Richeri Historiarum libri IIII ..

11쪽

RICII ERIGI ISTORIARUM LIBRI IIII. VII regum usq)te ad a. 20. eae fontibus, si rodo ardi historian Remensem incipias, inde pauca tantum muttiatu est,

nobis inaccessis proponit historiam aroli IV, olberti, Lodiu ι, ε donici et initia Lotharii inde ab . 20. usque ad a. 965. eae lodo ardi annalibus' et thistoria emensis, fortasse, etiam fontibus nobis ignotis concinnavit, denique regna Lotharii β, Ludovici V, Hugonis et Lotberti aba. 69. usque ad a. 995. historico nullo adjutus, adhibitis

tamen chartis non mulis archis Sancti Remigii et atque Ger-berti historia concilii emensis et synodi os omensis, conscripsit. Quod quo consilio quave id fecerit, collatiscion historia fontibus ejus qui h0 dieque aetant, perspicietur. Igitur cum non annales sed historiam Gallorum scribendam sibi proposuisset, Flodoardi libro adhibito, non verba eadem, sed alia pro aliis longe diverso orationis schemate disposuit', satisque lectori feri arbitratus est, si probabiliter λ' atque dilucide breviterque omnia digessisse . Certe neminem latebit nec reprehendi potest, icherum plurima a Prodo

ardo prolata omisisse, reliqua aepe ita disposuisse, ut ordo Nerum gestarum milito melius intelligeretur additisque suis omnia ita digessisse, ut plane nova probabili8que nar-Wati evaderet nec tantum ind)ugendum, sed gratulandum est, quod pro varia qua aecelluit doctrinae copia res a Flodo ardo interdum non nisi verbo attacta ampliu e Osuit, ita ut vel ea par operis, quae eae uno Flodo ardos faeit, commentarii λδ perpetui a viro insist ni scripti vices quodammodo e leat ignosci potest, Τιod Flodo ardum nonnunquam haud bene intellexit Φ at acri censura animad-1 I, 4-19. 2 I, 19 usque III, 21. Cf. prolog. ubi haec postea

addita sunt. Codie usus est qualis in editione S. III signo indicatur; f. II 66. - Flodoardi chronico plenius, etiam res ante R. 19. gestas complectens, ipsi ad manus fuisse, undet in oditione sua , p. XXIII. proposuit. Idem etiam illi li, Forsuhungen III, p. 125, statuere videtur . 3 II, 78. In dubium hoc vocavit Reimann, De vita et scriptis Richer p. 17 sqq. f. vero illicli . . .

9 Prologus; - . . I, 9. Flodoardi locum Marriarius comes ibi equo cui sedebat occiso, captus et interemptus est, Richerus ita exprimit: Marnerius comes ibi, quo occiso quo vectus ferebatur, decem vulneribus perfossus interierit. , 51 reae inter humeros sauciatus, ubi

Flodoardus reae ibi ulneratus scribit. 10 Vox umbigua ab ipso adhibita de cuius sensu cf. III, 50 59 . 11 e. g. II, 27 43. 12 e. g. I, 64.

Commendationis usus exponitur; I, 60. i. consecratio I 62. Lauduni captio, II, 45 Remorum obsidio. 13 E. g. I, 50 ubi reVersos pugna Orim annos insutii ingressos esse scribit, cum Flodoardus id Norim strinis Rodo mensibus tactum narret ibidem regem Rodulsum insulam expugnasse dicit, quod rege in pago Bellovacensi morante, Heriberto comiti dubetur II, 82. synodos . Vincentii Laudunensem et Trevirensem confundit.

