장음표시 사용
391쪽
Christianorum exercitibus penumero agello pressus, deo miserate ad Polonos declinauit,sdem Christiana cum fratribus suis, quos octo in nume pro habuit,unda baptismatis ablutus, mira regem Poloniae coronatus, Heduigimihi Ludovici vii gariae Poloniae regis illvitrissimam ac speciosissi mam in consortem accepit,anno Christi millesimo tricentesimo octuagesimo sexto, die Iouis, quartapdecima mensis Februarii, qua fuit sanctiValentini, Coepit , praefatus rex vladisiatis secundum pro/missa vigilare&mstare, vigentem Lithuanicam 'tenebris erroris ac idolatria expurgaret,assumptis quoque secum Bod panta archiepiscopo Gnegnesi,
repluribus viris ecclesiasticis atq; religiosis . Item regina Heduigi, Semouitoo Ioanna MaEouiae, CGrado olemicensi ducibus, complurimis baroniae Dus,anno domini millesimo tricentesimo octuage, simo septimo in Lithuaniam intrauit,& baptisma suscipere Lithuanos procurauit. Colebant autem ab origine Lithuani numina igne sylvas, aspides diserpentes rignem qui per sacerdotem lingua eo/rum aifica nuncupatum,subiectis lignis adolebas: sylvas aures lucos sacrosanctos de habitacula deorum putabant:aspides vero arii serpentes in singulis domibus velut deos penates nutriebant revenerabantur.Rex itaque Vladissatis ignem sacrum putatum in ciuitate Vilnensi, barbaris inspectantibus, extingui,templum &aram in quibus fiebat hostia, rum immolatio dirumpi,sylvas vero succidi reconfringi,serpentes quoq; necari praecepit, barbaris flentibus deorum suorum falserum exterminium,
contra regem autem nec mussitare audentibus mi
rantibus quos quod Poloni sacrorum violatores
um sylvarum Eserpentium intacti iliasib a diis
392쪽
eorum,secus quam ipsumet quotiesviolabat fuerunExterminatis itaq; idolis, gens Lithuanorum per aliquot dies de articulis fidei moratione dominica per lacerdotes Polonos, magis tamen per regem Vladissatim, qui linguam gentis nouerat edocedaptur, resacra baptismatis undarenascebatur. largiente pio rege ladisiao singulis ex popularium nus mero poti susceptum baptisina ex panno de Polo nia adducto nouas vestes: qua prouida liberalitate effecit, ut natioilla rudis&panosia, lineis in ea die contenta fama huiusmodi liberalitatis vulgara pConsequendis laneis cateruatim ad suscipiendum baptisma ex omni regione acccurreret:& quoniani lasor erat immensus unumquenq; credentiti baptipare singillatim, mandante rege multitudo sequectrabat in turmas Scuneos, uniuersis de quali bet turmarum benedicta aqua susticienter conspersis cuilibet turmae Muniuersiis qui in ea costiterat, nomen usitatum Petrus, secudae Paulus,tertiae Ioanes c. meminis p turmas diuisis,Catherina,Mregareta Se iuxta numerum turmarum imponebae M Ilitaribus tamen spiritualis impedebatur baptis natis. Fundauit insuper rex vi adistatis in vilna ecclesiam cathedralem sub titulo sancti Sinnisai patron Polonorum,principalam ii ara in loco ubi igitis qui falla perpetuus credebatur,constituit, ut error gentilis heret cunctis patentior Constituit etiam in eadem ecclesia villiensi episcopum viruspectatae virtutis Andream VaEilo,natione Polonia genere nobilem, de domo accipitrum professionetratrem ordinis minorum, olim Eligabet reginae Hungulae confesshremat praedicatorem insignem episcopum Cereten, Eodem quo, ladis a rege
instante,Sametitiua lidem Christio baptismala
393쪽
scepit. Ad cognoscendani aut natura prouinciae gentis illius,animaduerte quod regi Samagi, thia est Septentrionalis & gelida,Lithuaniae, Livoniae 3 Prusitae contermina sylvis, collibus P fumie . se,nibus circumsepta in hos tractus distincta, scilicet niti, Iragola, Myednici, Chrossae, Rosena, vidulit, ye, lunya,Celthini, CZethraigentes regionis procerae realtae staturae,agrestes Mincultae,pauco mcastigato victu viventes,siitim aqua sedare soliis raro cerae uisia aut Medone: auri argenti,aeris,ferri, vini illa tempestate expertes&ignarae: apud quos licitum erat uni viri plures habere uxores,d patre morae tu nouercam, fratreci glotem in uxorem aecipere nullus illic stubarum nullus aedificiorum nobilium sed tantummodo tugurii unius usus,ventrem disterum siporrectum, extrema vero habens coarta, ex
