장음표시 사용
11쪽
Nte carte a exercitationes, quarum bene uio
eruditionis fastigium ascendere datur,
postrem est exercitatio sici bendi seu stilus.
- Hic enim, secunduin patrem eloquentiῖ M. 'ς Oratore optimus&irpestantissimus dicendi
eti ecior citati magister. Ac, ut idem inquit.caput siquam' plurimum scribere. Nam hoc omnium eruditorum Unanimi consensu,& experientia comprobatum est, quod etiamsi eruditionis thesaurum non mediocrem quiScomparet sibi saepenumero tam cia eveniat, ut cum opus est, depromere illum, adque utilitatem commune aliquid inde adiumenti afferre minime possit. Quod ex nulla adeo recon-.tingi nisi quod stili exercitium, ut quod laboris o taedii sit plenissimum, in iuventute intermissum fuit. Vnde vere iactum est nos nihil quicquam scire, nisi scribendo docendo id proferre in medium queamus. Et Plutarchus sapientissismus, cruditis sim is sucriptor in libello ι armδωνάγωγει ad eruditionem non ςυbo κωμά ris solumodo requirit, sed N κησιν accedere oportere indubitanter asserit. Quo spectat notissimus ille versiculus Ovidij solus er artifices qui facit usi erit. Et Bapisiae Mantuanin G:
Austice natura, methodo duce, emarte met tra Et eomitante usu quodsumus, omne sumus.
Quas commendationes stili, ego mecum diligentius ponderans,mearum partium esse duxi, postquam in palesti a disputationum mediocriter me exercitisiem,aliaque suscepissem γ - τοι, stili quoque exercitio temporis aliquantum tribuere. Cogitanti vero mihi, quidnam potissimum hoc tem-POre materia loco tractandum in manus sumerem, visum ea commodissimum, nec humeris meis plane impar, neque ab hoc pericuIoso tempore abhorrens argumentum si desinitaria primum cum qua genus humanum universum condici,
iux, aliquid pro tenuitate ingeni j dissererem.
12쪽
Deinde vel 5 ratrem meum selicis memoriae, qui ammo superiori in hac Academia debitum naturae exolvit debitis lata
crymis decorem, ei starentarem. Quae materia eo magiSe iam allubescebat mihi quod tibi, parens exoptatissime, luctu tuum oratiuncula hac haud parum levatum iri confidcrem, si qua lege, bc conditione omnes homines nati,&in hanc lucem producti essent, in memoriam tibi revocarem,ne in communi miseria totius generis humani praecipuam tibi fortunam postulares Hoc ergo dum facere conor quae , pater dilectissime ut ballutienti uilii crius, quam dicenti aures accomodes patientes c benignas Principio praeclaret admodum,sicut omnia cecinit sacerdos,ille Ascraeus. ο μί σου εἰσαξαν θεσφατον μνον ἀειδίην
Qi bus verbis poeta antiquissimus indicata terram Ymare refertum esse malis, Risisteriis, quasi dicat Si summatim ec compendio dicendum est, quidnam malorum sit in
vita, uno verbo dicam i terra e pontus mala vehunt, nullus angulus orbis dari potest, quo non afflictiones, mala, aerumnae, et calamitates omnis generis penetrent nullu quom animal esse subinnuit, sive rationis participes sit, sive iuudem expers,quin suos patiatur manes Neptuni pecora, Piasces a congeneribus suis in mari lapiusicula devorantur. Sicut inquit Seneca, maior fit praeda minor ovi lupus insidiatur,ta lepori canis. Accipiter in columbas facit impetum, vespertilionem v noctivam aves caeterae infestant,et inpugnant. Et quodnam ex animantibus, est quod ab homine per dolum Ninsidias non capiatur. De moibis quibus ania
mantes plerae pomnes obnoxia sunt, quid attinet multa ver-ha facere Cum constet porrigine. S grandine porcos, aliis morbis alia animalia absumi. Quamvis ergo minim sunt animantia bruta exorti malorum: homo tamen pricter caeteras creaturas innnita pene calamitatum experitur genera.
13쪽
Vnde non minus verξ,' iam erudit Oceanus Poetarum4ὐδεν ικιδνοτερον γοωα τρέφει ἀνθρωποιο
hil miserius nuιrit erra-homine Et Edii miclas in initio tragaediae,quae Orestes inscribitur: .
