Justissimo Judice favente, magnifico Jctorum in illustri Viadrina ordine consentiente, ... De facto judicis de facto, ...

2쪽

is Nomine Hus, Cui omne Iudi

cium dedit Pateri

Hod Corpori naturali Me

diciu prassare solet, id Corpori moraliprin stare iudicem, non abs re dixit, qti dixit Sicuti enim Medico necessarie indiget. corsu. humanum , At membra Egius morbosa ad valetudinem pristinam reducat, veIs spes omnis cosimas, a corpore separet, ne cum parte pereat totum ; ita 1ublis quoque Respublica eodem modo opus habet Iudice, qui membra Societatis putrida studeat corrigere, vel si id fieri non possit, plane abscindat, ne pars simcera trab at ur . insimul Medicus porro est a Deo , Dei ordinatio; Sic Iudex etiam es a Deo, persena bissim in terris ropraesentat. Medicus νυο1 honore a ciendus, s sustus foret aegrotuου, imo impiin, qti ilium tideret ; Eadem ratione Iudex est honorandin, nullas injuria lacessendus. Scilicet sancta illius ess persona, religioses ab omnibus

colenda. Huic tamen asserto non parum refragari vide

tur mulgatum iliud re Atis non incognitum: Judici de facto procedenti, de facto potest resisti. God bro cardicu cut in utros Iure non destituitu iis funda-

A 2 mentis;

3쪽

mentis; ira me impulit.in veritatem illius hoc tempore, quo ante disessum ex hac Austri Viadrina, Studiorum secimen istas, quibus ratio Studiorum reddenda, edem dum, pauco altius inquirere. Equidem, ne quid dissi, mulem, ab initio animo sedebat, dicere quaedam de iis

Iuribis, quibus Patria mea charissima prae aliis Haret, amore in ilum ad id adducturi V rum mutato ob causo praegnantes consilio, a caepto desiti, inque aliud commodius tempus id reser Uaυλ uui autem me, potissemum in hac materia exercere: qUia caseus continet, cotidie us ori ad quem praecipue sudium nostrum dirigi debet obvenientes, re in quibus non semper licet ad libros recurrere sed interis iante pede quid fatuendum. Albideo non deterruit aproposito , quod musta hiscinis apud D tacde re tradita inveniantur; adeoqbsupervacaneum videri poterat , crambem toties coctam iterum ponere: cum non fuerit animus docere al=os, quo non possum, si tantum me 'sum. Experim enim summaxima varietate sententiarum ingentibus in olucris Dd rem illam requidem tantum sparsim tractare, ita ut vix te ex illorum tricis expedire possis. ErroresIuvenilis aetas,temporis brevitas, m materiae gravitas , in quam magni viri intemdum quid humanipossunt,excusabunt. Methodum egi materia conoeenientem. Evaesi cui dis licet, oel etiam ratioscribenaei, ilisfiat , me non Philosophiae aut Si se, sed Turi prudentiasserimen edere voluisse. Tu inter ju-sissime Iudex viῬorumta mortuorum annue carptis , Nita dirige calamum , ne aliquid ex eo proveniat, q'o Nol

4쪽

De Sensu Thematis.

3Ctis opponitur reb*. Non potes a tutore vel 'atito V- poni. 26 Promissio ut babere liceat de jurere the duobuι modis accipitur. q. defacto, us,exIhalb ponitur Juri. s.

iae a non praesumuntur. s.

Um turpe sit prius determinare,

quam terminos intelligere, sec. AveL C. No. , omnisque doctrina &disciplina a verborum cognitione incipiat teste Balae in L. Liberti. n. .de Oper. liberi. q ve refert Mantis.de Conject ult.vol. L. . T. .n.I. meum

esse duxi , ante omnia paucis de sensu verborum hujus Disputationis dicere. ino tamen ipse illos sequi nolo, qui laureolam in mustaceo quaerentes, omnia ad amussim hic elaborata cupiui , sed facile patior,suo illos abundare inge-

5쪽

nio, optime gnarus potiorem esse rerum quam verborum curam . arg. c. s. g. a. versi sed σsi de Excus tui. c. pen. ib. verba captar i. adexhibendum. c.pro terea. I.X. de S. Mant. d. L n. M. Tuomasiti. in Floril. Leg.R. anaae c. ad Flor. praef.

