Metropolis ecclesiae Trevericae Quae metropolitanae ecclesiae originem, iura, decus, officia, tum subjectorum illi episcoptatuum, regionum, urbium, ecclesiarum, abbatiarum et monasteriorum ortus progressusque per archidioecesin Trevirensem complectit

641쪽

oessingae celebris istic rivi. Rem nostris ibi spectavimus dignam armalium. Mons sensim acclivis, nudusque in verticeti, ei super rupem l Hosam, quam includit, silvis arbori-inisque vestitiis, in eaput rapis per os patet aditus, sed angustus principio et ob lapidum prominentium inaequalitatem

confragosus, Per quem tamen, instructi luce, descendimus in caveritan . Supem natura loci velut compactis inter se lapidibus, fornicatam, aquas hi lapides parturiunt hiente, stili,

eidia deciduas, sed calentes aut tepidas in brumali more, emeretas ac Digidas in aestate. Hoc igitur tempore eum subis, ingentes ex ue cavernae stirias et glacierum erusta, subtusque in similo densam pro aquis glaciem deprehendis.

Nos medio subivimus tempore, hoc est autumno, quando ii eipiente jam frigore lami cavernae incalescens stirias resolutas amiserat inferne sub pedibus glacies etiamnunt deaesa

superstes viliquescebat. Verbo aestas in hae rupe frigida est, opiosam gignens glaciem, quam ad refrigeranda inaeellasque elector colimi sis non raro, integris hinc oram in aestu vehibus transferre observatus es Hiems contra hiemollis ac tepida aquas lento calore resolvit, naturaeque ac

temporiin indolen nova metamorphos rerum convertiti Ab hoc nioni alterum versus occidentem prospexinius ad Prumiae hilus boreale, quem Oudenbret nuncupant, haud pr eu Cronobum Manderscheitiorum arce, ex quo tanquam

Eimiae totius supremo verilae in quatuor sese mundi plagas, totidem inundant celebrata hisce locis flumina ora versus orientem tendit, seque in Rhenum juxta Sina tum haud procul Lingi essundi AH in meridiem vergit, seque in Mosellam

ad Erangium exonera Ilura septentrionem Spectat, per terras Juliacensium lato tros ditur. Ira oceidentem quaeri cursuque obligocato in Suram denique effunditur. Quanquam amnelici flumen quintum methra, occidentem subeat, visaeque sese immergat, ut ex umis montis partu tam largas, tumque diverso raptas impetu ferri aquas inter naturae et aquarum prodigia haud immerito censeri possiti

642쪽

637 Declinavimus ex hoc monte ad Oramya rivi ac pene fi minis eaput, si sente tam uberi prosilit ex vicino pede montis, ut m iniit post actum lapidis umentarium molem

dimini, ac mox fabrilia aliquot serrariarum os narram volvat,

ubi copiosuit hoc metalli geniis, sitis eliquat lim fornacibus, funditur, cuditurque. Fons iste OeSingae aemulatus ingenium memoratae Supra caVemiae, gelidiSsima in aeState, quasque manus immersa vix sustineat, tepidas in hyeme, quae manus

frigentes reficiant, aquas undit, easque limpidas speciatuquo M aput rivia rius mons assurgit amnis illi, qui castra

olim Romanorum, opportuno ad hostem quaquaversum arcendum situ complexu memoratur. Is qua viam respicit rumiensem tanquam murus quidam ingens ellatusque nativo assurgit lapide, et parte solum modica, natura an arte Romanorum incertum, pro acclive latus curribus equisque praestat aditum Deili custodia defendendum, ut, alia eastrorum lam magi et Sarabum ab iisdem aptata inspicias, plane hic gemitia montis spatia, reumquaque pene abrupta, reperiti

Et haec quidem prima existimem, quae vel Julius Caesar asversus Induciomarum Trevirorum archistrategum, aut Labienus deinde pro Caesare contra Treviros pugnans, insedit, quod iis sese locis, nec importune muniisse hostilesque devitasse imsidias, atque Eburones Trevirorum auxiliares avertisse consteti quia de montibus sontium mineridium rem itoriis sermo natus est, non omitto quem in reditu ad istiugis

montem altissimum Mus, id est caput dictum, versus arcem Daun conspeximus reconditum hic thesaurum servari, diabolo custode asserunt in caverna Subterranea, ad quam erantiquae arcis istic puteum aditus pateati entarunt anteamius circiter triginta aditum hunc pastor loci vicini, piae integraeque vitae sacerdos eum agricola ductore, qui deposi, tum aliquando scrutatus spectrorum tenore meetus fuerat, unde sacris amuletis praetidiisque ad conjurandum daemonem

instructiim sacerdotem secum trali ibat. Verum ut locum jam subierant, ingensque velut per aulam expositus, jam in eo Diuitia ' Corale

