Museum regium, seu, Catalogus rerum tam naturalium, quam artificialium, quae in basilica bibliothecae augustissimi Daniae Norvegiaeq[ue] monarchae Christiani Quinti, Hafniae asservantur

111쪽

la postico: DOMINUS PROVIDEBIT. Nomen regium coronatum, infra lapis, mi inscriptum EBE EZER.

Manu gladium gestante Hollandiam repraesentari, quasi Hamiae obse Liberatriccam Dominus Bisotait intractatu quodam Gallico Amstelodam edito anno I688 qui Pisitioire Metalli petae a Repulli eae ollande dicitur, sed quam inconvenienter ipsum num ena, blema abunde evincit (I Manus illa gladium gestans e nubibus exemritur. Nubes autem praesentiae Divinae symbolum existit Exod XL. v. a. 3 S. I. Reg. VIII. v. LO. o. Esai. VI. v. d. (a Additur re inh

(cujus figura inferne in altero latere exprimitur inmemoriam auxilii Divini mirabilis contraPhilistaeos erectus fuit I. Sam. VII. S. II. Ergo in numismate Dei solius auxilium significatur Regium nomen coronatum, id est, tam persona quam regnum RiDERic III isto

lapide nititur , qui EbCn FZCr dictus, ut significetur tam illam

quam hoc a periculis imminentibus non alio auxilio servatum esse

quam isto I. Dam VII. V. VI memoratos ins huc a misi nos 'hovasis Additur emblematis Eben EZer in eodem numi latere hmbolum Regium DominUS Proindebit ad denotandamDivita1DE-uic III in solo DEo fiduciam, quae ipsum non set ellit, licet in summas ab hostibus redactum angustias Plane quemadmodum in eodem loco, ubi positus a Samuele Ebeu-EZer ob victoriam a Philistatis reportatam, antea a Philistatis iisdem prostrati victiq fuerant Israelitae

I Sam. VI. v. I. a. (6 Ex emblematis ad rem significatam applicatione. Quamvis enim non immediate hic DEus egerit adeoq; nec absurdum silmediis seu instrumentis vel causis subordinatis effectum eundem adscribere, qui causae primae praecipue debetur, absurdum tamen est uni instrumento , scilicet Reipublicae Belgicae, in totum asserere, quod perplura collateraliter e tectum est, per intrepidos nempe Daniae cives militesqs, qui mente Regis Augustistim ignea r bu intenta, nunqVam otiosa, manu vultu, voce inflammati di invicti Tia et extiterant

No. o. Elephas irritato, a messoremsuum dejiciens proboscide capricornum in. dignabundo attollensi angetem stimulaturum ungulis contundit. parte adversas

MAGNANIMIS, PRETIO QUOS VIS VEL SUSCITAT ASTUS, JAM DEBELLATIS, UNDIQUE TUTUS ERO.

XIV. NOVEMB. M. Det LIX. Ex aera christiana mensisq die, numismati huic perquam nitido suppositis, anno scilicet I 6sse dici Novembris, illustrem Danorum Ioederatorum cum Suecis in Fionia conflictum hic indigitari haud obscure colligimus. Explicuit quippe Fortuna hoc die Regi Daniae Friderico IV quid de Suecorum injuste illatis armis censendum esset, dum inter octies mille, quod excurrit, in acie vecorum soli in conflictu hoc militiae Praefecti, Palatinis de ulte bachin Stransic. M a supe

112쪽

po DE NUMI VARIIS SECT. V.

superstites exstiterint. Nerito igitur in parte posteriori numismatis legitur:

Jam debellatis undi e tum ero.

No. ii DOMINUS PROVIDEBIT E ies Regis E P. Ab altera parte: SpES MEA IN DEO Regma coet Numisma hoc ymbolis Regis&Reginae conspicuuna est,quibusNu- op. men DiVinum, in qVospes illorum unica, mirandum in modum p -

No. a. FRIDERICUS III DEI GRATIA DANIA NORVEGI . VANDA

LORUM COTTORUM REX Throno ex insidet, ornamentis illis, qda Regalia dicuntur, infructus.

rum integra, Provinciarumi ad ea pertinentiunt a.

