장음표시 사용
1쪽
Crudele gladiatorum spectuetitam et inhiam ritim nonnullis inderi solae . et haud scio an ira sit. tie nunc se. Quiam Oero sontes ferro δερυς hiant , auribus fortessse mutiae . oculis Viadem nulla poterat esse sortior contra doloremel mortem disciplina.
2쪽
iI nter tot; quae ad nostram aetatem Permanserunt, monumenta antiqua , quibus gladiatorum vectacula repraesentantiar , nestum prorsus tantam ad eam rem lacem asperre potest, quantam magnum illud musivum in ollia burghesiana asservatum , quine quod quum magnitudine Iigurarum ac colorctus , quibus expressae sunt, tum mutiitudine et hominum et bestiarum, summaque certam num Marietate , cetera omnia longe superet. Quamobrem quum m rima sine dubio laude dignum sit, quod ab illastrissima poni ficia academia romana hoc potissimum monumentum illustrandiam Propositum est , negari tamen non potest magni laboris magnique studii hoc opus esse , quum ima res gladiatoria nondum ea , qua decet , diligentia ae doctrina tractata sit. Puam-υis enim multa collegerint Oiri priorum saeculorum doctissimi, ita tamen rem egerunt, ut quae scriptores afferunt , accuratissime conquirerent , negligerent autem et inscriptiones et artis monumenta. Unile factum est , ut multa falso , multa non satis accurate attulerint. Quae quum ita Sint , Bene illustrari non posse musiotim burghesianum mihi risum est, nisi tota re gladiatoria denuo perlustrata. Quamobrem id potissimum egi, ut, periectis antiquis scriptoribus, monumenta gladiatoria quam plurima colligerem. In qua re, summa qua sunt liberalitate,adiuverunt me pir emeli.Xestne-rus , qui regis Hannoveriae Romae minister est, Omnibus e mul-
3쪽
ris , quas possidet, Itieernis , quae ad vectacula amphitheatri per tinent , tit deIinearentur , mihi permissis : et uir sit. Campana , qui itidem e clarissima sua collectione, omnia, quibus res gladiatoriae quodammodo illustrari poterant , usitanda mihi praebuit. Praeceteris tamen gratiae mihi agendae aiant viro clarassimo Braunio , qui non soliam summa qua est Metrina monumentorumque cognitione in iis , quae edita iam erant, conquirendis me adiuDit, sed incognita etiam nonnulla eaque gravissimi momenti, quibias res nonnullas paullo obsciariores e lieare mihi contigit, e sua mihi obtulit eo lectione. Licet autem princ*io totam rem gladiatoriam ita tractandi eonsilium cepissem , ut inscr*tionum etiam , quae ad eam pertinent , Iesserarum imprimis adderem collectionem , mota tempus
me defeeturum esse intelligens, quine qui circa idus demum novembris Romam venissem , de iis potissimum rebus agere constitui , quibus ad intelligendum murioiam mazime opus esse eredidi :de generibus , dico , glareiatorum , deque eorum armaturis, ita lamen , ut de historia quoque sρectaculariam gladiatorum , deque tiniversa, qua illi fuerint conditione , pavea adderem. Id quod ab ipsa illustrissima academia postulatum esse putaυi , quum non singulas soIum musici illius Rartes e Iicandas , sed integrum
etiam opus illustrandum esse ediserit. Quamquam anxio tantum animo hoc opus me susemisse confiteor , quum audissem , summum illum inter doctos patrem reverendissimum Secchium , simile plane montimentum doctrinae suae luee colliastraturum esse et attamen me quoque ad intelligenda melius spectacula, quae tantam in romanorum Disam eaeercuerunt auctoritatem , pavea fortasse eonferre posse ratus , quae eonscr*si hic Mobis promno aehenigne susceptis clementer vos iu licaturos esse confisus.
Romae idibus martiis anni MDCCCXLIII.
4쪽
is olim, quoniam animas defunctorum humano sanguine propiis liari creditum erat, captivos, vel mali sinius servos mercali, in ex is qui is immolabant. Postea placuit impietatem voluptate adumbrare. D Itaque quos paraverant armis , quibus lune et qualiter poterantis eruditos , lautum ut occidi diseerent , mox edicta die inseriarumn apud tumulos erogabant; ita mortem homicidiis consolabant ut M.
