Omnium gentium mores, leges et ritus,

311쪽

DE LEGIONIMUS

E PTE N TRIO, AL IBAS, earum 3 gentium ritibus, veterum scriptorutaculo fere incognitis. DE SCHON DIAChondia,tabulae aliqusCermaniae particulares Schodenmar, chia,siue Schodania. i.amoena

Dania vocarui Plinius aliquo loco Scandia,alio rursus Scandinania(si fides tamen exepla/ribus est nominauit, sed asit illi Sschondiae nomen, quod amoenitatemisiue ut verbum reddam pulchritudinem significat quonia coeli beneficio, telluris obsequio, portuito emporio/rum comoditate,maritimis opibus,taculi & fluminum piscatile, venatione nobilium feraru,auri, argenti,aeris & plumbi inexhaustis venis,coloni industria agro exercendo,oppidorum frequetia ciuilibus institutis,nullae cedit beatae regioni, Schondia veteres Latinii Graeci festine, gnita habuerunt:argumento est,si istic terrarii Zonam frigida perpetuis damnata nivibus,ompnisq; animantis impatientem dixerunt magno

cosensu. Pauci modo eius mentione tanqua ha/birais fecerunt,inter quos Plinius. Quarii claris sma(inquit libro quarto Scandinania est,incdaperis magnitudinis,portione tantum eius, sit notum, Hilienionum gete quingentos incolente pagos, quae alterum orbem terrarum ea appellae,

312쪽

nec est minor 'pinione Eningia. Haec Plinium Alii Plinio etiam antiquiores fortunatas termiret, oles macrobios ais omnium iustissimos mortalium sub hoc terrarum tractu posuerunt. Ita, non alliis terris veniunt pelles nobilium ferarum praestatiores Sabellae, qbus in Crbeio, sirostium prope mainane &aestiniano secundu aurum regemmas m regio instrumento est, inde exportantur. Et quod miremur, non alio Chye, me tempore electione veliantur, quonia tunc pi, lus densior est, incutis fidelius haeret. Circunscribitur autem Schondia ab occiden, te oceano Hyperboraco a Septetrione, terra incognita ab oriente parte Rossiae albs, remari Bal. thdo a meridie Gothano sinu, reparte Daciae. Complectitur vero imperia regia tria, Nortirigiam, Suectam Cothram Dinasias vero quae regibus parent XXXulti

DE GRONL A DIGRonladia interpretatur vires terra, sic clibila ob insigne prouetum pabula cuius

pecoris lassit copia hinc licet spectare, e tepore qad eos nauigatur coponti a mercala ingentes strues butyris casei,unde etiam cl/iectamus terram non esse asperam Olaribus, Episcopales Ecclesias duas habet, sub ordina tione Nidrosteri uni datus est lissyximis annis Praesul suffraganei tm titulo qna dum Metropolis negligetius intedit illic directioni religionis, Ppter locope distati ac difficiles nauigationes. Populus fere est relapsus ad getilitate,alio in gellio mobilis, remagicis artibus impes dedit'. feruntur magicis carminibus ciere tepestates

inarisso inuoluere periculis peregrinas nauVi

313쪽

quas sunt prs daturi Ipsit enim scorteis iubtilibbus nanigiis utuntur tutis a quassatione maris,&scopulorum. Ad hunc modum laborantes, alias adoriuntur. Groniandia descriptio sic habet Latus eius orIentale Norilegiam respicit,ad Occidentemo Septentrionem termuratur incognitio sine ter/rarum&marium.

DE IS CANDI A

i landi, id est, glacialis terra, haec est Tyle,

nulli veterum non celebrata. Tylenses contentissimi dicuntur Saxone Crammatico.

