos conseruit, Vos amore Tuo complectexis, oves tueris, inpro quorum salute vigilantius excubas. Hanc affectus Tuber a me duciam tot inusitata humanitatis expressa documenta fecerunt, magnitudinem innumera beneficiorum genera declari lc iit, ut deis dubitare amplius nemqueam, nec tana in eo augenta dam summa pietate retinendo,