Johannis Strauchi Amoenitatum juris canonici semestre. Quadruplici indice instructum

1쪽

Iectoribus

non puto, ratim

neni ambitiose ut reddam: M lim captui vestro id nepet mittere. De inseriptione hoc tantu adiicio. Cum decennio

abhinc Parisiis mihi mitto

praestantissimi liber, quom juris

2쪽

civilis cunoenitates inseris starat, adeo min ipsum ceperat opus , M tituli am nitas, ut postquam e fbr quo tum occupabar, in Academiam revo catus Offitiinecessitate juri C,

noni horas aliquas de die da red era, Me jum imitato mihi,idem pretesCribere dc meis

nomen vissim fuerit. Quam vis vero& ab ingenio' viri hin

jus, & argumenti praerog*tiva me longe relinqui jam tumserui

tiebam, adeo tamen tenuere

quae semes animum stibieranti

3쪽

hae pellecebrae,ut ne ne lim

dem mutare Vesim. Cur vero

. Men ius operi suo titulum M MOENITATES fecerit,

tiones ad Nubiarum praelatio ne reddit: Eas ex parte mi.

hi, jurisque Canonici studio

. Communes est sotian non e

raveros mihi perivasti im: Sin

ro, cogita & hoc tibi mecum commune esse,Lector. Quo majs,uti ego tuo teingenio ob

sequi hautrivit spatior tam

queuti tu memeo, aequum PD

to. lanae XXIX. Martii An

4쪽

Ahiceni tutum Iti s Canonic;

CAP. L De Compilatione Gratiani.

i Quis ille Gratianus.

Nter collectiones canonum E

clesiasticorum , quinta est Gratiani, M nachi S. Felicis, Bononiensis, aliis S. Pro. culi, aliis s. F licis & Naboris , familia: γ n diuinae, qui natus e Clusae, vel Clusis, Civitate, Thusciae. Arnoldus Daac sis M'michus in libro, quod lignum vitae in- .seri t. Gratianuui Clusis natum MonasH-.cam S. Proculi professum&inde ad Felicis ει Naboris 'ransgressum, Decreta compilasse scribit. Adi Sigon. l. i. de Disci sono . tempore Eugenii Iu. sontificis Anno finima habetur in Cibonico Vaticanae Biblioth cae , quod 'omerium Ecclesiae Ra- τι aut inseribitur. Huisionem , interpretem antiquum ad αρ ' 'p' Momm i Criticos Gregorian. prae t. Felin. . a. n. . . de rescri Quod vero Trithemius lib. a.de Vir. Id r. ad cauu. D. tra . compilationem refert, id de inchoatione operis sortassis intestigenauno. Titulum huic compilationi videtur secisse Gratianus, Concor antia asordamium canonum, quamvis inqui am caeci laribus Decretum appelletur. Vid. Anton. Ausust.

5쪽

s A nitatu uruc bula δει--. Grauiau. maiis. & Griticos Gregorianos prafat. μαHujus Gratiani memoriae Bononiae apud D. Petronitam ad Sacellum D. Sebastiani hac extat inscriptio. D. O. Ni Gratiani sint, C. farti juris ct Pontificii enue uris propadisini, qui Monachus in mari rum Felicis Naboris aede absisti simum ibidom opus Decretorum anno Gratiae ALC. LL compilavit, monimentum , quod illic carie obsorduerat , hic magnificentius renova-uum est. Dan. Franciscus Aldrovandus Lononiensis IV. Dictator erepublica instauravit. Anno Salutis i/ρr. Idiam Iunii Ioan n-tisol. II. P.P. rempublicam feliciter gubernante.