12쪽

VIII RICHERI HISTORIARUM LIBRI IIII. p. 5 . vertendon, quod non semel a Flodo ardo recedens, in bellor ιm descrPptione aut permagnosse aut tuto majore quam

meros refert, quod Gallis fictoriam immeritam attribuit, immo rodo ardum undecim millia trecentos quadraginta quinque in parte Lotberti, in parte Karoli septem millia centum et duodeviginti caesos scri1 sisse dicit 3, ubi Flodoardi codices et editiones omnes β fonnisi haec verba multis ex utraque parte cadentibus legunt. Quod ut veritati aperte

contrarium nec tilia excusatione obvelandum, ita leve tamen

vitium videbitur, si alium locum intuearis, quo se in licentiam viro candido, qualem historiarum scriptorem esse decet, plane indignam, partium studio et vanitate abris passus est. Nam cum operi ad inem perducto secundam manum admoveret, eam libri primi partem, quae de rebus arolicum Belgis et duce eorum Giselberto agit, ita Metractare non erutuit, ut Belgicae loco Germaniam et pro iselberto minricum scriberet, quo scilicet Germaniam arolo eo

tempore subjectam fuisse simidaret; quod ab H ehardo

Uraugiensi, qui nostrum evolverat, receptum, cum eliquis omnibus testimoniis repugnaret, ad nostra u8que tempora scrupulum saltem historicis injecit, nec nisi authentico reperto e licari potuit. Talibus ichemini patriae Nitra quam ferri p0test studiosu)n et vanae gloriae, quae vel in Napoleonis nuntiis indigna ionem populorum incurrit,

deditum e erit, si totum opus caute legendum, nec illo ejus loco nisi fundamentis ejus bene perspectis tendum Sse censemus, nihil utra justum et verum statuere videbimur.

Et vel primis libris praeter ea quae Flodosi di auctoritate Nituntur plura nostro propria inesse, quibus f lem praestare fas sit, ultro fateor. Pertinere eo videntur historia donis regis, praecipue narratio de victoria apud Montem Panche et , licet nulla ejus in annalibus edastinis, Abbone vel egi- non mentio occurrat, in historia Karoli et Lodulf notitiae de rebus Belgicis eae antiquo fonte derivatae, sed stipra

adtulerationis notatae, narratione de Hagatione, de GP-tione aroli' de rebus Norimantiori mi', et pauca liat ,1 o. g. I, 2. 8000 I, 44. primo 5000 seripsit tum 6000, deinde 10000. 2 I, 9 plus quam 800 lodoardus 960 teli erus, a M. Flodonrdus 1100, Richorus 8000 II, 85. occisi plus quirin 60 Richorus, quadraginta Flod Annales 3 I, 9 victoria de ortu annis reportula, castrorum incensio, 3000 ori manni oecis Flodoardo repugnant. 4 I, 46. 5 a. 23. Alterani Flodi,ardi ilitionem vel illiu fortasse eius opus nobis incognitum hic ni inime in calculum Vo-nire OSSO, uno sequuntur dentonstrant. 6 ιιιllet tis ID I. - 13.

13쪽

RICII ERI IIISTORIARUM LIBRI IIII. IX multa i in historia Ludovici IV, cui et Licherio atrem consiliis fuisse diximus, et cujus extrema ipse fortas8 puer fidit. In hac igitur operis parte ita procedendum est, ut,tidhibito Flodoardo, prinium quid ei debeatur ait nonnisi pro commentario ejus habendum sit intelligatur, deinde reliquorum in dem auctoris tinuoquentis ac nimii atriae studii ratione habua, in uiratur. Qua via licet eorumqu0que, quae eae fontibit nobis incognitis luxerunt, a ictoritas aliquotiens infringatu νη, ea tamen ad historiam aeculi decimi intelligendam plurimum conducere reperie8. Altera operis pars libri III. cespita 22 1 10. et librum IV. complexa, praeci)puam sibi laudem c0mparabit, quippe qua

auctor Suum tempu8 et res, qua ipse expertus fuerat ut a Gerberto, operis scribendi suasore didicerat, candide, per8picue et accurate conscripsit Laudi accedit, quod animum Karolorum studiosum vel post exitium eorum servavit; nam licet Adalberonem et Gerbertum Secutu8, egum novo rum auctoritatem agnosceret , et tyranni vocabidum, quo