Religione sunt Christiani. Propriam scriptu ram habent, ut tota Scondia. Res memorabiles maiorum Ciui temporis conscribunt recelebrant cantibus sirithmis denique scopulisi promontorsis insculpunt, ut nulla nisii cum naturae iniuria intercidant apud posteritatem. Situs insuli extenditurin ter Austrum S Boream: ducentorum prope schoenorum logitudine. Ipsa multa sui parte est montosa minculta. Qua autem parte est plana praestat plurimum pabulo, tam sto ut pecus depellatura pascuis, ne

ab aruinasiusfocetur. Praeterea insula est praedicanda inhlitis miraculis: Rupes siue promontorium est quod inuat perpetuisignibus instar Elnae. Is locus est carcer sordidarum animarum. Glacies etiam certa ap/pellitur littori magnis molibus,cuius si crusta adseruetur quanuis magna diligentia,tamen disparitatim atque reliqua eius generis glacies recedita promomontoriola altum,

314쪽

so DE REGIONI Bus

Comperiuntur illic spiratus se exhibentes manifestos humanis ministeriis. Submersorum siue alio violento casu eiectorum spectra sese offerunt congressibus notorum nominum, tam manifestavr tanquam viventes accipiantur ab ignaris mortis illorum data dextera, nee deprehenditur e ror, priusquam spectrum dispareat. Incolae plurimum praesagiunt fata principii. Cluitates in ea naediterranes sunt Holen Episcopalis,& Scalliolten etiamst piscopalis. E L APONI A.

LAIM NI A dicta est a populo quo abi,

latur vocant vero Germani scapones eos

qui parum idonea rei praesenti dicunt & facIunt, quos Romana lingua dicet(puto ineptos,

insulsos, bardOS. Sut vero Lapones statum modicae corpore

usqueadeo agili ut accincti pharetra marcu, uansmittatsese per circulum diametri cubitatis. Pedestri pugnant arcu armati virere Tartari, Artem iaculandi docentur a pueris, utq; anti/quitus apud Baleates, sic apud apones aetate nostra puero non datur cibus priusquam attige/rit sagitta propositum signum. veste utuntur stricta,remti aptata corpori,ne quid impedimenti faciat operi.Ηyeme utuntur vestepellibus integris Phocarum siue vrsorum artificiose laboratis,eas modo astri lagunt supra caput,solis oculi patent,corpore reliquo toti contenti sunt,quasiqi in culeucinis suti,nisi quod haec expressa permebra ora ad c6moditatem non ad poenam laboratasiit. Hinc puto temere creditum esse si sint corpore hirsuto instar brumpe parsita referentes ob ignoranua,

315쪽

parso voluptatem, quam inde pleri 3 capiunt, ut supra fidem rerum dicatit omnia coperta sibi

apud remotas terras . Sic vero artei industria muniti Lapones perferunt foris hyemes & Aquilones,&omnem iniuriam a coelo. Domos non habent,sed tabernacula quasi ea sttensia mansiones ii saepe transferunt. Amaxobii sent, venationibus plurimu studet, ferab quoq; tanta copia est, ut passim cedantur. Nefas est mulierem exire tabernaculii ianua qua vir eo die est ad venatione profectus. Etiam religio est ne manu dtingat feram capta ,sed vir porrigit mulieri veru praefixum quantum illi carnis impercit. Agrum non colunt. Terraserpente non feri,sed culices illic tunt orandes 8 infesti. Pisces capiunt plurima copia,hocli prouentis vivunt Ichthiophagorum aethiopum more,at ut hi feruore nimio,ficilli frigore exponunt pi sces&edomant in farinam Tantum denis su per est capturae, ut eius plurimum condant in Cetariis, reexportent in vicinas terras Northboth, ii iamdiussam albam, Nauigiis utuntur nullis clauis,sed neruis reviminibus compaginatis. His per rapidissimos fluuios inter montes Laponiae deferuntur, aestate nudi ut in periculo enatare valeant,& colligere ex naufragio merces . . . Pars artificia exercet,pingunt acu ad delicias, di faciunt vestes in textas auro margento,

Qui ad viusqppia artis reperint, vireceptu

ab aliis excoluerint, honoratur publice, ubi veste donatur cui sit intextu a gumetu excultae artis,

aulici insigne n familia manet ad posteritate.