Et in aede S. Felicis, ubi Gratianus edidit opin Deci et umin saxo vetustissimo, quod nunc in sacrario reconditur , hi versiculi leguntur;

Fertur hic Gratianus vulgo quaesitus fuisse. Vide Ant. Florent. p. frit. u. c. s. Speculi. Et haec collectio canonum Gratiani e stituit hodie primam corporis Canonici partem , & prior est omnibus epistolarum Decretalium compilationibus. Cui ae. cap. ult. X. osent. σ re lud. Alb. Gentil. disp. G Iur. Gnome.1. Judicium de opore Gratiani vide apud Duarenum in praefatione librorum de sacris. Ecclesiae ministris ,abi inter caetera : Nec eo libro ullus est in hoc genere utilior, quamvis in eo nonnihil desiderent eruditi. ConserJoachimum Stephani de jurisdict. bb. . e. . num. ρ. Et Thomam Neageorgum praelatione tractatus, cui titulus r Rubricae sive fulmma capitulorum juris Canonici cth. ED. de juc: facto, lib. a.

ca. num. ρI. Hinc Interptates veteres, Alanus,Vincentius , Ta

Q edas, Laurentias di caueri, cum capita reserunt collectionis in iani , utuntur voculasena, i uentes, post Gratianam volarin i

6쪽

. eollectionem aliam supervenisse. Qiuglossas in Decretum scripsi

runt , ponus ibit Hagutio, ut habet Auton. Florentinus parant. s.culi'. σp- .nts. e. d. in e. Secundus lati Jo annes quidam Semrea, cognomento Teutonicus sub annum Christi ia6o. Praepositus Halberastadensis. Ita enim Beatus Rhenanus in praestit. co

poris Canonici glossati, a Iosanne Amerbachio recogniti & Basiis

leae anno ista. excusi, ubi addit , vixisse sub Imperatore Rudolpho Habspurgensi, Alberto Magno Synchronum. Tertius fult Bartolomaeus Brixiensis. Vide Iohanneni Andreae in prooemio ad Decrotales. Sequutae sunt itaque hanc Decretorum collectionem dc D

cretales epistolae , quas Episcopi consultantibus rescripserunt.

C A P. II i De Decretalium compilatoribus.

r ' omnus eas congessit Bemardus Circet, praepositus papiensis, εἰ post Episeopus Faventinus. primus e tribus Bernardis, iure C - cina. Bert nonico claris, quorum alter Parmensis , alter Compostollanus, nardi is Cujac. c. r. qui cleri vel vovent. probata haec .niit collatio tempore Alexandri III. Hanc compilatio m hodie non haberi ait e,- Johannes Andreae Filius. rim cur. sed edidit tamen eam Antonias Augustinus. Ipse Bemardus suam compilationem vocat , Breviarium extra,sive extravagantium, ut habet liber Romanus. Porro subinde novis e sede Apostolica constitutionibus prodeuntibus , mox aliud volumen edidit Gilbertus Abbas, ct Alanus quidam, Episcopus Antili orensis, sed nomen praeripuit his Jo- .hann. sive Gallensis, sive Vallensis Volateranus , cujus liber,

euisa, sive Alexandri IV. compilatio audit. Vid. platinam meti bra Alixandri In de Iohann. Andreae proem. addit. ad Speculator.

Alb. Gentil. de librussuri Can αρ. a. prodiit XII annis a prima, eorundemque Pontificum rescripta collegit, itemque Coelestini III. iisdemque mox addidit scholia quaedam , Interpretes hujus compilationis fisere Hugo, Ferrariensis episcopus, cuias frequens apud Innocentium III. fit mentio ,& Bemardus Major Compostellanus, Archidiaconus,& ait A. Augustinus, Vincentii, Tancredi, Alani, Laurentii & aliorum se scholia vidisse. Post hanc coeperat aliam A a . idem , ' - .

7쪽

-η . Amarvitatum iuro in niti idem Beditardus Compostellanas ex Registris Innocentii III. eaques, his vi ς0mpi: tio Romana dicta. sed Romani indistud se GHUA rςm0 rςserret, ab codem Innocentio imoe Lis, riis Pontificia a toritate alia collectio ederetur. Cui rei, acies, peti s B Oventanus notarius praesectua est, anno ia. ejusdem pomp., Aa, tiῆς i. - lac. c. a. de Sponsa bαιοι, ri,i prii a puNica facta auctoritate colismo est: Cujac. e. 24. x. δε Cpo . Nec valebant, fidenave facie. bant, nisi a Scriniariis Romanae Ecclesiae comprobarentur. AntAug. praef. Pellionum tis'. Hus Interpressiait Paulus Huno rur, ut Ioannes Andreae habet. Q

CAp. III De Compilatione lv. Innocentii,& Honorii III.