antea rebelles et desertores Karoli et Ludovici nuncupare solitus fuerat β, inde ab Hugonis coronatione in arolum tran8ferret', ejus tamen causae justitiam minime celavi , et Idalberonis Laudunensis episcopi proditionem narratione ipsa quam acerrime fieri poterat reprehendit. In conciliis ad Sanctum a solum et Mosomensi scribendis cum Ger-berto in universum congri it, quaedam a Gerberto missa' profert, omnia tamen, ut operi institutum poscebat, bene concepta succincte eaeposuit Acta ab troque inserta paucissimis et millius momenti Mocibus discrepant, tibi cuju8Nam auctoritas praevaleat, haud liquet. Opus igitur ad lancem appensum auctorem ostendit beneυ0lum, graΓem, agacem, Naria eruditionis specie in-8tructum, rerum in causas inquirere Solitum, hominum et

rerum qui ad historiam sui tem)poris facerent bene gnarum, quique Γ0manorum eaeemplo historiam scribere didicisset. Prae aliis etiam sui aevi scriptorib)ι peritia aptis bellicae 'et locorum δ' quibus res gestae sunt insignis, iis describendis operam dedit rores nimio gloriae patriae studio et anil e g. I, 1-5. 16-20 30-35 51-59. 87 - 90 93. 4; in principio Lothuri III, 6 - 10. 2 o. g. II, 30 sqq. ad caedem ilhelmi Nortinannorum ducis otioni Magno imputandam uitius Richeriauctoritas non sufficit. 3 Rotbertum, Merberti discipulum, itiam novisse videtur: Liudat eum IV, 13. 4 I, 46. 5 e. g. II, 27. 6 IV, 18. 7 IV, 39 8 Guidonis inpiscopi orationem IV, 3 quam fictam putari nil. 9 CL descriptiones pugnarum et machinarum bellicarum I 8 sqq. II, 10. 35. 45. III, 8. 103 - 107. IV, 17. 19. 22. 10 o. g. III, 101. Virduni situs.

14쪽

X RICHERI HISTORIARUM LIBRI IIII. sciti tribuendi Ordo in universum temporis decursitqu8ectuu8, NOHntiri quam ludio rerum connectendarum turbattir ratio duucida, brevis, vigore et simplicitate placet. Lic inerti8, Opere u8que ad mensem Iunium anni 99b. perducto, scribendi nem fecit, notatis tamen praecipuis annorum 96, 997. e 998 eventibus, ita eum his quoque conscribendis animum advertisse pateat. Quo tem)pore Ger-berto ad sedem avennatem et anno sequenti ponti catus Romani ad apicem promoto, an Richerus opus tran8miserit, dubitari potest. Certe autographus liber non ita comparatu est, ut archiepiscopi summis poni cis manibus traditum facile existimem descriptum autem fuisse, ignoramus. De Lichero quoque amplius nihil constat, preseter

quod studio ejus librum legis Salicae, qui hodie in biblio

theca regia Parisiensi numero 789 insignitus aetas bibliothecae Sancti emigii emensis illatum, inscriptio vetus tradit . Historia sutographa saecido I bibliothecae monasterii' p. 560. S. Michaelis iuben bergensis ab Heinrico L. in . conditi inter primos ejus fortasse libros illata, cum aliis litris Ger-berto et Licher notis in catalogo uolgeri intra annos 1412 1l23. confecto recensetur 4, ibique anni 1098 110 l. 0 mkehardo i ratisiensi , et quadringenti anni P08 a1 Alios etiam re haud bene perpens commisit e g. I, 3. Rrolumpnire obeunte biennem, I, 12. anno 893. quindennem facit III, 109. Lotharii annos non accurate computat. 2 Liber sancti Remigii studio ... N . . . is icher . . 3 Schannat Vindem. I, 2. 4 CLAreli. VII, 470 471. Ehhehardus, contra morem Suum in Xseribendis aliis scriptoribus probatum, Richeri textu satis libere utitur, ne tantum alia verba sententiasque, sed bis, in historia scilicet Haganonis et

