Respvblica Bohemiæ aÌ‚ M. Paulo Stranskii descripta

451쪽

P, AUT, R A est alterum interca inacia munus publicum quod noscendis dirimendisque controve minoribus, cohibendae cuivisit be-um pro ei via , comprehende iis S incula compingendis male feriatis, cndandis exequutioni concilii Majoristis est institutinan Gerendo autemaque huic munera Avico, necessiario vitant publica quoique ministeria dis a Consulatui astynomi quaestores,les, notarii, actuarii, scribae, viato

Praetiarae, latrunculator, Commeniensis, latores, liciores, de si qui alii

id genus accensi. II. Praeter communia haec urbibu ,

icipiis, opidis quibusvis munia, in-ngularia reserri, de neutiquam sic praeteriri est dignum Oenopiaenus , quod metallicorum Opidorianadam, ni fallor imitationes, Pragmun. 3 8. instituit Imp. a s Caroluu eia collium itiserorurn cultoribus uuere iussit. Vocatur munUS hoc Vonon nostra re et ad eremi Irs

inserendo gerendoque huic muneri as, a Carolo Leges, illustravit atque i xic Vladis laus ex ann i ct . Ol- tm Magi iter hic praecipui e est inter Se 'ores populi existimationis, de inco a civitatis universitate, multitudinis e muri

452쪽

Omnis nomine, verba ad Senatum

let sacere. Ex Majoris Pragae Civibab ejusdem urbis Senatu olim, nunc Nova urbis cum Majori intempejurgia, ab Regio fisci consilio legi, ei

consiliarii muneris collegae octo, te videlicet ex Veteri, terni ex Nova, bini ex minore Praga, Senatus qui sui arbitrio, adjungi consueverunt. stitutum autem est, munus hoc, cognoscendis coortis ob vineta litisicut diximus, tum curando, ne sereni apta vitibus loca, suis careant cultoribiles cribendis, metiendis, ab omnique ii natu tutis praestandis, quotquot ubicque circa urbem coluntur, collibus, mendis deprehensis pendentium adhfiuctuum furibus, statuendo praeter quod sub hedera vaenum quis dare vel vini cujusvis pretio, solvendaeque orariis diurnae mercedis modo providdo necubi pendulum vinum vel vaper impos uram veteneat, , ut dicam compendio omnia, procurando, dec Len 'o faciendo, quicquid culturaei vir ariae viderit futurum ex usu Cicum urbem quaqua versum libera onino est ejus jurisdictio. Caeterum melior fere munerum istorum pars, rublica iustitiae administratione exercitur,ac propterea, quum iis refrub.nost i

453쪽

Bor EMAE CAP. XIV. 3s ii possit carere, plenius, quae Ocha- mus dicere, de arabunt, supervaca- im est in iis diutius hic immorari ac

rere.

l. an illo seu Conis Horio Regio.

Isterentes in superioribus, partim de politico apud Bo-jemos regimine, partim de muneribus publicis terrestri; diximus Regem nostrum non solere que regni Optimatibus, consilioque de repub ac gravioribus reipub ne iis, quicquam statuere. De privato- petitionibus quotidianis, querelis- quibusvis quas absque judicii saepi- expediri est aequum cognoscere sane

et test ille solus, ubereque vel vetare ar- latratu suo; plerasque tamen Omnes illas,

id idem suum consistorium similiter rexit, deque amplissimi concilii sententi, in iis quoque, quod placuit, rescrit. Poscit igitur ipsa rerum series, ut de igio illo Consistorio seu Concilio saniore, verba quoque faciamus. Est ausim id Bojemis unicum, Ma vulgo.