Cuni quo consentit Herodotiis in libro cui titulus est Clio: cetroi ε - ανθ προ συμφορή.Homo quantu quanim est, ni nisimeracalamitas es. Hinc crius vulgi ore tutissimi Vita uides' iabores, o habenaei ana cupido. Tri sis a extremum fossicitudo diem. Item Vita quid eis hominum sis es incerta labor Hac inter Eubjvivimus, aut morimur. Et pleni sunt libri Ethnico una lamentationibus&deplorationibus miseriarum generis humani. Ac non esse eas de nihilo paululum modo altius consideranti apparet. Via deas enim nonnullos adhuc in utero inclulas iaτ μι fieri ocemori antequam dias in luminis oras fuerint emissu Alpice mihi S considera homincm ex utero matris in lucem hanc natum, nonne gemitu suo malo sane auspicio deplorat,quasita auguratur quodammodo, quantum malorum in hoc mundo sustinendum Sc Xantiandum sibi sit. Nascitur homo nuduse inops,cui fame pereundum sit, nisi matris uberibusta futur Quod tam Lucretius, quam Plinius pulchre contestantur. Lucretius quidem lib. s,m m hami iacet infans indigus omni Vitali auxilio, cumprimum a luminis oras xibus ex alvo matris natura profudit, Vagit Vocum lugubr com lex ut quum est itantum in vita resa transire malorum.
14쪽
Plinius vero in proaemio lib. . naturalis hillaria ita
lcrib t verbis memorabilibus: Principium uiae tribuitur homini cuius causa videtur omnia alia genuisse natura magnae ova mercede contra tanta sua munera ut non sit fatis aestimare, parens melior homini,an tristior noverca sucrit Ante omnia unum animantium cunctorum, alienis velat opibus caeteris valid tegumenta tribuit, testas cortices, coria, puras, villos, setas, Jos,plumam,pennas, squamaS,Vellera dis uncos etiam arbor est cor
tico interdum gemino a frigoribus Ucalore tutata est. Hoisminem tantii in nudumminutida humo natali die abiicit ad vagitus statim' ploratum, nullum p tot animalium aliud ad lacrymps, talias protinus Vitae principio At Hercule risus, praecox ille e celerrimus, ante quadragesimum diem nulli datur. Ab hoc lucis rit limento, quae ne feras quidem intcrnos genitas, Vincula excipiunt, Sc omnium membrorum c-Nus ita , feliciter natus iacet, manibus pedibusque deuinctis,sens, animal caeteris imperaturum occisuppliciis vitam auspicatur, unam tantum ob culpam, qui natum est. Heu desinentiam ab iis initiis existimantium ad stuperbiam se penitos Prima roboris sipes, Pirima &roboris spes, primu temporis munus quadrupedi similem facit Qtiando homini incessus 'quando vox 'quando firmum cibis os quandiu palpitans
vertex,summae inter cuncta animalia imbecillitatis indicium lana morbi toti medicin e contra mala exconitatae, tali
suoque subinde novitatibus in 'pr. Caeter sen ire naturam tuam, 'a pernicitatem usiarpare, alia praepetes volatus, alia vires, alia nare hominem scire nihil si ne doctrina, non fari non ingredi non vesci breviter v non aliud natu e sponte, quam flere. Itaque multi extitere, qui non nasse optimum censerent, aut quam Ocyssime aboleri. Vni animantium tactus est datus, uni luxurias quidem innumerabilius modis
ac per singula cmbra uni ambitio uni auaritia, uni im2
15쪽
mensa vivendi cupido, uni superstitio, uni sepulturae eura, at
que etiam post se defuturo. Nulla vi a fragilior,nulli rerum omnium libido maior, nulli pavor confusior,nussi rarita acrior Denique caetera animantia in suo genere probe degunt congregari vidimus, ec stare contra dissimilii: Leonum seriatas inter se non dimicat serpentium morsus non petit se pente ne maris quidem belluae ac pis es, nisi in diversa genera, Leviunt. At Hercule homini plurima ex homine Iuni