factum desistractum illius P. facere per usum LatinEloquentium varia significare& ad varios usus adhiberi coepit: quae omnia enarrare hujus loci non est. Adeantur

Philologi passim & imprimis sal us'. s. Phi-Iosophis distinguitur a is agere , sicut in Graecis differt a Jω ακάτlm: unde illi semper in ore habent,habitus esse aliosPraeticos alios Activos s.Effectivos.Αpudietos varias etiana tu est significationes;qvaru potissimas hic refera. Inte dum opponitur rebus 9. Ide V. O. ubi dicitur in stipulationem non solum res,sed & facta deduci posse:Vel uti aliis hoc effertur, aliam stipulationem esse dandi,aliam faciendi. -d si enim quis rem stipulatur , debet dominium illius transferri, quod est dare, L. T. gid. V. O. Facere v. est, quando, id quod promissum est, ita fit, ut eo ipso neque res reque jus in stipulatorem transeat. v. g. iter fieri L. . . d. t. domum aedificare. LV. . eod. Luaem. ad 3.f. J. s. t. Et in his obligationibus, quod obiter noto, non praecise ad sactum quis est obligatus, sed liberatur praestando interess . L. 7a. l. st. F. d. t. i. N. de Re Juae Ratio. in L. 7ι. f. a. d. Cond. σ dem. l. a. s. d. Lib.hom. Engvi Baro. ad F. f.' de V. O. . In hac autem oppositione Vox Factum & Facere duplici modo usurpari solita ; aut pro nudo facto, aut eo quod effectum Juris post se relinquit. Priori casu nihil aliud significat, ram corporalem effectionem, velut, fossam fodere, ς. hoc vero omne omnino faciendi causam c5plectitur, dandi, solvendi, numerandi, judicandi, L. Verbum au.IVS. ibique Goeae reddendi L iri. F. eoae restituendi L s . d. V. O. solvendi S.In ibi e in quantum facere potes. I. d. Amon. Atavc

6쪽

Atque sic nonnunquam in se comprehendit

Porro opponitur Jura i hinc nihil frequentius, quam quod apud ICtos haec facti, illa Iuris dicantur l. .gvel . . P. f. aδ. g.wlso. d. o. inae vero facti sint,non adeo est expeditum. Ego cum Alciat. T. VL-de Usuci num. δή. 6. . puto ea esse,quae Dris Naturae cae Lex in meris ejus bris terminis reliquit. Vel eum Cais. in L .verbo cti,quae non in aliquo Jure civili i. e. viritium inventis cν institutis, sed infacto duntaxatpostasunt. Sic in L. a .f.ae .desta Micitur.inpactis factum insipulationibus v. Jus contineri: in stipulationes fomenta ac efficaciam a I. Civili acceperunt ; pacta vero terminis naturalibus suis sunt relicti. B. D. Brannem. adae cnum. r. Alciat. T. Parad. L. a. cap. ar. Quae autem facti sunt, illa sunt vel meri vel mixti. Sic aedificare domum meri facti est Lyδ. g. 6. de R in & aliquo venire dicitur esse tria facto. L. g. r. de V. O. it. ire , agere &c. quae etiam servi

libi ipsis acquirere possunt f.a. I de stipulat. Ser. ubi Dd. Lyy. IA Jdem in Contra Possessio lacti quidem etiam est L. . .

Ex quibus causis major. multum tamen admixti habet ex jure L. .g.Lde A.veIA. P. Inde Servi, non sibi ipsis sed Dominis suis illam acquirut,& quidem in causa peculiari, etiam ignorantibus. g. s. acquis. Confer. Mejer C. IA. tit. d. R. division. u. ψδ. Toch. TA L.f. C. /δ. cs Oisuis Pras. Magn. D. Richori habita Jen. de Dre cae Facto c. s. Deinde contradistinguitur & denotat circum- s. stantias certas rei alicujus gestae, esterturque communiter: Facti Jeries. Hinc alia dicitur ignorantia Iuris h. e. Legis, alia facti ii . C. de Dris caesamignorant. e quibus ultima non culpanda , cum factorum interpretatio prudentissimos saepe fallat. I. a. d. e. lt. aliam quaestionem esse facti, aliam

