장음표시 사용
2쪽
ritate Operationes autem, quas ipsae dirigit optime distingitit inquatili, Rii fio imis cogit itidi, ni mirum Gisia a latum , Dyo,rsitis, atque sepositisuem . sive Authodam st notio, seu una go obieetatum, quae menti nostrae
sese osserant sicuti cirrri. - Arhorem, tia rettum Cou templamur nihil expressi desiit, prismin cimites. Id ea vel simplex est, exhibet aut animae lacusiarent, aut aliquam dumtaxat cor poris qualitatem, in quibus ne mea te it de iis , late reartes distin
guere possumus vel composita, Me libet plures ideas simplices, quae dis ingui ct seorsim intelligi pollunt . Hae autem Id ex , inquit Joannes Lockius, partim mediis sensihus , partim meditaetione
II l. deis respondent quodam naturae viliculo voce si quibus animi sensa declaramus' idcirc ex pacto init inter homines debent menti conformaeri ad humanae Reipul,licae commercium conservandum . Quod attinet ad institutionem linguaerum et cum: admodum prohabili sit Oninio Richardi Simonii edocentis De uini non multas infudisse rerum Ideas primae Hominibus , sed tot, quot requirebantur, ut primi illi duo Homine latim 1 vice de rebus magis obviis colloci ueren ne , relinque utem interea ipsorum arbitrio aliorum vocabuIortim inventionem, queis deinde iaidiomate Ehtala res omnes silo nomine distinguerentur , ut mit fui se duplicem Divinam nempe atques lumanam linc etiam Meto intelligit ut, quomodo l)eus in BaheIis turri inopinato coiis fuderit idio in aeta, et matrices linguae orta siut
3쪽
tu in Prudelitiores Homines profitentur utpote ne starium ad investig1udam vetitatem cujus multiplim habemus Tetieram, imprimis ratiocitiationem , Testimonium sensiuim , dummodo non nul Iae interveniant conditiones , ut experientiam, atque hypotheticam metiodum, eum modo Hirxotnesis vi argumentati
nis de statu conditionato transeat in abiblutum vagas enim tarbitrarias Hypotheses rejicimus Demum Auctoritas Humana, de qua Solum hic sermo instituitur , erit veritatis normata si tamen Auctores, quos verum ad obtinendum sequimur , pr bitate praediti sint, atque scientiae earum rerum, de quibus ipsagunt, parum enim referret hilaraIio litterarum genere excel-Ierent
U. determutato statu quem corpora siem . inferimus C. Dei exsissentiam si cluidem hic status in se habuit totam Iem inius ficientiam ad te termittat id1m sui exsistentiam ct idem quum adfirmari possideri a cedenti . reliquitque in infinitum ti
tibias evidenter emosa stratur causam, quae uia statum de te
minaverit, extra huiusmina collae lionem es debere. sibi suo
viae iiiii sit iram ad exsistetidum , unde fluit ejus iecessitas retitia summa simili alitem argutrient considerato etiam ordine Universi si ea conditi conficitur ejus Sapientia, Providentia, Bonitas halia, quae in Dei notione continentur, adtributa, Ut Deus 'reterea est immensu , et ui oue immensitas a philo secernitu es Demum es En simpIic thimum . Hein perperam Henricus Morus. Nevvlonus, apson,in Clar ius Divinam immelisitatem a spatio non distinguunt, atque in Salebras incidunt inextri crabiles insuper patent deliramenta materi istarumst a que etiamsolandi, pinosin, ceterorumque Pantheistarum, Qui admittunt unieam in universis substantiam, reliquas omnes es tiunt esse huius substantiae modos . VII. Adserimus contra Atheos, ct fataIistas miruulorum exsistentiam, praesertim contra Benedicium Spinosam, qui ea imsa, quae in acris litteris enarrantur, naturaIiter contigum adfirmmat. Ex multis dii haec naturae legibus explicari uon posse osten
4쪽
dimus. I. Hebreorum fugientium transitum per Erithraeum, II. Solis ad Isaiae nutum in HoroIogio Acha retrogradationem . III. Solis ipsius EcIiplim in obitu Christi Domini. VIII. Licet Deus plurima supra humanum captum revelavexit nihil tamen contra rationem revelavit umquam , aut revelare potest idcirco Concilium Lateranense, merito illos mnavit, qui propositionem aliquam Theologlae veram , Phuos phte falsam esse dicebant. Heinc universae carnis in extremos dici die Resutrectionem qualem Divinae Litterae tradunt, rati ni re Philosophiae nuIIo pacto repugnantem contra impiam Biam noti Doe trinam a veteribus Hereticis adceptam vindieamus.