ligno&culmo ructura largius ab immo sensim operis incremento aedificium in arctius cogitur in carinae seu gales maximae similitudinem elaborata in cacumine fene tra una superne lumen reddens, subter quam focus&cibos parabiles quoquens,&frigus duo regio pro maiori anni parte constricta est repelles,in ea donio se uxores,pignorasseruos, ancillas, i ecus armentia,frumentu, Momnesupellectile c6dunt gens ad diuinationes mauguria pro/cliuiae braecipuum nomen Samagittici erat ignis, quem sacrosanctus perpetuum putabant, qui in montis altissimi iugo super fluuiui Netiyacta sim assidua lignorum appossitione sacrorum sacerdote alebatur Accedensitas vladis aus rex turrim in qua consistebat incendit S igne disiecito extinxit Succidit deinde per milites suos Polonicos stipuas,quas non secus quam sanctas deorum habitacula Samagittae iuxta illud poeticu, Habitarui dii
394쪽
quos oluasi venerabantur,in eam caliginent mentis prolapsi, quod, 'luae praecate maues, feraeci; in illis consistentes cinctae forent, aequicquid in illas ingrederetur, ut sanctum deberet censeri,uiolati quos nemus, feras vel alites,manus aut pedes daemonum arte curuabatur, Maxima itaque barba, ros tenebat admiratio, quod Polonorum milites nemu ritu eorum excidentes, nulla laesio qualem ipsi
in se frequentius experti erant sequeretur. Habe Moriuriiuri, parua prs erea in sylvis praefatis focos, in familias ientatioue, redomos distinctos, in quibus omnibus charorum familiarium cadauera cum equis sellisi vestia mentis potioribus incendebant:locabant etiam ad focos huiushiodi ex subere facta sedilia, in quibus escas ex pasta in casei modum praeparatas deponebant, medonemj focis infundebant, ea credulitapte illusi,quod mortuorum suorum animo, quorum illic cobusta fuerant corpora nocte venirent, escam se exsatiarent.Insuper primaOctobris die maxima per Samagittas in sylvis praefatis celabritas ageba, tur, me omni regione uniuersus virium sexus coueniens illuc populus. eibos repotus quilibet iuxta suae conditionis qualisicationem deferebat, quibus
aliquot diebus epulati dis suis falsis praecipue deo lingua eorum appellato Per uno,id est tonitrusad socos quisque suos offirebat libamina Rex itaque Vladis laus primum eos pater noster, deinde symbolum docuit, quoniam nullus sacerdotum linguam Samagitticam nouerat,&vndis baptismatis ablui iussit. Unus autem ex maioribus Samagittariim omnibus respondit. Ex quo,inquit, serenissime rex dii nostri velut inertes&languidia deo Polonoarum deleti sunt, deos nostros lacra eorum deserimus,aedeo tuo a Iolonorum fortiori adhaere
395쪽
LIBER SE CNNDNS a Somus, sich baptigati sunt, Rex autem in Myednihi
cathedralem ecclesiam sub honore sititulo lanctorum martyrum Alexandri Theodoris Euancti,in aliis autem locis ecclesias parochiales fundauit,&illis dotem sufficientem consignauit Minscripsit. Nedmcensis ecclesiae primus episcopus Mathias
origine Almanus, in Vilna tamen natus, eo quod linguam Lithuanicam Samagitticam norat prae fectus est consecratus, Contigit autem in prima plantationesdum Samagitta per magistrum Nico, laum Visic fratrem ordinis praedicatorum repotum praedicatorem per interpretem instruerenturae fide,creatione mundi, relapsu primi hominis
Adae, unus Samagittharum sufferre sermonem I rq dicantis non valens in haec verba prorumpit,Mentitur,inquit, illustrissime rex iste lacerdos asserit mundum creatum esse,quum sit homo non longaea uae aetatis sunt etenim inter nos plures annorum
numero seniores eo,centenarium numerum superflgressi, qui creationem nullana recordantur sed b/lem, lunam,csteraq; sydera semper eisdem moti bus luxisse referunt.Rex autem Uladi satis iubens eum silere declarauit magistrum vagi creatione mundi non afferuisse in diebus suis incepisse, sed longe anteipula ante sex millia annorum, repaulo plus,ordinatione diuina prouenisse. Contulit autErex vladisau magnum ducatum Lithuantaeo Samagitthiae Alexandro vimido fratri suo patruelitis quia acer hammosus erat pugnando adiecit Lithuaniae ducatum Ps ou, quem Plest iam appel=, Iant. Deinde alterum ducatum Nou rodiens qui Nugardia agnominatur. Tertium ducatum mol, nensem suo domini apposuit. Facta , in circuitu Pace,m orientem penetrauit,&ineidens in hordi