Numisma hoc nitidum plane est: magnitudinis ponderisq; insignis, eo li pretiosius, quo actus illustrior, in cujus celebritatem ac memoriam percuSsum est. Sic enim Regi Augustissimo, in throno seu solio Regio, in prima num parte sedenti homagium praestatur, qVod ob nascendi sortem electione anno I 6 8 d. 6. Julis acceperat, abso lute vero haereditaritim anno I66O. d. Is. Oct obris consensu communi a subditis praestitum Liberator Daniae invictus hic eminet, cui ob cives servato diadema aeternitatis Imperii absoluti merito deberi visum: Quippe jam pridem Rex, nunc novus factus est imperii conditor, regnum alierum a nascendi sorte suffragiisq: hominum accipiens, alterum curis virtutibusq; excelsis ipse sibi impetrans

is FRIDERICUS III. DAN NORN REX. ut . SOPHIA AMALIA DAN MNORV. REGINA. A dextro Regis latere et cessiti ido Regia,

CHRISTIANUS, hodie ex AugustM, infra quem a. GEORGIUS PRINCEPS Augustae flossi in Britanina adhuc Con serva tor Agagnus, ori Principi Anna Horica Anno 1 Sq. d. S. Julii matrie monto junct- inisero Regina lateret

PRINCIPES ANNA SOPHIA. IRIDERICA AMALIA. stinarum

illa uno Iccc. d. s. Octobr. Electoratus Saxonio haeredi Oh Georgio, hac Duci Holsatorum Chriseiano Alberto Anno Immaea .. Octobr. nupta . Ab in ima num part

PRINCIPES NILHELMINA ERNESTINA NI DARICA ELEONORA Prior Electoratus Palatini haeredi Carolo Anno ic I d. o. Ut posterior Carolo M. Regi vecorum Anno IcSo. d. S. Agas dedonsata . In medio harum imaginum

CUM IPSO ERO IN ANGUSTIA. ERUAM EUM MONORE AFFICIAM EUM. si Psal is. Ponica

113쪽

SECT. V. AC MONETIS. I

Postica num pars hanc habet inscrinionem a

Post Amagriam vindicatam die io Octob. Ao: 16s8. Hasiniam liberatam ab hostili obsidione die go. Octob ejussi anni Assiis tu die II. Febr. Issy Fioniam

ctis redditam die a Maji 166o FRIDERICO TER TIO Diniae. Norv. Regi Domuiq; Regia, quod

haereditario Mabsoluto Monarchae debetur, praestis tum est hontagium Hashiae Is Octob. A ejusdem, elapsis a priori homagi annis Ia Mensib. 3 dicb. IJ.

In perpetuam rei memoriam.

Splendor serenissima familiae regnatricis in antico num latere conspicitur, quae in obstidione Hafiniensi a vec undiqyas cincta in angustias redacta erat, sed numinis Divini auxilio faucibus hostium erepta, fortunaeq; procellis ac tempestatibus subducta Gloriosissimus enim Regia familiae Antesignanus masculo obfirmato in rebus asperis&advertis animo, causae aequitati confisus est, Deo omnipotenti, qui pios protogit ac hos ore assicit. Hinc Dominus Zebaoth vere cum ipso imit, adeo ut a miraculis Vix recedat, quicquid

de Rege hoc Augustissimo annalium monumentis posteritas inserat In altera numismatis parte Victoriae Regis Variata gloriosae leguntur. Primo Insula Amagria, Hatniae penue Velut cella promptuaria, auspicio ejus felicitate vindicatur. Quippe in Regis CAROLI copias, qVae pagOSAmagrice flammiSinVolverant,Magnanimus RexFRIDERICUS agmine expedito ruit,hostesqsfeliciter fundit de fugat,quin imo Suecorum RegemCAROLUM, prasio non sine periculo vitae aufugientem, voce Martia mente ignea insequitur, de quo ita in metria vindicata Borrichius pag. Sos Delio poet Dan collect Arid Rotigaard Rex Regem inclamans inter nos dividat in vis, bis cir arma remn juris faventior athcr.

