Works; from the text of Heyne and Wagner

161쪽

Ille ego, qui quondam gracili modulatus avena Carmen, et egressu silvis, vicina coegi Ut quamvis avido parerent arva colono Gratum opus agricolis at nunc horrentia Martis ARMA virumque cano Trojae qui primus ab oris

Italiam, sat profugus, Lavinia Venit Litora insiliaraucisse et torris aetatus et alto

Vi Superiim saevae memorem Junonis ob iram o Multa tuoque et bello passus, dum condere urbena, stest Inserretque deos Lation genus unde Latinum, λ - ... Albanique patres, atque altae moenia Romae, Musa, mihi cauSas memora, quo numine laeSO, Quidve dolens, regina deum tot volvere eaSus

Insignem pietate via um, o adire labores, Impulerit. Tantaen animis coelestibus irael Urbs antiqua fuit, Tyrii tenuere coloni, Carthago Italiam contra Tiberinaque longe Ostia dives opum, studiisque asperrima belli Quam Juno sertur terris magis Omnibus unam Posthabita doluisse Samo. Hie illius arma, Hic currus fuit: hoe regnum de gentibu GSe,

Si uua fata sinant, Jam sum tenditque OVetque. Progeniem sed nim Trojano a sanguine duci Audierat, Tyrias olim quae vertere mee ;Hine p0pulum late regem belloque Superbum

162쪽

. Id metuens, Veterisque memor Saturnia bolli ma quod ad Trojam pro caris gesserat Argis.

Ne dum etiam causae irarum saevique dolores Exciderant animo : manet alta mente repOStum

udicium Paridis, spinaeque injuria somiae, Et senu invisum, et rapti Ganymedis honores: His aeceiis si aper, aetato aequore toto Troas, reliquias Danaum atque immitis Aehilli, Ardebat longe Latiori multoSque per annos Errabant, aeti satis maria omnia circum. Tantae molis erat Romanam condere gent0m Vix e conspectu Siculae tellu scin altum Vela dabant laeti et spumas salis aere ruebant; Quum uno aeternum Servan Subieetore Vicinus, Hae secum Mene incepto desistere vietam, Noe posse Italia Teucrorum avertere regem Quippe voto satis Pallasne exurere ellassem Argivum, atque ipsos potuit Submergere ponto, Unius ob noxam et furias Macis Oiluit Ipsa Jovis rapidum aculata e nubibus ignem, Di oditque rates, evertitque sequora Ventis :Illum exspirantem transfixo peel Ore flammaS, Turbine corripuit, seopuloque infixit acuto.

t ego, quae divum incedo regina, Jovisque Et soror et conjux una eum gente tot annos Bella gero. Et piisquam numen unonis adoret Pi 'terea, aut supplex aris inponat honorem

163쪽

J AENE OS LIB. I. 103Talia flammato secum dea corde Volutan', Nimborum in patriam, loca seta in entibus austris,

aeoliam venit. Hic vasto rex Eolus anfr Luetantes ventos tempeStateSque Onorus ta Imperi premit, a vinetis et carcere frenat Illi indignantes magno cum m iremur montis Circum claustra fremunt celsa sedet Eolus arce Sceptra tenens, mollitque animos, et temperat iraS. saeiat, maria ac terras coelumque profundum Quippe erant rapidi secum errantque Per vi RS.

Sed pator omnipotens speluncis abdidit atriS, Hoc metuens 'lemque et monte insuper esto iImposuit, regemque dedis, qui Cedere certo Et premere, et laxas sciret dare jussu habenaS re e .

Ad quem tum Iuno supplex his vocibus usa St ole, namque tibi divum pater atque hominum rex Et muleor dedit fluctus et tollere Vento, Gens inimica mihi Tyrrhenum navigat aequor, Ilium in Italiam hortans victosque penates : Ce Incute vim ventis, submersasque obrue puppes 8 Aut ago Euhrsos et disice corpora ponto.

