Metropolis ecclesiae Trevericae Quae metropolitanae ecclesiae originem, iura, decus, officia, tum subjectorum illi episcoptatuum, regionum, urbium, ecclesiarum, abbatiarum et monasteriorum ortus progressusque per archidioecesin Trevirensem complectit

551쪽

adhibuisse consiliuin longe vero indignius regis magnaninu et christianissimi uos ad ergastula et infelicio carmificimus projicere, si quae tamen hyritis aut laeti aut memoriae supe est invidia, sest a Guilhelm in Balliensem derivanda est, do quosnuphrius sic scriptum fecit. Joannes Bahies Andegavem

sis Gallus a Calixto IV. creatus cardinalis. I annos e ire Temperpemus, Olliit Itomae anno I 491 sub Iii nucetitio VIII. Inter haec nuntio obscuro de Guilheluti morte Virdununi perlato domi ceu defuncto parentatum Romae, ceu vacuae sedi pastor

petitus, ubi veriora emanarunt, clerus Dannem Lenoniurium impetrat a calixis praepiseopum, intervallo missus in Galliam legatus Joannes iura Petri ad vincula hujus apud Lud vicum regeni precibus Guilhelmus Haraumurius libertate tamdem lonatus est, cum eo ut ne in Lotharingiam unquam rediret, aut Viriluni nsis ecclesiae munus ullum attingeret, res illa gesta anno I 4η2. Erat in legati familia tunc Nicolaus de laesinis archiepiscopus Atheniensis, cui sedes

Vintimilia in Liguriun finibu Hic Lutarim rege lubente Virdunum accipiens, intimilia Guilhelmo reliqui Verum anno sequenti sextili mense, rege ex hac luee evocato, iblidimus vi armisque patineto reditu, Nicolaum religionis paci

que cupidiorem ad veterem episcopatum tranSmisit anno 1484, et sedem Virdunensem ad decimum calend. martii exeuntis seculi gravis Senecta, rexit.

80. Waricus a Domi)martino I 500), ex abbate Grai si ordinis benedietini, studio Nicolai, qui 300 ducatorum pensionem ex vectigalibus ecclesiae Virdunensis capiebat, in lucem e tractus, cujus tamen insolens Gerardum cerauesurium, ito nimii abbatem, vicarium sumpsit, sed parum sesci gubernaculae emit annis VIII mens. IV. d. XI. in episcopatu positis. 81. Ludovicus VI a Lotharingi it 508i Ite nati ducis

et Siciliae regis frater ex Philippa Adolphimel tria ducis filia, puer novennis Lex illi data, ut cardinali Urbinati aureos mille penderet annui census, vicarius illi assisteret Nicolaus Gobertius canonicus Virdunensis, qui praeter honorarium an nuum ii in sine fructu Vimuini coenobii res simul administrabati

552쪽

547Ceterum Ludoviciis mino 1522, eum Vanilemonti emes, quam episcopus esse maliut, 82. Damies cardinalis Lotharingus i52M quem in Mediomatricum iudice nominarimus, successit; qui, cum Tulliqiu, lue edisset, Paullim tertium anno 1534 in pontificia sedo collocaSSet, decennio OS Sacerd0tio quidem, at non Ouini ejus fruet abdicavit ergo

83. Ni laus a Lotharingia I 544), Antonii ducis filius, sedem accepit, qui tamen sacerdotiis omnibus lacessere jussis avno 1545, eumFranciscus Lotharingiae dux vita exiisset, provinciae tutis a rector adscitus, Caroli juventae moderator datus. Hine matrimonio ac libris dedit operam, audemontanae provinciae comes, suceessit igitur illi, aut potius translatum in

se regimen a Nicola sapienter disposuit, 84. Carolus de Lotharingi cardinalis virtute sua notus, ciuus mox voluntate institutus episcopus

85. Nicolaus Psaulinaeus Ib48J, S. Pauli praemonstro tensi disciplina coenobii primum abbas, vir excellenti pietate, religi me atque doctrina erius saepe publicis euris gravibusque e diualis industriam et prudentiam erat expertus sing larem. Rus breviarium vitae, quod vir absolutissimus olim

nobis continulticavit, Joannes Anetlius priniariae Mediomatricum ecclesiae decanus, Nicolai quondam familiaris ac domesticus,

eique ob eximiam virtutem et humanarum juxta ac divinarum rerum scientiam praestantium perrum adjutor consultorque, verbis illius subjicio: Hinc episcopatum adeptus, ut qui domui,suae et ecclesiae Dei bene praeesse nosset, nec paucas nec .contemnendas temporales suae ecclesiae ditiones, a superiorib-bus episcopis pignori vicinis principibus et viris nobilibus

datus, recupet avit et ecclesiae reStituta successori hus con--servavit. Insigne monaSterium S. Pauli ordinis praemonstra--tensis ad muros in bis Virdunt, belli injuria dirutui a Solo,aequatum, suis sumptibus quale in urbe nunc extat a sui