643쪽

i*ectu auri argentique vaso ira aures esset, adeo terrificae damnonum sese obtulere species, ut sacent in pene examinatus xvir unde venerat, repente efferae sese, resticus vero iam ex ante visis sine noxa a notior scyphum argentem mam1 apprehensum, ut jactatum vulgo fuit, secum extulerit, qui

deinde silectatus a pluribus, desiderium injecit, tentandi saepius etiam per loci sulfoSSiones, acceMum, Sed incumum assumpto Semper labore, ut Seu verus seu latus ille thesaurus

sit diaboli appareat artibus munitum, quem sub ejusmodi e cubiis, prudens nemo ambierit possidendum, malus hospes cum argento diabolus in Mius hae eadem regione mons huissima caritate pervius, tutiorem longe aditum recessumque ylae fluminis caeterisque praebet accolis, cum belloruni tempore ad vitandam militum vim atque insolentiam, pagi huc sese integri cum pecoribus et suppellectile recipiant, solaque praemunito per vallumeustodiasque armatas intrinis, secure hic peditent, nec ingesti per orificium ignes sumusque intra viscera montis receptis noceat, quod opportunis hinc inde spiraculis in auras emi, tantur ut quinque vel sex pagorum rustici, quorum cum suis familiis pecudibusque mons capax est, non raro Verti

testantur.

Sed ad Iassinge sontiumque, quos praecipue Sectamur, scaturigines revertamur. Ad sinistrii laci riuus, Mud procul Gelbi numine, septentrionem versus, aridulae promanant aquae, quas in potum ordinarium vertunt accolae, salubresque e periuntur, mineram serti illae et salis nitri continent, vinoque

affusae non Secus ac BiereSbornenses et Antonianae in scyphis salientibus ebulliunt atomis, grato palatis sitientibus restigem. Locus hic ut stationem hanc nostram concludam, ara manis olim cultus non obscuris argumentis deprehenditur, eum usitata ipsis antiquitatis rudera complectatur, atque a vicinorum in monte castrorum ducibus tempore magis pacato cultu videatur, reperiuntur etiamnum sub terra praeter Si tuarum iramenta et lapides aulae tales, quales ad bibemum

Diuitiae by

644쪽

frigus arcendum, Treveris repertas, cum somaeulis et calefactis pavimentis docuimus, ut appM ea laeum hunc olim ultiorem stequentioremque extitisse. Nec utilem, qui arx Gero, striniana, haud procul in aesivi colle dissita, et ad regionis inter montes explicatae prospectum aptissima jamtum iisdem

temporibus surgere colique coeperit, quanquam recentioribus nunc muris inStaurata, novam faciem induerit. At ii sisto, eum, quae per hoc iter deinde spectata aut alibi exposita sint, aut suo etiam loco sese inerant exponenda. Alterum

quo juxta ultraque Rhenum me protuli, per conterminas Ubi rem et assorieorum oras, non omnino praetermittendum, asne Rhenum progrediendo ascendendoque exordior, ubi tamen et nuper et alias visa, quaedam etiam digna autorum fido

percepta conjungam, pleraque abemaemontanus in novo aquarum illesauro fuse comprehendit, cui eckerus in diversis

sum agatur.

In Laeensi monasteris, quod abbatiale patrum benedi tinoriun est, ab MOrnam tribus horis occidentem dissitum, praeter alia historiae suis locis commissa, lacum vidimus inter montos passus esse mille in longitudine, et in latitudino

quingeIltu c0InpleXUII . magii piSeium praesertim luporum copia foecundum, Sed quos aegre, nisi expositis hinc indo hamis captes. sic lacus, quod exundantibus olim aquis accolas religiosos cum suo monasterio mergeret, nova raraque industria

per vicinum collem ingenti canale ductus sese inundit, ade que paribus semper sua in sede ripis quiescit, de quo cum alibi hic pluribus non dissem. Sunt et alii hicus, linenam

juxta Dauniamque arcem, qui ob amplitudinem maria dicuntur, pleraque in ipsis montibus, et aliqua piscibus ingentibus se cunda. Quorum unum juxta Wimmelilhircliam nobilis blasphemicum tota arce terra dehiscente mersi, hiatum esse ferunti Sed sontium praecipuam curam ago. Ba enhe --

sons Treviros iter ac Laeum haud procul ab arce baronum de Walpes emergit, et sale nitri sulphure minera serri atque

alumine tingitur, unde viscosos stomachi humores discutit, viseerum obStructione 50lvit lienis et hepatis noxius humores Diuitia ' Corale