Sunt mihi bis oplom praestanti corpore nymphae

Quarum, quae forma pulcherrima Deiopeam Connubio ungam stabili propriamque die O, Omnes ut tecum meritis pro talibus annos f Exigat, et pulchra faciat te Prole parentem. aeolus haec confra: auus o regina, quid optes, Explorare labor mihi ussa capessere fas est. l aos Tu mihi, quodcuno hoc regni, tu sceptra JOVemque

Nimborumque saeis tempestatumque potentem. Haec ubi dicta cavum conversa VSpide montem Impulit in latus in venti velut agmine facto, Qua data porta, ruunt, et terras tu bine perflant. Incubuere mari, totumque a sedibus imi Una Eurusque Notusque ruunt creberque processis Asrieus, et vastos volvunt ad litora fluctus

Insequitur clamorque virum stridorque rudentum

Eripiunt subit6 nubes coelumque diemque Teu rorum ex oeuliso ponto nox incubat atra Insonuere poli, et crebris micat ignibus aether; Praesentemque viris intentant Omnia mortem. Extemplo Eneae solvuntur rigore membra; Ingemit, et duplices tendens ad Sidera pinnaS, Talia voce refert terque quaterque beati, Quei ante ora patrum Trojae sub moenibus altis

164쪽

P. VIRGILII MAROMAContigit oppetere o Danaum sortissime gentis

Tydide, mene Iliacis occumbere eampiSNon potuisse, tuaque animam hanc effundere dexta alSaevus ubi Eadidae telo acet Heetor, ubi ingens Sarpedon ubi tot Simois correpta sub undis Scuta imam galeasque et sortia corpora volvit. Talia aetanti stridens aquilone procella Velum adversa serit, suetusque ad sidera tollit. Franguntur remi tum prora averiit, et undis Da latus insequitur cumulo praerUptu aquae mons. Hi summo in luctu pendent; his unda dehiscens Terram uiter fluetus aperit: urit aestus arenis. Tres notus abreptas in saxa latentia torquet: Saxa vocant Itali, mediis quae in fluetibus, Aras Dorsum immane mari summo. Tres Evinis ab alto In brevia et s. te vi get, miserabile Visu, Illiditque vadis atque aggere cingit arenae. Unam, quae Lycios fidumque vehebat Oronten, Ipsius ante oculos ingens a vertie pontUS In puppim serit excutitur pronusque ma SterVolvitur in caput ast illam tor fluctus ibidem Torquet agens eu eum, et rapidus orat aequore Vertex. Apparent rari nantes inam ite vaStO, Arma virum tabulaeque et Troia gaZa per undaS. Jam validam Ilionei navem, jam sortis Achata Et qua vectus Abas, et qua grandaevus Aletes, Vicit hiems laxis laterum compagibus OmneS. Accipiunt nimieum imbrem, rimisque satiscunt. Interea magno misceri nia vi e pontum, l Emissamque hiemsem sensit Neptunus et imi Stagna res a Vadis, graviter commotus et alto Prospiciens, summa placistum caput extulit ada. Disjectam Eneae toto ridet aequore elaSSem, Fluctibus oppressos Troas e lique nitrui; Noe latuere doli fratrum Junonis et irie. Eurum ad se Zel hyrumque voeat dehinc talia satur: Tantane vos generis tonuit fiducia vestri Jam e Phim ferramque meo sine numino, Venti, Miseero et tantas audetis tollere moles 3 Quos ego-Sed motos praestat componere fluctus. Post mihi non similii sena commissa hietis. Maturat sugam, regi tu lia e dieite vestro: Non illi imperium pelagi saevumque tridentem. Sed milii sorto datum Tenet illo immania saxa, ' ostras, Eure, domosa illa se autet in ida

Eoliis, et laus vent0rum careere regnet.