.damentis exsiniit, et illic ordinis regulam exacte observari euravit. Vir ius et doctus, doctorem et piorum haud vulgaris sesitor extitit, dioecesi tam prudenter et sedulo 35

553쪽

- lineres repurgavit, ut vix eis Alpes ullam reperire magis,iminimem ac liberam ab hac peste Sacrosancto concilio Thm,dentino trium summorum pontiscum autoritate incoepto et,iandem feliciter absoluto, semper intersuit, in quo tanquam,vero amplissimo totius orbis christiani theatro luculentum, doctrinae et pietatis christi aliae specimeri edidit aliventutis istaIn Suae ilioecesis, quani extraneae in ioribus ac literis,instituendae, eum perpetuo fuit illi intensissima ciuus rei .eausa aedes privatas magno pretio Omparatas, maximo reb,publicae christianae commodo convertit in magnificum eo, .legium presbyterorum societatis Jesu, in quorum templo, ad .gradus summi altaris, cor suum, morti proximus, recondi,voluit, grave haud dubie argumentum, animi in eum ordinem,propensi et benevoli. Duo potiSSimum die litalia ne eeSSariam ad clerunt in officio, et populium in fide calliolica continen--dum, unodorum scilicet di emanarum frequentiam, et visi--tationem scilieet per universam dioecesin, quorum utrumque -pro ratione suorum temporum solicite praestiti Habuerunt privatim et publice perspeetum ejus in se lavorem omnium,mendieantium religiones, praesertim ranciscant, quos bonis,homines dicimus his enim templum ac monasterium eorum

. professioni commodum, exstruxit. Obiit . die augusti anno, Christi 1575. Eum omniunt ordinum honi inibus, ut pietatis

et religionis exemplar, pauperibus ut patrem lugentibus; postquam pro eccursiae tranquillitate, et principum christia mim pace, interdiu ac nocte publieas rationes et supplicationes aliquot diebus indixisset, easque ipse novem continuis diebus ae noctibus, vix quidquam ab himusmodi piis labinctus laxamenti animo et corpori tribuens, observasaei, et missam

singulis illis diebus pie celebrasset. an sancto isto studio christianissime immortui coi pus, excepto ut dixinmS, corde, conditum est sepulchro, quod in Sacello Sancti Sacramenti ecclesiae Viridunensis vivens paraverat, sancto et religiose de

resurrectione cogitans. Haec olim Anethus, columen et decus ecclesiae Metensis, ad me tirographo propriae manu&

554쪽

Sub Nicola anno 1552 Virdimunt abolita veteris imperii specie, in potestatem venit Henrici I Galliarum, et Graius Lotbaringiae eardinalis autoritate eives eum senatu

exaequans, cum veterum privilegiorum fidem a rege juratam addixisset, abdicata senatus, episcopalii juriisdictionis quandam ideam revocavi 86. Carolus audemontius cardinalis, cujus plend0rem

animi et morum doctrinaeque principatum, angusta licet in tabella inter Leucorum praesules spectandum dabimus. Vivere et Drere desiit anno Christi 1587, 30. Octobris, duabus non subditorum magno merare relictis sedibus. Pro e Virduni laetus episcopus 87. Nicolaus Boucterius 1588), laude virtutis ingenii

et autoritatig Ipse ut multa dieain paucis, Sernaci in Dormisi dioecesis Rheniorum in lucent editus anno 15 28 Parisiis

philosophiae laurea donatus 1555, hinc in Rhemens academia humanae juxta ac divina sapientiae doctor, mox seminarii moderator, ecclesiastes canonicus religione, doctrina, fide, studi que incredibili salutis curandae proximorum ab anno Christi 1564, quo sacris primum initiatus, in annum 157 mores ae industriam archiepiscopo Rhemensi, eidemque cardinali ita

probavit vani, ut is eum nepotibu Francisco Rhemensi praesuli, et Carolo audemuntio Dioderatoreia unum ex niuitis

deligere Quo munere sapienter ad annum usque I 574 e lanctus, sub initium morescentis academiae Mustipontum,

eum audeminuo discipulo accersitur, quo junioris Caroli Lotharingiae principis iuventutem una regeret, et optimis artibus imbueret. Quod quidem institutionis genus in carolo juniore quam cumulate praestiterit, docuit illa quatuordecim

