Opusculum epistolarum familiarium et artis earundem scribendi

1쪽

las Fra: cilci Nigri Incipit heli ter. Franciscua N: en metus:Doeton Vatissimo uiro Iacobo geroldo:Styro C Isset et densePatauini Gymnasi Moderatori excellentissimo: utnuuuirtutis culton elicitatem. a Popilius: qui post Romulu secundus: Oniani regni Monarchia Reui, os fasces elici bdere cosecuti is est lita cet cum in sabinis esset solitudine tantu: unius egens j csteris spretusaeolabu, latione delegissetnec unqpopulari se instituto miscere uoluisset:ad sutnu in rei nimicem dei lectus:qd unicui I getis sus ordini necessarium foret:se tua se uigilatia exequi curauit. Uinde & romani moris&uetustatis istat iratore appellat'&post morte diuino sui credituros ternate donatius.Hoctumsiderans Jacobegerolde uir clarissime:licet stiperioribtis annis:dum ptiuata uita ageres. tu tantu utilitatiprimu insudas ut stoicum uiris decebat:bona/rutposui naris ustudio indulgeres:nec alienis in negociis impe

ditu esse delectarentae odiosius indereri; aliorne instari omi olim

in per vigere.Sed cuetia milli occurreret:qui hoc in humilici cedigerere: quod familiare dicimus: tanqarditu quodda mullus Mgressuriudissiciles indebatur posse proficere. Tii sane illoriam labore miseratuS:quibus maxime necessariu tare uidebas: si ad iuris tam diuini q humani alafractus conrederenno Elcmoratoria illa subliminue facundia haurire:sed hanc quoq; interiorem:ex cuiuS uesti Ioad illa secilior sit coscensus Me rogasti: ut qui hoc in gymnalio tuo publicas humanitatis lecti oes proste Cum tame ad honorim istam moderatione tua primu ascessi/

t Diris ira

2쪽

ten itimat etia hoc negoctu tuo amore sulcipere: qno t: metati si carer: dc ad hoc familiare seribedigentis aspirat ous meo labore prodessena. Ego aut: qui tuis In meplurimus maxillus beneficiis tibi adeo deuinctus sum:ut si uitam etiam pro tua divnitate effundam: ael minimam adhuc non uideat metitorium

tuorum partem assecutuS: ut tue morem gererem is Clitari

studiosis iuuenibus:meo labore aliquidem ut eua11criem familiarem quandam lcribendi artem repperire conatuS surrulonidie quidem ab illa sorens & graui semotam. Quam cum an unu corpus redegissem: ad te uir integerrime boni satiabus mittere decreui: a cum lemPer oonarum artium studiosiis exisseris:quibus no minus ipse splandoris reddere studuisti: iue tiolictangsemper doctos uiros adeo excolueris:ac plentissime copplexus lismi te utrius p uirtutiS parentem omnis merito acade mi aiam appellare no dubitet:mihi dignuS uisis S cui opulcu/lum hoc nostru comedaretur: atillud a manu u morsbus tuereris. Ad te igitur uenientemsiiscipe I bellum:&inter reliquos codices tuos:quos & plurimos ex doctissimos in celiberrima bibliotheca tuam undiu collegistahunc quo* nostruma anqillorum seruulia collocato. No enimnadignumentanterret sappientissimos uiros:quorum monumeta splendidissimo pluteo tuo seruantur: mulante quos nostrum accedere codicillum: cilcio utrams fodicem seruitutem suturam. us aut ipsum facile consequemulsi primo epistolam genera declara imuS: ad que singule quibus nuncpotissimum utimianspectes deducatur.Secundo si clausularum ad tales epistolas facietatium: elegadam breuiter exponemuTPostremo si unicui uirorum oriat pni accomodatos titulos: unico tanq axiomate ab luemtis.