Cum his Τertulliani si) verbis congruit Servii gὶ sententia: congruunt etiam ea quae do temporum antiquissimorum historia eruere possumus. Constat enim apud omnes sere populos antiquos non diis solum homines immolatos esse 3ὶ, sed etiam mortuis eorum sanguine parentalum. cuius rei notissimum exemplum apud graecos lanus Patroeli , in quo celebrando duodecim troianorum adolesce ules ab Achillo oecisos esse Homerus iradit i). Postero quidem tempore quum iamdudum apud illos abolita esset consuetudo ista horrenda , ib Herodolo scythas edocemur regibus mullorum servorum caede inserias obtulisse 5 . In Italia aulem, apud elruscos polissimum, an liquiius mos illo obtinuisse videtur. Etruscorum enim larquinienses trecentos septem milites romanos captos immolarunt 6ὶ ad placavdas , pulo, civium occisorum animas. Praeterea in monumentis quoque Etruscorum latia sacrificia conspiciuntur 7 . certamina porro funebria iam ab iis edita esse, innumeris eorum urnis sepulcralibus probatur, in quibus homines cernimus interdum chlamydalos trucidantes vel so ipsos ad aram, vel alios quoque circumstantes: qua quidem repraesentatione , etiamsi, ut recentiores voluul, e graee rum potius sabulis repetenda esset , quam e moribus ei ruSeorum , aegre lamen mihi persuaderi pallar , non rilus quosdam lanebres esse indicalos , quum toties eadem res eodem modo esstela et semper quidem in monumentis sepulcralibus reperiatur. Accedit sepulcri cuiusdam larquiniensis pictura 7. 3, quae homines nudos vel chlamydalos scutis ae gladiis armatos exhibet , quibus certamen suuΘbre si non repraesentatur , certe iudicatur. certamen vero quoddam
5쪽
gymni eum et equestre a caerilibus iussu oraculi delphici institulum, quod phocaeenses captos persido necaverant 8ὶ , ad illud ludorum genus non perlinci 9ὶ. Indicati potius esse videntur ludi graecorum
more instituli , praesertim quum graeci oraculi mandato res facta sit. Neque probabile est, ludos eruentos , qui a graecorum, qualesiam illa aetate orant, indole ac moribus plane abhorrebant, ab ipso illo oraculo , quod magnam in humanitalem provehendam exercuit vim , caeritibus esse imperatos ; ae nolum omnes ipsorum graecorum Iudos publicos a ludis su nebribus duxisse originem, ita ut mirari minime possimus, quod eius generis certamina ad placandos quoque pho. caeensium manes instituli sunt. Λecedit , quod ipsi caeriles si voagyllaei, secundum quae veteres tradunt , graecae fuerunt originis. Apud ipsos autem et ruscos sacrificiorum illorum loco iam spectacula esse instituta, etiam veteres nonnulli scriptores tradunt. Val.
Nax. II, 4, 7. Tertuli. de specl. 5.ὶ Ab iis deinde munera gladiatoria ad alias Italiae nationes venisso dixerim , apud quas tam antiqua fuit consuetudo gladiatores exhibendi , ut in construendis urbium soris eius rei ratio habita sit si o). Tuscorum enim colonia suerunt campani si i) , iam ante tempus dominationis romanorum rei gladiatorii studiosissimi , quippe qui publicis spectaculis parum contenti, etiam in conviviis gladiatorum paria committere solerent ia . Quamobrem non mirandum , quod usque nd aetatem imperatorum Capua ludorum , in quibus gladiatores exercebantur , sedes principalis manseril ; ibi quum gladiatores quidam e Lentuli ludo evasissent , bellum Spartaei nomino celebratum exarsit si δὶ ; ibi Caesar gladiatores suos hahphal ia): atque aetate ei iam multo posteriori Didius Iulianus imperator , quum ab adversariis urgeretur , gladiatores, qui Capuae essent, armari iussit i5ὶ. Quin etiam amphitheatra
lapidibus extructa apud eampanos multo prius suisse, quam Romae, inscriptione fortasse pompeiana probatur in ipso amphitheatro reper-la , qua loeum colonis in perpetuum a duumviris assignatum esse accipimus i6ὶ. Id quod statim post coloniam deductam factum esse editor coniecit. Deducta autem colonia est Sullae auspiciis. Hoc modo quamquam muneribus gladiatoriis a populis sinitimis Summa dabatur opera, apud romanos lamen per longuin tempus non