IX. A imam humanam adserimus ilicorpoream, Immo II talem contra Stobhesium Tolandum, Co vardum, quae creatur a Deo singulis vidibus , an funditur corpori, in .ujus cerebro dumtaxat suam habet sedem idcirco absurdam prorsus iudicamus ethnitti,, Wolfit opinionem edocentium anumas rationales simul a Deo in prima rerum productione creatas fuisse .corpusculis organicis in Evae vario contentis inclusas X. Animam interis corpus commercium exsistere luculenter experientiae demostrat hujus autem commercii modum ca Larum occasionaIium systemate Cartesianis Harmonia praestabis Iliae Leibnitius, influxu physico reci tiroce alii Philosophi de ei rant. Licet in tenebras utique incidamus, tamen actionem, tuam inter animam, corpus esse ante rendam censemusti albter corpora dari ope sensuum non cognosceremus. XI. Ut aliquid etiam de facultatibus animae delibemus Eam dicimus Phantasiam qua Ideas corporeas absentium Corporum nobis repraesentamus, varieque copulamus, Eugemus, minuimus,st qua res ipsas incorporeas sub corporeis imaginibus nobis Spingimus . Ex innumeris prae Phantasiae phaenomenis, quae re
censet Ludovicus Antonius Mura totius in egregio Isbe II, quem de vi humana Phantasia inscribit duo tantum insigniora seIigimus. Ex vi phantastica imprimis oriuntur ahIienationes a sensi bus ita vehementes , ut ad consueta mutila exercenda impares Om in ev dist, neque externorum obiectorum impressiones uDI pino sentimus. Preterea materiae ad tribuimus Phantasia etiam maculas illas, seu Naevos, qui adparent in laetu, quos vetanaccio sermone risu adpellamus. Ais XII. Quod
5쪽
XII. Quod attinet ad tutata Cum ex phaenomenis liqueat illis inesse cognitiones,, adpetiones; rejicimus proinde hyp thesim artes anam atque negamus animam Brutorum esse, teriam siquidem .haberet proprietates materiar, t vim c gnoscendi, quod est absurdit fimum . Reliquii igitur est , ut sit si ita antia aliqua simplexu Witidi visibilis , quae nequeat naturaliter exsistere extrae corpus, nec siilibera nec judicandi, discurrendique vim trabeat, nec res abstractas a corpore,, spiritu te cogito scere valeat, sed res dumtaxat corpore s.
DE GENERALIBUS CORPORUM PROPRlETATIBUS
XIII. TNter primarias corporum proprietates imprimi contal deramus bliditatem , quam dicimus eam corporis ad feetio item, per quam singula corpora omnibu aeliis corporibus unde quaque rementibus resistunt,in quam illi aliquem occupant locum . omnia alia corpora inde arcent. prohibent. Ex liabditate oritur Corporum extensio, quae natura viribus dividi potest in particularum numerum, qui nostrae ima etinationis vim Iot ge excellat , It praeserili conflat ex solutionibus Chimicis, Evaporationibus odoriferis; rex computatio tae, quae supereximiam uri ductiIitatem inivit eau murius in memoriis Acad iniae, Regia Scientiarum Parisinae annitaria X l . Utrum autem, extensio corporum dividi possit in partes infinitas , antiqui lima est lis inter Philosophos etenim si extensio adieritur in infinitum divisibilis tactu deberet esse ins uita, siquidem contineret partes actu infinitasta si negatur , tensum ex in extensis componeretur, atque in aliud abyurdum incidimus. At adprime componitur dissidium hoc acerrimum itisystemate Bosch ovi iano, in quo Wnegaeta extensione corporum eontinuata, admissis iIIis viribu repulsi visu atqtie adtrae tivi mi, rifice satis fit omnibus, quae dura, atque absurda in utraque sententiae videbantur .XU Vis inertia est e corporum proprietas, qu sit, ut mve quiescant, sive moveantur, statum sim tueri atque conservare nit1ntur Ex vi inertiae eruuntur celebres illae Nevutorii vi leges et Corpus omo perseo erat is ut a suo eris Oeendi ve -- venae ammix iter in direditum nisi quatestica viribus impressit eo x rur satum tuam mutat et Mutatio motus est semper proportion