Sed iam bonis auibus sustepis prouulcis:nostriss initituti silla

3쪽

CFrancisci nigri uenet: doctoris: pro trouitiorum adolescentive ad pedestre oroneniaspirantiu utilitate:Clanitimo uiro Iaco bo geroldo: Styro: iteis densipatauini gymna i moderatori excelletissimo: acutriusq; uirtutis cultorin clinos dicendi modos pientissime factat anchoat. Prefatio. bendam epistolam initiu licet mul, ii uariis causis as Icribatallud ego tameverius existimauerim quod in turpilianis sabulis uetustissimis memoris trus ditu accipimus non aliaetae causae , stola suti se repertamis utabsentes amicos hoc tantu remedio prsientes red/deremus: eorus litteras intuentes: inflteri talio locoru ac teporia interpolata aliquantisper amicitia iri,stauraret nuS: que cum potissimu in diuturna conlaetudine sundamenta sacere soleataea pretermissamon parum quidem labe sectari itidetur. Diuinam igitLirn5imnaetim episti amand/lauerim: qas diuino sungens ost citadiuinum quos in nobis

opus efficiat.

Epistole dist nitio: genera: ac species:cta Ela retulis oc ex E.

Libeliusprimus. stola eoratio pedestris: que absentes amicos e Sites facimam ad uoluptateq ad utilitatem tum publicam tum priuataeditani Hexcogitata. Epistola a aut genera sunt uiginti Primuscomedatitiuaecundu pet oriutertium munificu:quartu demonstratiuu. quintumeucharisticusextia amato ita. septimu lametato ita octauum conseiatoriu.nonum expostiuudecimum ratulatotiun undecima exhortatori induodecimu dissuasonu.tertiumdecimuinuere uti. quae mmdecimu expurganuinquintumdedimu domesticu. sextum decimu comune.decimus timia iocosim. decimvoctauu coemissiau. decreriunonu resurdiu estau&ultimumixtiem.

Comenctum genus. Caputremum.

4쪽

ommendat iugenus ei litiaequod sit in alicuius rere te perDiae comendatione ad demonstrativa uel iudicialem causam accomodatu: hiatus aut genetis spe, des sint duci afepenticae Altera uero taceanica.

Commendatitia.

Quilis Criminalis.CEpentica epistola comedatitia est illaeque scdibiturin alicuius

certe pertans comendatione: pro aliqua dignitate consequeda ius epistole talis est regula. Regula. CSi comedatitia epistola: eventica dicitur scribere uoluerimusnila in partes quattuor diuidemus. in quarumprima ab ea persona beniuolena captabimus:ad qua scribimus laudates illa uel aliberalitate sue munificentia: qua in oes utituetunde nobis maxima exotiatur fiducia ad ipam ueniendiaeu spe id facile obtinendi quod cupimus: uel etia ab alia uirtute: dc maxime ab illa: cuius estis plenus: quem comedare uolumus: dicenteS eampcribna semper fuisse assuetam talibus uiri S fauereaeum ipsa ex eoarum numerositi In secunda uero beniuoletiam captabimus ab eius naqua comedare inaedimus. ipam maxime laudates:dicentes quo istam .ppter uirtutes suas rebus esse gratissima: aenobis precipiataqui eius suetudine diutius usilaeninus. In tertia aut remipam exponemus: qua Petrare cupimus:illa esse tu, stam honesta dc facile arguentes:& ex qua maximu sit honore cosecuturus ille: ad que scribimus: si uoluerit illi amico iam fauere que comedamus. In ultima ueropleuelati premiu pollicebimuCuel potius perpetua seruitute ictam offeremus:sqdpeti, nauS cosequi poterimus:dicetes T qcqd in ipm amicia factu fuerit tanq m nosipos factu existimabimus. Propos cita CComedetur Cesar semoronius Uro equestri dignitate cos quenda. Exemplum. ParS.I. CiNoaudere inuictissime celaria familiariter ad maiestate tua scribereme tamentatis uitio notad' esse iam si te olum livanissi/

a ill

5쪽

mu Ollims adeo benignissimveste spiceremteos etiam:quosnus uidens no cesses in dies tua tibi brascetia deuincirentiade sit rut ego quo p ad te uenire no dubitetcu suma spe id obunedi. qdate potissimumctrare cupioAE. Semproniona tirro strenti,issimo naultosanos utor ualde familiariter:qdi suo spledore:&Dtrius uirtutis amnibus:oippitanao adeogratuSe:utque illi pserat hean secto neminetum Is enicu annis exactis:hac in expeditioetua panonis multa e atqppdara de se strategematamitetit Pus apud ora milites tuos maxima sisti gloria coparauit:emeritiis nuciuiles in patria quiete retierticu eSatellet me,nta militis sue I aurea cosequi:prosiade me exoratiscuteUtUC maiestati comedare. iiii. Ego igitis eius petitioneausa essedi honesta uideo:ut TS.s digno laboru tuoru pmio codinaestiquo reliqui magis ad uirtuteaccendat:tue illum inuictissune maiestati stimmopere comendo: utcueum militati stemate decorauetis di mea intelligalcomendatione nosuisse uulgare:& tibi imor,