396쪽
Tartarorumultitudine eorusinalthuania appulis, ac in certo territorio Lithuanis locauit, usque i haediem permanente Cogestoq; fortiori exercitu, ite rum in Tartaria perrexit; superatis fluminibvrum, in planicie diffuse porrecta circa flumen voradaquartadecima die A:igusti peruenimbi Occurrente et Imperatore Tauolliensi Temirhuclu, quem scriptores Temel lanem nuneupant, cum infinita aciti numerabili Tartarorum niultitudine, de treugis3 pace utrinq; tractabant, concordia tamen nequa, quam a Tartaris acceptabatur vimidus igitur a suis persuasus cum custodibus corporis sui: error, sum abiit, Min Lithuaniam fugitiue rediit: exercit' vero ipsius ad infinita multitudine Tartarorum obrutus, in toto deletus est. Praeterea Sigismundus rex Romanorum iaciendo inter Vitoldiit Vladis Iaum fratrem eius regem Poloniae fomitem disicordiarum coronam vimido promisit, in regem
Lithuanorii blimari persuasit veru qui asse reccotona per loca tutiora archiae VPrussiae nobi, te maioris Poloniae sese opposuerunt, reum exploratoribus in custodia pel manendo, in loco ut Turpagora vocatur degatos Imperatoris Romano/ um opperiebantur&expectarunt. 'Illi vero rein infecta cognoscentes terrore perculsi retrocessierat
vimidus autem de hoc certior factus prs tristitia ab anthrace interscapulas orto, uitam ii principarti finiuit,anno domini millesimo quadrigetesim, trigesimo.Post mortem vimidi Vla dissatis lagello rex Poloniae Suitrigellum fratrem suum in ducem Lithuani, anulo suo investiuit&substituit qui immemor beneficii, contra via dissatim Iagellonens tumultuauit rebella gessit propter quod Vla,
dissaus principi Sigismudo de Stamdup suggessit,
397쪽
aemisit hvi ducatu Lithuania sub Suitrigello QNriperet. Apparete igis comete exili supra illa duratum dux Sigismundus de Starodupiuitrigellii expulit reducatu magiam Lithuaniae possedit. Hune Sigi iundus uan dux Carethoriesis, genere secla Rutenus post aliquot dies occidiongrediebat siquid ex c5metuidne vrsa ad tabernaculum dii, cis Sigismundi.Ruteni itaq; more ursae ostiurabernaculi fricabat&mouebat: quo audito dux Sigis nundus ursam aduenisse putado,ostia aperuit MaRutenis vulneribus cocisus occubuit,uEneas de Picolominibus scripsit,ia 6 hunc Sigisimundia, sed vitiadum sicut praemissum est,psim informa ursae delusium interfectum.Sed insciis relatoribus crediadit, erronee scripsit, queadmodum simili errore ductus plurima de Lithuanis plurima rede Polopnis Ofictiliteris tradidit. Posterii historiographi
errantem erronee sequentes,ipsius neae absurdi/tates & loca atq mores illae um nationum nunquivisa, iter quam fuerunt requam sunt,taqberali/teris demandare non erubuerunt, quum experientia praeteritorum atque praesentium ipsum reipsos inexpertos aliterquam res habeat scribentes redarguat.Successit duci Sigi simundo de Starodup, Ragimirus vladisses Iagellonis tertius natus inis,gno ducatu Lithuani , que fere quinquaginta annis gubernavit sub cuius extremis Multimis annis Ivan dux Moscorum auulsit,i sibi appropriavit ducatum Nouo odiensem alias Nugardiam seu Nouo'odiam nuncupatii Post,agimirum in Lipthuania dominatus est Alexander filius eius quarrogenitus, cuius temporibus praefatus uan dux Moscorum principatum Moaaisensem, longitudiuis septuagit latitudinis totide milliariti, recastra B iiii
398쪽
quadraginta subripuit.Alexandro vita functo. Si igismundus modernus in magno ducatu Lithuante suffectus est subculus dominio vasisto, os uiae duxin principatum Fleshon, que Pleocouia appellant, reducaturi moliaesem expugnauito possedit. De amplitudine&contentis magni ducatus Lithuantae Cap. LII. M phtudo magni ducatus Lithuaritae est ta=o s. Amari Balteo seu Protenim ad utinam I x capitalem ciuitatem L ithuaniae se: aginta milliaria, a Rigavero ad vilinam recto itinere sep tuaginta milliaria eundo vero super Poloca o ut communiter vadunt, erunt a Riga in vilia am cen, tum milliaria. Deinde a Vilna in Ricu sunt centumilliaria. Aliou, ad confluentiam,ubi iungutur fluuii Din r&ioli, quos Graeci Borysthene, maiorem &minorem appellant,sunt decem dietatqus faciunt