Iustae vindictie mandata mare FRIDERICI imperio assuetum ulterius peregit classe hostili in freto Codano d. as Octob. Anno I 6s perpatavos Foederatos absorpta. Minc CAROLus fortunae violentiae se subducens obsidionem postridie solvit, sed translato ad dolos oppugnandi impetu,occultis mox artibus perniciemHafiniae machinatu est, cujus oppugnationis exitus d. II. Febr anno I6s spe m&exspectationem vecorum elusit. Tandem in Insula nonia Rex FRIDERICus Du- cum Virtute&Foederatorum auxilio Suecos ita aggreditur, ut inaudito fere lectis exemplo totum illorum exercitum vel prostraVerit plane, Vel ad deditionem impulerit.Exstinctis inde belli incendiis anno 166 d. 2T Maj pax exoptata Daniae affulsit. Hinc Regi Friderico amor civium homagium praestitit, utRegnum Daniae, quod in tanto belli dis crimine Rex denuo meritis ingentibus suum fecerat, per successione jam pleniori maiestate haeredes Regios comitetur. Numus est, qVem

114쪽

TAB sumptibus suis Archiepiscopus Daniae Phannes Saningius in perpetu-XXVZ am rei memoriam Regiae Domui anno 1666 submisse obtulit.

No. Id. FRIDERICUS TERTIUS EX DOMO OLDENB DANIE ET NORVEG REX ELECTITIUS OCTAVUS FLEREDIT PRIMUS. Erites Regis cum Sambolo: DonamVS PrOVidebit.

In parte altera:

DANII ET NORVEGLE REGES ELECTITII DOMO OL-DENBURGICA. Dones et nomina Regum Dania familia Oldenburgica 3 ad ridericum Tertium, in quorum medio hac eri inscrinio Psal.

I a. v. I. a. Semen timentiUm DEum potens erit in

terra. Faciem Regis serenam in primo num latere hic intueri licet, adjectis verbis Dominus Providebit Providit quippeDeus,quod secundum inscriptionem ejusdem lateris ex Domo Menburgica Daniae et Nor Degia ex electilius Octavus evaderet, meditari vero primus, qui jure itidem Octavus fuisset. Etenim si annales nostros reVOlVamus, veteris Regiae stirpis successores annis fere bis mille Regnis his potiti sunt, ut deficiente quandoq; mascula prole Regiam seriem foeminina continuaverit, successionem hoc pacto impleverit A qua veteris Regiae familiae haereditate nullo jure excludi debuit Chri manus I. Oldenburgicus, quia Rege Daniae, Erico Glippingio una cum antecessore suo Rege Christophoro Bavaro sexto cognationis gradu, sed proxime collaterali distabat, adeo ut ad Regem ridericum III estisq posteros a primis regni moderatoribus successio Imperii perpetua jure exstiterit Fato tamen sic moderante Aridericus III ex electitiis Rex Octavus, in quo Majorum pietas fortia facta velut compendio suncta erant, istam a Borea primus tandem meritus est gloriam, ut in perpetua familiae suae successione in terris his eminentiori modo radios Majestatis suae diffunderet. Recte igitur in postica num regium Davidis effatum percussum exstat:

Semen timentium DEum potens erit in terra.

IS FRIDERICUS III. D. G. DAN NOR VAN GOT REX E uera Regis. In postico: AGGERSHAUS. Tvis eaBelli Mersbus r. Numus hic munimentum castri Aggershusensis monstrat, quo instaurato, quemadmodum in postica num facie apparet, Regni Nor Vegiae fixies Rex prudentissimus firmiter munivit. 6. FRID. III M. G. REX DAN NOR VAN GOT. Imago Regis.11 DOMINUS PROVIDEBIT. 1 66a. Infignia Regnorum. No. I .FRIDERICUS III. D. G. REX DANLEM NORVEGLE. etc. Ornamenta Regia seu Regalia. DOMINUS PROVIDEBIT. 66;. Nomen regium in Satuor co'

115쪽

In Latere antico Regis Augustissimi sacra conspiciuntur ornamenta globus cum superimposita cruce, terrena OrblShujUs dominia, per quae salutaris crucis doctrina disseminanda est, haud obscure destrum nans Sceptrum, quod celsam imperii potestatem gladius, qui arduam Regii sceptri diadematis proieci lonem denotat Postica ve-2 ' o pars nomen Friderici coronatum qVadrifariam exhibet. N*.18. DOMINUS PROVIDEBIT. Regis icon In adversar DOMINO REGNA Nomen regium coronatum et ornamenta regia

laureata a

Sicut Rex antica num inscriptione singularem Dei providentiam confessus est, ita postica regna&potestates eminentes, ab ipso Deo immediatem proxime profeci as Inq; Reges collatas esse docet, secundum effatum illud, summas potestates non esse nisi gDEO. s. FRIDAEIC. III. D. G. DAN NOR Regis eriles. VANDAL GOTO REX. 16os Leo Norvmi M. ao. DOMINUS PROVIDEBIT. Nomen riderici Tertii coronatum . III MARC DANSΚE. I66yai. VIDERICUS III. D. G. DAN NORV dies ij. VANDALORUM GOTHORUM QUE REX 1666 Coronoubrige

Dominus Providebit.

m. FRID. III. D. G. DAN NOR VAN GOT REX Regis Don . DOMINUS PROVIDEBIT. 1666. Insignia Regnorum intcgrx . G.R. M. FRID. III. D. . DAN NOR VAN GOT REX Essigies Regis.

