Claudii Galeni Pergameni De compositione pharmacorum localium libri decem, Iano Cornario medico interprete. Nunc ad fidem variorum exemplarium perspecti & eorum recentissima collatione ab innumeris mendis emendati

441쪽

igitur moderatu in utraq; facultate immorderatis praeferetur. Haec igitur sussicienter milii praefatus videor. Caeter ude affecti nibus circa dolores deinceps narrabo. In dolore dentiu citra gingiuaru inflamationem,alhquado in ipso proprio dentili,veluti dixi,corpore,aliquado vero in neruo dolore fieri cotingit.Vehementissimis igitur opus est medicamentis,sive quis repellere, siue discutere velit doloris causam, siue humor sit,sive flatus ventosus. Ε t propterea sane pleraq; ipsoru ex acerrimo aceto praeparantur. Adscribam autem ex ordine quae aliorum relatione nobis tradita sunt,initio ab his quae Archigenes tradidit sumpto.Que Archigenes ad dentium dolο-

. res conscripsit.

Dolentes dentes colluant acri aceto calido cum galla. Aut halicacabit

dice cum aceto & galla. Aut pinguibus t dis in aceto feruefactis. Aut myrti ramum Is cum pice in aceto tepefactis. Aut hyoscyami semine & foliis cu aceto. Aut e dria, vel propoli, vel nardo,vel solano, aut succo eius, vel cappari, vel alliis,vel myrti ramulis siue in aceto, siue vini fece calida

feruefactis. Aut polii foliis vel ipsa herba,

vel agrestis cucumeris radice,vel marrubio singulis cu aceto,pipere,& nitro. Aut C a

442쪽

radice chamaeleonis eodem modo. Aut hyssopo vel stapbide sylvestri,vel ruta cum vino. Aut pu legio cum aceto mulso. Aut pIatani pi lulas, vel rosas aridas in vino albo ad tertias coquito,& vinum in fictili seruato, eoque assidue dentes colluito. Eodem modo utere petaphylli siue quinquefolii,quae

ab aliquibus eupatorium dicitur,radice cocta ex vino,aut pulegii large cocti dec clo. Aut cornu cerui in posca coctu eoi Iulto. Aut brassicae cauliculos tres,& soreos drach. 2. in aceti sextario vno ad tertias coqui to,& colluito. Egregie vero facere se tur ranae in aqua di aceto probe coctae decoctum, diutius ore retentu. Mirifice facit dens caninus ustus&tritus deinde cu aceto coctus & ore retentus. Aut malicorio &galla aceto incoctisvtitor. Aut squilla ex aceto calido. Aut squillae medullam inmia nutas partes dissectam,& in ferues acetum iniecta,in vase fictili codito ac inueterari sinito, se in asinino stercore ad dies.3o.d fossis,& utitor. Aut asinino lacte colluito. Hoc & eos qui mobiles sunt corroborat. Rut halica cabi corticis,& tedae aceto fe uefactae decocto large incocto collicito. Aut cornu cerui in aceto & garo incoctum colluito. A ut idem ex aceto colluito. Aut

Milymalli radicem in vino ad dimidias co-

443쪽

srcv MDubi Lo eos, LIB. v. orcolluito. Aut hyoscyami radice aceto mulso coctam colluito. Aut tedarum ramenta, malicorium alumen rotundum, siue scissum in aceto ad tertias, coquito,ac tepidum colluito. Aut helxines radice maceto ad tertias coctam in ore detineto,atq; ubios saliua refertum fuerit, eo aperto effluere finito. Aut alium & harundino alexandrinam acerrimo aceto seruefacta colluito.

Rut hyssopu n, aut thymum,aut origanum, per se & simul aceto cocta colluito. Aut pyrethrum cum hyssopo, ct colocinthidis

medulla, simi liter in aceto coquito, liquo remq; ex eis longo teporis spacio in ore cotineto. Aut colocynthidem vino calido macerato,& diutius ore teneto. Multam enim pituitam ducit & dolore leuat. Aut altior α& erucae seminis,ac nitri decocto collue. Aut ranunculum in vino coquito & pra mundato prius dente colluito. Aut sycamini,hoc est mori arboris lac in vinum infunde, simulq; lanas succidas in ipsum exprime, tepefac,& per lanas sordidas molae infunde, Extrahit pituita & dolore tollit. In his omnibus Archigenes ea tal 'gum fecit pharmacorum incidendi, discutiendi ac calefaciendi vi praeditorum, raro aliquid exacerbis admiscens, quale est ipsa galla. Poriarn quum semel tantu solanum posuerit,mi-