septuaginta milliaria, ibi steterat castrii Daasseu, quod destructum est,&ihi est finis domi m i Lithuanorum, quum prius protendebatur ad Byaligrod, quod latini Album castrum nuncupat, ipsum Turci expugnarunt possident:circumis circa vero Tartari in campis deguntrista est compputatio versus meridie, quinimmo verius dicam inter orientemd meridiem. Iterum ex trasuerso eo putando, a Patre u&metis Lithuaniae in vilia amsunt octuaginta milliaria:sed a Cramula per an dem viam usq; in vilnam sunt centum& viginti milliaria. A vilita in Smolen o centum milliaria, a Fmolen o in Moscutiam ciuitatem Moscorum cetum milliana,Msunt milliaria Germanica magna. Prima aute recapitalis civitas in Lithuania est vibna, est tanta quanta Cracouia cum Ragimiria Cle, pardia,&omnibus suburbiis everum domus non
399쪽
sunt cohaerentes sicut in nostris civitatibus, sed ut saepe mediant horti 8 pomaria: habet lina bina visita mereoro castra iuratasuperum in monte Sinferum in bas is Ut inlaeso.Nouigro vero,quam latini Nugardia vel No,uogardiam vocant,fuit de possessione magni ducatus Lithuaniae per ducem Vimidum armis conquisita,&est cuigrod in amplitudine paulo maior quam Roma quia Roma in ambitu continet triginta duo milliana Italica quae faciunt sex milliaria Nugatdiae gni Germanica 3 duo milliaria Italica supersunt. No iudo. uigrod autem continet integra septem milliaria, alias trigintaquinq; milliaria Italica die Noui rodlignea habet isicia, Roma vero murata. Distat Nouigrod amati Balteo duobus vel quasi tribus milliariis.Et fuerunt, adhuch sunt in ea datissimi mercatores:in tantum quod apud quemlibet mercatorem iuxta refectorium est runca id est resertia, culum laco testudinis,in quod argentum,aurumores pretiosae conquisitae proiiciebantur ab in umero, unde Ilian, quod senat Ioannes princeps Mo scorum anno domini millesimo quadringentesimo septuagesimonono,surripiendo Nouigro denta/nibus, agimiti magni ducis Lithuaniae , huiusce modi thessauros Nouogrodleii, exhausit, mireremptos currus ad summum implendo, duntaxat deau/ro,argento unionibus pretiosis in Moscouiam abduxit. Et quia in eadem Noui rod perniciola consuetudo inoleverat sicariorumdirptorum, sar, pectet aliquoreo inuento vel designato pulsabatur campana protoni, ubi centum senatores tanqualm iudices sedebant,omnes niore illius patriae barba protensam nutrientes, vulgus autem audito sono campanae,concurrebat de tota ciuitate,ita si quili
bet hospes duos acciperet lapides inbrachio, resibi
400쪽
hospitum similiter, Quum): reus per senatores eo, denaretur,lapidibus adstantes obruebant&interficiebat eum, tumultuosed ad dCmii codem nati cur,reres diripiebat omnia bona occisi, Marea domus
postea vendebatur,repecunia exinde pro Republica confiscabatur Idcircoquan dux Moscorum prs fatus apprehensi inpossessa Nouigrod in quino famosioribus plateis quinque capitaneos cum arae migeris constituit ad sedandum inprohibendum
solitos tumultus, inuasiones&spolia Est in Noui,
grod castrum Decaen nuncupatum in eo principalis ecclesia est sancti Sophiae, id estfaluatoris, mintecta aureis laminis splendescentibus,sunth in eadem Nouigrod septem monasteria Tirlahorum id est, nigrorum monachorum de regula sancti Basilii distant seinuicem fere vel prope per mediu millia rean primo monasterio B. Mariae vilaginis sunt mille monachi, in altero lancti Georgii septingenti in tertio sexingenti,in quarto quadringenti: sic cosequenter in aliis monasteriis. Sunt&ecclesiae sanis ctorum plurimae, solvis sancti Nicolai, quem Ruteni inter aliossanctos plus colunt ecclesi sunt totquot sunt dies in anno Habet eleuatione poli Nox uigrod sexaginta sexgraduum &in aestate circa solstitium aestitiale post occasium solis apparet lux coeli,so in ortum solis, ut artifices fartores, sitit res,& caeteri mechanici suere, laborare possint. Post Nugardiam ad Septentrione est Suetias Filadia usque in oceanum Septentrionis Pshou urbs nobilis murata&magna minor tamen quam Quigrodiadiacet Moscouiae Lithuaniae,hanc Latini Plescottiam appellant, inhabitatores ipsius omnes a sunt lingua Vritu Rutent,barbam non radunt,3 crines capitis non tondent, habitum vero in toto