645쪽

abstergit, scabiemque et miram adhibita latione cura Nec procul hinc Rhenum venus in ervo pago ubi eum amo ius imo horto aestivalem Meviepiscopiis arcem rum raro in olit, statem terra medicum parturit ae e suo palatis non ingratum. Hic praeter salem nitri qualitates, ore aluminisque

trahit, potus profluvia Salaguinolenta non solum narium, sed et ventris matricisque Sistit hepatis lienis, renum et vesicae obstructiones submovet, Ventris et intestinorum edat mu

mura, flavae bili, et udropi medetur, urinam et calaulum tam vesicae, quam renum solvit, podagrae et arthritidis malum exsiccat, capitisque humores oeciis praecipue noxios attenuat, phthisi adversatur, stomaclio et digestium comprimis cives, d bilitata ex arthritide membra, si Iou0nem adhibeas, magnopere

confirmati Majori propemodum virtute excellit fons Me=idigensis

regionis ejusdem, qui a perpetua ebullientis aquae velut in alieno igni adhibito commotione e-Hom dictus est, et grato indularum sapore ab accolis passim ad potum quaeritur. Ferri ille, vitrioli, salis crystallini, taleanchanti, sulphurisque

vestit mineralia, easdem quas in erlichensi vires censui, emeaeius etiam exercet, pilepticis praeterea ac Vertiginosis, detur, venenis Sumptis adverSatur, contractiones membrorum

laxat, purgatoque sanguine melancoliam dissipa Hebetes eontractosque nervos latione restituit, ulcerosos ac putrescen tes, etiam a mero, artus sanat, arbuticosque, si s desuas, laetores tolliti Porro si hinc ad rivum Min pagumque cognominem defectas, hic gentini fontes, alter in ago, caturigine placida, alter tumultuosa de propinqua rupe erumpens, uterque virtute

par, salis, nitri, serri, vitrioli, sulphurisque montani ac rube tis mineras transiens, obstructiones membrorum, hepatis, lienisque solvit, abstergitque humores nonos, tenacesque i testinorum et oblimati stomaclii, eumque imprimis obluat, imata et omnes capitis defluetiones flavaeque bilis, pod graeque ac hydropis hum0res mire exsiceat, sitique perpetua Milictos reficit.

646쪽

Νeque hinc longe versus S. Antolli uni progrediaIris, eum duo alii sontes alter ad ri Iuni Bronam, alter in patenti ainoenoque prato sese oStentant ille Gub πι, hic dicitur, qua origine me latet, I sten oster, uterque ni rime usitatus mineralium lantium mixturis seni, vitrioli, alumitus et salis nitri, sermae sale praedominante constat, et praeter ante memoratam in medicam stomachi vires mirifice reficit, febresque ex

putredine et felle exundante natas tollit. Aquae deinde Antonianae omnium litSce locis celebserrimae, interque Lacum et Andemacum duabus a Rheno horis sitae,

nobis etiam visendae sunt, licet spiritualem solum jurisdi tionem Trevirorum subeant, coloniensis archiepiscopi gladio defensae. Magis cultum requentemque acidularum sontemni piam conspexi illo, qui in media visitur planitie inter montes

circumquaque eminentes juxta monaSterium, quo S. Antonio eum aede Sacra addictum est, atque a patribus carmelitis insigni religione colitur Olim ille a sanitate multis inde po-

laribus hausta, Rubrun, sons sanitatis est appellatus, ut a fratre, ejusdem loci propinquo, quem Merbum dioebant, ipsa voce distingueretur, ii stratis per reuitum lapidibus per

amplos praebet gradus accessum puraque ac lato exundante Scaturigine alit, nec qiiidqllani immundi Sustinet, Verum respuentibus, ejectantibusque repellit aquis, atque in ripas egerit, adeoque copiose fluit, ut non accolis solum advenisque magno numero sanitatis gratia amentibus, sed remotis etiam

regionibu ad quas curru navibusque subvehitur, abunde sum erit, perpetuoque issic per aestatem labore haurientes, vasaque obsignantes ut dolus a translatis aquis absit occupentur, nec

tamen fons deficiat ut vix Confluentia, aut Andemaeum tot unitantum inorum, quantum fons lii umis aquarum inferiori

Rheno Disseidorpium usque suppeditet, ac mille facile domus in una Colonia ex hoc sonte in diluant, ut taceam istic etiam sanitatis gratia potantes, quorum alii ad tem , alii ad senos usque sestertios, qu0s vocant mensuras unius matutinae diei tempore hauriendo asceiidant In vino eiusto illa est sontis operatis, ut affusus cum bactio, ingenti spirituum colluctatione,