444쪽

ratus sum curidam misceri velit, quum nurula ratione iuuare possit praeterquam ea iu-

Ita quam colica pharmaca prosunt, stupefaciendo videlicet doloris sensum. Quid igiatur amplius parabilium Apollonii relatio . nem facia, quum par u absit quin omnia coprehenderit Archigenes3 Quando quidem ver ὁ Apollonius ipse quibusda a se traditis

testimonium praebet, tanquam euestigio sedantibus dentium dolores,Visum etia mihi

est illa ipse adscribere secundu ipsius Apollonii verba, quae hoc modo habent. Apollonii,euemgio dolores dentium sedat. ΑLlioru nucleos. s. thuris masculi oboistos. 3. myrti ramulos longitudinis duorum palmor si duos, ex his folia dece pia per se terito, similiter & allium & thus, deinde simul omnia in noua ollam conjicito,& aceti heminam unam superfundito,aecoquito spathula ex teda agitando donec . ad dimidias redigatur,atque ita tepido uti-ror. Oportet autem liquorem hunc indolente parte ad multum tempus teneredo 'nec liquor ipse consumatur. Commodum est &ante hoc balsami succum colluere,aut corticem imponere super dolentem detem. Qui si non adsit,panacis succo contuso, i

de defluentem liquoreia instillare.

445쪽

P60raedicta Arabigenes remedia perso.

ratorum dentium cum dolore cir

abis dolore conscripsit o

OBlitionibus porro & epithematis eius

modi utitor . Sori aegyptium rest na terebinthina exceptum obline, idem que cauernar inde. Aut compositionem ex duobus piperi generibus inde, nardino aut rolaceo dissolutam dc maxime amygdalia T. Rurem eiusdem partis Ῥnstilla. summe facit. Aut sulphur vivum I cio exceptum in cauernam inde, aut pri mundato denti obline. Aut gallam trita 'H lycio aut terebinthina excipe & dente praemundato obline. Aut pulegii comam trita addit denti indito. Ceterum in maximis debitus vi. doloribus summe facit hoc. Anguis sene 'mex'rito,& eum oleo ad mellis solidi spissitudinem redigito;qc dentem praepu Satum ex eo integito, omniaque circunsita oblinito,itemque cauerηis indito. Aut senectam anguis non ustam dentibus apprimiato,& excidet. Aut vermes terri nos tostos inuernae praemundatae insperge. Aut ara morum oua ungueto nardino diluta inde. Rut melanthium torrefactu cum oleo obline,atq; ubi parumper concluso ore tenue

rit, pituitam collestam reiicere iube. Rut. C i

446쪽

piper vel canchry,hoc est rosmarini semen

Opio exceptum in cauerna inde. Porro ubi veluti inflammatione correpti fuerint,niistrum rubrum & ossium per storum nucleum unita resina excipe,& dentem ex eis integri ac donec deciderint sine,in cauernam vero

piper,spumam niti i,& galbanum cu melle inde. Aut strigmenta cu pipere eode modo. Aut pyrethrum cum myrrha. Aut succum cyrenaicum & piper aequali pondere cum galbano. Aut melanthium,&alii dimidiueius,ac modicum salis simul trita obline, dolorem tollit. Aut blattae pistrinariae auulso capite adipem cum rosaceo cales clum & inaurem instilla,& in cauernam ii de. Aut gallam tritam cum cedria adhibe. Aut in aurem denti vicina oleum sesamma in quo vermes terreni cocti sunt instilla, Verum ipso dolente dente hyoscyamucoterant. Aut hederae albae cacumina quinq; cum rosaceo terito,& in mali punici putamine tepefacta bis aut ter iti die in aut e via nam instillato,Quin & ipse fructus eu viano tritus denti illitus iuuat. Caeterii his r Iatis Archigenes etiam haec subdit. Summe secit cruentatis gingiuis, Alumen liquidum duplo aloes pondere addito admotu . Aut - alumen scis tum & myrtum tenuissime trita affricato: Ubi vero restrictae fuerint mel

