장음표시 사용
271쪽
)reuiter interitum Persarum muccessum 'asum quoque Graecorum audaeorum et1am ias mutitiones&inquietudines. Nunc restat, sim 1li breuitate referamus tepora maimorum bellorum quae a Romanis iam inde ab Alexidro gesta sunt. Cresceret enim opus: n mmensum s11ntegras histor1asve me numerare. Supra monuimus aliquoties in hoc oldinatas esse silmmas Monarcnias diuinat
ut magni sepotentissimi prLDC pC d m/rς 'Mohis, i hiatur, Lius aduersiis magna tyrann1de consti tueretur.Videre enim hoc est an omnium isti, an archiis, quae nyali propemodsi ratione ausimi, quam quod potetissimos reges subegerunt. Sic enim Romam simul atq; in Italia potentissim esse coe persit, inuaserunt primum Hispanos DCarthagilienses, atq; diu
inter1m 4psit no semel grauissime caesi sunt. Occasionem belli adrersus Carthaginense Sicilia praebuit. Nam Hieron rζX Vbi/ Η γρι,, .
dium&opem petiit a Romanis contra arthaginenses, qui cum longo temporex mος si ιhlii cupatam tenerent magnam Siciliae p/rxς risiis iei os sub1nde motus excitabant. Itaque anno liis.
α 5rta urbe quadringentesimo octogesimo Romam primit expedition p x x RHI
tra Carthaginensbs, duravitq; no belli an
nos 1g1nti duos continuos. Primam autem
clade plane 1serab1lem perpessi sunt Rodies in Regulii captus est. Poxx Regu Regulin adus hie a Carthag1nenssibus Romam mi isus sit: a car rad agedum in Senatuiro captiuis dimit-
272쪽
tendis , tum enim. se liberum fore, si a se natu id impetraret: sin vero minus, pro data fide Carthaginem se reuersurum couenerat. Regulus simul atque Romam venit, ipse in Senatu suasisse fertur me paterentur pro se capta uorum permutationem fieri, sed cogitarent potius se virum aetate senem, & corpore infirmum esse , qui vivere diu amplius non
Retulisv tandem eius sententiam Senatus, Mille Ca slma thaginem rediit, ubi variis novisq; tormentorum modis excruciatus est, desinter reliqua eius tormenta hoc quoq; traditur, quod praec1sis oculorum palpebris punitus sit perpe--preoli a vi Vigilii . Comme datur primum hu1us via, b os ., UpxRς inpuu et g Rempub. amor, nimirum,o j- Vtilit tem priuatae suae tuorum aluia .am τι anteposuit. Laudaturi fides in eo , quod rediit Carthaginem, praesertim cum no ignoraret crudelissima sibi supplicia parata esse. Tandem vero coacti Carthaginenses sunt pa una conditione petere a Romanis Apud In-
Rim gutiam grauis, ima pugna commista
eu,' a Romanis tredecim millia Carthaginensium caesi sunt, triginta duo millia capta. At vero petentibus Carthaginensibiis pacem , captiui ultro a Roman1s dimissi sunt sine pecunia . Contigerunt haec post Alexandrum cum in Aegypto Ptolomaeus
273쪽
III MONAR. II. ΕΥΑΥ. is Desecmido Carthaginensi se Punia bello, Hannibale.