Giselberti, diversam plane narrationem, eo tamen animo iisque verbis quae Richer quam maXime conveniant, profert. Contici igitur posset, eum alia operis editione usum fuisse Sed nullum alterius codicis vestigium Xtat. Nam codicem nostrum tum rite ianum quidem 611 in ecclesia metropolitnna ab enbergens adservatum, neculis anterioribus, et fortasso post Diagnam illam monasterii S. Michaselis devastationem quae a. 1453. contigit, eo translatura esse oportet, cuni in Italogo bibliotheca metropolitanae utiquiori ad saeculum XII. et XIII. Pertinente, quem Cl. Iaoch in konii Iside a. 1829, p. 123 7 et 1238.

evulgavit, nuda Richori mentio facta sit. Trithom ius codicem nostrum et Eliheli ardum ante oculos habuit; nec vereor, ne quis abutitii de malefica et anthei qua Hagationis apud eum historiae insertam ex Richoro inustam fuisse opinetur, citius a scribendi ratiotio neque nonnimo, Superstitionibus minimo obnoxio abhorret. Talin lirili ardoconvenire possoni Hugo etiam bivinincensis Knroli captio non otGerberti disputatione ni cum Othrico ut ii nostro ut ab lio scriptoro qui nostrum exseripserat necopii, S. VIII, p. 365. 367 econtra Hugo Floriacensis nostrum iiii in novit, Gesta ponti ii cum Remensi uni ab

15쪽

RICHER IIISTORIARUM IDRI IIII. XITrithemio exscripta, tum in bibliothecalii capituli translata, cinno 161 1 marginibus heu praecisis membranae illigata, et nostro demum saeculo bibliothecae publicae Lambergensi

illata est. Cujus thesauros cum Loehmero nostro comite mense Augusto anni 1833 perlit sti areni, oblatus est nobis

inter codices historicos liber magna sui parte lectu dii ioilior, cujus in fronte manu recenti inter alia estebatur Rieliori Monachi Sonensis ord S. Bonodioli libri IV. Historiae Aelior spicit T. II. III non Convenit). In I9Phmo quoque folio manu saeculi XVJ scriptum erat Historia

Richfri monachi Primo intuitu vetustate Operi r ei Vecta,mo primis etiam lineis haud sine maxini gaudio scriptorem saecidi decimi hucusque ineditum, et cujus tantum nomen a Trithemio proditum fuisset, agnovi, quem ut describerem a V. l. aech, qui magno litterarum commodo bibliothecae ditiss=mae praeest et summo in em Germanicam favore studiis nostris suffragatur, facillime impetravi. Prodit igitur jam liber, tenebris quibus per Octingento amplius annos tegebatur evolutus, a que inter historicorum medii aevi praecipuos locum suum ipse sibi vindicaturu8. Atque ut de codice, unde nobis myrovenit, uberius dicam, ipsa littera, cujus sypecimina in editione majore adjecimus, prodente, aecido decimo eaeeunte annis scilicet 996 998, scriptus fuit. Membrana magna eae parte palimp 868ta, forma pro diversis quaternionibus diversa, in universum tamen quae dicitur in i longior sive octavo quaternione88eae numeri Signati, quorum primus constat foliis 1-8,

schedida 2h.), quae An Philonium ad catarrum in fronte inscribitur, inserta, secundus foliis . 12 16 insertis l0.et 1 tertius foliis P 22, quartus foliis 23 - 28 30 32, insertis 29 et 31, quintus foliis 33. 38 44, insertis 34 37, seaetus foliis 45, 46, 48, 52, 54 57, insertis 47, 49 bl et 53