orant in usu, donec primi belli punici in illo, Ap. Claudio, M. Ful-Vio cos. , M. et I . Bruti in mortui patris honorem in foro boario munus gladiatorium primi dederunt i 73. Ab et ruscis autem illa sp Ctacula Romam migrasse, vel eo mihi probatur, quod sacrificia eliam humaua romanorum luscae fuerunt originis i8ὶ, ipsique ludi scenici
6쪽
ex Etruria Inlredueli sunt is . Magister porro gladiatorum lanislavocatur, vocabulo eu eo, quod carnificem significat a*: gladiat
rumque cadar era ex arena deducit charon illo luscus, armatus malleo suo , quem gerens in cisiis mortuorum animas ad inferos deducit ai . Quum praeterea gladiatorum certaminibus libias adsonuisse epigramma quoddam doceat ast , ex hoe quoque more ab elruseis illa desumpta esse colligo , apud quos pugiles libi is sonantibus dimicabant sa3ὶ. Accedit denique Nicolai Damasceni testimonium ab
Etruscis romanos munera gladiatoria accepisse affirmantis a4M. Primis autem post introductos gladiatores temporibus raro Romae munera edita sunt, paucisque, si posteriorem aetatem comparaveris, commissis paribus 25). Quo lamen magis populi romani mores a velere simplicitate degenerabant, ita ut minus mox rei publicae quam suae quisque voluptati operam darei, crescente in dies spectaculorum cupidi late augebatur et gladiatorum , qui exhibebantur , numerus munerumque magni sicentia , et sicut dicit, quem supra laudavimus , Tertullianus, ad iantam mox crudelitatem provecti sunt homines , ut serro voluptati salis non fieret, nisi sit seris humana corpora dissiparentur 26 . Scimus autem apud plures populos
antiquos illud tanquam poenarum genus suisse in usu ta7ὶ ; inter
ipsos romanos Scipionem Africanum, everso punico imperio, externarum gentium transfugas tu edendis populo spectaculis seris bestiis obiecisse accepimus 28). Quando et a quo Romae prima venatio data sit, e veterum scriptis eruere mihi non conligil , nisi sorto a Mareo Fulvio Nobiliors anno V. 568 hoc laetum esse credendum est, quem bello aetolico consecto , venalionem dedisse leonum ei pantherarum Livius docet 29 . Verrius quidem elephantos A. U. qui gentesimo secundo, vietoria L. Meselli pontificis in Stellia de poenis captos pugnasse in circo interfectosque iaculis narravit; quum vero et Lueius Piso inductos eos dumtaxat in cireum esse uadiderit, et Fenestella primum omnium in circo claudii Puleti aedilitate curuli
M. Antonio, M. Postumio cos. i. e. anno V. Rexcentesimo qui
quagesimo quinto elephanium pugnasse dicat 3M , horum lesti in
nium illi praesereo non dubito. Illo iamea tempore venaliones iam saepe magnoque apparatu edebantur , editoresque hoe potissimum spectabant, ut non solum mullas, sed quae vel raro visae vel a regionibus remotissimis advectae essent , produeerent bestias. Sie L. Sulla centum leones iubalos in praetura dedit : post eum Pompeius
leones DC, in iis iubalorum CCCXV, Caesar autem die lator CCCC Si :
nullum vero spectaculum sine alii canis , sire pantheris edebaiar
7쪽
ita ut Plinius pantheram et ligridem prope solas bestiarum spretari
dicat. Nam contra senatus consultum vetus , ne liceret africanas iaItaliam advehere , tulerat ad populum Cn. Aufidius tribunus plebis, permisitque eas circensium gralia importari 323. Quo facto primus
Scaurus in aedilitate sua varias centum quinquaginta universas misti : dein Pompeius magnus quadringentas decem, divus Augustus quadringenias viginti 33 . Hippopolamum et quinque erocodilos Romae aedilitatis suao ludis M. Scaurus primus ostendit 3M: Augustus vero crocodilos triginta sex in circo Daminio exhibuit. Rhinoeeros primum visus Pompeii Magni ludis , quibus ot chama , quem galli rusum vocabant 55 ; camelopardalis dictatoris Caesaris eircensibus