454쪽

ne contra ipsum disputetur, abstinet seu ipse a publico hoc concilio more Hibraeorum regibus olim usitato, nec debberationibus, nisi rarissime, solet intelesie quae tamen res, quo tempore, si stractandae, expendendaeque, Archica cellario de more, dat in mandatis A is chirum Cancellarius igitur Regis nomine quae consulto opus sunt, in consilio priponit, sententias rogat, tactioni tot ordine patrio moderatur. Postea vera quam sententiam rogati dixerui omne reversus ad Regem vel soliis, vel culino atque altero ex Optimatibus rei

ei exponit omnem, e quid fieri is veli iubeatque mandata accipit quae in Senatu tandem explicata, quia Secretis e Actuarius, in acta diligenter refert D tur in hoc Consistorio locus non solui Optimatibus, hoc est, iis qui terrestrbus ossiciis suprenais funguntur, qualsunt Burggravius Pragensis, Curiae Mm e supremus, Archi- Camerarius, seMagnus regni Admissionalis, Archi Dicastes, Scriba regni Supremus, duCamerarius sed det senatoribus Regindifferenter omnibus, qui tam vocati Rege, quam non vocati, in conciliuquoties libet, positi ni venire, in coimune consulete, interfari, ecquae e pub

455쪽

blica esse censuerint, admonere. II. Pro-Cancellarius praeterea de Seetarius intersum necessario deliber onibus omnibus. Uoniam vero ne-ia, quae hic tractantur, non omnia me sunt arctua, ea de causia receptum olim usu est, ut concilii hujus Sena-

pro re nata, alius alio cogatur fre-hntior, e propter eam Senatorum

uentiam, vel infrequentiam, aliud Augustius, aliud Angustius conci- dici queat. In augustiore concilio, deliberationes de reipub statu, de Regis ac populi universi necessit alis ac salute, instituun rur; quandoque et etia in exemplo olim nocitura, et expli-

atu dissicilia, incolarum singulorum II otia attinguntur ac disceptantur. Ad- ocat autem, quoties opus est, augustum V hoc concilium Rex ipse, excitis ad diem

senatoribus, cum iis qui Pras aeter tem pus sunt praesto, tum selectioribus caete- iris, qui hinc inde per districtus adminis strandis privatis atque dona esticis rebus intenti, domi quisque suae tempus rusti l cando terunt imo, si casus id deposcat,

taliquando etiam aliis ex privatorum nu- mero , viris rerum peritis. Advocanti similiter concilium hoc magnum ac u-

iustum, regni Optimates, sed non nisi tum, cum de Regis assensu comitiis regni

456쪽

talis ejus cogendi illis copia est se

Adsunt autem concilio sic coacto, in Optimates, non modo Senatores res omnes, regiique consiliarii, verumst descripti plerumque comitiorum deci a to, ex privatis, nunc plures, nunc paciores, delegati Agitur in eo ac consitatur, iis duntaxat de rebus, de quibuexclusi tempore ordines universi incmitiis decernere non potuerunt, cquibus statuendi potestatem huic con lilio, verbis disertis fecerunt, Ferdinado, Maximiliano, Rudolphoque regnatibus, concilium hoc legimus fui si cactum aliquoties de publica patriae ea sensione, exciendoque ad bellum vi tim populo omni de recognoscendis regundis regni finibus, de relaxandis l. dimendisque sitis ultra limitem, ops

gnoratis Coronae latifundiis, de viis ibicen a finitimis manifesto accolarum ita

commodo in regnum apertis, empori que salis inusitat, de monetae cuden 'valore dc legibus, de collatilia pecus nex reipub usu prudenter dispensanda, i faederibus haereditariis cum principi et vicinis majorum exemplo renovand: deque id genus rebus aliis. III. comit . an. Is sui M s. i si s cs8c is dis ices icio.

457쪽

B o et M AEAE A P. XI si III. In angustiore porro Regii Conorii concilio, neque tanta requiritur natus frequentia, neque de univers ei pub Statu consilia capiuntur. Singu- rum hic, vel, ut plurimum paucorum, et i nuperum pariter inopulentorum, po-lulata querimoniaeveri vulgariores ac suotidiance, expenduntur, , quidemtuntaxat eae , quas decidi absque forii repitu aequitas ipsa atque ii, quorum

interest, ferant. Prodeunt ex hujus loci ancitore concilio, privilegia quaevis, cyoncessiones regiae , investiuntur hic, iam de nobilibus quam ignobilibus seu- iis, Regum Coronaeque vasalli ac cliene es quique legati ad Reges exteros, prin-Spesve ac provincias dimittendi, man- . datis instruuntur raro scripti, vel aliis de Naussis Regis aulam judicumve tribuna ilia adire prohibiti, fide publica muniun- tura Regis nuntii speciales, sevocantur, vulgo elatore, de citatis ad diem caussaeque cognitionem extraordinariam silve in provinciale sive in Regium judii cium partibus controvertentibus, in imi patientibus morae negotiis de inserendis rotulandisque variis modo ne sint det

regni patrimonion ab Rege factis coni tractibus de datis pupillo tutoribus vel aetatis venia de testibus producendit: deque rebus similibus, ad tabularii cu-