Rnnoruni periodus, qua tanquani ArSenius lateri piincipis haerens, pius fidusque paedonomu8, quae tener amm privatim inseverat, eadem virtutis ac Sapientiae praecepta luce palam in alum suo expressa dedi Caeterum Carolosaud

montis ad melites evocato, Bouellerius precibus Henrici Galli rum regis, latio pontiscis nutu, alutante cares duce Lesharingiae, Virdunensem athedram obtinuit anno Domini

555쪽

1588, decim quarto nimi, inde Parisiis, bona pace metroliol tani, creatus epise0pus, ad priniam dominicam Adventus Mese sim hanc suam, quibus religionis, abstinentiae, curae pastoralis exemplis, in magnis Gallieani regni Detibus gubernarit, ni moria tam recente nobilium actorum grato recolere animo quam copiose hic describere malim. Et adest epitaphium in

ecclesia catliedrali, quo tulimius cohonestatus, index virtutis,m0numentum vitae laudabiliter actae: D. O. II cola Bocherio episcopo et comiti iis mereri ori Romani impera principi a Semam in Dormisi oriundo, philo phiae et Gol iue odio ri, seminarii memen is pnis oym a Maecilio, carae ari Meseriae canonis, triuin principum eardinalium Lotaurinosae audem funi et si an praeceptori

mini DACII potussici ιδ ui . apri a XIX. poster die Paschae minii cleri et populi totius luctu P. et N. Bouehere N. Mue eae fratre et sorore nepotes sol imi posuere, mina munis LXTE. mensibus V. dies VIIT Requi ovi in pace. Amen. 88. Meus audemontius 159M caroli ater, ortus sui splendore et excelsae spei fructu, ad hujus eccleSiae dignitatem aditum sibi patefecit Sexennali quippe curriculo liberalibus variarum artium studiis Mussiponti ei politus ad virtutis et doctrina multiplicem elegantiam, ubi flagrantem civili bello

Galliam vidit, Romam et Italiam raro pietatis exempla adiit, lustravitque occasionemque ibi quaesitam serunt, qua excusso episcopali onere ad portum religionis securius appellereti Verum anno 1616 illa spe per immam aut ritatem asempta eccleSiae suae se reddidit. Sed in hae divereis jactatus ob electionem controventis, cum earum saStidio teneretur,

denique anno salutis 1610 pontificia autoritate eius abiit, nepotique episcopatum cessit.

89. Carolus a Lotharingia Isim igitur, Mei et Henrieo comite de malim nepos, dignitatem hanc onusque episcopale

556쪽

eo lem anno subiit, egregiae, atque ad mlieni Viritii sun doctrinamque formatae indolis adoleScens. Qui cuni per aetatem

insulae episcopalis capax non esset, Romanae sedis indulgetitia admissus est, excultusque Mussipontana in gynuitae idonea ad hoc minius eruditione, nec multo post ad episcopatum tanto religionis aes excolendum accessit, ut irrepentes sensim, eum militia in hane urbem accepta haereses, perque alias

dioecesis partes tanquam noxia quaedam pestis ab itisecto capite in me uilira effusas investigatione Studioque solertissimo represseri uuam ad rem cum societatis Iesu lintriini aliores

sibi per quam utiles lare cerneret, lios rudibus per cathechesin erudiendis, caeterisque a veritate deviis ad meliora passim remeandis adhibitum ibat, neque ipse deses sanctioris disciplinae instaurator, universas suae dioecesis peragravit ecclesiiis, atque ab ipso exorsus clero par bisque ad religiosas usque abbatiarum penetravit familias, explorator non minus sedulus

delinquentium, quam ad meliora aspiranti uni adjutor et corrector pertinacium, unde eccleSiastica religioSaeque vitae disciplina vel amore, vel metu dioecesalium renovata pristino coepit

vigore efflorescere, majusque hinc in patriam universam, cum exempla derivari emolumentum. Ipse etiam sacerdotio initiatus, tauquam pastor optimus, sua exprimere vita sancte castigat que voluit instituta, quae latis legibus imperabat, verum tamen

in hoc curarum aestu se suaque circumspectans, pr0priaeque salutio sollicitius procurandae anxius, cuni animadverteret tanthonoris venerationisque ab aliis ini penSae illecebra, Diam negotiorum mole pietatis in se aestum, velut assusis fluctibus

suffocari, ad tranquilliorem in societate Jesu portum salutis frequentibus coepit votis conata usque spurare, nec destitit, donec pontifice maximo Gregorio XV ad desideria sua inclinato literas acciperet, singulari in prinobem affectu plenissimas, quibus adeundae societatis facultatem obtulit, quas ob seriise toris argumentique dignitatem huc duxi pro catalogi lituus

conclusione transferendaS. Venerabilis frater salutem et apostolicam benedictionem.