talem grana sit habiturus. ita CDi panica ciuilis. e Dicsani caepta comedatitiae illa:quq serbis in alicuius cerisphiae comendatione: pro aliquo negotio expediendo. Huius aute epis species si int dus una.s.ciuilis:&alteractimanali S.C Diceanicae a comedatitia: que ciuilis drieillaeque smbit in alacuiUS cer*psone comedation al:qua Dresi cati expedieda: cuius epte talis est regula. Regula. hi comedantia epiam dicemica q cutit et: scobere uoluerim' illa strinptes lituor cliuidem'. In quarta prima beniuolaea ca ptabimus ab ea plana: ad quas bimus.laudates spam a sumaiusticia dcestate dideted inde nobis maxima spem suisse exortam: amici rasi cam comendata sescipiet. In secuda uero beni/uoletia captabim ab ea phsia: qua comedare uolum':laudatesipam ab Oi uirtut ua ei poterim'tribuere:& diceaeS: Sprex tales tiirtutes suas no solu nobis:sed etia os id sit gratissimum In tertia aut beniuoletia captabim 'ab ipa re:de qua se ipturi su/musilaudates a maiusticia&eqtatem facilitate&htudic

ab utilitate: dicentes maximu iudici sutum honorvis ea susce

6쪽

pefit expedi edta In ultima uero pie petemus qd Ipetrare inaedimus:dicetes pino amoenem maxima inmiter gi Di amoreinem sit ei comedat'. deinde rogabim' ut hec spes euno sal, lanDm: Eetcs aliqdeanumtipceae lepra tactu e. Propositio. Omendet iudici pomponius: pro foresnegotio suo expe/isendo. Exemplum. pars. .

Tatae tu: ticia&Htas tua excelletissime iudexquq iaci mihi solis:sedoibus etiac uibus istis notissimae: ut sine altersus patrocinio uiti: possit qhi trepidus ad te costigere: cu suma ac certissima spe:etia cotra acerrimos aduersatios suos uictoria obtinedi de pleramore ac beniuolena illa:qua iter nos uteri i m deuinctus emo mediocris etia mihi fiducia suggerit aes alisue ubi tris meis comedauero q iniuste ab aduersiario opprimat: uiaemu illi fauore tuu pstabis.ii. Cu igit poponio uiro Optimo dimitos mos utar semiliaris ime q lingulari uirtute Lia:oibus qgratissimus e cuius uirtusno obscuro nec tiario scrmontas estiarissima: Sc una tam uoce pdicat. Cus is magna qus da nepgotia dc ampla dc expedita heatcora excelletia tua pageda: Rex mus natu posset&honore&decus cosequi: me rogauit ut eius tibi hec negocia uelle pirarum comendare. ii side, te itis istis apud te attotum lare iii.CEgo igit: qtale uiru maxime

diligo: tu .piter eius uirtuitatu maxima si bitate eius causas tibi sumoperliomendo rogos utoibus in rebus eu ita tiactes.tit intelligat amicitia salam internos aliquid ualuisse: i i per pitia ent seruitute deuinctus. Vale I:ceanica crim:nali S. CDiceankaepsa comendantia:qcriminalis desie illa quq scribit in alicuius certe phiae comedatione pro aliqua criminali causa expedi eda:cuius epistoletalis est regula. Regula. Si comedantiaepiam diceanicaque criminalis duseribere tuoluerimus: illa strin ptes quattuor diuidem'. In quam prima nonaoli'apte: sed occulte beniuoletia captabim 'pinfinitatione: laudates primo psona illa ad qua scribi, dicentes illam penitus abhorrere ab illo uitio: cuius fueritnotat ille: que commedam uolumus. deinde dicentes: nobis etia senaravere a licere m