Scriptura in prima operis parte major, inde a folio nono decrescit, in nonnullis paginis praecipue p. 49 et 50 valde eaeigua, in aliis injuria temporum tam i)allida, ut haud

sine ut eiulate lega tur. Est, ut opus ipsum Podit, utO- p. 567. graphum Richeri, totumque ejus manu non solum nitum sed et recognitum. Quod quidem patet eae multis cum O-cabulis tum sententiis, eodem atramento, quo scribi coepe-Want, deletis atque aliis vocibus et sententiis eadem scribendi serie substitutis. Cujus rei exempla cum textus infra edendus praebeat, hic tantum advertendum erit, auctorem in rec09H08cendo etiam opere complura majoris momenti m

eo momorata historium Arnul et orborti multo diversam ab ea quae hic logitur xhibuerunt. 1 In Chron. Hirs augiensi ob libro de trigino Francorum.

16쪽

XII RICHERI HISTORIARUM LIBRI IIII. mutasse, ita ut ocabula, Sententias, O HO et pagina eraderet eisque alia substitueret. Q/ od praecipue locum habuit in quaternione primo, cujus atramenti piallor ab atramento Distriori auctoris opus suum recognoscenti valde

distat, fol. 2, 5, 6, 7 8, ubi etiam vocabulo Gisleberti, comitis Belgici nomen Heinrici, ducis Saaeoniae, substituit.

In secundo quaternione fol. 9 et 10 metuta immutavit, fol. 10 et 11. eademque plurimum correcta et nigriori atramento cripta inseruit; in quarto quaternione fol. 3. initium secundae paginae erasit. L 34-37. inseruit, fol. 38. pauca immutavit. In sexto demum quaternione foliis 49. 50 et schedulati insertis, narrationem de itinere suo Remis Carnotum et historiam synodi in monasterio S. Basoli habitae, necnon cedida 3 inserta se lineas narrationis dignae inter Conanum et quconem commissae addidit. Vere igitur, si illius unquam auctoris, Richeri autographum nobis relicti m 88e, apparet. Liber in paginae b5 . linea octava desinit; midio majore saginae parte una cum pagina 56. vacua relicta paginae 56'. alia plane manu litterae Gerberti inscriptae urit pag. 57. vacat, pagina T . icheri iterum manu praecipua continuandae historiae capita diverso tenFore inscripta praebet. Iam superest, ut de editionis consilio et ratione paucis moneam. O per quanta diligentia feri potuit aescripto, textum, qualis ultimus auctori placuit, exprimendum duaei, adjectis, quantum propter evanidam scripturae faciem conceSSum erat, prima lectione, quam verae sententiae sistendae

saepe plurimum e Dicacem superiora docuerunt. Capitum distinctionem ab auctore ipso profectam sed nonnunqua- praetermissam, ubicumque eae ipsius sententia necessaria videbatur, institui inscriptiones in margine positas retinui, numeros adjeci. Loca obscura aut unius alteritisve litterae abscisione lacera conjectura probabili ductus e levi. G. H. Pertz.

His primi editoris, qui librum elieiter detexit felicius

que descripsit et edidit, verbis pauca adjicienda habeo.

Codicem iterum quam accuratissime contuli, Sed pauca tantum eaque leuia in ipso historiae textu emendanda inveni. V. b. m. Pert vero priorem lectionem non constanter notavit, eia tantum eaehibens tiae majoris momenti ei videbantur. Quo factum est, ut minus accuratam codicis imaginem traderet. Nam quam saepissime quae chartae intulerat vel alii modare inceperat icherus postea emendit Dit. Oae inter Sc Dibendum, ita ut singulas tantum litteras deleret re verborum ordinem mutaret, mox posteriori, nec uno tempore. ita ut