447쪽

te ipsas illinito. Aut nucleorum ossium siue

macberarii persioru parteS. I. inyrrhae partem. .praemundato denti audito. A dolole

asserit. At vero qua statis & dolentibus dentibus cauterium ignitu admoueto. Apo-

phlegmatismi pituita extrahetes. Pon pi a dictaverA Aiebigenes ita scripsit. Ap ph legmatismi optimi s urit in dentium dolo re. Staphis agrestis per se & cum pulegio manducata. Aut quod intra galla est nigrudolenti dente coterat,sinatq: pituita effluere. In oppositam aute aure duos hederae corymbos cum rosaceo tritos instilla. Aut myricae fructus drae. r. spumae nitri drac. I. aluminiSparum alioru nucleos. s. myrti folia pauca eum aceto ad dimidias coque, spathula ex teda agitando,idq; decoctum colluenda ac ore cotinendu praebeto. Deinde hiante ore pituitam effluere permittito,&post hoc rosaceo ore colluto,ptisanam sor benda exhibeto. Si vero ex colluendo alia

qua circa os ulcerata fuerint croco & rosarum succo inungito. De metis. Fometa

ad dentiu dolore faciunt,forinsecus ex sale torrefacto,& milio infacculos c5iectis aut per sordidos panniculos probe calfactos, Quin & Epithemata eoducut citra aquam apparata, vel ut si int quae ex hordeacea fatina fiunt,sive ex semine lini. Ipsius vero

448쪽

ro dolentis dentis fomentu hoc: modo adhibeatur. Origani aridi ramulum inferuens oleum tinctum dolenti denti superne affricato. Aut ricini cauliculum eodem modo. Aut staphidem agrestem ullo cuipiam acuto infixam, eodem modo. Aut cera dolenti denti imposita, specilli extremum c lidisi. assidue adhibe. Aut opopanacem &peucedani succum vnita linteolo illigato,& inseruenti oleo lisuefacito,Quum vero incoeperit feruere pnarmacum,denti impo. nito & eum specillo apprimito. Vtere mane& vesperi,& simul Amentum rorinsecus intrinsecus velut dixi, ante cibum adhibe, similiterque post cibum, multo spatio

temporis interposito utere. Caeterum species fomenti & hic est. Dentem valde bene

praepurgato,& aegro conte o ac hiare iusta

so,hyoscyami semina suffito. Quod si ad

nullum praedictorum malum ipsum cedat,& dolor vehementer perseueret, tenui t rebello dentem perforato,ac dictis remediis utitor:hoc enim modo magis prodeste consueuerunt.st yero neque sic profeceris& videatur dens tollendus esse, Citra dolorem tollere possis valde covenienti pharmaco hoe. Pyrethrum acerrimo aceto aldies.. o. condito, terito, & reponito, Vis vero exuente, reliquis cera obturatis α

449쪽

probe munitis, ipsum dolentem praemudaiatum hoc pharmaco integito, deinde hora interposita digitis extrahito,aut scalpello

exigito. Aut Soricum acerrimo aceto ad multos dies imponito,& excidet. Aut pluin baginem tritam cerato exceptam imponiisto. Educunt fortiter tithymalli succus & soricum galbano imposita. De bis qga Apolloni sfripsit in ' primo parabilium. ΡRimum quidem eoru caput,sunt e Llutiones dentium doloribus conferentes,quae nihil amplius habent his quae Artachigenes tradidit.Secundo loco refert quet ad erosos dolentes dentes imponantur 3cindantur. Tertium locum obtinent fomenta 3c vstiones. Quartum sussitiones ad dentium dolores. Quinto habentur commania ducationes & purgationes. Sexto gargarissationes. Septimo postremum capite ea scripsit quae in dolore dentium auribus in funduntur, quorum nullius mentionem facere volui quum si quis ea expetat ex libro illius petere possit, qui non adeo difficulter parabilis existit. Ego sane hi quae Archi genes prodidit contentus fui. Quum vero Apollonius quae naribus infunduntur co sequenter tradat, visum est mihi etiam ea ipsa apponenda esse.

450쪽

RAdicis betae succum per se in nasum

instillato,& solues detium dolorem. Cumini quantum ti ibus digitis apprehendi potest,& myrrhae magicitudinem labae , dc duplum interioris cucumeris terito,& lacte muliebri mixta in collyria redigito,eaque in utrumque narem indito,atque ita attrahere iubeto,donec quis quinque stadia pereurrere possit, deinde pharmacum emunis pat. Idem ad aurium dolorem facit. Qiqe erosi dentes vacillent,neque

istorem faciant.

VEratrum nigrum erui magnitudine melle cocto exceptum cauernis inde. Ad dentes denigratos. Testam cita Dinamaiisamae tritam delibus aficato.

sat scisti m te subactumn testula tor

zeto, terito ac modica myrrha ammixta si militer affricato. Aliud, PuleSii parte. r. salis tantundem,melle subacta,m eode d

inearbonem transierint torreto II

ra dentibus affricato. Aliud. Caricas exurito ac terito,modicaque nardo ae metale ammixto utitor. Hoc & gingiua comprimit. Aliud, Polenta ccerrimo ac εο subacum exurito,ac tritam dentibu a