DUX LESV. HOLS. TORMIDII M. COM IN OLD. MELCoronasu risi Dominus Providebit. 1666.

a . FRIDRIC. g. D. G. DAN NOR VA GOT REX EFgies Regis. DOMINUS PROVIDEBIT. Fortuna globo in istens inter ramos laur os Iu . Iccc. Ex Literis L . nomen Monetarii Tychopolitani Iohannis mattrehexprimentibus, tortuna inter lauri frondes existente numum hunc ex ossicina monetaria Tycliopoleos esse Livet, qui florescentis urbis Deliopolitanae memoriam inculcatias FRID. III. D. G. DAN NOR. V. G. REX Icon Regis. DUX SL HO STO DIT CO OL DE. Insignia regnorum int om G R. 66Za6 FRID. III. D. G DAN NOR. V. G. REX Regis e gies. DOMINUS PROVIDEBIT. Corona sub dia et XVIII re 1668 G. Κa . FRID. III. D. G. REX DANIssi Reth EA ANOR

116쪽

s DE NUMIS VARIIS SECT. V.

NOR VAN GOT. 6 o. Nomen Regium coronatum octies inposs-

eo num taure estic uitiam

Numus est SVem raritas Martificis industria inprimis commen- dant, cum ejusdem tui pauciores saltem reperiantur. in viriles Regis coro inserta cum tribus onibus,superne illusere adtetragrammas m Regis caput irradians. Ab altera parte.

D. D. O. M. Exercitum selicem Populum fidelem

annos de nostriS. Insuperiore hujus lateris parte Leo Norvagicus conficitur, in inferiore elephas turritus. G. T. D. Dominus Providebit iteraprima nominis Regii cum corona. Ab alteraparte nihil impressum conspicitur. Arte singulari numisma hoc, quod pondus saltem decimae sextae

partis ducati aurei aeqvat, efformatum, affabre adeo aurum hic exiensum M percussum est, ut aquis supernatet. Nomen tam inde sor-xitum est Evemining i. e. numu natanS. go Numus arva atus in D ORegis lauricomi icon cernitur ine ulla inscriptione, ex postico latere a M. si MANET ULTIMA COELO. Nomen Friderie Territi eum trilis coronis et reberans regalibus. In angulis insignia Regnorum conspiciuntur. In reversa.

DAN NOR VAN GOT. REX Pyramis cum inscriptione: AND ME TERM FRIDER III. OPTIM PRINCIP. Diateribus Ammi.

Numus est stiadratus. Numisina cineribus Sacratissimi Regis Divi Friderio III consecratum Anticum ejus at Septentrionalis regiminis diademata ornamenta in terra eXhibet oremq; gloriae mundanae In ob vero coronam, qua nomen Frideritati decoratum est, quae Ustbma coelo manet rex adversa parte pyramidem insepulchro eo

nis nostri Septentrionalis Animae aeternae Divi Friderici IlI

Optimi Principis.

ribu haec leguntum

In postico:

ora cum inscriptione Memoriae Eter optimi rem ciP. Leo et'floccidens. Iulieribus hae leguntur: Ict. in .

117쪽

Exsequialis numus est quadratus, qui parte una Divi I riderita TZ aciem exhibet sin illa Augustae originis indicem dignamq; imperio speciem Pyramis ex adyerso latere egregium illud trophaeum: memoriae aeternae optimi Principis, in mali leo monstrat:

Si quadrati hujus numismatis angulos inspiciamus, quanta quaeso victoriarum vestigia Hic Batavorum pro uastauranda fortuna Halaiae obsessae Dictoriam legimus fortitudinem summam Illic Aoniam suos ita debellasse hostes, ut raro in annalibus exemplo, ex integra hostium acie gemini tantum Duces servarentur Alibi Dan Metropolis mascule se defendentem, vix dimidia nocte oppugnatam de exercitu toto hostili triumphantem Singula haec quemadmodum plura alia Victorem tantum in Augusto illo Maiestatis solio ita tandem collocarunt, ut Emmentia perit,d aT. Octobris Anno 166o humillime IAB. oblata per orbem universum lauros, adoreas, aeternitatem sibi com-XXm paraVerit.