Sed procedamus Hominem cum natus est, iam frugora premunt, iam aestaesurit, iam paupertas eum invadit, iam morbi. Morborum genera si libeat percensere, quibus homo miserrima omnium creaturarum est subiecta, tempus me clibus,qusm oratio deficeret. Observarunt medici, tot essemorborum genera, quot sint incorpore humano membra oc ossicula &unumquod sex his non uno, sed creberrimis e diversis morbis attentari. Alius enim homo Phthisi alius apoplexi perit, alius febri, alius gladio &hombarda inter ficitur, alium iugulat sua gula, voracitas, Nilus nimio ingestus polus. Jid dicam de comtagiosis morbis: quibus nonnunquam toti pagi,totae ciuit tes, imo totae regioncs enecantur. Bella quot miriades hominum conficiunt lius orbatur patre,alius matre,non nemo utro 3 parente in primo statim tempore aetatis alius in floreta vere aetatis occidit, cum spes iam esset optima, rempubl: ex eius industria Ningeni uberrimos percepturam fructus. Ex Ephebis egresso homini quot mala sunt perpetienda, eipraesertim, qui fortunam habet novercantcm c iam pertatis oneri oppressus est, ec tum Horatianum illud experitur
17쪽
Hoc est. v reddidit C in Velius
Nam quo iter vitaesectaberesona molestis Sum o=a litigist, anxia cara domi. Rure labor, terrent meaei discriminaponto, Siperegre es, partis rebin burimes. Ac rursus trisaris egens uxorius autem Angeris vita carobe, solus eris. Sossicitant nati non viviso integer, orbus, Coris iuventa caret, robore canities interutrum iccirco ect nobis optabile, nunquam Aut nasci, aut natos occubuisse cito. inis insuper omnibus accedit ultimum malorum, ut uI-
ατ xςxum, ς quidem missima, sed eius hora in ca-
Canit melitis simus melicorum Anacreon. Et iuxta communem versiculum: Moraser a legem, tollit cum passere regem. λ enim munera acceptat mors diuitibus, aut argitio- Mibus se corrumpi sinit dicente schylo: μον Θεῶν Θανατρο,4 λώιον ἐα
Mortis porreo non unum est genua Alii subitanea morte expirant, si diuturno consciuntur moerore. De Anacre Diate cuius paulo ante allegati versus perhibetur, quod cum uvae pastae succo tenues exiles virium reliquias in Genectus loverct, unius grani, pertinaciore in aridis faucibus hu-
18쪽
more assumptus fuerit Sophoclis ultimae, enectutis
cum in certamine Tragediam dixisset ancipiti sententiarum eventu diis licitusci aliquando tamen una senten tia Victor, causam mortis gaudium habuit Polemonem vis risus immoderati abstulis Sed atrocius aliquanto Euripides finivit vitam. Ab Archelai enim regis coena in Macedonia domum hospitalem repetens, canum morsibi Slaniatus obiit Crudelitas fati tanto ingenio non debita. Alexander IlI Pontifex Romanus umbrae captanda gratia cum suis expatiatus aquam ex fonte hausit,c musica in fauces cum impetu impacta miser suffocatus interiit. Ex quibus ola inibus hoc manifeste deprehendiet conspici potest, quam vere vita ista plus aloes, quam mellis habeat. Sed satis de malis huius vitae, quantum quidem per exiguitatem ingenii mihi licum dixisse me a bitror. Conuerto me iam
nunc ad alteram instituti nostri partem, quam de fratris vita remo te futuram diximus. Ne 3 tamen animus est singula minutim N particulatim commemorare, sed attingam fallem Prῖζcipud ne praeco oc buccinator domesticae laudis esse via dear Is ergo Christianus cum primum in hunc mundum venisset, per Sacramentum initationis incorporatus Christo, citi s coelestis Hierosiolymae, quae est Ecdesia fieri coepit, Quodsi Plato gloriatus est, se esse civem Atheniensem natum, non barbarum, itidni multo magis gloriari habeat, Christianus,qui per Christi meritum ciuis Ecclesiae fieri meruit. Fost dcinde a parentibus, quod vel et dicere possum p pie institutus, in pictate omni honestate, moribus descentibus, in dies plurimum proiecit. Mys, perpetuus est