165쪽

Sio ait, et dicto citius tumida sequora plaeat, Collectasque fugat nubes, Solemque redueit. Cymothoe simul et Triton adnixus acuto Detrudunt naves scopulon levat ipse tridonti Et vastas aperit syrtes, et temperat aequor; Atque rotis summas levibus perlabitu Midas. Ac veluti magno in popes quum saepe coorta est Seditio, saevitque animis ignobile vulgus

Jamque laces et saxa volant furor arma ministrat: Tum pietate gravem ae meritis Si sorte virum quem ConspeXere, Silent, arrectisque auribus adstant; Iste regit dictis animos, et pectora mulcet: Sic cunctus pelagi cecidit fragor, aequora POStquam Prospiciens genitor, coeloque inVeetu aperto, Flectit equos, chim uque volans dat Ora Secundo. Desessi Eneadae, quae proxima litora CurSuContendunt petere, et Libyae vertuntur ad Oras. Est in secessu longo locuso insula portum

Emois objectu latorum, quibus omnis ab alto

Frangitvi inque sinus seindit sese inda reduetos. Hinc atqueatio vastae rupes geminique minantur In coelum Seopuli, quorvi sub vertice lato AEquora fusa silent; tum silvis cena eoruscis Desuper horrentique atriun nemus imminet umbra. Fronte sub adversa seopulis pendentibus antrum; Intus aquae dulees, vivoque sedilia SaXo Nympharum domus Hic sessas non Vinculammes Ulla tenent unco non alligat an ora morSu. Huc septem neas collectis navibus omni Ex numer subit ac magno tellum amore Egressi, optata potiuntur Troe arena,

166쪽

IU P. VIRGILII MARONIS Et sale tabentes artus in latore ponunt. Α primum silio scintillam excudit Achates, Suscepitque ignem soliis, atque arida circum Nutrimenta dedit, rapuitque in omite flammam.

Tum Cererem corruptam undis Cerealiaque arma Expudiunt sessi rerum frugeSque receptas Et torrere parant flammis et frangere aXO. AEneas seopulum interea conscendit, et omnem

Prospectum late pelago petit, Anthea si quem Jaetatum vento videat, lingiasque bu emeS, Aut Capyn, aut celsis in puppibus arma Caiet.

Navem in conspectu nullam, tres litore cervos Prospicit errantes hos tota armenta sequimi A tergo, et longum per Valle paSeitur agmen. Constitit hic arcumque manu celeresque Sagittas Corripuit, sidus quae tela gerebat Achates Ductoresque ipsos primum, capita alta serentes Cornibus arboreis, sternit, tum vitagus et omnem Miscet agens telis nemora inter frondea turbam. Nec prius absistit, quam Septem ingentia vietor Corpora fundat humi, et numerum eum navibus aequet. Hinc portum posit, et socio partitur in omnes. Vina bonus quae deindo cadis onerarat Acestes Litor Trinacrio dederatque abeuntibus heroS, Dividit, et dictis maerentia pectora muleet: 'O socii, neque enim ignari sumus ante malorum,

passi graviora, dabit deus his quoque finem.

Vos et Scyllaean rabiem penitusque OnanteSΑceestis seophilosa vos et Cyclopia Saxa Experti. Revocat animos, maestumque timorem Mittito. Forsan et hae olim meminisse juvabit. Per Varios casus, per tot discrimina rerum Tondimus in Latium, sedes ubi sata quietas Ostendunt illic a regna resurgere riuae. Durate, et vosmet rebus Servate Secundis. Talia voce refert curisque ingentibus aeger Spem vultu simidat, premit altum corde dolorem. Ilii se prurdae accingunt dapibusque suturi :Tergora deripiunt costis, et viseera nudant; Pars in si usta sedant, veribusque trementia figunt; Litore aliona locant alii flatimuisque ministrant. Tum victu revolant viros, susique per herbam Implontur veteris Bacchi pinguisque ferinae.

Postquam exemta fames epulis, mens:Pi Ie remotae, Amissos longo solio sermone requIuunt,

Spemque metumque inter dubia, seu vivere credant,

167쪽

AENEIDOS LIB. I. 107Sive extrema pati, nec jam eXaudire OeatOS. Praecipue pius neas, nunc aeris Oronti,