316쪽

Naues doli &omne instrumentum domesti cum probe fabricarit,&evortant in viciniam. Commercia permutatione inpecunia agunt

muto consensum tantum, nullosermone com municato,ais istud non propter ingenii inopia, &mores brutos, sed quod linguam habeant pe

Ges validissima est,&diu libera fuit, SarmataltInuit Norduegiae,siueciecis, donec cocessit lado tu imperiti,&tributu peditptiolas ferari pelles Fraesidem eligunt propriis arbitriis, quem Regem vocant.verum Rex Suecis ius adminimationis donatas veste rubra induitur, hoc est ipsi insigne regium. Denis populares veniunt in Sueciam pro cognitionibus dubiarum caussarum i In mere hospitium aut omnino tectum non utroeunt,sed agunt nocte; sub diuo. quia non habent, sed e floco fera domant quam aps Reen dicunt. Haec est fera iusts mapnitudinis multae,pilo adipe asini hirsuto, ungulas hadet bifidas, recornua ramose instar cerui, sed huetiliora&ramis rarioribus.Equitem dorso non teri,sed antilena imposita iugitur vehiculo, Assequitur vaginti quatuor horari spatio centu quiluquaginta milia passuum, siue schoenos trigua aptum manu dicut lingua patria ter mutare horigontem,no est, ter cotingere signum quod eminu postremii prospexerint: quod certe indicia et magnae cu pernicitatis,tum magnabe viriurae, in tantii spatium cursu suffcit. etia ubi intermi pabuletur. Hac historia putarim veteres

agnouissese obscura &dubia quasi lama excepta, siquide aeut Scythas quosda equitare cenim

317쪽

t Religionem Christiananem sequuntur,nes etiam refugiunt,tan*Iudaico odio in eam offeni si,sed subinde admittunt ingratia regumlabus parent Etiam quo minus plures sint Christiani, culpa nonnulla est Praesulum,qui aut hanc curat instituendae gentis adiecerunt,aut fide Christi illic adolescente euilescere rursus fecerunt, dum sub eius fidei praetextu sua etiam vectigalia sub inferre genti voluerunt,mtollerabili exeplo notiis locis magis Corbi omni Christiano,ut quod acerbissimas trahere defectioire solet, Is status streligionis apud Lapones,lii suopte

a maioribus recepto instituto sunt iidololatrae Etad mane Manus occurrit procedenti,ex eo capit omen euentus diei idem in diem colit. Statuas etiam lapideas erectas in motibus pro Diis habent. Foederant coniugia, ea auspicantur in igne &ksilice smysterio coniugali tam apto,ivi putat

ut eo nihilait aptius Vt enim silex latentem in se ignem habet qui cocussione emicat,sic in utroque statu est recondita vita quae tande profertur mutua copula in prolem viventem. Praeterea incantatores sunt perefficaces Magicos nodos tres nectunt,pendentes a loro: uba unum soluerint cient veto tolerabiles ubi alteirum vehemetiores ubi tertium imoue aperta te/pestate, queadmodum veteres fulmina eliciebbant. Ea arte isti utuntur in nauigantes ex arbi,' trio,ita ut his fauere vel minus visum fuerit, ita sistuntis mouent flumina&maria.

Faciunt quo , plumbo iacula magica,breuia ad modum digiti,ea emittunt per quavis dissita iura in eos de quibus vindictam expetunt.

318쪽

Hi oborto carcinomate a crure vel brachio intra triduum vehementia doloris examinantur. sol occidit illis locis, reducit noctem unam, continuam perpetuam per tres fere menses brums:perques quidem tres menses non habent lacem,nisi qualem crepuscula clarissima quide:sed in paucissima horas, qualesq lunares splendores facilitataque die quo sol ad hemisphaeriuredita festum habet, reducunt laetitia solent festiuitate.