647쪽

LIB. l. AP. VI.

dimicatione, spumaque Minenio certe recreetque despumantia hae vitra haurientes, non inamoeno aestivo caloris

Nec iujus igitur fontis ignorare virtutem, quando in hunc locum incidimus, las fuerit, et sane expertus meruitu, ex itinere

Emiae quondam satigatum me extreme, huc aegre , dum pertriuiisse corpus, atque ut siti aestuque defeceram, in ultimo ad sonus oram sedisse gradu, largiterque hinc os stomaehumque sitientem irrigasse, brevique post intervallo ceu

I OVum surrexisSe, abStersa omni aegritudine et defatigatione, hominem, ad iter tanto sociis alacrior expediorque quanto hauSeram, sine aere, liberalius, ut hinc isti videar fonti, post

Deum, hujus beneficii non ingratam his annalibus debere memoriani Subtili mineralium per quae oment, condimentoninitur, utpote salis, chalcanthi, vitrioli, ferri et sulphuris histrilibus, reliquisque quo posui ordine dominantibus, unde

potus in nares, cerebrumque usque subtilitate sua penetrat, Iion inviso atrie acore qui noxio humores dissolvat diSSipetque, iis tanten, qui vertiginoso debilique, atque epilepsiae obnoxio Sunt capiti, minime Suadendus, quod acrioris ejus fontis

impetum haec mala non patiantur. Illis prodest quibus limaut hepar obstruetum, exulcerarum, adustumque, tum qui flavae bili, hydropisi, olim et hemiae morbis ametantur. Terti

nas, quartanasque febres expurgato corpore etiam submoveti Vitioso humores omnes, praesertim exundantium in mulieribus defluxionum exsiccat et dissipat, totumque hominis male affecti corpus vegeto quodam habitu et colore reficit, ut quandoque

ab his aquis, tanquam veteri exutos pelle, nitido Greutique aquae potores illos vultu observes remeare. Quin et Gutractos paridysicosque artus nervosque, Dilcerata ac putrescentia sngoreque aut noxiis humoribus intermortua membra reficit,

integroque vigore ac sanitate donat, ut viScerum aliorumque viscoso lilegmate obsessorum curationem praetereant, eum

pro pharmacopolio integro lans unus hic sufficere videatur. Vicinus huic in eodem campo alter non longe dispari Praestantia, quanquam ex alterius fama praesentiaque nomen

648쪽

euliumque amittat, in quo eisdem pene mineralibita temperato serrugine spiritus primatum tenent, salo ac sulphure mixti

sapori magis acido potantibus gratior priori est atque in obstructioitibus, podagraeque etiam et herniae doloribus, ulcerosis laesisque extera corporis partibus curandis praestat.

Marbutiem re saepius loto humores tollit, quodque alteri deest, capitis esturiones, vertiginem et ineptiuum minis, em at lieni, hepati, pulmonibus, bilisque etiam sedibus expurgandis facit, quae ignorare non convenit quosdam ejus smus

asperitatores.

Nec procul hinc passibus ab Andernaeo ni ille circiter fons Ponferbrvi nuncupatus, qui Suo Sese adventantibus ebullientis aquae prodit murmure, caetera frigidus limpidus, et grato

indularum sapore cum primis Ortans, ferri, salis, nitri, vitrioli et aluminis mineris, abunde praedominante sermone tincturulli senilibus et Oppressis lassitudine artubus reficiendis aseprime idoneus, calentia et aestuantia siti membra opportune

refrigerat, teliatis, lienis et renum obstructiones solvit, biliosos abstergit humores, febresque eontinnace frangit ventriculum

imbecillem abstergit et roborat, ad phthisim et hydropem inclinatos sanat, rubentes facies nariumque pustulas restringitia imius sim per caeteros limus archidi emis sontes eorumque virtutes, si nauando Redam ipsam confluentiam undo Mener institueram, repeto. Τrans Rhenum in opposita Confluentinis Valle Ehren-brettsteiniana satis prosilit, cujus major in urbe quantitas aestivo tempore quam vini bibitur, ut apothecam hanc qua dam esse credas communem, unde non sitis tantum, et pridiana quandoque vini ciborumque curetur ingluries, sed et morbi in vulgo quamplures, ut vix medicus istic occupationem, hicinumque nisi tenue reperia Sapor tamen statis praesertim recens hausti durior, in testis ubi emoctavit mitior est, serrimineralibus salis nitri, vitrioli et sulphuris pari quantitato miscetur, abstergit humores noxios cum quadam tamen adstriction integrorum membrorum dissolutos capitis defluxi

