Respublica, siue Status regni Poloniæ, Lituaniæ, Prussiæ, Livoniæ, etc.-fdiuersorum autorum

31쪽

Conariensis, terrae Letici clae. naiiensis, tetrae uiaviae. V vendensis. Dei patensii. Pernaviensis. in Ore vero vocantur ideo, qui etiamsi cum caeteris supradictis Sena-ltoribus regni, Senatorum privilegiis in reliquis gaudeant, sint vere Sena-tCres a secretioribus tamen consiliis nonnunquam excluduntur.

Et hi si in triplicis ordinis Senatores regni Episcopi cum duobus Archiepiscopis, Palatini, Mastellant. Sequuntur ossiciales regni.

HI sunt duplicis ordinis Midam

sunt ordinis Senatorii, qui cum praedictis Senatoribus iisdem praeroga, civis utuntur : Quidam sunt extra Ordinem Senatorium ordinis Senatorii

sunt x.

Marsichalcus regni supremus,

32쪽

Cances larius regni. Cancellarius M. D. Lit. Vicecancellarius regni. Vicecancellarius M. D. Llt. Thesaurarius regni. Thesaurarius M. D. Lit. Mars chalcus curiae regni. Mars halcus curiae M. D. Lit.

Marschalcus est Magister Aulae regiae, administer consilii publici peiae quem jus est , convocandi Senatum justu Regis,vel Primatis praesta di silentium, audientianari faciei potestatem in Comitiis, licendae sen

tentiae: Legatos externos adventantes

excipiendi, illisque de rebus necessariis providendi: eiiciendi e consilio eos, itii ad id non pertinent: pronuntiandi de creta regia in causis infamia S ultimi suppli ii, illa a exequendi: promulgandi ad populum Senatusconsulia moderandi pompis publicis: Hospites Illustres suscipiendi compescendi motiuinquietorum atq turbulentorum, non modo circa Senatum , dc in publico, sed etiam in privatis Regis coenaculi habitaculis: animadvertendi in delicia, quae in loco opido domicilii, sive hospitii regii, vel conuitiorum admit

tuntur.

33쪽

itatu regio diverso ia disti ibitendi:

imponendi rebit venalibus pretia. arichalci etiam si, in aulicum Regis imitatuni et administros mens e re- ae, aliorumque munerum aulicorum, rosa nos duntaxat intelligo juiis li-io, censura, animadversio , ne vel nam negligant om cium , vel contraecorum aliquid O mimittant. In pri- cis conventibus, a Regi in publi- iram prodeunti, praefert erectum cc triana ligne una, seu baculum. Haec ea tem privilegia habent Marichalci cu-liae in absentia Supremorum. Cancellarius, Vice cancellarius, tam legni, quam M. D. Lit. nominibus c loco illinc iri potestate, munere exequati. Diplomatibus, ed c is manda-is , epistolis , saliis Scripturis regiis onscribendis, atque signandis, quaeq; d eum mittuntur, accipiendis de le-

qn is praesunt. Itaque in potestate sua

abent signa Regia Cancellarius quilem majus vice cancellarius in US. Axactoritas eorum eo usque patet , ut multa inconsulto rege signare; qu T vero contra leges esse videntur, jubenti illi negare pollini Dant etiam responsa regio nomine d quibus de rebus cousi tum haberi debet, in senatu proponunt.

34쪽

N CAEponunt. Denique senatusconsulta, giaque 5 comitialia placita ac decreliteris mandant , in publicumdunt. Sunt etiam cognitores priva iruna laerimoniarum , provocatinum ab Vrbanis 3 Opidanis, Praeciorumque judiciis , ad regium tribnal devolutatum Secretariis, scribsacerdotibus, concionatoribus incatoribus aulicis , caeremoniisque cirregem ecclesiasticis is praesertim qui de sacro ordine, moderatur. Lege nimbalterum ex iis sacri, alterum prsani ordinis iste oportet. Vnd e consitudine longa introductum, ut Viccancellarius, imortuo Cancellario prpter loci de sententiae dicendae praergativam succedat. Quare huic dignitti, viti desti in insignes, hin regnegotiis optime versati, semper sole deputari qui prudeliter, quid fieri, concedi possit quid item non Rege cum suae Maiestatis debita dignitatin sorment. Nec debebit quis iram estimare ossicium lio simile esse scibarum muneri, quod antiquitus sutile, docuit Reverendus admodupater Nicolaus Serarius e Societate et S S. Theologiae Doctor suarum Migunt iacarum reruin lib. I. cap. 2'. u

demonsuavit docte , illud Oincii g

35쪽

aut in dignitatis honorem transsetisse.

Thesaurarius , ipso nomine indicat dissicium suum. Est enim promus ondus thesauri Regis symbolorum i ei insignium Regni, quae sunt, coro-

na, pomum, sceptrum, gladius su-t pellectilis, redituum regiorum scri- pturarumque , c monumentorumi publicorum,actore moderator quO- rumvis quaestorum curatorum, atque dispensatorem Regis rationum reddendarum exactor monetariae O sicinae magisterri stipendiorum , tam militarium, quam aulicorum solutor. Reddendae rationi Regi obnoxius. Atque hic addendum necessario, os sciatis istos ordinis Senatorii, etsi vi, ideri loco est postremo inter Senatores auctoritatem tamen habere eos maximariari Sc quorum cuique ad pri-

mas in regno dignitates, ipso jure pa- itet aditus. Nam cum hi exsequantur quicquid in Senatu unquam conclu- sum uerit ut sussicientiam quisque suam testatam facere rimo de diligen- tiam , in negotiis expediendis satagit: ita pro magis commendato de cne merito tabetur.