Nunc Amyci casum gemit et crudelia secum Fata Lyci, sortemque Gyan, sortemque Cloanthum. Et jam finis erat quum Jupiter aethere Summo Despiciens mare velivolum terrasque alentes, Litoraque et latos populos, si Vertice coeli Constitit, et Libyae defixit lumina regnis. At tu illum tales aetantem pectore vi RS, Tristior et lacrimis oculos sinus nitentes Alloquitur Venus qui res hominumque deumque aeternis regis imperiis, et fulmine terres, Quid meus neas in te committere tantum, Quid Troes potuere, quibus, tot funera paSSiS,Cunctus ob Italiam terrarum clauditur orbis pCerte hinc Romanos olim, volventibus annis, Hinc ore ductores, revocato a sanguine Teueri, Qui mare, qui terras Omni ditione tenerent, Pollieitu quae te, genitor, sententia vertit pHoc equidem occasum Trojae tristesque ruinas Solabar, satis contraria sata rependenS. Nunc eadem ortuna viros tot casibus aetos Itisequitur Quem das finem, rex magne, laborum 8 Antenor potuit, mediis elapsus Achivis, Illyricos penetrare sinus atque intima tutus Regna Liburnorum, et sontem superare immi,

Unde per Ora novem vasto eum murmvi' montis

It mare proruptum, et pelago premit arva sonanti. Hic tamon isse in bem Patavi sedesque locavit Teucrorum, et genti nomen dedit, armaque fixit

Troia mae placida compostus pace quieScit: NOS, tua progenies, coeli quibus annuis arcem,

Navibus, insandum' amissis, unius ob iram Prodimur, atque Italis longe disjungimur Oris. Hi pietatis honos 3 sic nos in sceptra reponis possi subridens hominum sator atque deorum

Vultu quo coelum tempestatesque Serenat,

Oseula libavit nataea dehinc talia satur:

lare metu, Cytherea manent immota tuor a Fata tibi ; cernes vi bem et promissa Lavini Moenia, sublimemque seres ad sidera coeli Magnanimum nean neque me sententia Vertit. Hic ibi labor enim, quando hae te cura remordet, Longius et volvens satorum areana moVebo Bellum ingens geret Italia, populosque seroeeSContundet moresque iris et moenia ponet,

168쪽

P. VIRGILII MARONIS

Tertia dum Latio se antem viderit aestas, Temaque transierint Rutulis hiberna subactis. At puer Aseanius, cui nunc cognomen Iulo Additur, Ilus erat, dum res stetit Ilia regno, Triginta magnos volvendis mensibus Orbes Imperio explebit, regnumque ab sede Lavini Transseret, et longam multa vi muniet Albam. Hic jam ter centum totos regnabitin annos Gente sub Hectorea, donec regina Saeerdos Marte gravis geminam partu dabit Ilia prolem. Inde lupae sulvo nutricis tegmine laetus Romulus excipiet gentem, et Mavorii condet

Moenia Romanosque suo de nomine dicet. Hi ego nec metas rerum nee tempora pono

Imperium sine fine dedi Quin aspera Juno,

Quae mare nune terrasque motu coelumque satigat, Consilia in melius reseret, mecumque ovebit Romanos, rerum dominos, gentemque togatam.

Si pladitum Venio lustris labentibus aetas, Quum domus Assa iraei Phthiam chir que Myeenas

Servitio premet, a vietis dominabit ire Argis Nascetur aulchra Trojanus Origine Carfar, Imitorium Oceano famam qui terminet astris, Julius, a magno demissum nomen Iulo.

169쪽

AENEIDOS LIB. I. 109Huno tu olim coelo, spoliis Orientis onuStum, Accipies seem a voeabitur hi quoque Otis. Aspera tum positis mitescent saecula bellis Cana Fides et Vesta, Remo cum fratre uiuinus Jura dabunt dirae erro et compagibus aretis Claud0ntvi belli portaen in or impius intus,

Saeva edens Super arma, et centum vinetus ahenis Post tergum nodis, fremet horridus re eruento.

Haec ait et Maia genitum demittit ab alto, Ut terrae, utque novae pateant Carthaginis arces Hospitio Teucris, no sati nescia Dido Finibus are eret Volat ille per aera magnum Remigio alarum, a Libyae citus adstitit oris.