ortu egia id est, septetrionalisvia. Fuit regnii hoc aliqua diu ad modii flores, Mim/perium tenuit per Daniam MFrisianas late per Insulas, donec domesticum imperium pisreditariam successione administratum fuit Postea sub interregno,co sensita procerum institutum est, ut reges per electionem susciperentur,arbitrati eos hoc aequius admInistraturos regnum, quo minus forent confirmati per nouitatem. Sed euenit duquisque ut opibus ambitione, fauoribus affinitatis praestitit ata in spem maiorem venit regni asssequendi, ut factionibus distraherentur seseo etiam inferrent ad occasionem capiedi regni extent, qui adiuuarent redestituerent partes cocertares, ut visum sibi e re fuit. Itas est hoc tempore sub potestate Danorum. Hi no legitimos modo reddituso tolerabilia vectigalia imperant, sed omnia commoda transferunt in Daniam. Haec fortuna est Nortuegiae,neque ipsa aedificia urbium suam amplituditiem, dignitate veterem tueri possunt,nec spes est status reparandi Publici enim couentus in rem non admittuntur, nemo ex arbitrio suo referre audet, aut opere te tar incertus de omnium consensu.Adhac dissi

319쪽

etltate accedit qualitas locorum,habet enim Dana in potestate nauigationes omnes ortilegia

nis, neque haec exel cere mare potest, iam exporta e merces,boc rege hoste. Praeterea a coelo, uteture a mari nequaquam humilis aut parum filix existimata. Haec mittit in reliquam Europam piscem ex senere Asellorum,frigore induratum exten'um in fustem unde meum Germani dicunt stocriscli Captura eius laudatissima est Ianuario, quando superest frigus ut induretur, qui cle/nentioribus mensibus fuerunt capti marcescunt

occidentale eius littus totum,infestu est ver/ro tepore balaenis vastae magnitudinis, adeo PM centu perueniunt cubitos. Hae tunc gregatim ciueniunt ad Plificandum. Naues vel in eaructapora vel in vortices aquarum quos hae facilitin far Charybdis agitatione sua delatae fueriinpichantur. Remedium est aut nauigatibus cast rem dilutu aqua, Min mare effusium Hoc tanqae impetitus grex balaenarii,totus repete dissipanrfin profundum fertur. Regiunt horren/dun. Spiracula duo habet in summa Dote pate/tia ad cubiti proceritate,haec rectamnisolliculo retrantes efflant undasin modum densi nimbi Spina dorsi reperitur continens amplexu ulnas dies' ternodia singula una Logae minus cubitis sediagintaxodiusa in acetariis. Maiores inutiles cibo sunt lipterno domabile asperitatem. Est Super australi ripa omnium ecclesiarii per Nortuegiam, Istandiam, Croniandia Linsulas adiacentes metropolis.Nidrosia. Euit nobilis inprimis ciuitas sub florente Nortuegiae impetio,

320쪽

eontinens in ambitu parochias(quasi dicas te

giones urbis)viginti quatuor, nunc in vici foramam redacta est vocatur lingua Germanra Trutheym,quasi Druydum domicilium. Excithodie ecclesia cathedralis argumentum veteris Melicitatis cui magnitudinei laborati lapicis artificio par opus non est sub orbe Christiano.

Crepido circum altare corrupta fuit incendit, ea reparabatur eo tepore quo ista scriberemus. Id sui circiter annum. M. D XXX. In qua quidncrepidinem reparanda impensae imputantur alseptem milia aureorum. At i a tantilla parte aestimatio praestantiae fiat templi tarius, Tractus totus littoralis Nortuegiae est ita, mare non conglaciatur,niues non diu durat. Habet etia terra haec pestem peculiare, quan Leem vel Lemmer vocant patrio sermone Hecest bestiola quadrupes,magnitudine soricis,pillevaria. Hae per tempestates rerepentinos in dies decidunt neopertum adhuc unde,an ex renotioribus insulis & huc vento delatarsali ex bisebus seculentis temere natae deferantum, ero copertum est,quod statim atqi deciderunt tepe/riuntur in visceribus herbae crud nondu concoctae. Harmorte locustay depascuntur ola vire, tia, requar morsu latitum attigerint, emoriantur virulentia. vivit haec pestIs donec non gustave/rit herbam renata Conueniunt quos grigatim quasi hirundines avolaturae,sed stato tepore aut

moriuntur aceruatim eum lue terrae, ex uarum

corruptione aerit pestilens, Massicit Nortue svertigine,&icteris, vel ab aliis bestiis distis Le-fra consumuntur, unde pinguescunt&redditi

pelles aliquanto laxiores humana mensura, i