6쪽
Iis vi motrici impressae his semper . Secundum rectam lineam. qua vis illa imprimitur Actioni contraria semper , , ausis est
reactio Demum ex vi inertiae oritur vis illa, quaein dicetit ceri- trifugam taeae scilicet nihil est aliud, luxna conetus recedendi ab arcu curvilineo , ouem corpiis viribus impressiis cogitur describere
XUl. Motus est continuata P successiva loci mutatiori quae
moturn corporis comitantur sunt locus, temptis spatium , ct ve- Iocitas ct ouemadmodum locu diis Iecet absolutu; relativus ita eandem partitionem subit motus , si referatur ad sp tivi motiis enim absolutus est transitus corporis de Ioco a idluto in absolututes relativus vero de reIativo in te Iativum mul- Ius motus fieri potest momento temporis , aliter connas eodem tempore , quo est in N, erit simu in M, quod motus desiniti ni adversatur Demum velocitas, dicitur e corporis adfectio, qua fit, ut corpus vi motrice sollicitatum dato tempore datum spatium percurrat . Quoniam autem singulae corporum putes aequali velocitate agitantur , habebitur integra velocitatis sum-m , si massa per veIocitasem multiplicetur productit inde
ortum adpellatur quantitas motu . Et quemadmodum vires sunt vel constantes , vel variabiles ita quoque motus vel est unifo mi , ve variabilista Corpus aequabilit dic ve uniformiter move ri dicitur, si aequalibus tempotibu se tu ili si sitiali I percurra tueri motus autem inaequabilis, seu variabilis adpellatur, si tempori
hus aequalibus in Tqli ili tibi utili: percurrantur verum motus utcum
que variabilis tempore infinite Parvo pro uniformi habetur a tam tillae enim est veloci laetis mutatio parte temporis infinitesima, ut incrementum, aut decrementur siue errore negligi possit. XVII. Attiue ei ne in motu aequabili corporum locum bent quinque Theoremata . . Si duo corpora aequali velocitate ferantur, spatia descripta erunt in ratione temporum . II. Si duo corpora moveantur itea uali tempore spatia descripta erunt in Vitione veIocitatum . ill Si duo corpora ferantur inaequalibus, Iocitatibus, tempora vero motuum fuerint inaequalia spatia descriptae erunt in ratione composita, directa ratione temporum 8 directa ratione velocitatum . l . Si velocitates, quibus cor por moventur, fuerint reciproce ut tempora, quibus motus peraguntur , spatia descripta erunt aequaIia . . Denique . Si sp tia descripta fuerint aequalia, veIocitates temporibus reciprocerespondebunt.
7쪽
hus secundum eandem directionem , motus erit aequalis summae motuum, quos corpus a singulis viri hus seorsim agentibus ad crum iteret. Si autem vites tendant in partes obpositas, vel quiescet corpus, si aeque utrinque urgeatur , vel sequetur impulsum majorem cum ea velocitate, quae sit dii erentia veIocitatum, quas singulis adciperet corpus. Si corpus a duabus viribus impellatur in directiones diversas quidem non tamen obpositas, it aut illi directiones ligulum elliciant, orietur motus compositiis,
quo corpus illud elatur per diagonalem paraII elogrammi quod describat ut , si ducantur dux re Iineae directionibus parallelae: Velocitas vero, qua corpus persi onalem feretur, erit ad, Iocitates, quas a singulis viribus seorsim agentibus adciperet, ut est diagonalis iactatera par leIogrammi cum circa quamlibet rectam si ut diagonaelis habeatur describi possit parallelogram-
reum: Iieluc quicumque detur motus etiam ab unica vi pros eius, semper inveniri poterunt alii duo motus , ex quorum compositione potuit oriri, ' morus partes dicuntur , in quasi tus motus resolvitur in omni autem compositione sicuti decrementum motus habetur, ita in resolutione incrementum .