36쪽

rium dividunt ii rursus in tri classes vel enim sunt totius regni ebs. D. Lit. vel sunt aulae Regi ae, vel D strictuum Totius regni seu Generale sunt hi:

Exercituum regni Ceneralis. Exercituum M. D. Lit.

Exercituum regni Campestris. Exercituum M. D. Lit Cana pestris. E. Militiae aulicae Praefecti s. Secretarius major regni spiritualis. li Referenda: ius regni spiritualis. Referendarius M. D. Lit spiritualis si e ferendarius regni secularis. Reserendarius M. D. Lit secularis. Pocillatores utriusque gentis duo.

Dapum incisores duo. Cladi seri etiam duo.

Thesaurarius curia regni. Thesauratius M. D. Lit curiae. Thesaurarius Pruiliae. Ailetiores iudiciorum curiae. Notarius causarum curiae. Notarius Cancellariae M. D. St.

Regentes Regni Cancessariae. Instigatores causarum fisci. Notarii campestres. Excubiarum conta Tartaros praesectus Telo

37쪽

Teloniorum , sodinarum argenti, plumbi, salis, praefecti. Pecuniae cudendae praete ius de Praesectus sylvar Um. iirca hos tales hoc observand lim. it enim ordinis senEtorii ossicialibus, irimas ianitates ita hisce ad ordiem senatorium major patet aditus:

ecipue vero Secretario naajori, Refendariiq. Censentur fiamque de Rege Republica esse pr ae reliquis bene ait: ti de qui ob usum rerum, ficulta-

sampliores, dignitatem Senatoriani aeri comam odius possunt. xercituum regni Generalis A M. D. t. est Dux dc moderator belli secun- Regem, vicarius Regis. Ducit citum: capit locum castris: acies inruit dat signum pugnae. receptus: Immeatus Sc annonae curam in bello erit precia rebus venalibus imponit,onderibusque mensuris earum rodum statuit' in delinquentes ani advertit de ut paucis reliqua com-rehendam , in exercitu , de tempore elli indicii, uterque auctoritate regia leni poterae utitur. Hoc etiam usiat uni in hac dignitate conferenda, uod ferme semper demandetur aliis tribus ex ordine Senatorio, sui magii ebentur apti ideo non est, quod mir

38쪽

retur quispiam , tam ampla digrtes, quarum maximus in regno Iloniae ullis, in senatu non censeri. natoribus namque conserunt

etiam dignitas senatoria consere luna, si quis ex privatis tanto muri existimatur idoneus esic. Campelliis Dux exercituum taxegni quam M. D. Lit,es Nicarius sneralis Ducis a tege datus Excul rum potissimum explorationum curam gerit, mercenariis militibus, a spraesertim absente, praeest, totale

que jurisdictionem in egercitu eod i

Militiae Aulicae Praefectus, et prae illorum militum, qui ad custodiam, siam, praesente rege,in castris ordinet tu , eXercetque in eo jurisdictione. secundum Regem, planariam. Dua autem ejus potestas, quousque manet in castris. Secretarius major regni, absentiret Cancellariae praesidiam vicem suppin aulae conuitatu Regis me tam

ut illi gestat signum regium, sed qui ies opus est, petito ab illo annulo gnatori , tam diplomata publi suam Epistolus ipsi praesente signi

Habet hic secundum CancellariuPraerogativam ante omnes capessen bonor

39쪽

ranores Episcopales, qui vacaverint. abet in locum honoratiorem inter icteros ossiciales, tam aulae, quam tetrarum, seu districtuum. Reserendarii utriusque gentis hora linis, stant supplicum libellorum Magi- ri,de querimoni s hominum audien iis, Cancellariaeque, ut verbo legis uta- rur, referendis praesunt. Quin etiamilitibus urbanis disceptandis, eidem ancellariae praesto sunt ejusque per- iiiiiiii exponunt Regi cum consilio ausas e contu oversias litigantii metiabentque locum in judiciis Regis, xtra comitiorum tempus celebrari litis, sententiae serendae. Pocillatores , utriusque gentis duo, gla nomine indicant ossicia sua quia ius adjungere licet da puni incisores.

Gladis eri in pompa publica est

'aeserunt ensem.

Tlies aurarius curiae regni S M. D. it., supremiTlnes aurari regni absentis, iees gerit, adhibeturque aliquando se a praesente ad pleraque onania, qui essum concerniant.

Thesaurarius Prus Irae est: qui pecu iam omnemni rationes a Praefectis ac sinis iis bonorum Regis ,rQ-

ventuum, atque etiam tributoriam pu

40쪽

strat, vel Thesaurario regni tradit. -t sessores judiciorum curiae sunt ple Ossiciales, qui in aula regis praesens ,

sunt, utpote supplicum libellorum, ligistri, sive Referendarii, Vicecance .l rius, Ac nonnulli ex Secretariis. Notarii curiae, tam regni, quam D. Lit nomine declarant munus suu il egentes Cancellariae sunt illi, tr otariis curiae cum potestate praesuli

Instigator causarum fisci est,qui in jure caduco ad Regem resciet ejus devoluta , judicia a possidentibi repetit, infisco vendicat sive illa ivium, sive externorum, sive nobilius illi per confiscationem Regi competenta

fuerint.

Notarius Campestris est mercenriorum militum conscriptor si pendiorum solutor. Pr aefectus excubiarum contra Talaros , qui in finibus regni, versus Scilias assiduas gerit excubias, ne inopnas excursiones in regnum faciant tneturque is semper tempestive em

ralem exercituum praemonere, ut in ture holii cum exercitu occurratur.

Praefecti teloniorum sunt; qui tri ut de vectigalia regni exigunt, crum lue rationes Resi competens et Fore1cddunt. Prae