, ino ab urbe Romana condira quinge sta, huis Esimo tristesimo sexto secundum bellum' u , ili Mileum aduersus Romano ab Hannibalem uisAM. tum est . Occasio huius belli orta est ob Hispaniam, quam cum amisistent al1quando arthaginenses, eam subegit iterum Hanni-
a in Ciani, qui in hoc bello . Namus Ciso
nueade is omnis fortuna aduersata illis est, in a. sior et u in Italiam Hann1bal ter eos fu- unico. derit: quanquam in prioribus duabus pugnis maxima Romanorum pars Ma est, ta- ne eonferri quidem potuit ad tertia pugnam,in qua circiter quadraginta Romano in idia perierunt plerique etiam capti sent. Incussit haec clades tantum terrorem vi ut multi ex nobilitate collact consultare ec perint, ut deserta urbe Roma in Graeciam profugerent. Caeterum ubi hoc Scip1 Scipio iu- h 6 udi et accessit ad eos,hortaturove nior. ad constantiam in tuenda patria,' addides ouem sentiret ex patria fugam molir1,eum illico suo Iadio periturum.Itaque coegit luuntutem nobilitatis,ut sacro iuramento n-
e se oblieati promitterent non cessuros se ex vibe,sed ultris se velle, quatus etia fortunam, patriae causa perferre. Porro de hic se bio finem huius belli fecit, postqtiam da,i anno, sedecim. Nam,1cit in Aphri
274쪽
pacem petendam , ea lege inita pax est, ut Carinaginenses dederent Romanis Hanniba Hais Ddiem. Caeterum elapsius ille profugit ad re rem Antiochis Antiochum magnum , quem in creauit ad in σο si it gens' formidabile bellum instituendi contra Romanos . Sed Antiochus rex caesus est, id quod antea diximus Faci lyadmodum ex his collig. potest, quo tempore secudum hoc ne lum Punicum gestum nimirum annos la O. ante Iudam Maccabaeum. De bello Macedonico. n. mun V annum quingentesimum dc quintum s σε iupra umquagesimum ab urb.con. bella primum m Macedonia exorta sunt, primum citi filippo, idq; causa foederis init cum Hannibale Otra Romanos. Erat enim Phil1ppus H linis 'g'φpςx infensu Romano nomini. Ni Macedo. ς Vrg re eam urbem in excidium
omnium regum potentis imorum quorumque Monarcharum, adeo etiam ut dix1sse etialiquoties ferant, Timere e tempestatem Italia aliquando enturam in Graeciam, prae cuius vehementia omnes illae clades quas alior sis ab aliis illatas perpessa esset Grae- cia, ludus 1 ocus plane dici possent. Proinde cum a Romanis bello peteretur , non Imprudenter pacis conditiones postulauit, concordine foedera mi cum Romanis Postea vero ex se H filius, ut qui audacior animo irrequieto erat, expeditionem instruxit, coni Iaxitq; cum multis regibus foedera ,
t a Romanorum urbes inuasit, quae in G χ-
275쪽
ia erant, ac caesi ab eo grauit ex prinMim sunt zomani verum non multo post hae pugnam tiro pacis cond1tiones petiit, sed has dare lecti Libant Roman1, lautum Aemitiis 1 serunt in Macedoniam, a quo victus est Ver-1s. In hunc modum domiti sunt a I omanis Peges .Postremus hic Perseus interreges Ma
ulis pro pia Demetrij, de qua d1x1mus an x Vm G ea , eximia Porro huius Perseo; laus Ro-riae scriba factus est in regnum Macedoniae
postea semper a Romanas Imperator1bus ad minist ratum est. Exortum autem hoc bellum cum Perseo est non multo ante quam Anti
chus Epiphanes Iudaeos inuaderet. Bessum Ρmi cum terrain eeuersa Carthagine. . .. altero post so o. a condita Roma ,
tertium , at oue de ultimum bellum cum Cartha in ensibus ceptum est ex hac occa sione . Male conueniebat Carthaginensibus cum circum 1acemibus vicim suis ut olent plerunque inter v bes princ1pes dissentiones incidere. Petierunt autem ii auxilium a Romanis aduersus Carthaginenses Post longam vero disceptationem m Senatu Romae disputatim est an prorsus de uastandathaeo esset , siqu1dem irrequieta in pace vivere non posset Suaserat enim Scipio Nasica ne dirueretur Carthago,iximum, Ud