ne exsiceat, pectus expurgat quidem Sed et quibus angustius

649쪽

est, adstringit, stomachi oblimationem tollit, innovatque adipetitum, limis, renum, epatis et e dis viseeriinique mixtis

assectiones dissipat calculosque et arenas Musitata urina m movet, denique externis corporis vitiis lotos subinde absolviti ΙΓnc me si Rheni jam flumine superato ad sontem Montemque Thaboris repente transieram, non injucundat podagricis arthriticisque quibusque narrationem spero ingrediar, Udi locum subii, quaeque Hus loci memoranda in immis essent sciscitatus sum, eum suum predicare sontem a Dagulari advinus pod vicos humores virtute incoepere, quod nulla hominum in moria quisquam eo loes hoc subinde sente utens repertus sit, quem podagra infestarit, adeoque nullum istic malum arthritico sit infrequentius, testes adhibiti in eam rem non unus, Sed plures historiarum regionis illius maxime gnari. Ipse gustu exploravi fontem mineramque in eo serri praedominari sensi, mi salis nitri, vitrioli, sum sque montani commixtio, sed gradatim deficiens Meddi obstructiones interiores hic di solvit humoresque peccantes dissipat inflammationes adusti ne hepatis, lienis stomachi et intestinorum vitia corrigit, utericum hydropicum podagricumque malum tollit aut i fringit, ymenteriae, colicae atque imprimis febribus ex puir dine natis medetur. Versus hos nonnemo scite iuvit quibus generalia complectitur:

Obstructim reserat, durum terit, humida siccat, Debile sortificat, si tamen arte bibis.

Alii Confluentiliis vicini sunt fontes, ut ad Loganum juxta Ε sana balnea fons calentibus propinquus aquis, ipSe tanten frigidus, bibentes calefacit, exsiccatque noxios simul huIIIores dissolvens expurgansque, quanquam jure Tabera montanus

utrisque simul aquis calidis modisque utentes magis admiretur, quam probe Memini ego repertos illi qui pro sanitate

mortem reperirent, alteritatisne illa aquarum grata magis quam salutari. Alter Lahminini ad ostium Logant, ae delata tertius in superiori ad Rhenum Lahmieinio salis nitri, ferri, vitricii, sulphuris mineralibus communes aquariu Virtute

650쪽

in quibus nitrum praedominatur, exprimunt, purgand -- pniam eum aliqua adstrictione, quam is uigulari praecimio non sint efferendi, nee Treverim omnes iurisdictionis, ut necesse notis sit insistere. Sed propriam Treviroram metropolim ejusque viciniam

Iion possum sine injuria negligere, quando et ipsa suis pulenta sontibus innoxie luxuriatur. Billo mille circiter infra

Treviros passibus juxta Lonquis sons elato ex monte limpidissimis promanat aquis, oculis juxta palatoque grata acredine blandientibus mineras ille seni, nitrati, salis et vitricii perivit, serrugine sapore praedominante, ouus sontis expurgandi, et nequentius utendi, ne situ obsolesceret, si quae cura esset,

inter primos virtute sua eminere Nam universalis pene illius, ad interna juxta externaque corporis mala pereananda vis illi subest, hepatis lienis, ventriculi, capitis, pectoris sellis, renum, intestinorum obstructiones, oblimationes dissolvit ac

disicit, hydropi, podagrae hemicae, sebribus ex putredine imprimis et sella natis medetur, extrinseca corporis putrescentis vitia in lavantibus eum Sed ut dictum neglectae hae me pius virtutes in lantibus extenuantur. Alter haud procul inde

fons in Mettersdori suppari mineralitim eorundem mixtura prioris vires, Si non prorsus in eisdem malis levandis assequitur, certe aemulatur, tertius supra S. atthiam horae facile spatio sons ab urbe distat, a Treveritis maxime stequentatus,

satis acidis fluit aquis, serrique terrae lineae, atque aluminis qualitates trahit, hepatis, lienis stomaehique imprimis vitiis

eurandis opportunus, renum a vesicae recessus purgat, cactoriam seu corporis decoloris habitudinem corrigit, exuleerata et putrescentia membra sanat, carbutuumque rissaepius loti foetorem absergati

Et ducatui Luxenburgico sua debetur sontium gloria tanto celebrior, quod plerique eorum a Sancto quopiam honoratum nomen trahant obiter pereensere magis lubet, quam immorari. IIoram praecipuos, siquam sanandi is habeant, non tam ex mineralium subterrestrium virtute, quam divina, quadam ben