Nq. 33. Arae mallenburg cum horto, in medio ejus Vrna Infra ad oram nin

Ab altera parte: SOPHIAE AMALIAE DA NORAVA GOT REGI CINERIBUS CHRISTIANISSIMIS SACRUM XXVI. MART. O. B. In gnia D

ni et Luneburgi. I. V. Numus hic mortem Reginae omni laude cumulatissimae repra sentat, quae ex celsissima Guelsorum gente oriunda, filia Georgii Ducis Luneburgo-Cellensis ex Anna Eteonora Hassiaca 16a nata est FRIDERICO TERTIO Regi Daniae, Anno IS TU. I. Oct obris nupta, dc Anno i 68si XX Februarii mortua, cujus exsequiae d. 26. Martii ejusdem anni Hasniae celebratae sunt.

nti CHRISTIANI QUINTI

N'. I CHRISTIANUS V. D. G. REX DAN NORV. AND GOTII DUX SI ESU HOLS STORM. DITM: COMES OLD. DELM: bes Regis instar arduis cataphracti. PIETATE, IUSTITIA I 6 o. Numus est magnitudinis insignis.

a. Nomen Regium cum novem cordibus.

Ab altera parte rCrux cum ornamentis Regiisset Regalibus regnorumqs in ignibus. Numus triangularis tempore unctionis Regiae in publicum ejectus, . exfolio Regio, ad eum, pedes trini Dania Leones provoluti, insidens in

ter columnas Regis nomine in ignitas.

120쪽

s DE NUMIS VARIIS SECT. V.

postica: VII ex Domo Oldenb Dran et Norvet Reges Electit, cire 'am inscriptionem eriles et nomen uni scujustinis Domo Oldenburgio Dania

Nomo iaci Regis a Christiano Primo res ad Fridericui e

tIUIn conspicitur, Cras augus facies iupremo loco eminet cum Inscriptio- , ne circa caput E DOMO OLDENB DAN NOR REX ELECTi

LORUM GOTTORUM REX Rex silio Rega ex unicornu marini cornibus , olim aura pretium superantibus, est ormato insidens, cum Regalibus signis. Ad basin solii Regii tres Leones , ti vi magnitudine insigne ex argento fusi sunt, rivos a primo Dant Rege Dan scuto Regio sertos vaning Chrono Dan pag. JS refert, tria ica Balthici maris sta, o bibus Monarcha no Jer imperat, digitantes.

DUX SI EST HOLSATLE; TORMARI E DITHMARSIAE, COMES OLDENBURGI DELMENHORSTH. Integra Regnorum,

et ad ea pertinentium Proetinciarum in ignis . Numus hic simul cum proxime antecedente unctionemRegis nostri Augustissimi in Templo arcis Regiae Fridericoburgensis anno ISTI d. y Iunii, magno Septentrionis gaudio dc faustis omnium acclamati nibus peractam indicat. Numus elegans este oppido pretiosus, pondere unciarum decem cum dimidia. s. PIETATE IUSTITIA. Mago egissi Latus alterum metem exhibet, in cujuspuppi leo bipennifer. Numus forte in memoriam illius navis bellicae cusius.

6. Num FVadratus, parte altera Imaginem Regis in corosi tetragrammate divino irradiatam offfentans, cum S. Leonibus novem infra e corda tabcn- tib s. Parte altera:

11 raptas turritus, cum Nomine Regis ig

i, A JUSTITI PIETAS REGNORUM ROBORA FIRMAT EAM;

Augus IH Unctus Is LA parte altera: Nomen Regium tripliei inter se nodo innexum .

A parte altera: Elephas cum Turri et insignibus Dania. I S. S. Nomen Regium nodo triplici innexum cum ex Coronis. Facies Augusti, cum inscriptiove D. G. REX DAN NOR VANCOT. 16 3. ita CHRISTIAN. s. D. G. REX Imago et cataphracti. DAN NOR VAN GOTTO Id g. Leo coronatus cum bipenni. II CHRISTIAN. V. D. G. REX DA NO. V. G. Tragies a litarat Regis. Elephas