rum paene incognitarum in venalionibus producta. In illo quidem venationes ita edi lac esse videntur, ui neque cum muneribus gladiatoriis , nequo cum rebus omnino lanebribus ullo modo essent coniunctae r quum voro in dies magis excitaretur plebis studium taliaquo videndi cupiditas, seri non poterat , quin mox simul eum gladiatoribus etiam in laueribus darentur ii . Quae enim religiosa muneris gladiatorii ratio ab initio fuerat, ea diu apud romanos permansit , nequo unquam plane in oblivion om venit: ita ut sub extremum etiam liberae rei publicae tempus nulla sero nisi lanebria gladiatorum munera 42ὶ , imperatorum aetale certe multa a scriptoribus commemorata inveniamus 43 . Saepe lestamentis quoque sancitum est, ut in alicuius lancro gladiatores dimicarent 4M: quin pecuniam legalam ossa reperimus , qua in perpetuum eerto quodam tempora gladiatores darentur 453. Et principio quidem in virorum tantum , ducum polissimum egregiorum hominumquo sortium, sun ribus eiusmodi spectacula exhibita sunt, donec in mulieris hon rem primum munus a dictatore caesare datum est, qui Iuliao filiae
memoriam gladiatoribus et venationibus celebravii 46). Quam rem ab eo inde tempore saepius aecidisse colligo ex opistola quadam Plinii, qui Iaudat amicum, quod uxorem illo modo hovoraverit, hoc potissimum spectaculum laneri deberi addens siet . Tantopero autem populus in funeribus hominum locupIeliorum
gladiatores videre consueverat, ut mola nonnunquam seditione, quum munus non fieret, per vim heredibus ad id pecuniam extorqueret 48ὶ. Quae quum ita essent, tantum valuit religiosa , quam dixi , munerum ratio ; ut etiam magistratus , quia in gladiatores edebant , per longum tempus mortui cuiusdam pareulis nomine hoe saeereat, etiamsi
8쪽
de gladiatoriis mentio sit 3o . - ucis, nunquam favor conciliari posset, omu es magistratus, aediles, praelo et, glores , consules , sacerdotes porro si muuera edidisse videmus. Tantopere enim iam liberae rei publicao tempore rei gladiatoristo cives dediti erant , ut nullum tempus esse frequentioris populi quam illud gladiatorium, neque concionis ullius, neque Fero ullorum coinmiliorum, Cicero praedicet de munere aliquo sua ae lale dato 5 a . Quin mulieribus quoque munera voelare licebat 533. Quibus rebus esseclum est, ut summo studio, ab iis qui magistratum aliquem petebant, res gladiatoria ageretur : id quod summo saepe rei publicae ineommodo suil 5 D. Non modo provinciis vectigalia a magistralibus imponebantur , quibus Romae ludos ederoui 55); non modo ipsi magistratus mullum lemporis comparandis seris impendebant 56ὶ ; non modo in urbe plebem ludis conciliabal quicumque divitiis salis pollebat 57ὶ ; verum saepissime homines quoque novarum rerum studiosi, munere simulato, collectis gladiatoribus statum rei publicae gravissime lurbarunt 58 . Quamobrem quum Caesar aedilis munus edere vellet, sed multiplici undique familia comparata inimicos exterruis
set , do numero gladiatorum mulum est, quo ne maiorem cuiquam
habere Romae liceret 59 . Nihilo lamen minus paria trecenta et viginti ille produxit 6 o): unde salis cognoscitur, quantopero iam ea
aetate res gladiatoria degeneraverit. Quae quum ita essent, fieri non pol eral, quia mox antiqua munerum ratio etiam atque etiam in oblivionem veniret : quamquam etiam iunc, ut supra iam dixi, lanera iis celebrata esse reperimus. Tunc quacunque occasione oblata gladiatores ac venatores Exhibebantur. Iam vidimus, bello ae lolico finito, M. Fulvium venalionem edidisse , cui num verum gladiatorum munus adiunctum fuerit noscimus. Postero autem tempore nullus sere triumphus duetus est, quem gladiatores ae venalio non sequeretur. Aecesserunt deindo dedicationes operum publicorum 6Iὶ. Imperatorum vero aetate pro salute Caesaris saepissime gladiatores dimicaruni 6a , eodemque modo et nuptiao 63 ,et dies natales 64), omnia, quae feliciter, vel imper lori, vel rei publicae evenerant 65 , celebrabantur. Saturnalibus d
nique gladiatores populo edebantur 66 .