7쪽

paillatim laudareaeocludentes:* hono res sit inspiceda latsi uiro obiicit:aggravates illis quantu potentriis. In secuda luero dicimus e licet iup hac re deliberauissen usmihil penitus scribere: tame conderates bonu aliouod uel utilitate Dublica seu diri

na aut es omnibus uiribus litis tale uaru comedabin ius: exponfites quata satinde utilitas sectatura. In ultima uero Offitam iis et mno amplius esse talia facti iris: sed potius semper uirtutrubus di bonis operebus uacaturu: offeretes similiter , Opera talam S talis ustissimqilli:ad que scribimus esse delatura Propositio. Comendet Cesari Milo: q, quis Clodium interemita capitis tamen intincta liberetur. Exemplum. Pari. Noui Cesar inuictissime:quantum senapab ineunte mae ab puera ao omni pietate semotus in proprios cociues suos partibciditi comittere ausus fuerit. h. unde & ego quoipno situ homicidas a me penitus alienos feci: sedeos tam magis abhorrui: qto crudeliores sunt in pturbanda hominu societate: que sempab omnibus mirificetiit ada est. Hanc effectum erat ut nullo pacto uelle etia rogatusnia Milonis satiore ad tua maiestate seribertanis me cetere eius uirtutes coegissent: que tot &tante stannuteas uix numerare audelis i. 1 Is enim excepto hoc facinore: qded inuitus patravi tatas perfide in repta.ntam usii gemuissipissimu eius salute seruadano opes Elu: sed*yptiis sanguine ex nere non dubitaricim. Quod cu meculpeco ero: nomini uidetur hoc casuale facinus tantam uirtutu premia abolere debere.Tuamproinde maiestate exoro:utnorem sed homine ipsum inspicita: tanto uiro dignetur uenia prebere: qui , nunqdeniceps in tale facinus est lapsurus: &iste: ut se antea seciet anima spatia: si opus fiterirest libetissime expositurus. Ge. Petit u genus. Capuch.

8쪽

Etitonu genus e illud qdsty alicuius cens rei impe /p tratiori sueti ahq gracosequeda: uel in aliquo imanere obtinedo costituta e. huius igis genetis spes fut

Gratie. Rei. Petitoria eptagrce illaque ad alique amicu scribit si alicuius rei Borporee ipetratioercinus epis talis est regula. Regula.C Si petitona eptam vis ad amicu scribere uoluerimus: ueti doctrina: uelim os eum quo procinio metrado: In gyteStale eptam diuidere debemusnia qru pma oportebit nos dantis facultate declarare:ne sorte se excusare possit iusivemd faceretinsedauero petitios State honestate et iustitia ollandemusnae sortes excusans amicus illa adque sendimus:dicereis e facturiise t ueet,in tertia aut rei petits modu:& facilitate aperiemus: ut eo libbetius ea cos qmunquo facilius fieri potetit. ln via uero 'iupollicebimunus in aliquo pcio costitutu si mercenatia fluerit personamel potius inseruitute perpetua osteredar ut bonum uirum decet. Propositio aut que qnta pars Chis superioribus partibus interiicier ubi aptior esse uidebit. Proposito. Petat a Cicerone prociniu: in causa ualeti quam cora lucidibus acturus est. Exemplum. ParS. i. Incredibilis illasacudia tua. Marce tulit: qus in omniu oculis

mitifice elucescinita ut nullu pter te:ceseat ciuitas nya oratore habere:q &m foresibus causis sapietiae iustitia: & equitate utat: Nin tetis rebus pagendis: no minus sbi apud oes splendoris Nadiiciarme nuc potissimu ad te uenire copellit:cu summa fiducia id cosequedi: quod animus meus exoptatili. Estnam pmihi cu aduersatio meo iustissima queda controuersia: T cU ab eo hereditate spoliatus sim: peto ut in ea uolete sic iusticia redii/canille aut neqssimo i me aio pturbatus suis studet cavillatio: bi me ab illa remouere.)ii. CTuam igit in hoc casu sapiam reqro:

' i senatu cora iudicib' omne habituramo solu me a his adverunt calliditatib' absoluaused etia i optata hereditate iducat .iui.