Iuris. sic in facto posita quaestio est,an mora sit commissa,

7쪽

non Vero in jure l. 2ψ . de R.J. Facu.L. sa.g.a. a L qvitam. Debet autem ex facto h. e. circumstantiis fieri applicatio Iuris: unde dicitur,ex facto oriri Ius L. Plaea r .F.defcidiciis Leg. Commiss L. factoso. de Negoc. ges. Tufib. TI. L. F. C. U.-Barbos. L. G. e.3. M. ia. Et in factum dabantur actiones, quoties, sormulae illarum ex circumstantiis facti&gesti concipiebantur a Praetore,&praescribebanturIudici. l. o. C. de Transact. Goec in Rubr. de in facii. action. Medier. C.

o Huc quoque reserendum: facta non praesumi L. in

Vitulis de Cambanis Traa. Clausi ρ.so. n. s. Thomasset. R.Mδ. Mant. de Cons ult. voL L. a. t. r. n. . rasib. T, L.F. C. Io. sc. ea quae non sunt consueta fieri l.r . de ann. π menseri leg. Eversi. s. Loci ab usit. n. 6. Facit. c. 16. x de Tesibus, Vel non notoria c. r. de potes.prac Barios L. C. 3, A. 21. 27.1o. Quaestiones facti ad JCtos spectent, Vid. HigadDon.

L. 6 c. p. s. negatper L ao. g f de in . lex. l. ιυ. de Cond. cs demonstr. L. n. f. t. de Judis. Barb. d. o. c. 3. A. a. Et in his quaestionibus olim dabantur Recuperatores. Franc. Pollet. Histor. Fori Romani L. s. c.F.p. m. a.

In opponitur quoque cura sive diligentiae & sic idem est aeculpa. Liri I de Leg. ibis Dd. Imperfecto, unde facere non n. dicitur qui no ad finem perduxit. L. qui cum M.f. δ.f.de bonis liberi.Barb.d.OMN. Idem factum non reputatur, qvod non habuit effectum. ιι. f. nihil. . se in . test. t. a. 3 sed etsi de j legit. haer. sib. T s. l. F. C. ar. Vel faciendo. DF. S. t. d. reg. s. quanquam saepius faciendum & factum pro eodem habeantur, si nempe ad actum persectioni proximum perventum. ιι. d. auri arr. legat. l. pen. . detestam misit. Barb. d. l. Ax. ro. Interdum etiam subtiliter gesto L1δ.tib. Goedae d. m. S. Sed nihil interest inter fa

8쪽

Nonnunquam etiam verbis I. ao. pr. d. A. l. o. re gini de I quai. Habn. ad WG. E. t. n. i. T. L. F. C. ID 2I. unde: Verba non suffciunt, ubi opus facto. L. s. de re Barb. L. /ρ. c. δ. Ax.IL It. Consilioseu voluntati. L.aV.

de M. S. Tandem etiam ei quod jusum es, seu quod is fieri debet. Sicut Proculus ait: Non' factum es, quam qui fieri debeat. Cravett. C. sao. n. δ. rasib. ain. Barb. L. M C. . Ax. s. Atque haec significa- . tio hujus loci est, quod clarius patet ex adjectis vocibus: De facto. Verba enim quo sensu accipienda ex adjuncto imtelligitur. Socis. jun. Cons. ι0. m M. as. Vol. r. Matth. de

Hoc ipsum Τode facto, quatuor modis accipi ex Bartolio adia Stipulatio ista. . d. V. s. docet Zas adesinae L. I. Pro eo , quando quis agit qui habet jus, sed vulneratum aliquo pacto, v. g. cujus aetio pacto de non petendo est elisa. a. is Quando quis nullo plane jure agit. 30 Cum juste litigatur, io&legitime,sed facimus ea quae sunt laeti,h e.offerimus exce- aptionem, adducimus testem, &c. quae omnia non stant in Jure. λδ Pro eo quod fit violenter L. f. C. deare emt. vendit. rtiae. .C9. Ex quibus L& . hujus erit loci. Denotat n. Hi hic illud quod no attentaLegis dispositione,csitra jus& aeqvitatem factum, via facti, violentia,actuque minus legitimo. - Ad quam significationem pertinet: Quae de Bisto fiunt, de: facto prolliberi possunt. Bart. ad L. 3. g.p. de vi re vi arm. 2quae facto,non jure fiunt,de iacto compescere fas estit. C. ut nem. liceatsine autor.Jud. ConfDis'. dicta deserere acto. c.L: ' ubi pluribus hac de re agitur. Videndum hic quoq; quid alioperetur clausula de Dre cae defacto, si forte Iudici vel instrumento, vel statuto, vel compromista illa concessata, 'Et notandum , tantum per illam consequi, ut regia manu procedere possit. Sara, in Magant. ad reprim. in verso vide-