458쪽

edi est et fas, Regum majestati popli legibusque priscis , jam olim est,

IV. Expediebantur autem Regii ius concilii negotia, quicquid Bojem Moravis, Silesis, Lusatisve ex manc ita bat, olim quidem non nisi lingua popis

Bojemi vernacula vel Latina populor Ut l. Omnium communi, quoties cum exi a

iis agendum constituendumq; quippi Cratra provinciales etiam ipsi Silesi ac sati, lavica populari, quoad maxime fi ri potuit ad Bojemam dialectum cod formata lingua res suas in hoc Conm storio proponebant, de quod plus ei tlegatos suos, scriptis Bojemice mandas insti tiebant. Stetit his moribus instit ltisque , de floruit, pacatum longissita tempore ex .μογλύTS: nationibus dei versis coagmentatum olim regni, stri corpus Avorum vero memoria postea quam Silesi, Lucatique indigencuna hominibus peregre advenientibi Commi X i. peregrina, quam sua, lingi loqx legat Silesca an iri item OrdZ voliens. O Latiae riens anno III

459쪽

Boir MA CAP. XI ritui maliter uri, contemptati caepitya- us sermo liaberi affer-Polacilis isque vocari a Germanicus pro eo, sacris pariter de profanis locis, retentari. Hinc nata postea quoque est, tu Bojemorum nostrae valde perni- in sacratiore lao Regis nos ri sistorio Expeditionis, quam Gerticam vocant, institutio. Ideoque legebatur eam in rem ab Regni Archii ancellario Seretarius Germanicus, qui, uod illa lingua esset expediundum, cu- niret. Sed non constitit Iac, nec e con-

l 'x diu fuit hostium nolitiae linguae ar-

agantia. Extremis namque Rudol. II. omnibus sere Matthiae Regum tem- Uribus, o Icio. IN I . Is i. Isto. I ro Cancellarium Germanum tentarunt

eoncilio huic obtrudere Silesiae Lusa- . ia que incolae Optato tamen succesi i uictenus novatio ista caruit.

Iam ergo quaecunque ab hujus loci

senatu conclusi regis calculo comprO- antur, iis, si Bojemos oravOSve con- Engant, Bojemice; sin Silesos, Lusatos. Clad canos , Hebanos, ubi tensesve, Germanice in scripturam redigendis, .ssormularii sunt ordinati, qui sit nul ac vel Archi Cancellarius, vel Pro Cancel-ilarius, vel Secretarin injunxit, ea in foria Idateriae convenienti describant. a

460쪽

REI PUBLICAElet autem ac sit authentica, tum dem haec scriptura, cum, non modo ab Rverum etiam ab Archi Cancellario, Cancellario, d Secretario propria maest subscripta Necesse praeterea est, si in forma Privilegii fuerit vel diplotis de plena testamenti condendi postate, aut arduo negotio quopiam Regis sigillo majore seu sanctiore;

protritis ac minurioribus de rebus caeris, minore seu vulgatiore, ignetur muniatur. Verbis porro mandatisqregiis sua ubique constat authoritas serper fidesque ab omnibus habetur se nor maximus, usque adeo, ut sit qui si morem iis detrecte gerere, vel in aliqilari

ausit derogare, impune id neutiquam laturus. Constare illa sibi ipsa quoqperpetuo nec alterari, retractari, aut rvocari, nisi urgentissimis de caussis exacta cum accuratione, vel solent possum, ita uti similiter quemadmoduRegium apud Medos Persasque jus sua ob immotam eorum firmitudinem, teres proverbio locum dederint, Neloti harisivo ne Dauia Date , est Regis verba nescire regressum. Vnam nihil hoc aevo sit, quamobrem versum quis merito possit sentire sapileni a Regii consistorii illius locus, cuob Regis ipsius majestatem, tum ob rei