QVarta compilatio ejusd in Innocentii est,qui,quum in concilio

Lateranensi septuaginta unum edidisset capita, sed& illo quin quenni spatio post tertiam callationem aliquot constitutiones, d plex inde editio extitit, altera canones ejus duntaxat concilii comtinens , altera alias quoque constitutiones. Eius Interpres Vincentius fuisse dicitur. Sed est Augustinus se Johannem Jacobum&R reum seu Rogerium legisse. Usus harum Decretallum adhuc commendatur Doctoribus, ut absque his vix quenquam posse bene interpretari jus Canonicum Cularius adfirmet alicubi nec non Ant. , Augustinus praefat. ad eas, dc in primis A Gentil. de Iure Canonico c. 3. Quinta collectio Honorii HI. constitutiones habet a Tano eo Bononiensi Archidiacono collectas, sub ipsius Pontificis non L. ne, cujus interpres fuit Iacobus Albanus, Faventinus Episcopus , Henrici Ostiensis P ceptor. Hostiensis. prooetis. fumm. num. 1o. ut tradit Augustinus. Diu haec compilatio quaesita&desideratata Et nondum editam Alb. Gentil. de lib. iuri Camp. si est. Quam tamen Cujaesus de Contius habuere. Vid. Cui . c. an de n l. c. v. 'or Neri Gyem defrig. ct mares de Anestat. Causini huius raritatis videtur Joh. Andreae indicasse. Ait enim, Grino.

rrum IX. succetarem Honorii statim. initio Pontificatus sui de sua. com

8쪽

compilatione cogitasse. Ita pressa fuit Honorlana. Tandem imventa est in bibliotheca veteri Albiensi , Nab Innocentio Cironio. Academiae rorulana Cancellario viro doctissimo Tolola edita. t

Bonifacit VIII.

ULtima est Ore ii IX. qui , ceu Cubcius ait e. senti Oisae ut aliquid in ea poneret de suo,ex iure Civili ultro, non a ditus aConsultoribus ullis, seraque sumsit & inscruit,quo sit,ut ejuvconstitutionibus plerumque nemo inscribatur, ad quem constitutiones dirigantur. Prodiit A. C. irao. opera Ramundi de Penna sorti Capellaui & Poenitentiarii pontificis. Vide Prorem. Decret. Gregor. ver ad commuium. Qui postea a Ct ente VIII. d.: April. anno. icor. sanctorum numero receptus & canonitatus est. Jola. Bapt. Vivianus pronem. decret. Gre r. Ab hac compilatione Pontifices sequentes cessarunt aliquandiu novis constitutionibus Odendis, donec sub annum christi isoo. Bonifacius VIlI. partim suas partim aliorum superiorum Pontificum , qui inter ipsum & Grego . LiumlX. intercesserant , nec non ipsius Gregorii novas constituti nes, ac praecipue duoruina generalium conciliorum Lugdunensium, quorum alterum sub Innocentio IV. anno at s alterum sub Gregoriori anno 1273 celebratum , decreta totidem libris ,eodenaque

prorsus ordine , quot & quo ipse Gregorius usus fuit , adiecit. Multa , qua ante in scholis de in judiciis ambigua declarasse dicitur

torum,d Henrico a Rebdors. Haec compilatio Acta per Guillelmum Archi-episcopum Ebrodunensem , & Berengarium, Episcopum Biterensem, ac Magistrum Richar quieti de Senis , S. R. E. Vice-Cancellarium, quorum fit mentio in prooem. libri VI. Deci se talium. Meminit & Richardi , tanquam Auctoris huius compilitiorus Alber. de Rosat. l. ult. C. de Teri. Cui etiam Dymam super. fuisse tradunt. Vide Car L citi. Memorab. Citatur a Baldo in litode pace constant. nomine Novellarum AJ. Gentitiae e. r. pag. i

9쪽

tum Regis editae, & in Romanae Rulae quaestum excogitatae credan tur. Duarumnae M. bb. de Sac. Eccles min. Cujac. e. adti . . de Sponsa es matrim Cluten syllog. reri quoto th. .. M. A. Ferre enim Rex non poterat majestatem suam & regni a pontifice imminui. Papa enim Regem anathemate non tantum percussit, sed subditum in rebus civilibus scripto denunciavit, anno ultimo Pontificatus. Cui succestar Clemens V. derogavit. privili Clement. Vide Henricum Spondanum. C A ,. V. m.