276쪽
inhonestum esset exercere Romanos tantantyrannadem, tantumq; populum tam crudelter trucidare. Ad haec quod inutile quo quiesset, nam sine hac urbe in officio Aphricanretineri non posse , si forte in solitudinen prorsus esset verte da Tertio necessarium irprimis esse. habere Romanos aduersant ensibi huiusmodi urbem , a qua ad alacritaten
Incitarentur, alioqui futurum ut bella in te sima inter se mutuo concitarent, si foris ho stem non haberent quem vererentur . COntra vero Cato inter reliqua argumenta hoc vel praecipuum adduxit, considerare se, Ro-
manos degenerare sensim a virtutibus Tori 1 tu duae maiorum. Quamobrem si persistens in suo statu urbs potentissima Carthago; gnosceret ignauiam , securitatem, socordia, atq; debilitatem Romanorum , nihil certius esse quin iterum pro imperio affectando ec
se certatura,&oppressura Romanos, subiecturaq; suae potestati. Igitur ne id fieret, ut ialis smaum iecessarium inprimis esse Carthaginem deleri. Neque vero in hane sententiam certi alii quid adhuc decernere voluit Senatus, sedi statuit Catonem senem&alios quosdam
una cum eo mittendos Carthaginem, ut explorarent rem omnem , nunquid periculi a Carthaginensibus esset metuendum , tum demum serio, ouid factu optimum es et, consultarent. Sed quid multi Reuersus Cato inulto plus periculi metuendum esse a Car-l thaginensibus nunclauit, quam unquam an-l
277쪽
dia.Nam quanquam regnis exuti essent Caraaginenses, tamen considerare se facile , colentam ferocem pariter urbem esse,quaeuiescere non posset, nisi sensim tentaret ali-uid quo se ulcisceretur. Ad haec attulerat: cum Cato eximiae magnitudinis ficus rece-rs, quas publice ostendit in Senatu. Et cum ogatus esset, unde apportasset eas ficus, re- ondit, intra triduum eo nauigari posse, ad-l4ditque , Crescunt in terra hos tum vest ro-lum , usque adeo non longe siti sunt hos es est ri,& qui affectant imperi u vestrum Per-laotus multis his persuasionibus Senatus, ecreuit Ut Carthag bello peteretur,&fun litus deleretur, ne eius reparandae spes esset, ostea. Porro huic bello conficiundo desi- . natus est Imperator Scipio iunior , Pauli Scipio Lyemili filius quarto anno post continua, Fatio 1er sex dies oppugnationem , capta est Car: emili f. hago. Et quanquam omnibus liberam fugai M. 1ermitteret Scipio, tamen miseranda clades ommissa est ni urbe cum diriperetur. Postea usi Scipionis igni incensa urbs per sedecimntegros dies perpetua conflagratione arsit. Haec est mirabil1 illa ruina Carthaginis nobilissimae urbis, in qua semper fere tam mutati praeclari principes imperium tenuerunt, carriago de quibus pro dignitate dicere brevit is deleta.
studiu nos non sinit. Stetit Carthago circiter septingentos annos. Potest sane pius lector contemplari in primis hic horrendum exemplum ultionis diuinae in tam potentis ira
278쪽
etiam post incendium equo accessisse Scipionem ad locum urbis, vidisseque miserum casum in d1repta extincta Carthagine rataque motum commiseration1s affectu largiter S)i ibis fleuisse, subiecisse tandem haeeij ba is Verba Miserari se calum urbis tam praeclarae, eae, ἡ. praeuidere e , fore ut Roma aliquandoca, iam , justi sa iaceret, quin palam esset, nullum in terris Imperium diuturnum,&nullam potetiam stabilem esse posse.