9쪽
Quod autem paullo ante diximus munera gladiatoria initio non
fuisse publica , sed privata , ea quoque x' py0hdxi my lii I , uti hquod per lanium tempus nullum iis desiis lum rei iam aenim circenses in circo e termixta Nili, is in foro s , qui' ded' 'Istae, , vel ad ipsum etiam rogum exhibebantur: ve
tationes vero in circo, euripo ad id et clathris serreis a caesare circumdato , quum in Pompeii munere elephanti perrumpere conati e seni sis , et ibi postea gladiatores quoquo pugnasse videmus, ex quo non singuli tantum adversus singulos, sed mulli cum multis dimicare
coepissent 7 o). Ille mos vetustissimus in omnibus Italiae oppidis gladiatores in foro dandi 7iὶ , apud romanos non modo usque ad Ciceronis et caesaris ne talem permansii 72ὶ , sed etiam sub imperatoribus saepe idem factum est 73ὶ. Amphitheatrum 7M autem primum ligno extruxisse videtur dictator caesar 75): nisi iam duo
curionis theatra, quae quum inter sese aversae essent Beenae , edito nuli meridiano ludoruni spectaculo, cardinum versalili suspenso libramento repente circum agebantur ut contra starent, amphitheatrum
dicere licet 76); lapideum amphitheatrum Romae, Augusto quartum consule, Sintilius Taurus primus aedifieavii , quo tempore campanos iamdudum talia aedificia in usu habuisso antea coniecimus 773. At per longum quidem tempus illud unicum Romao mansit amphitheatrum 78). Inchoatum enim aliud iuxta septa a Caligula claudius non perfecit 79ὶ, Nero autem ligneum aedifieavit So). Tandem Vespasianus urbe media, ut destinasse comperorat Augustum, amphitheatrum fecit illud clarissimum quod dedicavit Titus Si , instauravit Aut nisus Pius 8a), postea Heliogabalus 823. Iam vero tantopere in-Sauus ille ludorum furor animos invaserat, ut in omnibus sere P vinciarum oppidis, et in imperatorum villis amphitheatra extruerentur 84ὶ : quamquam etiam illa aetate aliis quoque locis, ut tu Se-
piis 85ὶ, in diribitorio 86ὶ alquo , moro illo antiquo, in foro ac cir
Perlustralis hoc modo duobus praecipuis latium ludorum generibus , explicataque corum origine ol historia ad id usque tempus , quo ad summum iam crudelitatis luxuriaequo fastigium pervenerant , commemorandum Sallem tertium genus spectaculorum hoc ipso , quod indicavimus, temporo primum editum: pugnas navales dico, si e naumachias. Primus autem , quantum equidem scio , Iulius caesar proelium navale in minore Codeta, defosso lacu , paravii 873, cuius exemplum Augustus 88) secutus est, celerique imperatores 89 .
10쪽
Edebantur autem nan machiae principio quidem modo in lacu quodam naturali , modo in stagnis ad id ipsum effossis cinetisque muro vel lapideo vel ligneo, quo spectatorum sedes Supportabantur 9oὶ . postea autem plerumque in ampLitheatris ita constructis, ut eanalibus quibusdam subterraneis aqua subito et immitteretur et dimitter lur, qua ratione gladiatores , Venationes , Pugnae navales eodem saepe dia exhibitae sunt. Breviter ita exposita munerum gladiatoriorum historia per id tempus , quo parvis ab initiis ad magnam paullatim in vitam romanorum vim pervenerant, paucis iam disserendum de imperatorum ael te , qua rei quidem ipsius natura eadem mansit, in immensum vero auelao sunt ei spectaculorum Exhibitiones earumque magnifice tia , et hominum occisorum belluarumque numerus. Iam caesar dbelator non paria tantum , sed duas interdum acies peditum , equitum , elephaniorum pugnaturos in cireum induxit sui3: quom imi. latus Augustus, daeorum et sue vorum catervas commisit 9M. Idem militibus in eastris spectacula edidit 93 . Tiberius caesar , ut orat pareissimus , ludos populo raro paravit 9M. Magnam contra pec niam Caligula illis rebus impendit , ita ut brevi divitias publicas exhausisset 95). Αe lani opere delectabatur cruentia illis spretaeulis , ut, quum des issent qui bestiis obiicerentur damnati, o spectantium numero arreptos aliquos in arenam duci iuberet 96ὶ. Claudius vero hominum caede magis, quam venationibus, gaxisus s97ὶ , nihilominus his quoquo tanto studio deditus erat , ut ludos circenses bestiarum certamine interrumperet 98). celeberrima fuit naumachia ab eo in lacu Fucino edita , ad quam undeviginti millia hominum armaverat sqq) : munus porro in campo marito , quo expugnationem dir plionem quo oppidi ad imaginem bellieam hominum oculis obtulit loo .
Nero, quamquam certaminibus musicis ac eurulibus ipse solus operae
impendit ioi , munera lamen amphitheatri non minore splendore edidit log . Tanta aulem Romae illa aetate suit gladiatorum mullis ludo , ut quum contra Vitellium exercitum duceret Otho, cum duobus eorum millibus Roma proficisceretur io 3ὶ ; tantaque animis
romanorum consuetudine innata erat videndi cupiditas, ut quum coa- seius esset Vitellius sibi instare donativum et deesse pecuniam , ea re milites placare studeret, ut circum gladiatorum serarumque spectaculis oppleret io4 . Boni etiam imperatores eo larem quasi i secti sunt. Sic Vespasianum quidem gladiatoribus non valde deleel ium , venaliones potius dedisse scimus ios : Titum autem lani pere rebus amphitheatri studuisse, ut non soIum in amphitheatri