17쪽

RICHERI HISTORIARUM LIBRI IIII. XIII nonniinquam bis vel ter ad eundem locum red/ret. Quae si quantum studium sermoni adhibuerit ostenda=st, ipsum, tit supra dicitim, veritatem partim curasse probant. Neque omnia ipsiqι manu eaearata 88 putarim. Menda enim Occurrunt, litterae omissae vel mutatae et Nae sunt ejusmodi, quae amanuens potius quam ipsi lictori tribuenda videntur. Etiam litterarum ductus non ubique idem. Sed certe omni ipse icherus revisit, ita ut jure codicem autographum dicas Liber quamvis emendationibus scateat, oratio quidem continua servata est. Lacunae quas aliquoties deprehendis bibliopegae potius quam auctoris ii a tribuendae videntur schedulae vel folia quaedam post inserenda desunt, idem fortasse alibi statue idum est, ubi Ehkehardus eaescripsit quae nunc in codice frustra quaeruntur Φ. In quo consciendo cum Richerus diutius occupatus esset et ethon semel deleret quae scripserat eaque modo alio loco in-8ereret, modo prorsu nova adderet, factum est, ut rerum ordo turbaretur, neque, ut supra eaepositum est, ab eis abstinuit quae historiam aperte corrumperent et foedarent. Quae cum ita sint, non valde mirandum, etiam Flodoardi et Gerberti, quo secutus est auctores, narrationes minus deliter esse aescriptas, quin arbitrarie ita mutatas, ut rha suistitueret et a Mera historia longe recederet id quod annotationibus adjectis eae posui. Quare laudi Nicherosupra tributae detrahendum esse, jam alii recte mihi eaeposuisse videntur, ad quorum commentationes lectore Te- missos velim . Hoc loco monuisse suffciat, Pertzii editionem repetitam esse Parisiis 184b a I. uadet, χι versionem Gallicam et adnotationes quasdam adjecit tertiam postea ab A. M. Ainsigno cum versione emendata et commentario, curante academia emensi a. 1855. publici juris factam; Germanicam vero versionem aroli de Osten, Sachen Τιm

dam in adnotationes nostras sunt translata alia ab iis sumi qui res a Nichero tradita accuratiu , Ostierunt.

1 SS. VI p. 6 de alio codico cogitavi quod probarunt Reimann p. 41, qui recte monuit, priores tantum duos libros ab likehardo exscriptos esse, nee Trithemium posteriores cognovisse, qui Opus Richeri laudet in duos libros divisum'; Witticli, Fors cliungen III, p. 131. Nunc potius de foliis aliquot iterum descriptis cogitarim. Frngmentum historia Francicae, Forschungo III, p. 145, editum minus recto Richerotribuere ausus sum. 2 Cf. Wilmans, Inhrbii cher Otto III, p. 175 sqq.; Reimann De Richeri vita et scriptis, isnae 1845; niteribach in praef. ad Versionem Germanicam p. XIII sqq. et Geschieliisquellen I, p. 300 sqq.; Maurent,recher, De historicis decimi seculi scriptoribus p. 70 sqq.

19쪽

all0rum congrossibus in volumino rogorondis imperii λδ 1. tui, pater Sanctissime orborto', auctoritas seminarium dodit. - θ)Quam, quia Summam utilitatem affert, et rerum materia eSemultiplex probet, o animi nisu complector, qua iubentis mira benivolentia pertralior. Cuius rei initium a vicino du-Condum Xistimavi', eum res multo ante gestas diVae memoriae minomarus, anto tu in pontificatu ' ', suis annalibusC0pi0sissime annoXuit. Tantoque superiora te e tor ea inveniet, quant a nostri pusculi exordio per ius rogosta es attollet Et hoc inquana, nomarolorum aliorumque frequens in utroque opere repotitio peris utrius quo ordinem turbet. Ubi

enim rerum ordo non advertitur, tanto nitentem error Onfundit, quanto a serio ordinis errantem seducit. Unde eum

hic atque illic sep Karoli sup Ludovici nota Osseruntur,

pro tempore auctorum pruden lector rege aequiVOUOS pernotabit. Qu0rum temporibus bella a Gallis saepenumero