9쪽

C d plecto libi facile sutura Esi ad psis mei testametu aduerteris q pteroes me unicu sibi herede legauit diis patrui mei caliditate urgete uidear ab hac penit'hgreditate alienus v. si se cera Mut i Oero: dc opto stlegitima mercede tua que tibia meliberaliter exponetmae latrum habebis:cuitans minimo seruo posses moib'tuis uotis ac desideriis iubere. Uale. Petitoria rei. Petitoria epia reteilla.quem alique amicia scrib; alscuse rei coreoreeipetratioercussepletalis est regula. Regula. bipetitoria epiam rei ad amicu alique seribere uoluerito: natiqao munere ipitrado: ista similiter viam in partes quinin di, uidem ag.In quaru prima beniuoletia captabimus ab ea psona ad qua stribimus aud antes ipam prius a liberalitate: deinde potissimu ab auctoritate illius reic5cedede: qua petim'. Insecuda uero demonstrabimus petitionis nee honestate unacu summa iplici; rei petite necssitate sine q ii ix sacere possimus. In tertia in te o tedemus tali uiro facile est nobis illud tribuere: qd petim Edi ' hoc loco aperiemus ipsius uiti facultate no solusn tali ret sed

etia in maiorem dioer Ida snqliartapterea premiu aliquod polliceolmanuel in peio constituita: uel potius in aliq seruitute: qanim ano tria gratuo edat. Ipsam dem appositione inter partes istas:prout nobis melius itidebit: interponemus:sicutila super Ore preceptum est. Propositio. Petamus antio digestorum opti quod nobis maximea fe/ctamus. Exemplum. Pata. cOditione. ut ad uirtute aspirantib' u:tis no opibus statu: sed etia tangi sine ipso: si opus foret benignissime fouenires. Haec' de catis a no mediocre tibi d es nome Oparassetnec minore quo adiis gratia constituta:s te tot talausu opibus istipatiersicut facile etia: pter hanc bciis centia tua o sis olb suppetias ferre. LC Hinc est y cu iam p mul/tos annos iuri celareo optra preste ac no possim .ppter I broruino a ad eius apice paeniret: latuerim ad tua ope cofugere:lle

qua auturhil penitus hoc in gymnasio cosequi potet aut lac

10쪽

incepta Puincia deserere cogar. i. CCumis tibi honis uans&ad irrtute anhelatib'ta facile stope sic bministrare:quelle & posse:cii psertim eda multos tue ei c5mesidatos e limo Cut ita dixerim ad celia uso sustuleris.iiii. Tha pinde bnificentia exorata uelimnit mihi digestu unu dignet elargiti quo inceptu studiu scere possim:& tibi non mediocre gloria aciungere.WE Casi seceris ut spero & toetati in me brificii tui memoria nulla unqua delebit obliuio: d tibi polius si debitas gras agre uel reser/re non potero: sum tamen immortales habiturus. Uale. Munificum genus. Caputati, Unificu gen' est illud: quod si alicuius cert* rei erin rogatiotaquq uel in aliqha elargieda: uel in aliquo munere codonado: costituta est. Huius agit genetis species similiter sunt duritana.(gratietaltera uero rei. Munifica. Gratio Rei. munifica ema gre est illa: ead alique amicu scribit o alicui' rei incorporee errogatiotacui' letalis e regula. Regula. Si munifica eptam g ad amicii alique scribere uoluerim':ur in doctrina uel cosio:seu i aliquo patrocinio errogado:illai tres pies diuidem' In quam pma captabim beniuolentia ab raptana ad qua scribim'demostrantes: P ypter amore dc beniuoletia:qua in ea sumus assere:deliberauim 'tale gram ei coserre: qte ipse plitteras suas petiueritnuel quale nos stimus ips esse necessaria.lla secuda uero exponemus munusnfm:qd ipsi amico uoluamus errogaren6m qio honestius potetim' laudates:ad hoc ut ei gratu sit ut ab ipsa re uideamur beniuoletianobis costituere.

In tertia aut et ultima offeramus eide amico opera nyam: in dieris rebusqlibetissime accomodata: dumodo possim' et regrata licererdeclarates hoc ee amici officiu:ut in rebus osti' debeat heri amico opera suam pbere. Proposti, CPolliceatur Cicero patrocinium suum ualerio:in causa forensi quam coramiudicibus acturus est.