svCvNDA haec est historia de Germanis, deque successu eorum quem in Italia habuerunt. Cimbri enim proprie Germani sunt, quod vel Cimbricae Chersones tomen testa- tura Iam ea appellatione Holiatiae ct Daniae
regIones Vocantur. Porro , Stra oone teste,
di' Cimmeri QCimbri promiscue idem sunt. Vocabuli origo est a nomine Gomer Iaphetfilio , qui eas ultra Thraciam regiones quae nos spectant, occupauit, in quibus nunc Lituani liuonij populi habitant, atque hac de causa Homero poetae Cimmeri noti fue- runt,nam Thraciam ii contiguas regiones nouerunt Graeci. Caeterum Cimbrorum ap- pellatio apud Holfatiam maniam tantiim relicta est. Uti vero qui versus Orientem Τhracia spectant, Gotthi dicti sunt, de qui-G. fili infra in historia Gotthorum a nobis dicetur. Qu inetiam aeutonum clare hic fit mentio , qui una cum C1mbris profecti sunt Fuiue autem certum est multitudinem in
279쪽
numermn circiter trecenta millia ex omnibus Germaniae sin bus couectam tantam imbrογἄmanum,ut diuisi inter se partim Italia , par eum Romatim vero Galliam occupare voluerant. Carte vis pugna.rii quan lo Romanos inuaserunt, rursum collecti simi δε primum a Cimbris grauissi me caesi unt RomanI, qui m quatuor ingentibus pugnis succubuerunt: Min via eo prae lio, cui Cepio praeerat, caesa sunt Romanor ioctoginta milli a quae res tantum Romae totiusque Italiae populis terrorem 1ncussit, quantia nunquam vel Hanibalis temporibus senserunt. Designatus est tum Marius Impeia yerator contra hos Teutones .Erat enim is inter risortissimos milites censendus , quos habuit Roma Profectus est ad hoc bellum anno fac post coditam urbem Romam: durauit hoc bellum in tertium usque annum , donec oppressi&funditus deleti sunt inabri Tra dunt historiae in ultimo conflactu tanta fortitudine vias mulieres , ut non minor clades ab ipsis, quam a viris illata sit. Tanto enim xerast mfurore correptae sunt, ut obuiam procurre ir. V ei σtes Romanis cum infantibus , eos in adia cmcinito uersas facies Romanorum incusserint. Tan ltae profecto atrocitatis exemplum hoc est, ut ad iram Dei merito expauescat, quicunque in historiarum lectione tantas calamita-lxes deprehendit. Oportet enim vehemen item indignationem esse, quae tanta cla idem miseris alioqui oppressis rebus humanis immittit.
280쪽
ccipio NEM Nasicam verissime disi se, euentus comprobauit. Nam cum ob potetiam ab externo hoste debilitari non possent Romani, suis ipsi inter se viribus conciderunt Marius de quo modo diximus,praeclaras victorias ab externis hostibus reporta- it,sed tandem in urbe Roma crudelissimi tumultus autor fuit. Nam cum Sylla impera- ior esset designatus, ut in Asia aduersus Mithridate bellum gereret, aegre tulit Marius adolescentem Syllam sibi anteponi:&effecit apud Tribunos,vi opponerent se Senatui,
sui lagi vulgi Marium eligerent. Ex hoc odio ingens bellum illud inter Marium
Syllam occasionem sumpsit Etenim cum excitasset hunc tumultum Romae Marius, X-
peditionem Syda in Asiam adornauit. Caeterum impetrauerat Marius suffragante populo, ne proficisceretur in Asiam Sylla di amici quidem Syllae conciderant in hoc motu Romae, inter quos fuit Pompei consulis filius, gener Syllae. At vexo cum per Tribunos mitterentur ad Syllam , qui nunciarentne per geret in Asiam , repente instructus copijs venit Romam in occidi tribunum V multos alios. Marius in Aphricam fugit. Interea omnia in urbe in suum ordinem redegit Sylla, in Asiam profectus est, magnaque negotia confecit:vicit Mithridatem, o Athenas vi occupauit, ac totam Graeciam, plurimasque alias regione subegit. Dum haec geruntur a Sylli '