animus tuus, parens dulcis Sime in ecclesiam, is quot in
omnes fato fuit, quia nullis parcens sumptibus, hunc quolcana reliquis tuis filiis quam primum per aetatem licuit educandum dierudiendum inart.bus liberalibus apud exteros
19쪽
curasti. Dumon hic quam id rarum sit, ut viam pater tot liberos suis pensisti suinptibus intain lon in i fg remoti oris sustentet, ni crerer sycophantie morsum , den tem Theoninum. siocrateum enim illud ad Demonicum stipe in ore&meme tibi fuit. Si mercatores opum eum
landarum gratia remotissima maria pernauigare non pinet, multo minus adoles centes pigeat iter terresti susciriere ingeni cultus capiendi causa, in cinistiis est primo Arhusi
am frater meus, ut disiceret ibi mitia artium di in ruarum uti indamento hoc bene iacto superstruere postes co rectius commodius posset artes superiores In quo loco tune temporis summa cum laude ec maximo emolu nento tenetae
claras S. Vir n. - Iohannes Laurentius, qui minc Ch iri oues felicissime passeit c Ecclesiam fidelis inae tabcrnat qua quidem in schola emicuit ingenium eius nem hebes neci ignavum, sedc industriam suam piaeceptoribus ita probavit, ut discipulo hoc beatos sie iudicarcnt. Fit enim ut etiamnum in tenera aetate non obstaird perspiciet praesadiri quasi possit, qui bonus, frugi futurus sit, Et sic vulsari versu dicit tir Vris matur auon vultu=lica manen Et Graecor b ι, δῆλα, a &Cum igitur hoc inludo aequalibus suis lacile palmam pGriperet, hortati eum, sicut e parentes sunt ipsi oraleptores, Ut altiorem petere sicholam ad uberiores sudiorum fructus comparandos Itali oschildiam non onobile Da iam oppidum profectusest, &cum iam tunc eluceret eius
eruditio, a Viris, sapientia, docti m praestantihus Regia Maiestati commendatus fuit, a qua etiam id simus xcentia alei tur. Cumq; hic etiamsi enue incubuisset lucris
esseri cognitum, non malesumptus eos apud ipsum esse.
20쪽
sitos afniam, quae Academia dometropo is est tollas
Daruo celeberrima mittebatur, regia i itidem liberalitate per anno tres fruebatur. Ubi hic quod vitus est in Palasii iii i, diorum haud ignaviter desud ilie suasu amicorum V Ust hergam excurrit. Ea nam ct clebi itas Dinde a multis a niseli huius Academiae apud nostram gentem &alibi ubis, ut qui eam nunquam studiorum gratia gressus sit licet progi ei lita in studiis fecerit non poenitendoS, judicetur tamen non ita bene eruditus. Ac cogit nos res ipsa fateri, quod V Viteberga propter exortam ibi primitus per ministerium Lutheri lucem Evangelii, propter iro fellorum in omni
genere dis pima ruria praestantium claritatem, praesicrrim at tem propter Theologor una orthodoxiam merito pro matreta nutrice alma chora coelestis uiri mundanae sapientiae sit hahenda. Vt enim de Theologico studio tantum dicam, prae- Iectiones ibidem hodie continuantur scdulo disputationes lingulis hebdomatibus habentur non unae, ut et,qui Vc paucos annos Theologiae operam ibi navarit, neq; tamen ad solia clam eruditionem pervenerit, magnopere di poenitendum. c pudendum eis videatui. Quid ergo 'fratri etiam meo tam in ytam, tam in tota Europa nobilitatam Academiam
visere placuit Nec tantum visere, sedc in stadio tum philosiophiae, tum heologiae decurrerci Cum primum enim nuc appulit nihil prius iael potius faciendum sibi esse duxit, quam in γ κλ quam alibi degusitasset, hic indies magis mag syadaugeret. Curia n. alibi versaretur inter aequales o condisseipulos Homericum illud sibi tenendu putabat:
tendebat, ut si non in primis, saltem in secundis tertiisve ipsi consistere liceret Uerum hic quam plurimos conspicatus
est ad escentes ingenio acuto& vegeto diligentia in sem,
re excitata, certareidratos, ut cum poeta loquar, igitur instandum