9쪽

C A P U I I-tur. sine causae congitione Fel. c. i. n. sue verb. etsi de facto. omissis solennitatibus & Iuris ordine non servato. Theod. d. Rubeis insing. Rota ma.part. . Gao. etiam recipere valeat testes die seriata arg. not. ab Innoc. Gem. ι. de . deleg. Non tamen id operatur, ut tollat naturalem aequitatem, vel de- sensionem, ne injuriae inde nascantur, unde debebat jusia oriri: L. 1. C. unae vi. C. ρυal. quand. V. d. accus Bart. L.siis. C. d. Mad. min. Blanciae Comprom. q. r. n. u.'. Dd. P. ι. g. y. C. 27. n. ψ. Dec. C. M . n. M. M.D. coc 3. ubi dicit hanc clausulam non posse apponi a tutore & Prauato. Cons. A. Barsos de mus. Uustequent. CL o. n.16.17.

,. Sed quid si quis promisisset se velle defendere emptorsi' ut habere liceat de Iure & de facto: Iussa than etiam tunc teneatur si vi & de facto res fuerit ablata inod negant Dd. comuniter. Bart. ad L. 3xst. d. V. s. quem sequitur ZUad d. l. per Leg.s C. de A t. emi. astenditi ubi SAcharae G B. D. Brunm non enim praesumitur sese obIigasi ad defensionem contra violentiam alteriuru B. D. Emunem. d. l. cithomann. Cons s. n. /47. H. Concedunt etiam interdum debitores potestatem,

possit creditor propria autoritate possessionem ingredi 8 Neg. id videtur ob L. 3. ibi: debet. C. d. pignor. ubi B. D. Bronem. scd. tunc quando resisteret possessor. Si enim ille' hoc concederet, aliter foret dicendum. Moch. ot. Cam. ι .s vos ibi citat. Confimhn. Os . Pracii. verb. nut mih ohue An hoc casu possint Mandata S. C. concedi, vid. R. I. d. a. ι o. g. GPilhcrystasti P. a maean, a. de mandat

10쪽

& extra sorum Romanum vox haec considerata, nihil aliud denotat, quam personam mediam inter litigantes, quae Jurisdictioni praeest, & causas controversas inter litigantes, dirimit, autoritate publica constitutam. Quod si vero pomoeria Civitatis Romanae respiciamus, 2raliter se res paulo habebit. Notum quippe est omnibus, qui in historia Fori Romani noli plane hospites, magna differentiam olim fuisse inter Iudicem &Praetorem. Equi-i dem antiquissimis temporibus, Praetoris vocabulum omne, sub se coprehenditMagistratum,ut ex Ma .ms'. colligere est. Manet. ad g. 7. I. de J. N. G..C. qui ideo sic dicebantur quod praeirent vel praeessent populo, tam pacis quam belli tempore: & ob hanc causam etiam loca ubi jus dicebant vel habitabant, Praetoria appellabantur. Nov. a . Mes ad Id. g. num. a. verum tractu imporis peculiari Magistratui hic titulus datus, illi Q. qui absentibus Consulibus vel impeditis jurisdictioni praeesset. L. a. f. cums II snbee. ad s. de ossis. Praetor. Fuitque primo unus, mox

Potissimum illorum officium fuit , ut Iurisdictioni

praeessent, litesque inter cives dirimerent. At vero au- 3icta civitate, vel ob negociorum multitudinem, vel quod dedecori sibi id putarent, eo deventum, ut non amplius causas privatorum cognoscerent ipsi, sed Iudices darent Pedaneos cum formulis: reservata tamen sibi potestate in causis majoris momenti extra ordinem jus dicendi. Post. d. ιAtque hi dati, in specie vocabantur Iudices, a Iudicando ita dicti, non vero a Jure dicendo, quod solis competebat Magistratibus. Donest. L. t 7. c. n. L. d. ibis

Audiebant Pedanei, quia in subselliis inserioribus & a