Et jam jussa facit pominique ferocia Poeni

Corda volente deo in primis regina quietum Aeeipit in Teucros animum mentemque benignam. At pius Eneas per noctem plinfima OlVens, Ut primum lux alma data est, exire locosque

Explorare novos, quas Vento necesserit oras, Qui teneant, nam inculta videt, hominesne feraene, Quaerere constituit, sociisque eXaeta reserre. Classem in convexo nemorum sub rupe eaVata

Arboribus elausam e reum atque horrentibus umbris Oeeulis ipse uno graditur comitatus Achate, Bina manu lato crispans hastilia ferro. iii mater media sese tulit Obvia silva, Virginis os habitumque gerens et virginis arma Spartanae, vel qualis equos Threissa fatigat

Harpalyce, Volueremque fuga praevertitur evi'um.

Namque humeris de more habilem suspenderat areum Venatrix, dederatque comam diffundere ventis, Nuda genu, nodoque sinus collecta fluentes. Α prior, meus, ' inquit, juvenes, OnStrate mearum Vidistis si quam hi errantem sorie sororum, Sucemetam pharetra et maculosae tegmine lyncis, Aut spumantis apri cursum clamore prementem. Sic Venusu et Veneris contra si filius orsus: Iulla tuarum audita mihi neque Visa sororum.

O-quam te memorem-virgo namque haud tibi vultus Mortalis, ne vox hominem sonat dea certo: Α Phoebi soror 3 an nympharum sanguinis una pSi selix, nostrumque leves, quaestumque laborem, Et quo sub coelo tandem, quibus orbis in oris Jaetemur, doceas. Ignisi hominumque locorumque Erramus, vento hue et vastis fluctibus acti. Multa tibi ante aras nostra cadet hostia deXtra. '

170쪽

110 P. VIRGILII MARONIS Tum Venus Haud equidem tali me dignor honore Virginibus Tyriis mos est gestare pharetram,

Purpureoque alte suras incire cothurno. Punica regna rides, Tyrios et Agenoris vilem;

Sed ines Libyci, genus intractabile bello. Imporium Dido Tyria regit vi be prosecta, Germanum fugiens. Longa est Vm ia longae

Ambages; sed summa Sequar fastigia rerum. Huic conjux Sychaeus erat, ditissimus agri Phoenicum, et magno miserae dileetus amore,

Cui pater inlaetam dederat, primisque jugarat Ominibus. Sed se a Tyri germanus habebat

Pygmalion, scelere ante alios immanior omnes. Quos inter medius venit furor. Ille Sychaeum Impius ante aras atque auri caecus amore Clam erro incautum superat, Seem'US amorum Germans, saetumque Iu celaVit, et aegram, Multa malus simulans, vana spe lusit amantem. Ipsa sed in somnis inhumati venit imago Conjugiso ora modis attollens pallida miris, Crudeles aras trajectaque pectora seri ONudavit, caecumque domus seeliis Omne reteXit. Tum celerare fugam patriaque Xeedere Suadet, Auxiliumque vim veteres tellure deludit Thesam os ignotum argenti pondus et auri. His commota sugam Dido oeiosque parabat. Conveniunt, quibus aut odium crudele tyranni Aut metus aeo erat; naVes, quae sorte paratae, Corripimit, onerantque auro Portantur avari Pygmalionis opes pelagon dux semina saeti. Devenere locos, ubi nunc gentia cernes Moenia surgentemque novae Carthaginis arcem, Mordatique obium, saeti de nomine Byrsam, Taurino quantum possent circumdare tergo. Sed vos qui tandem, quibus aut venistis ab oris,

Quove tonsetis tori Quaerenti talibus illo

Suspirans, imoque trahens a pectore Oeem dea, si prima repetens ab origine Pergam, Et vadet annales nostrorum audire laborum, Ante diem clauso componet Vesper Olympo, Nos Troja antiqua si vestras sorte per aures Troja nomen iit, diversa per aequora letos Forte sua Libyeis fomliestas aplausit oris. Sum pius Eneas, raptos qui X hoste Penates

Classe veho meemn fama super aethera notus. Italiam quaero Patriam, genus ab OV Sununo.