XIX. Si corpus impingat in planum immobile ad perpendiaculum, secundum eandem rectam resectitur si oblique incidat, sit perfecte CIasticum ef rmabit retae ens angulum incide
tiae aequalem angulo reflexionis maeulam autem rei extorris motus repetimus ab elinicitate sive haec vis sit in cori dire impingente, sive in plano, sive in utroque . Rursus si corpus ih N num fluidum perpendiculariter incidat, nulla habetur refractio motus si oblique refringitur motus atque hujus phamomen ca sam dicimus esse resistentiam medii XX. Ut motus curvilineus obtineatur, requiritur, ut corpu diliquod in hoc mundano paetio circa aliud constanter aetatur in Orbem V. G. Luna circa Tellurem, Mercurius circa Solem c. quorum virium altera , quae tendere debet ad corpug itIud , ci ea quod aliud revolvitur, dicitur vis centripetati altera vero, quae ipsum removere debet singulis momentis a curva quam describis, vis centrifuga vocatur, haequalis est vi centripetae Ad has vives, quae communi nomine centrales dicuntur, pediti nent haec duo Theoremata a Replero, Nevutono demon strata . Si corpus circa Miud lineam curvam percurrat vi cela- tripeta 1 hoc tendente circa illud describit areas proportionales temporibus, bonina II. Quadrata temporum periodicorum,
sunt iure ubi distantiarum a centro . XXI. O
8쪽
IA UXXI. Obtinetur etiam motus curvilineus, si grave corpiis per quamcumque directionem vel parallelam , vel obIiquam ii, rigonti projiciatur. Etenim secIusi aeris resistentia describit Par holam Apollinianam si quidem demostrant Geometrae quadrata ordinatarum eis ut correspcividentes abscissas. XXIl. Potentia Wresistemia inaequales sunt in aequilibrio, ciun patia ab iis descripta ponderibus reciproca constituuntur Posito hoc principio fac Ie intelliguntur ea omniae, quae pertinent ad Maechinarum usum ad vectem nimirum , libram , stateram, axem in Per trochio, Irochleas, ceterasque hujusmodi Machinas ve simpIices, ve compositas XXIII. Gravitas est vis illa, qu corpora libi relicti descendunt Corpora omnia circumterrestria vi gravitatis ad terrae ih- perficiem diripendiculariter urgentur Haec vis convenit aeri, Fumo, uti experimentis constat: dc praeterea igni competere ex analogia centemus, etenim vi Iis periclitationibus hactenus e plorari potuit gravitas ignis, quidquid experimentorum suorum fide adfirment Phitici non pauci
X IU SeduIo cavendum est , ne gravitas cum ipta pondere confundatur gravitas enim est vis, quae singulis corporis partiabus inest, easque deorsum sollicitat, corporis vero pondus est summa gravitatum, quae in singulis partibus exsistunt Quare pondera sunt quantitatibus materiae proportiones iaci atque heincredditur ratio it Iius experimentiri in vacuo scilicet aurum I vissimaque Iuma, de corpora alia inaequalis utcumque ponderis aequali velocitate descendui . Quod autem haec velocitas arisu Iis in vacuo tantum observetur, medii resistentiae tribuendum est. XXV. In corporibus etiam magnitudine, seu Tvium in aequalibus ponderis inaequalitae sentitur Quoniam autem pondera sunt quantitatibus materia proportion ia, oportet, ut sub aequali etiam volumine inaequalis contineatur materia quantitaec, ac proinde corpora habent meatus quosdam seu poros omni materia vacuos Datur igitur vacuum, quo etiam aliis argumetitis ex Hydrosta. ticae ,rincipiis desumptis luculeutissime demostratur. XXVI. Gravita terrestris in modicis a terrae superficie di- ntiis constans est, ut ope penduIorum observamini Physici post Galilaeeum, qui primus omnium veram legem adcelerationis gravium detexit ostenditque ceIeritates gravium cadentium esse ut tempora spatia descripta aequalibus temporibus esse ut numerosim Pares i. s. s. . s. i. g. Spatia autem ab initio Iapsus percursae esse a ratione temporum duplicarata Atque his legibus
9쪽