uuam dilecta tabemacula tua Domi virtutum, quam dulcia

557쪽

LIB. I. v. m.

christianis faticibus eloquia Dei nostri, plane desiderabilia super niel et favum, neque desunt hac aetate principes viri, qui id intelligentes paternas domus et aulas pro arctis religiosorum monobiis contemnant, sapientique divitiariun neglectu beatiorem Bidies opibus paupertatem amant, id autem Divinae benevolentiae adeo certum argumentum est, ut nos plane earum animarum statum regibus inridendum arbitremur, quas

a mortalium rerum contagione secretas in secretiora domus sui penetralia miserentis Dei bonitas deducit, salutarium praeceptorum lacte et coelestium consolationum manna nutriendas. Agnosco, venerabili frater, in bis verbis felicitato minam, nos

quidem in his literis tuis molestem S. Spiritus lucem eo templati sumus gratias autem De egimus, qui te divitiarum honorumque contemptorem, Otharingiae domus augere vult sanctarum artium, christianorumque triumphorum exemplar, triumphat plano de summis cupiditatibus, et diabolicis insidiis

fraterilitas tua, ulli opulentiam atque epiSe0patus dignitatem, quo mortales tanto studio et Pontentione petere solent, ab

apostolica aut itate demisse flagitas, ut tibi relinquere liceat, sub vexilla nomini JGII in sancti Ignati castris militatum. Benedicimus tibi intimo e dis affectu venerabilis stater veram salutis scientiam in te et no quod te impedimentum rem retur, apostolica aularitate concedimus, quod tibi in solitudinem

secedenti Divinitatis voco praeceptum esse credis. Quod igitur christiana ri iliubi bono fiat abjectis humanarunt curarum opumque impedimentis, proficiscere ad eam sacra militiae societatem, catholici minini defensione et haereticorum excidiis clarissimam quam quidem, quanti nos facimus, duo illi christiani imperii propugnatores lanatius et averius Sanct rum cognomento nuper a nobis aucti, cunctis terraremur vinciis, seculorumque aetatibus declarabusi Seuto divinae

veritatis circumdatus et fidei lorica munitus, distringe arde tem charitatis gladium, non mitiores catholicae religioni in clauStri victorias c0mparaturus, quam Lolliari ita principes maj0res tui in castris tepererunt. Ut Virdunensem ecclesiam

optimus episcopus hactenus salutaribus consiliis instruxisti

558쪽

et moribus lectissimis ornasti, eam deinceps curatissimis precibus uva. Nobis vero, quibus tutelam generis uiniani Deus coneredidit, ea a bonorum omnium ulli0re virtutes

continentes postula, quae declarare possint, pontificatum mobmum reipula christialiae praesidium, atque orbis terrarum patrocinium esse. Id enim time favente consequemur, nobis certissimam aeternae salutis spem datam esse gaudebimus, qua ut selieissime perstuatur fraternitas tua, a Deo obnixo

petimus, teque iterunt apOStolica benedictione communimus. Datum orna apud S. Petruni sub annulo piscatoris dio 22 aprilis 622, pontilicatus n0Stri Secundo.

Neque moratus post has literas eodem 1622 salutis anno societati Jesu institutum amplexus est, magna omnium admi, ratione, qui episeopalem mitram et Romanam purpuram ejus virtutibus spe magna praeparatam, vili lacernae, despectamus vitae religiosorum praeserunt, sed eximio Caroli gaudio, qui pra

gustatis jam per spiritualia exercitamenta coelestium rerum insolitudine deliciis, aularum trepitum fastumque post habebati Ne anien vacaret ab honorat possessore mitra Franciscus a Lotharingia, Caroli frater, jam metropolitanae Coloniensium

sedis decanus ac Medii Monasterii Moymmesister abbas in i cum anno 1622 est surrogatus cultioribus is coloniae disciplinis eruditus, inter primos suae aetatis adolescentes naturae ii geniique dotibus jam olim momorat, publicis saepe doctrinasi

experimentis, cum praeSentiunt admiratione probatus, neque sequior pietatis indoles, jam inter caetero Agrippinensis ecclesiae comites principe Silue eo honori provexerat ut cuni priniis de archiopiscopalis mitrae dignitate liceret contendere. Visus

igitur is Carolo ae pontifici canonicisque Franciscus, cui Virdune sis insula credi tuto posse Cluus tamen nuper ii aug 'ostin destructi administrationem virtutesque minus nunc quidem mihi exploratas, aliorum calamis posteritati commendandas relinquα

Henricus Ludovicus enatus Desnois, episcopus I irdunensis, mundi Christiani Francisci Michaselis e comitibus de Nicolai ab I 769 die . dec defuncti Successor obiit exul, constuentiae p. sep 179li ad D. Virginem sepultus.