patrata variosque eorum tumultus a diversa negotiorum ratione ad memoriam reducere Scripto specialiter propositumost. Si qua vero aliorum offerantur, ob cineidentes rationes,

quae Vitari non potuerunt, id evenisse putetur Sod' si ignotae antiquitatis ignorantiae, arguar, e quodam Flodoardi presbitori Rumonsis liboli me aliqua in sumpsisse non abnuo Φ, at non verba quidem eadem, sed alia pro aliis longo diverso orationis ' scemate disposuisse , res ipsa evidentissime demonstrat. Satisque lectori fori arbitror, sin probabiliter atque dilucido rouiturquo omnia digessorim'. In dicendo enim PreeuSan effluoro, plurima succincto Ypodiam. Ac totius exordium narrationis aggrediar, breviter facta orbis divisione, Galliaque in partes distributa, o quod eius populorum moreSol aetus describere prop0Situm Sit.

EXPLICIT PROLOGUS.

Hincmarus ante te septimus Remorum metropolitanus a. Sed - digosssirim in inferiore margine 2.

20쪽

2 RICHERI HISTORIARUM LIBER I. 'sol. V. 1. Divisio' orbis.

Orbis itaque plaga, quae mortalibu Sese eommodam probet, a cosmographis trifariam dividi perhibotur, in Asiam vid0licet, Africam et Europam. Quarum prior, a Septentrione

disterminata, interius a Ripheis montibus usque ad terrae umbilicum, Thanai, Moothido Moditerraneoque ab Europa distinguitur. Ab umbilico vero usque in austrum Nilo fluvio

ab Africa est se ebisa. Africam vero et Europam, XteriUS quidem ab austro in septentrionem oceano cireumdatas, Mediterraneus interiectus discriminat. Ab Asia vero interius earum alteram Niliis V, alteram vero Mediterraneum Thannisque ae MeotiS, ut dictum St, seiungunt. Quarum Singulae cum proprias habeant distributiones, Europa tamen partem unam, quae Gallia a candore η Vocatur, eo quod candidioris specie insigne eius oriundi proferant, in suas didueere partes ratum duXi. p. 569. 2. Istius Galliae per partes distributio.

Gallia' ergo ob ipsas in tria distincta est, in Belgi eam, Celticam, Aquitanicam. Quarum prior Belgica a Rheno, qui

Germaniam ab Oceano determinat, quae muliarum gentium sera a germinando nomen aecepit', X porrigitur usque in

fluvium Matronam. Ab ' utroque vero latere, hine quidem Alpibus Penninis inde vero mari vallatur, cuius ireumfusion insula Brittannica officitur Celtica autem ' a Matrona per longum in Garunnam distenditur; cuius '' latera oceani Brittannici et insula Brittannica Emitos habent. Quicquid vero a Garunna distenditur in Pireneum, Aquitani ea appellatur, hinc' Rhodano Arari tu atque indo Mediterraneo consimitans. Constat itaque, totius Gallia spatium ab Oriente quidem Rheno, ab occidente Pyreneo '' et a septentrione mari Brittannico, ab austro Vero Mediterrane Cingi.' Α - officitur in mar9. '' autem hine Matrona inde Garunna abluitur 1. '' euius, habent in marg. ' d. in Hiberaim, qui Hiberino aegioni nomen indidit, usque in Oceanum I. '' hinc provincia Lugdunensi ori'. Rhodano Ararique atque indo Med. c. in marg. I. Hyboro I.

Ahiae capitiιm arquinent in eo l. semper in margine iserista sunt majoribu Ple rumque Vitteris. h litterae tum viae uesti possunt: modi terranoum Inio oetirin '. e Nilos eorr. Nilus d post ad i.

Caesar I, 1, quem hic sequitur Richerus nequo tamen postea ibi conStat Aquitaniam ad Ligerim usquo extendens Cap. . . ikkehrir dias in historia Pippini set arolomanni iuniorum domus rogine S, p. 158, exscripsit. 4 Isidor. l. l.