peragitur destentu perpendicularis corporum graviumst adscensus veto contrariis omnino legibus expedit ut Atque e in motus gravium adscendentium est aequabiliter retardatus. In majoribus tamen distarit iis gravitas descrescit in ratione reciprocae duplicata distantiarum . Hanc Iegem , quam incomparabili Uiro Nevutono debemus, intulit ipse ex contemplatione virium, quibbus corpora Caelestia circa Solem moventur XXVII. Licet gravitas in itidem terrae locis coustans sit, tamen mutatis locis etiam pia immutatur ut Dominus Richer primus omnlii minimadvertit anno fiet et inani illa Cayena, quae ab aequatore distat gradibus cminutis , at post Richerium
fures alii observatores animadverterunt, ita ut modo extra omisne dubium sit gravitatem ejusdem ora raris a Poli terra A
deuae ad Polat assidae uaeri: Hujus discriminis causam investigantes Philosophi in diversis iverunt opiniones Cartesiani ad
X lla altilum phaenomenon suos vortices obtrudunt AI ii reponunt telluri motum circa proprium axe me alii siguram terrae ovatam . Domum P. Roge ius lolco vi in dissertatione de ii aequalitate graevitatis edita anu i di diseri mei gravitatis repe iit a diversae terrae densitate XX Ulli. Frustra desudat init Philosophi tum veteres, tum re- celatiores, ut caulani gravitatis Meclianicam adiuvenirent quos excogitarunt usque modo hypotheses , minime cum gravitatis rimen omeliis conveniunt. Atque irrito labore Hugenius, atquel; itila ligerus coiiati si in vorticem Cartesianum reuit uereri inc dunt enim ipsi etiam in peiora , vel in eadem absurda, tu quae Cartesius illi a plus fuerit ram mecha uica igitur diceiadae est causa gravitatis, quam statuunt Nev v toti iani, opportunaem censemus ad declaeanda omni gravitatis pliamo metra.
DE PROPRIETATIBUS CORPORUM SPECIALIBUS
XXIX. Eie soIum liquas corporum speci es proprietate I sesigimus . Et primo quidem corpora illa, vel fluida , vel loliua elastica dicimus , quorum partes Comprest e figurim mutant, C situm , sed cessiante eo mittessori in pristinauit statum seri e restituunt . Frustra inquirunt artesiani in fluido suo subtilissimo raucar elasticitatis Mechanicam taut ut novas XL -gitaverint hypo illeses, in novas inlapsi suiu ambages, atque in extricabiles difficultates. Repetenda igitur causae haec ae corpo
10쪽
Al orum, ribus, quibus corporum particuli ve se mutuo petant, vel 1 se invicem fugiant. XXX. Ire explicandis Electricitati phae nomenis amplectimur Theoriam Franklini in qua omnium phaenomenorum redditur ratio per taensitum luidi ex corporibus per excessum electricis in corpora extraneam ex corporibus extraneis in corpora per defeetum Iectrica: Qirare ab efluxu, ct aisuxa materiae compari rate ad idem corpus, ct eodem tempore effluetatis , atque ais uentis electricorum pha nomenorum ratio repeti non potest, ut opis natur Nolletius. XXX l. et Iuciditatem dicimus competere illis corporibus quori in partes o poros interruptae continent materi sim aliquam, quae partibus ipsis vel par sit, vel fere par de usitates illis autem opacitatem , quorum pori aut omnino vacui sint, aut potius repleti sint materia , quae longiis mei iisdem partibus densitate disterat. XXXII. Odores consistunt in tenui lumis corpusculis ac po-t illi iiiiii l illi o-sii tui reis a corpore odoro erumpentibus, quae per aerem volitantia in nares adducuntur , quarum litteriorem partem subeundo nervos o laetorio commovent. Ex divella figura ac magnitudine liviusmodi particularum earumque com binationes motu odores extati specifice diversi Certis particulis ac praesertim salinis continentur sapores. Cum autem a
Iium species plurimae sint, qu se organum gustus liter atque aliter vellicant 'ein variae saporum species diversa combin tione, di diversis salinis particulis comparantur .
XXXIlI. IEIestium corporum naturam inquirentibus se se imprimis oster Sol, ct Jus substantia, ut ex esselytibus ii iiiii conligitur, ignea est iii autem ignis non est
purus, sed e terogeneus , uti constat ex maculis . quas it illo observarunt chei ne rus , sullaeus , quae cum plures mutaeticiis nes non solui ratione figurae, magnitudinis . sed etiam ratione densitatis subeant in medio disco Solis oriantur, atque evM 3 cantri eas ex Solis ex hes attonitrus generxri. quasi nubes Solares esse inferre licet quae, sicuti A Zodiaces lumei a Cassiano observaetum Solem circumdari Atmoss)haera suadent.