559쪽

LIB. l. CAP. IV.

laevorum Tullensis celaSiae catalogus. Tullensium rebus nil poterat esse nudius, etiam postquam

Franciscus Rosterii archidiaconi ejus ecclesiae stemmata decerpseraIII et metropoli ipSius copia Sublevatus ad authoritatis publicae si leni multa revocaram, cum opportune se dedit carolus Mam umius, homo eteris memoriae cupidissimus,

qui et in summo collegio istic nobili praeditus sacerdotio, ac rerum divinarum juxta ac humanarum studiis egregie oculi tus, utilem posteris ac probabilem in multis navavit operam. Leues vero Gitimi Sequanis ac Lingonum populis per Vogesi

Inontis juga extremis Triboccorum sunt inserti Eorum civitas cum primum in Galliis arma paruere Romana Latinis literis innotuit, nam et annonam frumentariam C. Iulio Caesari contra Ariovistum pugnanti Subministravit, et sub Neronis occasum

inter civilium tumultuum initia, Fabio Valente duce exercitum Romanum Misitio excepi Clarior quoque metatione Roma norum itinerum magnam in Belgica primam celebritatem re tinuit, Tulli denique nomen adepta, quod Romanum licet, et

antiquius a decurionum vel municipum principe, quo natum serius tamen in indice provinciarium exprimitur, qui posteriore tempore conscriptus sive a B Isidori breviculo, seu canonibus Galliarum putatur electus. Adjacet urbs Mosellae lumini,

qua propinquius id origini ab austro sertur in septentrionem, amoena planitie, quam utrimque cingunt in fastinum sublati, montes praecipua mirimenta, procul etiam ostentat M. Aprie Mansueti vetusti nominis et religionis abbatias, suburbanis

sero pagis Cathedralis ecclesia S. Stephano protomartyris, oti Gerardi praesulis memoriae dicata. S. Gangolphus quoque canonicorum inferiorum collegio praesidet, clarusque mansit Leo IX. pontifex urbano monasterio Episcopus comes D uillae by orale

560쪽

555 urbis, atque provinciae in imperio Germanie principis locum habuit, ad quinque amerias, quae populum modestum et prisci moris tenacem regulit, perampla ei si sciurisdictis, quae magum Loiba iugiae, et totamiam ditionem, quam late quondam ipse dominatus, occupa Quin et veteris sancti, moniae conseia Tullensis celesia dum de viginti canit Saneistatis eximiae titulo glorioSO antistites.

Ecclesia1n vere foci Deus hanc retiitore Sanctis praesulibus quinque ter atque tribus.

i. S. Mansuetus 50 Leucorum ac Tullensium in agro primus inristianae religionis sementem fecit, venisse eum pedihibent una eum S. Meliari Gevirorum a Meso, ceterisque discipulis, qui ab ipso . Petro rei christianae causa missi in Galliam. Ex veterum itaque sententia ejus adventui timbuendus Claudii imperatoris annus nonus, liriSi vero cluinquagesimus. S. Mansueti mem0ria ecclesiae ROIn aliae et privis Tullensium fastis ad III non septembris inserta, Leucorum

populos ad evangelium veramque salutem redigendi felicia et divina haec exordia sumimi, quando insigni miracula urbis praestet filium inter spectandum ruina elisum, haustumque Mosella vorticibus jam deploratum tridui intervalla sub omnium oculis in vitam revocavit, atque hinc praesectum una eum uxore totaque familia et magii optiuial uni et promiscuae plebis multitudine undae Salutari lavacro abluit. Quare fructu uberiore discussis idololatriae tenebris, apostoli munere feliciter perfunctus, tandem ipse post longaevi Sacerdotii munus, nam

quadraginta nonnulli annos ei tribuunt, dignum in suburbanis sepulturae locum invenit, aede quam apostolorum principi condiderat, quae ut post obitum ipsius claruit miraculis, ita posteris saeculis Mentissimo sancti Benedicti eumulata,

nasterio perenno a ueti nomen reliquit. SucceSSor editur Mansueti discipulus

2. S. Amon 90). Quem Domitiano imperante edisse, et ab eodem excitata persecutione vitabundum appetiisse cessus nemorumque secreta, ubi ad eum quoque confluxisso eluistianos, libri rituales memoranti Porro magna sub eo caluisti