De Clementinis, Extra gantibus,& libro Septimo.

Mortuo Bonificio Clemens v. Gallus ὀ Vasconia , dioecessLVABurdigalensis eodem ordine servato constitutiones Concilii Viennensis anno i3rti celebras, una cum ceteris constitutionibus Decretalibus 1 e edere animatus, sed morte praeventus fuit. Ita. e curante successore Iohanne XXII. anno Uro. prodierunt quae Clementinarum appellatione citantur. Confer Henricum Stereo.nem annal. p. os. Et haec octava est collectio. Martin. Polon. inclem. V. Glossa in reor ement. Has Glossas exposuit Johannes Andreae Bononiensis. Paulo post Clementem V. johannes XXII. Cadurcensis Aquitanus suas quoqueedidit Decretales, ordia ne Decretalium Gregorianarum observato, quas Extravagantes pellant. Cuisc. in c. ad audientiam. . desponsere matrim. Johani: Extra - nas vocat. Quas commentario illustravit Zentelinus de Cassanis , lai j. seu Gezellinus, vel Jestainus de Cassanchis. Johanne autem es sancto diversae diverserum Pontificum, annorum plus minus aro. prodierunt extravagantes, usque ad Sixtum IV. quae quod unum auctorem non habent, allegari solent; Extra gantes communes . Harum aliquae cum Glossis Johannis Monachi Picardi Car dinalis, aliae cum commentatus Gillermi de Monte I auduno, &Johannis Francisci de Paviniis sunt vulgatae. Summam harum a Gregorio IX usque ad fixtum V. edidit Petrus Matthaeus Lundunt,

anno iser. Integras autem Mercus Cherubinus Jctus collegit,

10쪽

te tituloBullarii promulgaviti Extat etiam Conrpendiori a Gra-storio VII. ad Paulum V. Jacobi Castellani, Clerici Tarvilini, de ma Bullarii, quae post juris Canonici libros, a summis Pontificibus emanarunt, autore Mephano Quatanta, cum additionibus Prosperi de Augustino. itemqueJahamiis Baptista Scortiae ins lectas Pontificum constitutibnes epitome ac theoremata. Den, que anno is O. opera Petri Matthaeii prodiit liber Septimus Decr talium apostolicarum post sextum, Clementina Δ Extra, agantes editarum continuatio.

CAP. VI. Canonicum novum a Veteri

ET hactenus de iure Canonico novo seu Decretalibus ' Quod si quaras , quid inter antiquos canones, & istud novum Decretalium jus intersit, multum interesse eq. idem nemo ibit inscias :Notatu dignum est judicium Francisci Duareni : D Decrata .m

volumine inquit, multa intueri licet , qua a Prisca illa disciplina, quam Decretorum liber a Gratiano editus 'continet, multum degenserent. Atque hinc natum est illud apud Nostrates tritum ae vulgothctatum : Male cum re ι humanis actum' se, ex quo Decretu alacreverint. Quo enim tempore conscriptae sunt ilia epistola, quibus Pontifices Romani de jure consulentibus more veterum Imperatorum

respondebant, causae ecclesiasticae antiquam simplicitatem iam amise- Supremarant, erantque ejusmodi, ut ad eas dirim nivi atque is tendas Icti Potest, .es Prarmarici adhiberentur. Ilactenus Duarenus. Lut aliquan- 'nodisto explicatius dicamus, jios novum ab antiquo in eo quam latissimὰ ad mla discessit, quod se prema Potestas, quam inplerisque causis diju- Pontifice dicandis synodi provinciales obtinebant , soli Pontifici tribui coe- Glata cώperit, ut nec 'nodis amplius supersit , canones ccndere seu expo- iurisdinere , sed solus Pontisi x constitutionum condendarum potestatem Aiom. sibi Vindicati Inde 'd judicia novam plane formam induerunt per Disrapta . varia Pontificoni rescripta, quibus Cognitiones disceptationum sin tiones δε-ri Ecclesiastici instituerentur. Inde tot rescripta de iudicibus de- renso na-

legatis , de ossicio judicis ordinarii, de dilationibus , exceptionibus ta